Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 9, 3 March 1905 — KALE O LEONA. Ka Naita Puuwai Hao Wiwoole KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA. [ARTICLE]

KALE O LEONA. Ka Naita Puuwai Hao Wiwoole KA HOOPAKELE O KE KAIKAMAHINE ALII I LAWE MALUIA.

• MOKUNA XXII. '• IA PALAPALA 0 KA MAKK-MK ka pidebo hana. AoJ* i p»n pono ka Mahomedii olelo oa pii hou ae La ka omii iloko ona a na ia mea i kahamaha ae i kaua olelo; a 1 ka mao hou aoa ae ua panp hou mai la oia: E kaooha aku ia Terika e hooko pono i kuu man kauona. k make »j»u o Abaduia me na kritiano a me ka hakalia ole no hoi e kookoia ai. "K ke Alii." wahi a Beni Abasa i paue akn ai. * rwuki oe." i pane koikoi aku ai ka moi. "Ma ka inoa o Alahe, e law.- koke ia no oe iloko o ka halepaahuo i ka wa e puka koke mai „i k. kalii ol.'lo niai ia oe niai. E pono e ike ko Garanda nei poe i ka nioi o Garanda nei i ole ai lakou e oielo i ka olelo e pomo ai lakon. K liele e Mamuda a mai ulolohi." I'a kulou liaahaa iho la o Beni Abasa ilalo, a ea ae la īluna no ke kunou ana a lnili ae ia no ka hele iwaho niai ke alo aku o ka moi a mc ka naiuunamu pu hoi me na olelo ano ikaika. Ma kona helehelena aia na haawina o ke ano kaumaha. aine ka haalulu nui hoi iloko f» koua puuwai iaia i liiki aku ai i ka ipuka e hemo aku ai iwahō. . "[{ni hou mai e Husama," wahi a ka moi i kahea leo nui akn ai, " nia kuu manaoio. aia he manao kipi iloko o» a iloko o kou niau nanaina a ke kanalua nei wau nou a hiki ī ka wa e hoopau pono ia ai o na kauoha a'u i ka hookoia," Ina he inanao inaoli ko Husama e ke'ake'a i ka hana a ka 11101 110 ka pepelii ana i na paahao ma ka limaikaika ana alaila o ka īnai»a\v;t no una e ku aini ma ka puka oia no ka manawa e hooko ai oia, oiai o Mammla i lioea aku ai a puka iwalio no ka hele ana i ka hale{•aahao. ' j A i ka elele mako i) ka moi e lawe ana i ka palapala o ka niake | e hu'i ae kaua e ka niea heluhelu a nana aku i fia mea e hanaia ana i lie elua a eknln paha hora mai keia manawa aku a ka moi e kukaiolelo ana no ka make o na paahao. Iloko o kekahi o na keena paa loa o ka halepaaliao pookanaka e noho ana o Aluulala ilaila. Ua liauhoaia oia a paa pono i na kaulahao. Aia oia e noho ana maluna o kekahi pohaku me he la 0 kona noho ia a e huli ana hoi kona alo i ka puka o ka lumipaahao. K puili ana kona niau lima i kona puhaka a e namuuamu pule ana iioi kona waha. Aole he pioloke iloko o kona uhane aka aia na hiohiona kaumaha uialuna o kona helehelena. 1 *a hoomaopopo pu iaia eia ka manawa ke hookokoke nei no kona make a ua hooholo iho no kona manao e ku aku ma ke kanakamakua iinua o ka haawina weliweli a ka moi e kau aku ana maluna ona. Ua haupu iki ae no kona noonoo no kona hoopakeleia aka he wahi uwiuwiki uuku loa ia i ul\i pu ia c kunahihi a ka nioi. ~.ii A iloko o ka lumi paaliao lalo o ka halepaaliao, oia lioi ka lua{iaahao o ka Halepaahao Pookanaka e noho ana o Kale o L<?ona tame kona ukali Pidero. O ka uaita opio ka i ala mua o na paaliao mah(»\H* iho o ka hiamoe hooluolu ana. Aia ma kahi ipuka uuku maluna ae, oia kahi pukaaniani, oia wale no kahi e lioawiki mai ana i ka malamalaina mai walio inai e haawi ana i wahi mala'mala- \ ina iki na lana no ka nana ana i ka paia paa o ka halepaahao. \ Na keia wahi malamalama i hoalu ae i ka noonoo o Kale no ka nana aua i ko laua keena a liooiaio iho la ka naita i ka pololei o ka kona ukali hoohaiii ana pili i ua keena la. la 'paa pu ka papa-b<-le i ke koko mai o a o, a he ku inaoli i ka weliweli ke ike ilio, a aia no malaila na mea hana e kau ai ka make maluna o ka paahao 1 makemakeia e make a o ka panipuka o ka luahuna malalo pono • laua he ike wale ia ilio no. "K kuu iiaku," wahi a Pidero i pane aku ai, "ua loaa maoli ia oe ka hiamoe maikai i keia po. ' Ae." wahi a Kale, "a ua loaa pu nohoi ia'u ka ike no keia wahi iiooinainoino nui wale like loa me kau i hoike mai ai, a me he nioevliane la no lioi ia īa'u." -He lmawina maikai kela, no ka mea he hilinai no wau i ka lEoeuhane i kekahi inanawa."' ••Koe wale no a he mau moeuhane maikai," walii a ka naita i pane nku ai. •vlle maikai tu> na ano kunahihi i ko'u noonoo ke loaa ia oe ia ano. Aole io no he olelo ana no na moeuhane maikai aka he a o mau kuu makuahine ia J u aia no he maikai iloko o na moeuhane ihoino." "Alaila he paakiki aku la ka wehewehe ana no ia ano moe e Pidero." "l'ela io no; aka ia oe e hiamoe ana e knu Haku oia ka manawa a*u i hoohana iho nei i kekahi hana. K uana mai paha oe." la Pidero i hoopau ae ai i kana olelo ua ku ae la oia iluna a lioloholo iho la iloko o ka lumi ma ke ano kuokoa. •'llealui ke auo o kuu hnna i lnma iho nei e Pidero? M wahi a ka naila \ pane akn ai me ke kamahao nui. wKia. ua puhili lakou i ka ike ana i ka'u mau mea hana iloko o kuu po!i a na ia mau mea hana i hookuu ae ia*u mai keia mau kaulaliao i hauhoaia ai au. v -Aka uohe no he wahi nianaolana no ko kaua hemo ina no e iiemo ana kaua mai keia mau kaulahao ae?" wahi hou a Kale. "Aohe no he manaolana no ka mahuka ana ina me keia mau kanlahao e paa ai maluna o kaua,'* wahi a Pidero, "nolaila he mea maikai ka hemo ae o keia mau kaul&hao i hiki ai ia kaua ke hana i kekahi mea. K ha'i aku wau ia oe i ka mea i maopopo loa ia'u. Ua liookoiuoia mai kaua iloko o keia wahi no ka make a aohe he kanalua ana no ia tnea, A ina e hemo keia mau kaulahao alaila ua liiki ia kaua ke hana no ko kaua pono. He hookahi wale no kanaka e hiki ke komo mai iloko nei o ko kaua kei i na a iua e komo mai oia e paio aku kaua no ka lanakila ma ko kaua aoao a malia ma ia liona ami e U>aa ai ia kaua he manaolana no ka hemo ana iwaho. Ilalia o heU» ia mai kana e pepehi i ka po alaihi ua hiki ia kaua ke hemo iwaho me ka maalahi." ke ike ia waa i kau e wehewehe mai nei.' ? wahi a Kale i puana ae ai me ka leo ohaoha o ka manaoiana, * Alaila e oki mai oe i keia kanlahao o kuu iima nei me keia pahiolo no ka inea aohe he hiki ia'u ke oki oiai e paa ana kua mau Uma. K oki ae i keia mau ami, a na'u hoi e wehe aku i kou.-' Alaila laiau aku ia ka naila i ka piihiole oki hao ma ka lima • konn ukali a hoomaka iho ia i kana hana. a aoie no hoi i ioihi loa o ka h«M»hana ana na lilo ioa ae la o Pidero i kanaka kuokoa nona lbo. ,4 .\no, e kuu Haku maikai, e hoimianawanui iki oe i mau mia e lilo no oe i kanaka kuokoa nou iho." Ua kukuli iho ia ka ukaii ilalo a hoomaka iho ia i kana hana ii as&a a me ka eieu no hoi o ka hoohanai kona pmiwai e haknkoi ana oia k* laua }»aiek«n& hoo nmi ka make aka; ame ka noeau no hol o kai ana ua hemo ae la na kauiahao mai ia Kale ae a ku kohana ia ka naiui nona iho me ke kuokoa nul i upu mua ole ia e ia e fema ann. e kea Haku * wahi a Pidero i pane ae ai mahope iho o ka &« aua o kana bana a II kona haka hoi i ku ae ai iluna me ke kanlao o la«a e waiko Ina ana ilana o ka papahele; "ke ike la wau

Ii ko kaua imikankau no ka hookipa mai i ka kaua tH>e maliiiini. E | h<»ao kaua e wehe i keia panipuka/* iui akn ai o Pidt?ro. Ma keia kumuhawa a Ptdero ua ae aku kona haku a maho|»e iho oka linlin aoa—e paa aua ko hiua mau lima ina a{K>hao i hana ia do ka hupai ana i ua pnniku ia. a hoomaka iho ia ka ikaika o na kamahele e hoohanaia maluna o ka panipuka. M<- ka ikaika ka hanaia ana o ka hapai panipuka a me ka pii malin no hoi ka hemo ana ae o ke panipuka a hiki i ka ht*mo pono ioa au;i. Alaila kulou iho la lana no ka ha-io aua ia loko oka iua e hamama ae ana. eia oae. ua kaiii koke ae la lana i ko laua mau poo mai ka iua ae. Aole i loaa aka ka ike ia laua no oa lua la a mamua o ka hiki pono ia laua ke hoomaopopo i ka mea e ioaa ana ia laua, oia no ka wa o ka ea inoino a maea, pilau o na kino make 9 ka poe i kioia oia ia iioko o ka lua, a ilaila e noho ola ai a hiki i ka wa e make ai. •*E po'i koke akn kaoa i ka lua," i hooho ae ai o Kaie. "Ma ka inoa o na lani, aoie e nele ko kaua make ma o keia ea inoino a pilau nui waie." i4 Oia iho ia ke ano o keia wahi." wahi a iaia i hui pn aku ai me kona haku no ke pani ana ika Ina. "I Kodowa wau i ike ai i kekahi o keia ano ao ka loa iho la keia. Ilaiia wau i ike ai ka hooieiia ana o ke kanaka ola, a pau kona ike hou ana i ka maka o ka la." Ua uana waie aku ia no o Kale i kona ukaii me ka pane leo ole ia laua i kuu iho ai ike panipuka. Eia uae. ua hoio ae no ka lia iioko o ka nui kino o ka naita kristiano, a i ka manawa i hoi hou īiiai ai kona noonoo ua hoi pu mai kona inanaopaa no ka hanaia o ka maikai ame ka pono. MOKUNA XXIII. ILOKO O KE KEEKA PAAHAO POOKANAKA. A haia ke ao ua uhi mai la ka pouii o ka po iloko o ka Haiepaahao Pookanaka. A o Abadaia hoi. aia oia iloko o kona luinipaahao kahi i holoholo ai mai kahi aoao a kahi aoao e like me ka hiki iaia ke hele e like me ka loihi o na kaulahao i hoopaaia ai oia, a oia 110 hoi ka mea e nakekehele ai ua mau kauiahao ia, a i kekahi manawa ua lilo aku kona noonoo maiuna o ia nakeke waie ana o na kaulahao, a iaia ma ia ano ua komo aku la o Terika ka lunapaahao me kekahi papa-mu no ka paani ana. -Makemake anei oe e paani 11111 kaua i keia ahiahi?" i ninau aku ai o Terika iaia i kukulu iho ai i kona kukui nui ka papahele. •*Ae. e Terika maikai. Aia no ika mea e hoohala ai i keia uianawa lioouluku noonoo nui wale." "Alaila e noho pu wau iue oe a e paani kaua 110 hookahi liora," walii hou aka lunapaahao. <l Ua maluhia ka halepaahao i keia wa 0 ka ]>o a 0 na paaho lioi aohe lie inanao ana no ko laua mahuka liou' aku." | Ja Terika i hoopau ae ai i kana mau olelo ua hoonee mai la oia i he uiunanolio no Abadala ma kahi a ka paahao e ku ana, a mahope| iho o ka hooponopouo ana i kahi e kau ana o kona kukui ua wehe ae la oia i ke kaulahao o ka limaakau o Abadala. A ua hooko aku la no hoi 0 Abadala a noho iho la iluna o ka ulunanoho i waihoia aku nona, a mahope iho o ka Lookau an i i ka papa-inu iluna o na kuli o laua ia laua i noho papu ai lie alo a he alo ua liooniaka iho la ka laua paani ana. ;U E Terika," >vahi aka paahao. "aia lie inea e hoike inai nei ia'u, me lie la o keia ana ka kaua paani hope loa e paani iike ai." "Aole. aole; e paani mau aku ana 110 kaua, ? ' wahi a Terika. u Aole au i inauao pela. Aole e hoopaa loa ana ka moi ia'u iloko oonei." "Aole oia e aa e hana aku i v , "Ah. lie aa oia e hana aku ina mea ana i makemake ai e hooko. Aka aohe a kaua nana ana no ia mea. Xau ka hoonee mua ai na'll ana ka ai/ 7 u AoIe hoi pela ka hikiwawe. Aia." ''O kau lioonee mau no ia_," wahi hou a ka paahao. "Pela, a 0 ko'u alanui aku la 110 ia oka lanakila. Ma ka inoa o Alalie, ina ke paani nei oe no kou ola alaila aole au e hookuukuu wale i ka'll akamai ma ka paani ana." ,4 Ke ha'i aku nei wau ia oe e Terika, o ka'u hoonee ana apau na'u wale no iu, aka o ke ola iloko o'u aole ia na'u." Ua hoomau aku la laua i ka paani ana me ka hamau nui oiai oia no ke ano o ia ano paani, a oiai 110 hoi aia iioko o ka noonoo ka baua nr.i oka hana e alakai ai ika hoonee ana oka ulu. A hala wale no he manawa loihi aole i haupu ae na mea paani o ka lumipaahao—o ka paahao nona iho, ua poinaia ilio la ka liemo maalahi 0 kona iima-akau mai ka umii a na kaulahao, a o ka lunapaahao 1 ka kona oihana ponoi. Ua lioohemahema like laua a elua. "E lilo ana ke eo ia'u. v i hawanawanu aku ai o Terika. "Aole i keia uuuiawa," wahi a Abadala me kona mau luaka e hakapono ana i ka papa-mu. ame ka hoonee akamai ana i na ulu. Alaila hoomau hou aku la na mea paani me ka hanmu nui no kekahi manawa me ka pane leo hou ole a hiki wale i ke komo ana aku o Mamuda. •'Terika, eia lie palapala, lie kauoha na ka moi ia oe," wahi a ka malihini i pane aku ai me ka waiho pu ana aku i ka apana pepa iloko o ka Hma o ka innapaahao. Alaila wehe ae lu o Terika i ka owili pepa a heluhelu iho la me ka pii ana ae o ke kunahihi nui a uhi iho la ka haikea nui maluna o kona heleheiena a holopuni ae ia ka haalulu nui iloko o kona mau a-u. "E kaii aku ana wau i kau pane," wahi a Mamuda i pane mai ai. "Alaila e hui aku wau me oe ilalo," wahi a Terika i pane aku ai iaia e opiopi ana i ka owili pepa a liookomo iho la iloko o kona poii. "Heaha ke kaumaha 0 kou lielehelena?" i ninau aku ai o Abadala i ka elele i hala aku ai mawalio o ka lumipaaliao. "O, no keia palapala i hoea mai ia'u i ka manawa aole i upu mua ia aku," i pane aku ai o Terika oiai nae. aia ka haalulu nui iloko ona e hiki ole ai iaia ke huna iho a hoonalonalo iho. C, E hoopau pono hoi paha kaua ika kaua paani?" "Aole. Aole e hiki ia'u ke hoomau hou aku ika paani a kaua," wahi a ka lunapaahao. "Ina he hiki ia ? u ke paani no keaha hoi ka mea e hiki ole ai ia oe?" i ninau aku ai ka paahao me ka ieo oluolu. "Ke manao nei wau owau kekahi i komo kuleana aku iloko o kena leka a ka moi/' i hoomaoe aku ai o Abadala. Alaila hoomaka hou iho la laua e paani aka ma keia manawa ua paani lalau wale aku o Terika me ka uluku nui oloko. "A. aia ko kuini. ,? wahi a Abadala i hooho ae ai. **a na'u ana ka lanakila o ka paani a kaua." j k Tela ua eo io ia oe." wahi a ka lunapaahao. me kona ku puj ana ae iluna a holoi ae la i na waimaka e kahe ana inaluna o kona [ mau papalina. ! Mahope iho o ka wailio ana i ka papa-mu a laua ma ka paia oj ka himipaahao. a mahope iho no hoi o ka hoopaa ana i ka lima o \ ka paahao me na kaulahao. ua haalele iho la oia i ka luiuipaahao! me kona kukiu ma kona lima. j " O. e Alahe e kala mai oe ia*u/ f wahi a Terika i namunamu iho ■ ai iaia i pani aku ai ika puka oka lumipaahao a paa. "Ua oi aku | ka maikai o ko'u make mua ana mamua o ko*u lawelawe aku i keia f hana i haawiia mai ia*u na*u e hana. Eia nae aole aua owau wale j no ke ho<>kahe i ke koko i keia po, r.o ka mea na ka mea okoa no ; e pepehi i ke kristiano a aole na'u. Akahi no a hooko oia i kana j hana i upu nui aL'* ! I ka wa i hoea aku ai ka lunapaahao i kona keena hana ua{ kahea aku la oia he elua o kona mau kanaka. He mau kanaka j limaikaika laun o ka poe hooponopono oie a he mau kaaka kino \ ikaika uo. a o ka poe i kamaaina ia laua e nele ole ana ka loaa o ka ike he mau kanaka laua o ka oīhana pepehikanaka okipoo. "Ua hoomaopopo anei olua i kahi i hoopaahaoia ai ke kristia n©?' ? i ninau aku ai o Terika. (Aole i pau.)