Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 7, 17 February 1905 — MAKEIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole [ARTICLE]

MAKEIKIU WETE DETONA Ke Ahi Lalapa Pio ole i na Nihiliti Ke Kanaka Amerika Koa lua ole

iIOKUNA XLVI. NA KE-PA ELCA. L A ia nianawa o W>r<> i kaha ilio ai i ka ma-ka ana i manao ai na A » ra «' naua mua mamna o koiia hooia ana. ■'K hooiuimao no wau i keia hoailona." ' IU- kuu naua ole ae na wai niai la ka H*ta e hoounaia mai ana i«au *' rsana inna oe i ki'ia hoaiiuna a u i hoike iho nt*i ia oi». a i ike ole W' ia i»i«*a. mai haalele iho m* i ka hale neū ina no o ua leta la a na I*ana paha i hoouna mai. He mea ano nui keia a'u ea o aku nei ia 9*'. rf -E hoolnhe no wau i kau mau alakai ana. X»uk;i aku la ua \Vete nei a kami a haalele iho ia ia Vera. a mahope o kona noho ana e ai i kona paina awakea. hele akn la oia a kuai iho !a he man mea nana i makemake ai a hele aku la oia e hui iue K**-pa ♦* lik»' me kana i aelike mua ai. Halawai aku la o Weie me Ke-pa ma e kali mai ana no iaia nei. a # Keaka hoi ka i ohaoha mai iaia nei i kona komo ana aku. a mahope hoi o kona hoike ana aku ia laua oia no ia. 'Ta ike 110 ka paha oe i ke keaio ana i ka hoonalonalo helehelena?" wahi a Keaka i ninau aku ai ia Wete. "He huluaa ia na'u, a ke manao nei wau ina e kokua mai ana 0 Ke-pa ia'u e ike koke no olua." wahi a Wete i pane aku ai. -E hana m> wau i na lmna apau e hiki ana ia'u ke hana aku. wahi a Ke-pa i pane mai ai. -11,. nie.i oiaio he hana nui kau e hana ana. O ka mna, ina oe e oliK'iu ana. e wehe ae i kou lole a e konio i kela paa lole a u i lawe mai nei." _ keia mau olelo wehewelie ae la o W ete i ka puolo lole ana 1 lawe mai ai a lioike ae la i kekahi paa lole piha. Aole he wahi hoohal*hala ma ko Ke-pa aoao, a i ka pau ana o kona lioololi ana i kona aahu. ua hele koke aku la oia no kahi o ka wai ine kona manao e ht>opono]>ono iaia iho, oiai ua luiulani koke ae la no ua lve-])a la i loaa ana o kona paa lole hou. ; **Aole keia o kou manawa e hoomaemae ai, e Ke-pa. E kali iki oe no kekahi ma?iawa pokole mamua o kou ,hoololi ana i kou ano, nia ka holoi ana i kou lepo." Kau mai la ko Ke-pa inau maka maluna o W T ete no kekahi manawa. alaila noho iho la oia ilalo e like me ka W ete i kauoha aku ai iaia. a nana aku 1a no hoi o Keaka i ka W ete hana e hana ana ia manawa me kona kaliaha nui, oiai ua welie ae la ua W ete nei-i kona lole e koiiio ana a aahu iho la oia i ko Ke-pa lole. •Ta pono!" wahi a \Vete. 4i Ano, e Ke-pa. e oluolu oe e noho malie iluna o ka moe i hiki hoi ia'u ke nana aku ia oe.' Hooko niai la o Ke-pa e like me ia i noiia aku ai, a ia manawa i wehe ae ai o W>te mailoko ae o ka ]>uolo, a iwaena lioi o na mea i weheia mai ai, he mau umiumi kapilipili, o luna ame lalo. O keia mau umiumi kana i okioki iho ai nie ka u-pa oki a kulike aku me ko Ke-pa, a iaia i hookau ae ai maluna o kona anwae a maluna hoi o kona lehelehe luna, ua loli koke ae la kona ano a like loa ae la oia iiie Ke-pa. Mnhope iho welie ae la oia i kana pahu pena„a hoomaka iho la e hoohalikelike iaia me Ke-pa. a iloko o na minute pokole, o Ke-pa okoa uo ua \Vete nei a kaua, maihina a lalo, aole walii e hoolalahu ai ke koho ana mawaena o Ke-pa ame W T ete. -l'eliea iho Va keia, e Keaka?' 7 i ninan aku ai ka kaua \Vete maliope o ke kuu ana o kana liana. ih'lu ekahi! Ina aole oe i kamailio mai nei, aole e hiki ia'n ke koho aku owai la o olua ke Kepa- oiaio." "Ina pela, e kamailio ae wau a e lioolohe mai no lioi oe. Eia —pehea iho la ia?" . -Aohe puu, aohe kee; oia okoa no. Kii])anaha, o keia īho la ka ke ano oke kanaka a maua i hoolimalimaia ai e pepelii aku. 0, inaikai maoli no keia mea a ? u e ike nei, a heaha aku ana kau hana maliope akn o keia?" wahi a Keaka me kona paliaoliao maoli. "E hele aku ana wau a hoike aku i kela kaunawahine nana ij hoolimaliina ia olua i ko'u make ana ia olua," i panai aku ai o \\ete me ka minoaka e hohola ana maluna o kona papalina. MOKONA XLVII. -v KA AELIKE PEPEHI KANAKA. "E noho olua me ka malie." walii a \Vete iaia i anelie aku ai e haaiele iho ia Ke-pa ma. "iNa'u e ohi mai ike dala na olua e lawe inai ianei." 'E hana pololei oe," wahi a Ke-pa i pane mai ai ine kona pihoi"Ke lohe aku la anei oe i ka ia la, e Keaka? Ke maka'u mai la oia o holo aku wau me ke dala." -Ue kamipuhi Kawailuie o Kepa, o kona ano mau no ia." wahi a Keaka i pane mai ai, -E pili no wau i ka'u mau dala apau. ina he kamipulu io wau," wahi a Ke-pa i pane mai ai me ka leo inaina. ••11.0, ho!" i aka ae ai o W*ete. w Pono paha ia ina aole e kii mai ana ka ilio nui a kaili aku i ka io bibi i loaa i ka ilio uuku.' ' ila, ha! ho. ho!" i aka leo nui ae ai o Keaka. "Ka ka ilio nui e ai. Ho, ho! ua pono iho hi ia, e kuu wahi keiki ike ika wauwau. E kii akn oe ike dala. ]Sa ka ilio n.ui t> ai. Ho, ho!" -A ia'u e hele ana, mai hookuu oe ia Ke-pa e puka aku iwaho e hoikeike ai i kona paa lole liou i m\ lede maka onaona, pela anei o<» e hana'i. e k'uu ilio nui?" W E hele oe me ke kanalua ole, aole loa e puka aku o Ke-pa mawaho o keia lunii." Ma keia mau papaleo ana i hoomaopopo aku ai o Weie ua lanakila kana jmpahana, nolaila aole ana kumn e niaka*u iho ai i ko Ke pa puka ae iwaho e liokai ai i kana hana e liohola nei i kaua ujH»nii. Hoolmlike iho la ua Wete nei a kaua i kana hele ana e like me ka K« \k\ a hoohui mai la oia i ko Kepa kuiana hoohewale. a puka aku la oia iwaho me ka hehe mai o ka aka mahope mai ia Keaka mai. Ia W'eie i hiki aku ai i ko Kaunawahine Sofia kakela. a iaia i ninau aku ai i ke kiai puka no ka hakuhale, aia no oia ke hoohalike ioa la iaia iho me ko Ke-pa ano. Me he niea la ua waiho mua ia ke kauoha no ka hookipa ana aku iaia i ke kiai puka. no ka mea ua alakai koke ia aku la keia iloko o ka lumi hookipa uuku o ke kaunawahine i ka hale elua. Mahope koke iho no o ka haalele ana mai o ke kiai i ua Wete nei a kaua. ua komo koke mai la o Bofia iloko o ka lumi, a pa koke no ka ninau; me ka hoihoi pu no hoi: kv Ta holoiwno anei kau hana?' ? "Aole he mea e hoopaapaa ai no ia mea." • % Ta hnli auei oe i kona inau pakeke lole?** "Ae," " Hea ha ka mea i loaa ia oe? M **He jmhi wale no me ka pu |>anapiina." "Heaha kau i hana aku ai iaia?" *E ha'i nku wau ia oe, e ke kaunawah'me, he kanaka ikaika maoli ao kela, nolaila, i kona paa ana ia mau mea aole a maua iiana hou aka 0 keia wale no."

\ Pii ae la ko iima ihina a ani ae la ir ; a k»>na pnanni. | ĪIK - koua oni ana ae. me be mea ia e haoie pa hu ana a uiake ioa iluna ! o ka r-;!i'ahele. ] L"a [»ii koke ae ia ka lia maeele maka'u mahma oke kaunawa ] ii n«*. « ia nue ua hoi hou ;•»> la no koiia noonoo maikai a h;\Jca poiio :rai ia k«»na inuu inaka mahnui #» ka kaua \Vete. a pane iuai ia: "Aiaila, ke uianao nei wau ke makemake uiai nei oe t* ioaa aku ; kou uku 110 k;m liaiia?** | "T"a iike 110 ka nani o kuu koho ana mai ia me kou heiehelena." | uahi a \Wte i pane aku ai me kona kaupau ana aku i kona niaa ! iea «ui. s | L'piki ae la o Sofia i kona mau leheiehe me he mea ia ua hooiua- j kaukan mua oia iaia iho no ka haiua o keia ano. aiaiia ninau mai | ia oia me ka hikiwawe: | "Ke inakemake nei anei oe e hana i kekahi o kan mau hana?*' ' "K hana 110 wau nou ano kau mau ihiia. Aoie o'u makemakei e pai wale aku ia'u iho. e ke kaunawahine. aka o ka hana he hana! ia. ua maopopo ia oe ia mea. He makemake ko*u e hana ina iiana apau 110 kekahi waiiine maikai e iike me oe. eia nae ka mea oiaio owan ame v "Ke manaoiana nei wau e uku aku ia oe me ka maikai." i kaha maha mai at o Sofia. "Peia no; aka, na ike no oe oke "Keonimana. e mau ana no koua keonimana:'* a aoie ioa wau e hoopoina ana i ka manawa au i hana i i kekahi hana inamuii o ke alolm no kekahi wahine nani e iike me' oe. M * | M:i keia mau oieio a Wete hoomaopopo ae la oia ua eha ua kau i nawahim ia i kana mau oieio; eia nae aoie ia he mea na ua \Verei la e kuemihope ai. oiai aia na iuanao uiiani ke hoiopapa ia iioko o I kona puuwai e hoehaeha aku i ke kaunawahine oiai ka manawa ku-j pono ua loaa iiio ia iaia, a oia kana e noke nei i ka paluku maluna S o Kaunawahine Sofia. j ■*Ua maopopo ioa anei ia oe ua ioaa ia oe ke kanaka i makemake ia? ,? walii a Sofia i ninau mai ai me kona ano kunahihi. <4 Me ka maopopo ioa e like me a'u nei e nana aku nei maiuna 0 kekahi heieheiena u'i ioa a'u i ike ai ma Parisa nei. v "E pono ia oe e kapae ae i ko'u u'i. E pono kaua e ike lea ua ike no wau ia mea." "Ua pono io no oe e ike ia mea. no ka mea aole e hiki ia oe ke alo ae i ka mea a kou aniani kiiohi e hoike mai ai ia oe i keia ame keia i manawa au e kilohi ai. a he piii kau. ua kilohi.mau aku no oe. aole anei peia. e ke kaunaawhine?" Ke ike ia o Sofia i keia mau mea apau a ke ku aku la imua ona i na kahoaka o ka AVete mau olelo. ana no lioi e hoomaopopo ia ua | piii waie no ka Ke-pa (Wete) mau olelo i ke kaiaiuia i hanaia a ej hookoia ana hoi no ka wa liope loa. Ma keia no hoi ke ike iea la | oia i ko Wete ano he hoahui nona iioko o ka haHa iimakoko ana ej manao nei e liooko. Minoaka iho ia o JSofia. alaiia huii koke ae la j no kana mau olelo maiuna o ke kumuhana a kona puuwai e ii'a mau j nei: ' j "Peliea i maopopo ai ia oe ua loaa poioiei ke kanaka i makema-! I keia?" j ; "No ka mea iie iieieiieleiia kona o ke keiki wale no, ua panai niai | oia i kona manawa i kapaia aku ai o Detona, a he mau pepa kana! 1 kakauia, Wete I)etona. j "Aia ihea na pepa? l;a ha'i mua mai nei hoi oe aole lie mau j mea okoa ae i loaa ia oe." j '*Eia ka pepa a'u i manao ai, v wahi a Wete, a ia manawa pu no; hoi i unuhi ae ai oia i kona palapala kaahele. "Aole he mau pepa j e ae, a aoie no hoi wau i manao e makemake ana oe i keia. Pehea. j lie makemake anei oe e paa aku i keia pepa?" i f "Aoie. e iawe hou aku oe. Ke makemake nei anei oe e liana j i ka'u iiana p iioounauna hou aku ai ia oe?" ! "Aole anei ua ae mua aku nei wau ia oe?" "Eia mai ko'u aie-ia oe no ka hana mua au i hana ai." | Ku ae la ua kaunawahine la iluna a heie aku ia no kekalii hoI iowaa a lawe mai ia i kekahi owili pepa ana i hooinakaukau mua ai | no ko Ke-pa hiki aku, a haawi aku la ia Wete: | "E helu ae paha wau," walii a Wete i pane aku ai i ka manawa | i loaa aku ai iaia ua owili pepa la. t f< Ke manao nei wau he mea waiwai oie ka helu aua." wahi aua ; kaunawahine ia i pane mai ai. | <4 0, ke manao nei wau lie mea pono ia'u ke hiiinai aku i kekahi ! wahine n'i e like me kou ano.-' i pane aku ai o Wete me kqna minoaka I ana iho. "E ke kaunawaliine, aoie anei ou manao he mea pono no e j ukn mai oe no ka make ana o keia kanaka, no ka mea aole ia mea iioko o ka kaua aelike mua i hana ai." "Ehia daia kou makemake?" '•I eiima hanei'i farani. v Me ka pane leo oie ae o ua kaunawaliine la ua liuii koke aku ia oia a haaieie iho l«a ia Wete. a aole no hoi iiiuliu iho komo ana oia me ka liuina dala i makemakeia ma ke dala pepa kikoo hanako. "He mea nani no paha ka waiwai me ka u'i pu ke lioohuiia ae, v wahi a Wete i pane lioomaoe ae ai. <k 0 ka lua oka hana a'u e makemake nei e hana mai oe aole ioi akn ka like me keia au i hana iho nei," walii a Sofia i hoololi ae ai i ka laua kamailio ana. "I a p«;no kela; a no ka paakiki aole ia he mea na'u e nana ai. Me he mea la ke nana aku wau ia oe, ua-hooikaikaia mai ko'u manao e hana aku nou ina manaw T a apau au e makemake ai e hana aku wau i kekahi hana. Healia la ua hana la au i makemake ai?' 7 <k Ke makemake nei wau e aihueia kekahi wahine, alaila e —e —" <k E ha ? i koke mai oe. Heaha no hoi kou mea olelo ole mai e pepehiia oia? Mai kanalua oe. e ke kaunawahine." k 'He oiaio ke makeniake io nei no wau e pepehiia oia." la Sofia i lioopuka ai i keia mau olelo. ua hoholo ae la ka ina,ina nai maluna o kona helehelena, a o keia lioi ka mea nana i hoohaalulu aku ia ia Wete iaia i noonoo ae ai i ka punikoko maoli o| keia wahine u'i maoli i pilia nae kona puuwai i ke alolia oie no kona I enemi. j "E pono ia oe ke hoomanao iho, e ke kaunawaliine. e īike me; ka make ana o kona hoaioha makaikiu, pela no oia e make pu ai a ;■ hele aku hoi ina ke alahele ;t ua hoaloha la ona i hala e aku ia; akai e pono pu no hoi ia oe ke hoomaopopo, aole iie mea liilii wale ka hoowalewaie ana i kekahi wahine a hiki i kona kaawaie ana aku mai \ kona haie aku e like me kau e nianao nei." j u Ke manao nei wau lie oi aku ka maalahi ke kii aua ika wahine inamua o ke kane." | "Pela io no paha, aka he mea pono ia oe ke hoomaopopo iho na! ua makaikiu la no i hele aku mamuli 'o kona makemake ponoi iho a! komo aku i kahi meha«i oi aku mamua o ka meha o kekahi hale ha-1 lawai—oia lioi maluhia no ka maua hana.*"Ina pela he mea pono e hoowaiewaleia ua wahine la a hiki i! kekahi wahi mehameha." j "He mea hiki wale no ia ke olelo ae mamua o ka hana ana; eia j nae e ha'i mai ia*u i kekahi mea e pili ana nona, a e hoao no wau e i hooko aku. v j Ma keia mau olelo a Wete i pane aku ai. ua hoopau iho oia i kona mau manao kolohe a aia oia ke hoike Ja me ka niaalea nui imua j o ke kaunawahine. ua makaukan oia no ka laua hana, a he mea nui« liol ia iaia. 3famnli oko ke kaunawahine ike ana mai i keia ano o ua Wete nei a kaua, wa hakalia ole iho oia i ka hal ana mai iaia i na mea apau. "O ka wahine a*n e makemake nei e liookaawaleia oia no ke KaunawahLne Radolinisiki; eia nae mai maka u oe mamuli o komi kulana kaunawahine, no ka mea eia oia i Parimi nei i keia nuinawa. me ka loaa ole o ka ike i kekahi mea eia oia ianei koe wale no ke kanaka au i mai uei." * • ' Aia oia ihea kahi i uoho ai?" Ua hoike koke mai la ua kannawahine la i ka inoa o ka hotehj a Wete i lawe aku ai ia vera, e hoike mai ana hoi i ka kijuia makaikiu i ko ke kaunawalune makankau e hnli i kahi o kona enemi i noho ai. "K hiki ana anei ia oe ke hoike mai i ka hana e hiki ai la u ke hoowalewale aka iaia?"

I -Ke manao iw\ wau e hiki ana ia*u ke kakau akn i , I ka inoa o kana al»*ha anu» kona limakakau n«> hoi." \ "Maikai nuo>H u«> k"!;> eaanao ana." i honho n»- ai o \\, , , x ; kona hoike ana aku ; k»ma hiaai nui. e puni mai ai k»* ka>sn,nv, • j ht oiaio keia a kona h»»a e hoiki- aku nei. I "O ka mea paakiki wale no, malia «> ike mai n»> ia he | v u ;..„v | pnnipuni wale uo keia." j "Aole anei o,- i hn'i mni nei ia u. oka makaikiu oia ka 1 o keia kaunawahine?" | "Ae." \ "lua pela. heaha no hoi ka mea nana e kaua mai i ko kaua h ,v. j loli ana ae i ka leta na ua hoaloha la ona aole hoi mai kaua u;. ; .- t | aku, Ua hiki ia kaua ke ike iho i ka limakakau o keia maka.-k •; | maiuna o kona palapala ae kaaheie. ma kahi hoi aua i hoo|, h u { me koua inoa pouoi." ī (Aole i paiO