Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 5, 3 February 1905 — Page 4

Page PDF (1.42 MB)

This text was transcribed by:  Stephanie Whitehall
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            He mea paakiki ka hiki ia kaua ke paio aku.” wahi a Pidiro i pane aku ai i konas haku ma kona ike ana aku no i ka wawana mai o na ihe a na Mahon@.

            “Aka e hooikaika no kana e hiki ilaila.”

            “Ka oi aku ka maikai o ia ke hiki kaua ilaila mamua o ka hoea ana mai o na Maho@ a o ka paio wale aku no, ka mea i koe a aole loa kaua e haawipio e mamua o ka hana ana i kekahi hakaka me @. Ua paa k@ manao e hana pela ina no owau wale no ke hakaka ma kekahi aoao aku.”

            Ma ka manawa i kuu iho ai ka Kale olelo oia no ka manawa i leo nui mai ai ke alakai o na Mahomeda no ke kauoha ana ia laua e ku, aka mamua o ka hookoia ana o ia leo nui ana aia no na kamahele ke holo ikaika la no mua e hiki aku ai I ke kumulaau, a i ko laua hiki ana aku ilaila ua hoolohe io aku la laua ma ke ku ana pili kokoke i ua kumulaau la.

            O ke alakai Mahomeda i leo nui mai ai oia no ka Naita Husama Beni Abasa a Kale hoi i hoomaopopo koke aku ai, oia kekahi o na naita i hakoko ae iloko o ke kahua lealea o

Garanda ma ka la ana i komo pu ai oia iloko o ia ano paani: a oia (Abasa no hoi ka naita i eo ai ka lunakanawai Beni Hame.

            “O oe anei o Kale o Leona?” i ninau aku ai o Beni Abasa, iaia i holo loa aku ai a kokoke.

            “Owan no ia.”

            “Ua loli anoe loa ae kou ano i keia manawa.”

            “Maniuli ia o ka hoololiloli ana i hanaia.” wahi a Kale.

            “A, ke ike la wau.” wahi hou a Mahomeda. “Ano, e Kale o Leona, iloko a ma ka inoa o ka moi, ke kauoha aku nei wau ia oe e haawipio mai ma kea no he pio.”

            “A ma ka inoa no hoi o ka moi ke hole nei wau,” wahi a Kale.

            “A!” i hooho ae ai o Beni Abasa.

            “Ke hole nei wau e like ka loihi me ka mau o ke ola iloko o’u.” wahi hou a Kale me kona hookuene ana iaia iho.

            Ma keia manawa, ua pii koke ae la ke kunahihi me ka lunakoa Abasa a poina iho la oia i ke kauoha i kona mau koa no ka hakaka ana aku ua lawe koke ae la oia i ka hana me ia a o ka hoomaka koke iho la no ia o ke kaua. O kekahi kumu o ka pii hikiwawe ana oia no ka iini nui iloko ona e kaa ka naita Kristiano malalo o kona ikaika he kumu mui hoi no kona pii koke ke lilo io iaia ka lanakila o ka hakoko ana, a o kekahi no hoi oia no kona lawa piha me na lako kaua, a I uhi paa ia kona nui kino me ka kapakila ana e aahu ana ame ka palekaua e paa haaheo ia ana e kona lima hema.

            Emoole olino an aka pahikana a ka Mahomeda ke kumu i hoohakalia ole iho ai o Kale o Leona i ke kupale ana nona iho me ka iini nui iloko ona e hoeha wale no i ka naita Mahomeda aole o ka lawe i ke ola. Aia na pahikaua a na naita a elua ke kani-o la i ka wa e hui ae ai. o k aka naita Mahomeda ame k aka naita Kristiano ame ka noeau nui o Kale e hoohana ana i kana mea kaua, oiai, wahi ana,oia wale no kona mea e pakele ai mai ka hauna pahi a kona hoa- o ke pale noeau ia mau kina o ka make-a oiai nohoi aole ona kapakila maluna ona I malu ai kona nui kino.

            A ma na hoao ana apau o ka naita Mahomeda aole he wahi mea a loaa iki aku o kekahi wahi o ke Kristiano a lilo hoi keia paio ana o na naita ma da aoao o ka naita Kristiano, i haawina hooho mahalo nui na na koa Mahomeda i ka nui Akamai a lehia maopopo o ko lakou enemi ma ke kakapahi ana, a pii ino hoi ka kaaheo iloko o Pirido no kona haku no ia haawina like.

            Ma ka aoao hoi o Abasa ke hana la oia me ka puahio nui e hooponopono ole ana aia ka pono a kaa ke Kristiano malalo ona, a no ka ikaika o ia ano iini iloko ona pela no i hooikaika aku ai ka hoohana ana ona i kona mau lala ke kumu i nele ole ai ke koekoele mau ana o na pahikaua ke hui ae laua a kani-o aku la nohoi iloko o ka lewa me ka anapa mau ana o ka mamala ahi a he puhili nui hoi ia ia Abasa. Ma na manawa apau o Abasa e haawi ai i kana kina pahi e uhau ana me ka ikaika nui e lele aoni mau ana oia mai kahi aoao a kahi aoaoa aku o ke kumulaau, e like me ka oni ana a kona lio a maluna iho nohoi oia e waiho iho ai i kana uhau pahi ana oiai oia ma ke kuloana kiekie ae a o kona hoa paio hoi aia oia i ka honua kahi i ku ai pili kokoke loa i ke kumu o ke kumulaau a oia nohoi kona palekaua hookah no kona kua a o kana pahikaua nohoi e hoohana an aka palekaua no kona alo.

            Iloko o keia paiao ana, ua hahana maoli no, a ua liohi nohoi, a aole nohoi i loaa iki ia Kale he kina pahi mai iaia aku na kona hoa paio, oiai, o na haawina kupale wale no kana i hoohana ai no ka  hoopakele ana iaia iho, ka makamua loa no hoi ia o kona hakaka palek@ ole ana me ke kapakila ole ma kona nui kino; a ma keia @ nohoi ua ike pu iho o Husama Beni Abasa i ke kamahao lua ole o ke Akamai o kona hoa paio ma ke kakapahi; a pela i ano kuemi mai ai a kuha’u o ka noonoo o ka Mahomeda ma ka hoomanao pu ana ae i ka lanakila piha I loaa i ke Kristiano mai ka lunakanawai mai ma ke kahua paani o Granda a lilo ai iaia nei ka makana lipine.

            Ma ka aoao o ka kakou koa wiwoole lua ole, aia no oia ma kona kahua mau ma ke kumulaau nui, me ka lelele ole i o a i o, aka me he kia-pohaku la oia i kukulu p0aa ia no ka eneu ole ae koe wale no ka oni o kona nui kino ame ka oni mau ana o kona lima aka’I kahi hoi o ka pahikaua a ka elele Mahomeda ana i lima nui ai, e paaia ana, ame ka nui ole o kona hanu oiai he malama mau oia i ka lana malie mau o kona noonoo i ole e puhili, a oiai nohoi aole ona lelele nui wale a ake wale aku e lele imua i mea e loaa ai kona hoa iaia e like me ka naita Mahomeda, oiai nohoi ka ikaika ame ka mana o ka uwila e noho paa ana iloko o kona mau maka, ame ka ikaika wikani iloko o kona mau lala apau.

            He naita o Kale i weli nui ia e ko Leona ame Kasetila ma na paio ana apau, no ka mea, ua loaa ka manaoio i ko laila poe i ka lawelawe maiau mau ia o ka oihana kaua a hakaka ma ke kanakamakua, ke kumu o ka lilo mau o ka lanakila ma kona aoao. Aole paio ana ana i komo ai I lilo ole ai ka lan akila ma kona aoao a oiai he kanaka opio wale no oia ua lilo mai ka hilinai piha o ka Moi Keoni o Leona ame Kasetila me ia.

            Iaia e kupale mau ana nona iho aia hoi ua ike koke oia iloko o ka manawa pokole i ka nawaliwali o ka naita Mohomeda ma ka makaala ole ona (Abasa) no ka pale ana a waiho hemahema ia ia wahi e nele ole ai ka loaa o ka eha ma kona aoao, ua hoohakalia ole iho la o Kale o Leona, a iloko o ka manawa kupono ua komo aku la ka oi winiwini o kana pahikaua ma ke ko-wa ami o ka hookuina o ke kuli o ke kapakila o ka naita Mahomeda a loaa pono aku la ke kuli hema o ua naita nei, ma ka manawa ana i hoohuli ae ai i kona lio me ka ikaika no ka holo hooku’I ikaika mai i kona hoa paio, a mumua o kona hoomaopopo ana I ka poino I loaa aku iaia ua wala aoao aku la oia mai kona lio aku a waiho ana i ka honua, a he puiwa nui hoi ia no ka lio ke kumu i holo pukaka kanaka ole aku ai iloko o ka ululaau.

            Ua pahu iho o Abasa iluna o ka honua me ka ikaika a nakeke paapaaina ae la na apanapana kapakila o na naita le me he halepa la i piha me na pa amen a pola a kiaha paha, i lawelawe hemahema ia a hina a pau na mea oloko i ka nohaha.

            Ua waiho malie iho la ka naita no kekahi mau minuke a miki mai la na koa ona he eono ko lakou uni ne ka hoopakele ana @ ko lakou alakai a ia manawa hookah no I pili mai ai o Pidiro ma ka aoao o kona haku me ka makaukau uo ka paio ana ina nei no ko laua aluia mai e na koa, aka aole he mea o ia ano i hana koke ia mai mamua o ka pohala ana o ke alakai Mahomeda.

            “Elilo no ke alakai Mahomeda i hoaloha nou e kuu haku kehaawi aku oe I kau olelo o ka oihana naita,” wahi a Pirido i Hawanawana aku ai ia Kale,” no ka mea ua manaoio wau ua loaa iaia ka ike piha no kou paulehia ma ka oihana hakaa e nele ole ai hoi kona ohaoha hoohoaloha mai ke kekahi kanaka Akamai kamahao nui wale e like me oe; a ina e lilo kona puuwai ia oe o ka pomaikai no ia ma ko kaua aoao ke hoi hou kaua i hope. oiai o kou iini nui ia o ka hoonakele i ka Lede Valedolida.”

            Ma keia mau olelo a ka ukali ua lilo ia i haawina nana i haawi koke aku i ke koa o Leona e  haawi iaia iho i pio ina oia ka hope loa o na hana ana e hana ai i mea nona e hoea hou ai i Garanda no ka hoopakele ana I kana wahine.

            “Pololei e kuu Pirido.” wahi a Kale i kakoo aku ai i ka kona ukali i hooaiai ai. “ina he mea ia e loaa ai o kea la e pakele ai kuu Zira. alaila, e haawi no kaua ia kaua iho i mau pio i hiki ai kaua ilaila me ke kokua a keia alakai ina e lilo mai kona puuwai ia’u. Pehea la kou manao no ka hana aku pela ina he mea ia e lanakila ai ka kaua papahana a aole nohoi ia he nohe wale.”

            “Oia maoli ae la no ko’u manao e kuu haku, ke hiki nae ia kaua ke hoohoaloha me ia.”

            “Alaila, ua hiki,” wahi a Kale.

            “Iloko o ka inoa o ka moi a ma kona inoa nohoi ke kauoha nei wau ia oukou e kuu mau koa e hopupio aku i ka naita Kristiano.” i hooho leo nui ae ai o Abasa i kona poe koa e  pupulu iho ana maluna ona. “E waiho mai ia’u, a e hooko aku me-.”

            “Alia e ka naita wiwoole.” wahi a Kale o Leona i pane kahamaha aku ai i ke alakai o na koa Mahomeda, ia Abasa i hooikaika pu ae ai e ku iluna mahope o ke pohala ana. “Ua ike au he naita oiaio oe a he keonimana nohoi a ua heluia ma ka mahele wiwoole; no’u iho ke iini nui nei au e lilo i hoaloha nou, no ka mea, ua ike no wau i ka hiki ole ia’u ke lanakila maluna o oukou. a ia oe wale no wau e haawi nei ia’u i pio a aole I ka moi Mahomeda. Nolaila aole au e kue aku ia oe, a ke ku ia i kou noonoo, alaila e hoopaa no wau i ka’u olelo maloko o ka oihana naita.”

            “Aka, he kue kau i ka elele a ka moi,” i pane aku ai o Abasa me ka leo ano oluolu.

            “A-mai hoomau no wau i ko’u kue ia oe ina he wahi manao lana kahi i koe me a’u no ko’u lanakila maluna o oukou,” wahi hou a ka naita Dristiano me ke ake e liko mai ka puuwai o ka Mahomeda iaia.

            “Maluna o ka oihana naita ke manaoio nei wau i kau mau olelo.” wahi a Beni Abasa, me ka hoao ana iho e minoaka, “a ke hoopaa nei au i ka’u olelo aole loa e kau kekahi hoopilikia maluna ou e ke Kristiano a ke Akamai kamahao nui wale a ku imua o ka moi, a oia no ka han a ma k’u aoao e hoike ana i kea no hoaloha e like me kau i hooaiai mai nei; a oiai oia no ka iini o ka moi o kou lawe ola ia aku imua ona. E hoopaa anei oe i kau olelo e ke Kristiano.

            “Ina pela kou makemake e hanaia aku no e like me ia,” wahi a Kale.

            “Apehea kou hoaloha? Ke manao nei wau e e hoopuka kauoha nona no ka lawepio pu ia, no ka mea ua loaa na hoohuoi ana nona no-“

            “Ke homo ana iloko o ka halepaahao, a hoomahuka i ka paahao a ka moi,” wahi a Pidiro i kahamaha aku ai. A ua pololei oe ma ia mea a ka hooiaio aku nei nohoi au i kou ukali pu aku me kuu haku.”

            “Beni Abasa,” wahi a Kale, mahope loa iho o ko lakou hoi ana ma kea la no ke kulanakauhale o Garanda, “heaha la kau hoomaopopo no ka hana a ka moi e hana mai ai maluna o’u e like me kana-“

            “Uwoki e ka Naita Kale,” i paniku aku ai ka Mahomeda me ka eeke pu ana ae o kona mau kipoohiwi; “e ninau ole mai oe ia’u i na ninau o ia ano.”

            “Mai makau oe i ka hai mai i kau mau mea apau i ike ai,” i pane hookakanalua aku ai ke Kristiano. “no ka me, aole o’u makau ke lohe ia mau mea.”

            “Alaila ua hiki no ia o eke koho i ka oiaio o kana mea e hana aku ai!”

            “Malia, o kona manao wahi a ka’u koho aku oia ka lawe ana I kuu ola.”

            “Kale o Leona, wa hai mai oe i ka mea oiaio.”

            Ua eeke ae la na kipoohiwi o Kale i ka lohe ana i ka hooiaio a ka Mahomeda, aka, ua uumi@iho oia ia ano haawina mahope iho.

            “He hana naauao ia i ka Moi Mahomeda o ka hoomaopopio mua I ka waiwai io o ka hana pepehi ana e lawelawe ai mamua o ka hooko ana,” wahi a Kale i pane aku ai.

            “Aohe ona maa ia hana,” wahi a Beni Abasa. “He hana mau aku oia i na mea kui ka weliweli i maa mau ole I ka hookoia e kekahi poe.”

            Ma keia ua kuu iho ka laua kamakamailio ana a aohe nohoi he mau olelo hou ana a hiki wale lakou i kahi kauhale o ka hokele i  limaikaikaia ai kja elele a  ka moi e Kale. Ua loaa aku no ua elele la e noho mai ana me kona poo I wa-hiia me ka lole ma kahi i eha. No ka nui loa o kona huhu i ka ike ana mai i kona enemi ua wilwili mai oia i kona puupuu imua pono o Kale a hookah no puupuu a ke Kristiano o ka waiho pa-hu aku la no ia i ka honua. Ua hoopii aku la ua elele nei ia Beni Abasa. eia nae aole i nanaia aku ia hoopii. me ka hoike pu ia aku e nana oia ma kona iho a waiho hoi i kana paahao. No ia mea ua pii ino ae la ka ena o ka huhu mea ua elele nei me ka hoonui ana i kana hooweliweli a no ka nana ole ia aku e ka hapanui o ka hokele ua haku-nu wale iho la no oia a hoi aku la i kona lumi.

            Ua hoomaha iki iho no o Beni Abasa ma no ka haawi hoomaha i na lio o lakou, a mahope iho o ka hoihoi ana i ka lio a Kale i kau ai-hoihoi i ka elele. ame ka loaa hou ana he lio no Kale ua hoomaka hou aku la ka huakai. Aole no he mau kamailio ana ma kea la, oiai aia iloko o ka naita Drisiano na noonoo like ole no kona hoopai e kauia mai ana amen a hana e hana ai ma kona aoao I pakele ai oia mai ka make maim, ia lakou e hookokoke ana i ke kuoanakau

(Aole i pau.)

(Image)

RUSIA AME IAPANA

-@-

Kahua Enaena o Ke Kaua

Kakauia e Bernard H. Kelekolio

KUKALA IAPANA I KE KAUA-HOOUNA @(unreadable)

            Ua oi aku la ka @(unreadable paragraph)

            Ua malamaia keia kaua hahana no mai la @ e kipoka ana ma @(unreadable paragraph)

            O keia iho la ke kaua weliweli @ ekaua I oi aku mamua o na kaua apan @ a anupuni huiia ma ke kahua kaua o Lipiski @ ina kaulana o Kelemania.

            Mahope o ka malamaia ana o keia kaua hahana a na @ o hoi, ua akakuu iho la na kipoka ana @ ma ke kakahiaka o ka la @ o ka malama o @ no la ka maluhia ma na aoao elua, oiai no @ ahi e pohapoha ana no nap u @ aole @ ma.

            Maloko o ke kapitola o ke aupuni @ o Rusia, i ka manawa @ loheia aku ai ua hookuemiia aku na pualikoa @ kina, ua hookaumahaia aku ke aupuni, a ma na wahi apau o ke kulanakauhale, e kani koele an aka hele @ e hoike mai ana hoi ia kaua, e ka mak@ pule oa na makaainana o keia ania nui o @ ka lani e kala mai i ko lakou mau hewa.

            Hookahi mea ano nui i haule ia’u a oia hoi keia. @ a lelekaua ana o K@ Kuropakina he anaina @ ona mau koa kaulana o ka Puali Kosaka, ka weli o ke aupuni nui Europa.

            Ua akoakoa ae ilaila na koa apau malalo o Kenerela Kuropa ina, a imua o ke Kuahu Laa o ka Aikona (Ieon) ua kukuli aka la Kenerela Kuropakina ame kona mau koa kaulana imua ona @ alokalo aku ana iaia e kokua mai ia lakou I ka hoopio ana aku i a pualikoa o Ilamuku Oiaiama.

            Ma keia e hoomaopopo ai kaua, ua kalokalo mua kau la o Kenereia Kuropakina ame kona mau koa imua o na lani e kokua mai ia lakou i ka hoopio ana aku I na pualikoa o lapana. eia nae ua ulupaia aku oia ma kona lelekaua ana ma ka muliwai o ka @ he kaua hoi i hiki loa ke upo’iia ke kaua o Wakalu aq @ I ka ikena a ka noonoo.

            He mea hoohewahewa ole o ka hookuemiia ana o Ke@ Kuropakina, a pakele no mai paa. oia no ka manao loa ana aku o ka manaolana kiekie loa e hoopakele aku i na pualikoa o Ken@ Stosela e  paa ana iloko o ka papukaua ikaika o P@ Ata.

            O keia mau nee kaua ana o Kenerela Kuropakina imua o ka enemi he mau hana wale no ia ma kona aoaoa e hoao ana ina he mea hiki loa iaia ke wawahi i na laina pale like ole o @ Oiaiama, Kenerela Kurokik, Kenerela Oku ame Kenerela Nodzu. a ina e hookoia hoi. e kamoe loa kau kona alahele no lalo o @ Ata, a @pakele aku hoi I kekahi o ko lakou mau hoa, enoho @ ia malalo o na kipoka ana a na pualikoa hiwahiwa o @ Nogi.

            Ma keia mau hana hooakeakamai ma ka aoao o @ ropakina ame kona mau kenerela. ua maopopo loa iho la iaia @ iho o kona lelekaua ana maluna o ma pualikoa o @ ma ka muliwai Ka-ho, he hana paakiki loa ma kona aoao ka @ ana aku e hoopoloke a wawahi aku hoi I na laina kaua o @ Oiaiama, a no keia mea, ua hoomakaukau iho la o @ pakina no ka hana ana i napalekaua e hoolulu ai kona mau koa. a me ka hoomanawanui hoi, e kakali aku i ka nui o na pualikoa i ka hoounaia mai mai ke aupuni nui jmai ma ke kulanakanhale hoi o Habina (Harbin).

            Ua hoomakaukau iho la no hoi o Hamaku Oiaiama ame kona mau pualikoa malalo iho ona e hana I mau palekaua no kona @ koa, a i kona hoomapopo ana ua makaukau oia ma na ano @ no ka pale ana aku i na lelekaua ia mai. @ ka nana ole ae ina @ kea o a i ole ia i ke kuluaumoe paha. Ua haawi ae la oia i @ kauoha imua o kon a mau kenerela malalo iho ona @.

            Ua maluhia iho la na mea apau mawaena o na pualikoa @ elua, oiai aole loa o Kenerela Kuropakina i aa e lelekaua hou aku maluna o Oiaiama, a o Kenerela Kuroki, Oku ame @ no lakou I iini e lelekaua aku maluna o Kenerela Kuropakina a nolaila e like me ka’u i hoike ae la maluna, na holopapa iho la @ maluhia maluna o ke kahuakaua o na aoao elua.

            Aheaha iho la kumu I aa ole a@ o Ilamuku Oiaiama e @ nei, e lelekaua aku hoi maluna o Kenerela Kuropakina ame @ mau pualikoa kaua I maluhiluhi i ka ulupa mau ia e ia ma @ like ole i paio ia e na aoao elen? I haina no keia e hoike aku @ ka mea kakau, a oia hoi keia:

            O ka hapanui o na koa malalo o Ilamuku Oiaiama, ua @ ia aku no ia no lalo o Pota Ata malalo hoi o Kenerela Nogi @ o ka iini paa loa o ka Mikado, e lelekaua a haule ka papakaua ikaika o Pota Ata, me ka nana ole ae i kona kumukuai @ nui o na @

            Mamuli o keia kumu hookah, na hoonawaliwaliia iho la @ kulana kana o Ilamuku Oiaiama, a iloko no nae o keia kulana ku pilikii ona, ua makaukau mau loa oia e kupale aku I na lelekaua ia mai i na manawa apau.

            No keia mea, ua hulili aku la na maka o Ilamuku Oiaia@ luna o ke keiki kaeaea Nogi, ka elemakule hoomanawanui hoi e hamale ana i ka ipuka pani hao kila o Pota Ata.

[Nana ma ka aoao 5.]

(image)