Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 5, 3 February 1905 — Owai Ana ka Kakou Lunahoomalu no ka Hale o na Lunamakaainana e Noho Mai Aana? [ARTICLE]

Owai Ana ka Kakou Lunahoomalu no ka Hale o na Lunamakaainana e Noho Mai Aana?

Mr. Lunahooponopono: Aole au i ma nao e hoopiha waie no i na kolamu o kau pepa me na manao ano ole, aka, olal i keia mau la e nee nei ke wawa hele nei ma o a maajiei o na alanul 1waena o na eolona kaukanawai i koho poho ia iho nei, a i kiolaia hoi ko lakou mau Komisina ma ka Ia S iho nei o ka malama o Xovemaba i aui aku nei o kela makahikl ma ka mana koho balota o na makaainana o keia paemoku, ua iini nui au e kakau i ko'u mau manao e pili ana no keia ninau. a i apoia hoi iloko o ke kino o ka poo manao e kau ae la maluna. "Owai ana ka kakou lunahoomalu no ka Hale o na Lunama* kaainana e noho mai ana? O ka nui o na laia o ka Hale o na Lunamakaainana i kuiike ai me ka olelo o ko kakou Kanawai Okana Aina (Organic Act) he Kanakolu no ia, a na ka Hale o na Lunamakaainana i oleloia na lakou no e koho i ko lakou mau luna nui, mai ke kulana kiekie mai hoi a hoea i ka kanaka pulumi Hale. O ka oihana kiekie o 'ka Lunahoomalu (Speaker) o ka Hale o na Lunamakaj ainana he oihana kiekie ia i hookauj likeia aku kona hanohano me ke ku.lana o ko ke Kiaaina, a ma kekahi olelo ana ae hoi, o ke Kiaaina ka mea kiekie loa maloko o ko kakou teritore a o ka Lunahoomalu hoi o ka Hale o na Lunamakaainana oia mai malalo o | ke kiaaina. Iwaena o keia mau lala he Kanakolu iloko o k Hale o na Lunamakaainana he mau lala Haole kekahi a ma ka aoao o ka hapanui, he poe Hawaii no ka aina hanau, aka no nae, he hookahi aoao kalaiaina, he poe Repubalika. He ekolu mau inoa e wa\va nui ia nei no keia kulana kiekie o \ ka lunahoomalu, oia hoi o Carlos Long. ] W. W. Harris ame H. L. Holstein o Kohala, Hawaii. Ma ke koho ana i lunahoomalu, ua manao ka mea kakau nei .he hana naauao ma ka aoao o na lala o ka Hale o na Lunamakaainana i oleloia, e koho i kanaka i makaukau ; ma na olelo elua, ka olelo makuahine o ka aina hanau ame ka olelo Berita- | nia. Nolaila e lawe kakou a noonoo i ka inoa o ka mea hanohano, Carlos A. Long, he keiki hanau hoi no ka aina, a he oiwi i hoonaauaoia ma ke kula kiekie ma ke kulanakauhale o Wasinetona. O keia lala hanohano o ka Hale, oia kekahi o na Hawaii i koho pono ia no ka apana eha o Oahu nei, oiai no nae e ku-e ikalka ia ana oia iloko oia manawa hookahi. He maamaalea ma ka olelo Berltania, aka, o ka olelo makuahihe, a oia no hoi kekahi mea ano nui, aole hiki pono iaia ke olelo. He oiaio no hoi, he mea pono e kohoia i j maheleolelo no loko o ka Hale o na Lu- j namakaainana i mea e maopopo ai ia Carlos Long, ina oia io a.na ke kohoia j ana i Lunahoomalu no ka Hale i OlelO- ! ia, i na mea i olelo ia e ka mea hano- I hano. H. M. Kaniho a i ole ia,» i na | olelo hoi a ka mea hanohano, Charles Broad. He mea maopopo loa i na mea apau aole loa he unuhiolelo a puni keia paemoku ke olelo ae ua hiki iaia ke unuhi i na olelo Beritania i olelola i ka manawa hoopaapaa a iloko no hoi o ka manawa kupikipiki-o me ka haule ole o kekahi manao. Ma keia wahi e ike maopopo lea loa ai kaua i ka pilikia i ina e koho ia ana o Carlos A. Long i ] j Lunahoomalu no ka Hale, oiai ina he j [lunahoomalu i makaukau lea ma na o- | lelo elua. a poina paha ka unuhi olelo i • kekahi mau olelo uuku i olelo ia a i unuhi ole ia, he mea maopopo, ua ike no ka Lunahoomalu ina mea i oieloia, oiai he makaukau kona ma ka olelo makuahine ame ka olelo Beretanla. Nolaila e hooholo kaua maanei, ma kela kumu. aole loa i kupono o Carlo» A. Long e kpho ia i Lunahoomalu no ka Hale o na Lunamakaainana e noho mai ana i keia malama ae o Peberuari ma ka la 15 iho e hikl mal ana. E ! hull ae hoi kaua a nana ia W. W. Har- | ris. ka lunamakaalnana o ka apana j eha, o keia mokupuni o Oahu. He ke- ' onimana keia iwalewaha ma ka olek> I Beritania. aka ma ka olelo Hawail aole I i maopopo iaia. Ina e kohoia ana o W. I W. Harris i Lunahoomalu no ka Hale f i oleloia. a i ka manawa e malama ia s ana hoi kekahi mau olelo hoopaapaa | maluna o kekahl mau bila ano nui, he I mea maopopo loa la kaua, e malele nul ; ana keia lunahoomalu i mea e maopopo i ai oia i na olHo I oleloia maluna o ka ; ike o ka unuhi | ka olelo a kekahi lala. , oiai no nae aole ia o kana mau olelo I I hoopuka ai, aole e apo ia ana kana. | mau olelo e ka Lunahoomaiu. oiai no jnae o ka manao paha ia e loli at ka | manao o na lala i maopopo !ea ole ! ka iolelo Hawail. Kekahi. o keia lala haI nohano o ka apana eha. he keonimana, j opio wale no oia a he makaukau ma j I na hana ano nui e piU ana ! ka ahno- | ; lelo. a o keia ano poe ua kupono e lilo > : i alakai no na laia Hepuhaiika apau j maluna o ka papahele. O ka hoao ana j o na laia e koho i keia keonimana nona hoi inoa i hoikela ae nei maluna. W. W. Harris. oia no ka hoao ana o na lala e umii paa I ka naauao ame ka ike o kela keonlmana opio, a l ka manawa hookahi no hoi, lilo kekahl o na kanaka maikiīi ! kupono e lilo I aiakal no ka papaheie ma ka aoao o na Repubnlika, Maluna o keia kahua wale no, oia t hoi. ka Ske oie o keia laia hanohano 1 ka oleio Hawaii, hui pula me ka'u mau

kumu i hoike nei, e p*w> oU e HIo i;' alakai r::a'un.t o Sci u.i n;^ i-.-a. i ka mea bv h<K>- ; kwhi *;•> i ; - o ka li*?;-. H. «H. L~ L o 3.. • aina k:tu:an.i r * rv.:; > Hawaii. O ka r>.or,\ k*--li» i hoike hof.-n i 4j. Jho la. h-' awl oia no ka air.a har.au, a he ieio naauao ; iwaeea o na Hawaii i mau la. o na hana pili Ahaoielo o na ano !!ke ; ole ua iiio ia he mea milimiii i kona ike ame kona naauao, a he oiwi Hawaii hoi i ku maiuna o ke kahua pohaku paa o ke kauiike, "O ke kanaka haahaa a ho~ ea loa ak«i i ke Kanaka waiwai, e hoomalu like ia laua.'' He kanaka keia i makM i ka inoa- hajnoha.no o ka aina kulaiwi, a e iike me kona makee ana i ke onehanau, pela oo oia e hoao ai [ e kula'i i na haiia apau loa e hookoio īana mahope o ka meheu o na hana • hoohaiki i ka pono laula. | (Aoie i pau.) ;