Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 11, 17 March 1905 — Page 2
| This text was transcribed by: | Iasona Ellinwood |
| This work is dedicated to: | Nā hanauna e hiki mai ana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
Nupepa Kuokoa
NO KA MAKAHIKI - - - - $2.00
NO EONO MAHINA - - - - - 1.00
SUBSCRIPTION RATES
ONE YEAR - - - - - - - $2.00
SIX MONTHS - - - - - - - 1.00
O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.
O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.
HOOPUKAIA E KA
Hawaiian Gazette Co., Ltd.
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu Panalaau o Hawaii, ma ke ano Mea o ka Papa Elua.
DAVID L. A-I, : : Lunahooponopono
S. K. NAWAA, : Kokua Lunahooponopono
A. W. PEARSON, : : : : : Lunanui
HONOLULU, OAHU.
POALIMA : : : MARAKI 17, 1905.
LAHAINALUNA.
Ma ka meahou hoohauoli pili i ke kula o Lahainaluna i hoopukaia ma ka helu o ke Kilohana i hala oia kekahi o na hooaiai ia kakou i ka hoi hou ana o ka nai ame ke ola o ia home hoonaauao, kahi i hanau mai ai he nui o na oiwi Hawaii iloko o ka malamalama o ka naauao, a he nui o lakou i hoonui i ka maikai iloko o ka aina a lilo maoli i poe kaulana a poe kau kanawai kaulana no Hawaii Paeaina.
Mai kona hookumuia ana i ka makahiki 1831 a mahope iki mai i puka mai ai na haumana a ua noho ma na oihana like ole iloko o ke aupuni, hoa kau kanawai, kumukula, kahunapule ame na hana like ole— o ka hapanui pili i na oihana ma ka noonoo, a ua lilo maoli i poe koikoi iloko o ka aina e like me Kauahi, Koha, Davida Malo, Ua, Aholo, Kalama, Nawahi, Kamaiopili makua, a he nui wale aku o ka poe i hala, mawaho ae hoi o na Lahainaluna o keia mau la e laa na Hon. W. C. Achi, J. W. Kalua, P. Pali, E. K. Lilikalani, Anaaina S. Kanakanui, S. K. Kamaiopili, Lunakanawai Kahaulelio, ame na Kahaulelio opio, Lunakanawai J. Kekahuna ame kekahi poe Lahainaluna e ae he nui e noho hana maikai nei i ka pono o ka lehulehu.
O keia iho la na makaainana i aie nui ai o Hawaii Paeaina ia Lahainaluna, aka mahope mai i mailo ai ke ola o ke kula a aneane i kahi o ka pio, oiai he ikaika kona mamua e hiki ole ai ke hoopioia e ka makani Kauaula ka makia kaulana o ke kula, a me ia nawaliwali ua pii hou ae la ka ikaika i keia manawa a oi loa i ko na wa i hala mamuli o ka laulima ana o na hoa Lahainaluna o ke kau Ahaolelo i hala ame ka poe e ae a holo ai ka haawina o $35,000, a ka Papa Hoonaauao i hooikaika nui ai ma o ka hooikaika pauaho ole o ke Kumupoo o ke kula ame ka Hope Lunakula Nui C. E. King o Maui a ku ana he mau halemoe nani elua o ke ano o keia au hou mawaho ae o ka halekula nui ame na hooponopono e ae a na lala hoonaauao e hooikaika nei mawaho ae o na halehana no ke kamana ame pa'i-palapala.
A ke holo ai hoi ka haawina a keia Ahaolelo e noho hana nei no ke kukulu ana i halehana amala e pono ai e hooholoia e na solona kau kanawai a huiia hoi me na lako mana uwila e a ai na kukuiuwila ame na pono no apau oiai ua makaukau ke kula me ia mau mea a o ke kukulu wale no ka hana nui i koe alaila ua kau aku ke kula o Lahainaluna ma ke kahua i loaa ole i ko kona mau au i hala a oi ae no i ko kekahi mau kula nunui o ka Paeaina nei, e ku nei i keia mau la.
O ka oihana mahi kalo i hoomaloloia no na makahiki he 20 ae nei i hala a akahi no a hapai hou ia ua nee aku ia mahele waiwai nui o ke kula i ka holomua maoli, a wahi a ka Hope Lunakula Nui o Maui, ua ike a ua hoomaopopo maoli na haumana o keia mau la e noho mai nei i ka waiwai nui o ia mahele, ke kumu o ko lakou haawi maoli i ko lakou ikaika malalo o ke alakai a ke kumupoo ame ka hoohana a Rev. S. Kapu a ua paa kekahi hapanui o ka aina me ka ai a ke ulu nei, ka hana hoi i hooikaikaia iloko o elua wale no mahina a oi iki oiai ma ka malama o Ianuari iho nei ka hoomaka kanakamakua ia ana, me ka manaolana ikaika i ka malamaiaia o ke ola o ke kula mai ka hua mai o ia oihana mahi e like me ia i maa i ke kula i na wa i hala mamua aku o ka hoomaloloia ana o ka oihana mahi.
Ma ka aoao o ke Kuokoa ua nui kona hoomaikai i na paahana hoonaauao i ka hooikaika nui ana a hoi hou ke ola o ke kula i ka piha a oi aku ka nani mamua o na la i hala, a i keia manawa ua makaukau ke kula me ka kona mau lako, oia hoi, ua lawa me na kumukula hoonaauao ma ka noonoo pau pu me na hanalima akamai ame ke a'o ana o ka pono uhana, ka maiau pono ia o ka nohona o na haumana ame ka lawa i ka pono ola kino ke oo ka luhi a lakou no e luhi nei; a heaha ka waiwai o kela mau pono oi ae i hoolakoia ai no ke kula i keia manawa ina aole na haumana?
Ua maikai keia mau pono apau aka aole i ola ke kula no ia mau mea oiai o kona iini nui oia no ka hanai a pu-a ana i ka mane o ka naauao i ko Hawai nei, a e pono ai e hoopihaia ke kula me ka poe opio kane i naauao ai lakou no ko lakou pono, he home ukukula ole a hoonui lilo ole e hiki maalahi ai i na opio kulana loaa hapa a ilihune a no ia mau kumu makou i makemake nui ai e paipai aku i na opio kane, pau pu me na makua e hoala i ka noonoo o ka lakou mau keiki e ku oeoe ae a hooikeike i ka naauao kumukuai ole o Lahainaluna.
E ala e na oiwi Hawaii a hawele me na manao hooikaika a aole o ka hookuu i kou manawa o ka hoonaauao no Kepani ame Pake ma.
Aole a makou hoohalahala ana no ka hoonaauao ana o na Kepani ame na Pake ame na lahui e ae oiai he pono pilipaa ia no na mea apau, aka o oe e ka oiwi Hawaii ka mea i ike mua ia nou ka noho. He kanaono ka nui o na haumana i keia manawa aka ua lawa ke kula i ka malama ana i ka haneri haumana, a e hoohala anei oe ka oiwi i kou noho ame kou manawa? Aole. I ko makou manao e ku oe a e hoi ilaila e pono ai.
LUKUWALE MA INIA.
Ma keia helu ae o ke Kilohana e hoopukaia aku ai he moolelo hou ma kahi o "Kale o Leona" oiai oia e pulelo aku ana no kona hopena, he moolelo hoi keia pili i ka lukuwale ana ia o na Pelekane ma Inia, kekahi o na maheleaina nui iloko o ka Anemoku o Asia, ma kona kukulu hema, oiai i ka makahiki 1853, a na na kupa ponoi no hoi o ia aina i hooko aku ia hana hoomainoino nui wale.
E hoike ana ka moolelo i ka pepehi wale ia o na Pelekane apau e loaa aku ana me ka nana ole owai la oia a i hea la e loaa aku ai—o ka pepehi wale ana i na kamalii ame na wahine ame na kane ma kekahi mahele, a ma kekahi mahele o ka hoopaapio i na kamalii wahine ame na kane ma kahi paa a hana aku i na hana hoomainoino e like me ke puhiahi ana, pau pu me na halenoho ame na hale oihana o na ano like ole i ka hooliloia i puulehu, a e haowale ana i ka waiwai i kuleana ole ia e lakou, ma kekahi olelo ana he mea i hu loa ma o aku o ke kulana kaua, oiai na aoao a elua e kaua ana—oia hoi, kaua aku na Inia no ka lukuwale ana a no ke kipaku ana mai ka aina aku, a kaua mai no hoi na Pelekane no ka hoopakele ana i ko lakou poe iho—i na wahine, na kamalii ame ka poe apau i hoopaapioia. Pela iho la ke kaona ano nui o ka moolelo, aka o keia moolelo a kakou ua pili koikoi aku ia kekahi ohana Pelekane hookahi, ka makuakane, he Mekia oia ma ke kulana koa, a malalo no hoi ona ka hoomalu ana o kekahi kahua hoomoana o na koa Pelekane ma Inia, a i kaulana hoi "ka Mekia Warena," kekahi o na koa wiwoole iloko o ke a lukuwale ana, huiia me kana mau keiki, na keikikane elua ame na kaikamahine elua, aka, aia nae ke koikoi loa aku o ka nee ana o ka moolelo maluna o na hana wiwoole o keia mau keikikane opio no laua na makahiki i ka umi-kumamalima o ke kaikaina a umi-kumamaono o ke kaikuaana, a i kaulana hoi iwaena iho o ka poe i piliia e laua "Na Warena Opio."
Na laua na hana wiwoole o ka maka'uole, na kumu hoi i hoopii koke ia ae ai laua a na kulana aliikoa oiai e opiopio ana no, e laa ka hoohamauia ana o ka leo huhu o na pukuniahi o na enemi, a paniia na waha o na pu pukaa, hakaka lima maoli me ka enemi, ki aku a ki mai, hoopakele ana i ka poe i hoopilikiaia, pau pu me ka hoopakele ana i na enemi no o lakou mai ka ula mai o ke ahi, ka hoopakele ana i ka makuakane ame kona mau hoa i hopupioia e na enemi a paa malalo o ka lakou mau kupee ana, oia hoi, he kii maoli ana i ka luaui makuakane iloko o ka halelole o na enemi i kiai makaalaia a unuhiia mailai a mai me ka palekana loa, a he nui aku na hana ku i ka wiwoole i hanaia e keia mau keiki opio mawaho ae o na hoomanawanui pu ana me na kaikuahine i ka wa mua loa o ka holo ana i pakele ai mai ka lukuwale ana o na Inia.
Ua loaa ia makou ka manaoio he hoonanea hooni puuwai keia o ke ano kupono a hoonaauao maloko o na mahele maikai, aole e like me na kaao kupua o ka lele iloko o ka lewa, a he imo ana na ka maka ku ana o—ame na kaao hu o ka makani a haalele wale, a aole a makou noonoo he mau hoonaauao ana ko ia mau mea oi ae i ko na moolelo pa-kanaka maoli a pili honua maopopo iloko o ke ano nohona honua maoli ana o ke kanaka.
Mamuli o ko makou hoomaopopo i ka hoowaiwai o keia moolelo hou ia makou iho maloko o na mahele moolelo pela makou i manao ai i ka nele ole o o kona hoowaiwai aku i ka lehulehu heluhelu o ke Kilohana ma ka hoomau ana i loaa ai ka nee moekahi mai ka mua a ka hopena. A i puka keia hoonanea e oili aku no oia ma keia poo: NA WARENA OPIO: ILOKO O KA ENAENA O KA LUKUWALE—HE MOOLELO O KA LUKUWALE IA O NA PELEKANE MA INIA.
Mahope o ka hookuuia ana o na kiure o ka hihia pepehikanaka o E. M. Jones ke kanaka nana i ki me ka pu i kona makuahonowaiwahine ame kana wahine i okimare ai, ua hoi hou mai la na kiure a hoike mai i ka lakou olelo hooholo maluna o ka hihia i paa ia ai lakou i ka wa o ka hoolohe ana o ka aha no na la he kanaha-kumamalima, e hoahewa ana i ka mea hoopiiia ma ke degere ekahi o ka laweola, a i ka Poakahi iho la i hoopukaia ai ka hoopa'i o umi-kumamalima makahiki paahao ma ka hana oolea. Palupalu ka ahewa ame ka hoopai o keia hihia.
AOLE HE HOALOHA I LIKE ME KOU HOALOHA KAHIKO.—He kokua mau oia ia oe i ka manawa au e makemake ai. Pela iho la no ke ano o ka Chamberlain's Cough Remedy. He hoaloha kahiko ia i hoao pinepine ia ma na kaukani home, a e like no me kekahi mau hoaloha kahiko e ae, he hiki ke hilinaiia aku i ka manawa e makemake. Ke kuaiia nei ma na halekuai laau lapaau apau. BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma ko Hawaii Paeaina.
HOOLAHA HALAWAI.
E noho ana ka halawai o ka Aha Huina o na Mokupuni o Maui, Molokai ame Lanai ke hiki aku i ka la 23 o Maraki, 1905, ma Wananalua, Hana, Maui. Ua makemakeia na lala o ia Aha e akoakoa piha ae.
D. W. K. WHITE.
Keomuku, Lanai, Maraki 5, 1905.
Holo ke Kalana i ka Hale.
(Mai ka aoao 1 mai.)
o 1904 a ma ka hoike a ka Papa Hoonaauao no na mahina eono o 1904 ua ikeia ka huina o $1,683.15.
He hoike komite oia maluna o ka bila a Kaniho pili i ka hoopau i ke kanawai o a waihoia ka hoike ma ka papa a noonoo pu ia me ka bila, a o ka bila Senate 46 e pakui ana i na Kanawai Hooponopono pili i ka hoihoi kuleana ana o na aina a pau i ka heluhelu ekahi ia.
He mau hoike na ke komite aina maluna o keia mau kumuhana malalo iho nei:
He $6,600 no ka halii ili ana no Honokaa ame $6,600 no ka halii ili ana no Paauilo, e kapaeia; $1,200 no ka hale hookolokolo ame hale paahao no Hanalei, e kapaeia; $1,500 no ka hoomoe unu ana o ke alanui Pali aole hoi i $2,500 e like me ke noi a Quinn.
He $12,000 no ka hoopau pono ana i ke alanui o Kohala a hiki i ke alanui o Kona, e hooaiai ana ke komite e hooholoia; $16,600 no ke alanui o Kawaihae-Puako $2,500 no ka lanai uwapo o Kawaihae, a i $3,000 no ka lola-mahu, e hooaiai ana ke komite e ae ole ia na haawina; a na ia komite no he hooaiai i ka haawina o $7,500 dala no ke alanui o Waimea a hiki i Hamakua alanui, a i ka haawina o $7.500 no ke alanui o Kohala Hema ua hooaiai pu ia mai pela no hoi ka haawina o $10,000 no ka mile 22, $15,000 dala no ka hana hou ana o ke alanui Luapele a $4,000 no ke alanui Pick o Hilo, a $4,500 no ke alanui hou mai ke alanui Luapele aku a ka mile 13. Ua hooaiaiia e ke komite keia mau itamu.
I elua kukui-uwila no Kakaako a kokua ke komite ia mea pela pu no hoi i alanui hou mai Kahakuloa a Honokohau.
Na Smith i hookomo bila pili i na koina aha ame hoopa'i iloko o na hihia karaima a pau i ka heluhelu ekahiia ma ke poo, a nana no i hookomo he olelo hooholo haawina o $425 no ka uku ana i ka ukuhana o E. da Silva ma ke ano he makai no ka Aha Kaapuni Eha, a na Coelho i haawina o $334.23 no ka uku ana i ka Hui Moku Waila no na ukana i laweia.
Ma ka manawa i noonooia ai ka bila kalana ua hooholoia ae la e komite ka Hale holookoa a lilo ae la ia Lunamakaainana Holstein o Kohala ka hanohano o ka noho lunahoomalu ana no ke komite Hale a o ka hoomaka no ia o ka hana a ke komite hale maluna o ka bila kalana. A mamua o ka hookuu ana i ka hora 4 o ka auwina la ua hooholo lokahiia ae la ka pauku ekahi o ke kanawai kalana me na hooponopono, hoololi ame pakui.
I ka hora 7:30 o ka po iho i noho hou ai ke komite hale a noonoo maluna o ka bila kalana ma ka hoomalu ana o ka lunahoomalu Holstein a hooholoia no hoi ka pauku elua me na hoololi, pela pu no hoi na pauku 3, 4, 5 ame 6 i hooholoia ai me na hooponopono a hookuu no hoi ke komite hale.
KA SENATE.
La Hana 18, Maraki 8.—Mahope iho o ka wehe ana o ka Aha a pau na hana kumau ua komo aku ka Aha i ka hoolohe ana i na noi i hookomoia mai. He noi mai ko Kau poe e noi mai ana e noho ka Aha Hookolokolo Kaapuni ma kekahi kau ilaila a ua oi aku i ka haneri ka nui o ka poe i komo iloko o keia noi.
He noi mai ko Kona Hema mai poe i haawina o $15,000 hale hookolokolo, halepaahao ame ona halenoho no ka wiliki paahao a o kahi e ku ai e kukuluia aole i Kailua aka ma kekahi wahi o ke alanui o Kona Hema. He noi no Kona Hema mai e noi ana e weheia kekahi mau aina aupuni o Kona i mau home hookuonoono.
Na Dickey i hookomo mai he palapala hoopii a noi mai ka Ahahui mai o Hawaii—Ahahui Euanelio ame Ahahui Kula Sabati e noi ana e hoomauia no ke kanawai Sabati e ku nei a he noi no hoi e hooholoia ka bila koho laikini waiona; a na Paris i hookomo mai he noi e kukuluia i halekula ma ka huina o alanui Honaunau ame alanui Napoopoo, Kona.
Na ke komite aina aupuni he hoike pili i ka bila hoeueu hanalima e hooaiai ana ke komite no ka manawa hookuu auhau o na hana o ia ano: a na ke komite o na loaa ame ala pii i ka bila hoahu dala o ke Aupuni iloko o na banako e hoike ana ke komite i kona hana ana he bila pili ia kumuhana hookahi mamuli o kekahi mau kuia i ikeia iloko o ka bila a ma ka noonoo ana o ka Aha ua kauohaia ka bila e pa'i.
Na Bishop i waiho mai he hoike komite hui pili i ka bila aie e noi ana ke komite e haawi hou ia aku ia lakou i manawa hana hou. A he hoike mai ke komite hookolokolo e lokahi ana maluna o ka bila Senate 41 pili i ka oihana mahi, malama ululaau ame na mea like a waihoia ka hoike ma ka papa no ka noonoo pu ana me ka bila; a na ia komite no he hoike pili i ka bila e hoopakele ana i na ona omole wai hoohuihuiia a waihoia ma ka papa no ka noonoo pu ana me ka bila.
He leta mai ia C. T. Rodges kakauolelo o ka Papa Hoonaauao me ka hoike o na ukuhana o na kumukula o ka makahiki 1902 a nui ka hoohalahala a ma ka noonoo ana ua waihoia ka pane a ke kakauolelo hoonaauao me ka olelo hooholo o ke kumuhana i hooholoia ai e ka Aha i ke komite hoonaauao. Na McCandless i hookomo bila no ka hookaawale i loaa no ka malama ana i ka halema'i o na Pake iloko o Honolulu. A na Achi i hookomo bila e pakui ana i na pauku 558, 559 ame 560 o na Kanawai Hooponoponoia. A na Hayselden he olelo hooholo haawina o $3,000 mai ka bila aie mai no ka oihana wai o Lahaina.
Ma keia manawa ua noonooia ae ka bila Sabati oia hoi e weheia na paani iloko o ia la a ma ka noonoo ana me na hoololi ua hooholoia ka bila ma ka heluhelu ekolu ana a o Dickey hookahi ka mea ku-e a hoole. O ka bila e pili ana i na pa-aupuni ame na holoholona helewale ua pau i ka heluhelu ekolu ia me na hoohalahala ma ka hooholo ana o 14 ku-e ia 1.
O ka bila e pili ana i ka aeahaukau ua hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana a pela no hoi ka bila pili i ka waihona moolelo aupuni i holo ai ma ka heluhelu ekolu ana me ka hoohalahala ole a o ka bila e pakui ana i ka pauku 25@ o na Kanawai Hooponoponoia ua holo ma ka heluhelu ekolu ana.
Mahope iho o ke kamailio nui ana ua hooholoia ae la ka bila pili i na kau ana hookolokolo kaapuni ma ka heluhelu ekolu a holo no hoi ka bila okimare o na mea ma'i lepera i loaa kekahi o laua i ka ma'i lepera ma ka heluhelu elua ana, a o ka bila pili i na palapala aha hookolokolo ame kela o ka hae Amerika ua holo ma ka heluhelu ekahi ana, a he nui no hoi na bila i waihoia ma ka papa i hapai houia mai a waihoia i ke komite o na haawina.
Noonooia ka bila pili i na hanalima no ka hookuu auhau ana a ma ka noonoo ana ua waihoia i ke komite hookolokolo a hoopanee no hoi ka Aha a noho hou i kahi la ae.
KA HALE.
La Hana 18, Maraki 8.—Ma ka manawa i noho ae ai ka Hale a pau na hana kumau ua waiho mai la o Mahelona he olelo hooholo pili i ka huli pono ana i kekahi mau hana pili i ka oihana hoonaauao a hooholoia ka waiho ana i ke komite hoonaauao, eia nae ua noi hou ae oia e waihoia ua olelo hooholo la ana ma ka papa a aeia alaila hookomo hou oia he olelo hooholo hou me ke noi e waihoia ka hana iloko o ke komite hoonaauao hui o na hale a elua a aponoia no hoi ke noi.
Mahope o keia i hookuu ae ai ka Hale a noho ka Hale Komite no ka noonoo ana i ke kanawai kalana a ua holopono na hana a na hoa oiai ua manaoia e loloiahili loa ana na hana a hala paha kekahi manawa loihi eia nae aole pela, a mahope o ka hooikaika hana ana ua hookuu ae la ke Komite Hale i ka hora 4 a oi iki a noho hou ka Hale. Na Cox i hookomo bila pili i ka lawe hanai ana o na keiki a nana no he bila pili i na aina kuleana maoli i hoohanaia no na paka a na Coelho he olelo hooholo no ka oihana wai o Wailuku ame Kahului.
Na Pulaa he olelo hooholo pili i ka ninau ana no na laikini kuai waiona o Kohala a he noi pu no hoi nana i haawina o $495 i halenoho no ka wiliki paahao o Kohala Hema. Na Long he bila pili i ka auhau o na kalapu a na Kaniho he bila e kaupale ana i ka hoahu papa a laau iloko o na palena kinai pauahi o Honolulu, a nana no he olelo hooholo haawina o $15,000 no ka hana hou o ke alanui o Puuhue-Kawaihae ame ona haawina o $3,500 no ke alanui o Kaauhuhu-Kahii, a he noi o $1,500 no ka halii unu ana o ke alanui ma o aku o ke alanui Sheridan a na Holstein i hookomo bila e hoololi ana i ke kau anu mai Sepatemaba 15 a Feberuari 1, a hookuu no hoi ka Hale a noho hou i kahi la ae.
KA SENATE.
La Hana 19, Maraki 9.—Mamua o ka hookuu ana o na hana o ka Aha iloko o keia la hana ua noiia ae e noonoo hou ia ka bila Sabati i hooholoia ai a ma ka noonoo ana ua hooholoia no ka hoolohe ana i ka manao o kekahi kanaka koikoi i manaoia o Hon. H. P. Baldwin no ia. Na McCandless he hoike komite aina aupuni maluna o ka olelo hooholo pili i ka oihana kope e hooaiai ana ke komite e hooholoia ka lakou olelo hooholo pakui a ma ka noonoo ana ua aponoia.
Ma ka wehe ana o na hana o ka Aha ua waiho mai la ke komite ululaau i kana hoike me ka leta a ka Peresidena o ke komikina ululaau ame oihana mahi a hoopaaia ma ka moolelo.
Na ka Hale mai he leta pili i ka olelo hooholo me ke noi i komite hui o na komite hoonaauao hui o na Hale a elua no ka noonoo ana i ke kumuhana pili i ka papa honaauao i lawelaweia e na kiure nieniele a aponoia.
Na Bishop i hookomo he bila e pakui ana i na kanawai auhau a holo ma ka heluhelu ekahi ana a waihoia i ke komite pa'i: a na Lane he bila pili i na auhau o na kuleana i loaa mai ka ahaolelo mai a holo ma ka heluhelu ekahi ana a waihoia i ke komite pa'i: a na Dowsett he bila pili i na auhau o na aina hoolimalima a holo ma ka heluhelu ekahi ana.
Na Brown he olelo hooholo haawina dala no na alanui o Hawaii a na Paris he olelo hooholo haawina dala no na alanui o Kona a mahope o ka unuhi ana o Dickey i kana olelo hooholo i hookomo ai no ka ui ana aku i ka Puuku Teritori i ka nui o na hoolilo o na kalana oiai ua hoike mai ke komite o na helu waiwai i ka loaa o ia haawina ia komite, ua heluhelu ekoluia ae la ka bila pili i ka hoopakele ana i ka poe kuleana o na omole wai hoohuihuiia.
Ma ka heluhelu elua ana o ka bila Senate 26 pili i ka hoopa'i o ka poe hoohalike ia lakou me he mau luna papa ola la ua hoihoi hou ia i ke komite hookolokolo no ka pakui a o ka bila Senate 3 pili i ke aupuni kulanakauhale ua waihoia ma ka papa a hiki i ka wa e hapai hou ia ai. Ma ka wa o ka heluhelu elua o ka bila Senate 41 ua hoopanee hou ia ka noonoo ana ma ke noi a Hewitt; a waihoia no hoi ka bila Senate 11 ma ka papa ma kona heluhelu elua ana.
A o ka bila Senate 9 ua hooholoia mahope iho o na hoohalahala pela no hoi ka bila Senate e pili ana i ka hoolaha ana o na olelo hooholo o ka Aha Hookolokolo Apana Federala i hooloho ia ai ma ka heluhelu ekolu ana a holo pu no hoi ka bila Hale 78 pili i na aina hookolokolo ma ka heluhelu ekolu ana. O ka bila Hale 71 ua waihoia i ke komite hookolokolo ma kona heluhelu elua ana a pela no hoi ka bila Hale 73 i hele aku ai ma ia ala hookahi i ke komite hookolokolo ma kona wa o ka heluhelu elua.
Waihoia ka bila hae o ka Hale i ke komite huikau a he leta ua oleloia mai na na Pake mai e noi ana i kokua no ka Halema'i Pake a waihoia i ke komite o na haukapila, oia hoi, iaia na bila pili i na haukapila. A na Kalama he hoike komite ola pili i ka huakai i ka aina o ka Ehaeha i Molokai a ma ka noonoo ana ua waihoia i ke komite kuikawa nona na lala i kohoia oia o McCandless Hewitt, Hayselden ame Gandall a hoomaka koke no ke komite e hana mahope koke iho o ka hoopanee ana o ka Aha.
Mahope o ka holo ana o ka bila pili i ka Papa Limahana ma ka heluhelu elua ana ua waihoia i ke komite huikau a o ka bila Senate 76 pili i ka haawi mana ana i ka puuku no ka hookohu akena laikini mare ua waihoia i ke komite o na loaa me ala mahope iho o ka holo ana ma ka heluhelu elua ana.
Mai ke komite bila aie mai ua hookomo mai la o Bishop he olelo hooholo no ke koho ana i komite hui no ka hooaiai ana i na haawina bila @ a aponoia ka olelo hooholo, a o ka bila Senate 77 pili i ka uku o na uku laikini ua waihoia i ke komite o @ loaa me ala mahope iho o ka heluhelu elua ana a hoopanee no hoi ka Aha a noho hou i kahi la ae.
KA HALE.
La Hana 19, Maraki 9.—He la hana maoli keia o ka Hale o na Lunamakaainana a iloko o ka noonooia ana o ka bila kanawai kalana ua hooholo pu ia ke kanawai Sabati a Quinn, ma ka heluhelu ekolu ana a o ka bila kanawai kalana ua holo ma ka heluhelu elua ana, mahope iho o ka noho ana o ke komite hale a hoopau pono i na hana.
Mawaho ae o keia ka lawelawe pu ia o na hana e ae e like me na hoike komite a pela aku. Na ke komite o na aina aupuni he mau hoike e like me ia malalo iho:
Hooaiaiia ka haawina o $40,000 no ke kuai kuleana alanui o ke alanui Kula a pela na haawina a Mahikoa i noi ai pili i ka $8,000 no ke alahaka o Anahola, $3,500 no ka eha alahaka mawaena o Anahola ame Moloaa, $3,500 no ka uwapo o Keahapua, $600 no ka hana hou ana o ke alanui o Anahola awa kumoku.
Ua hooaiaiia no hoi ka haawina o $6,500 no ka lokowai o ka oihana wai o Waimea a Sheldon, a pela no hoi ka haawina o $8,000 no ka hana ana o ke alanui Luapele, $12,000 no ka hana hou o ke alanui Alo (Front), Hilo, $3,000 no ka hana hou o ke alanui Pitman Hilo, o na haawina hoi keia a Shipman i hookomo ai.
Ua lokahi pu ke komite i ka haawi ana no na kukui ma ke alanui mai ke alanui Moi a Kapiolani Tract a Mahelona i hookomo ai, a pela no hoi i lokahi ai ke komite i ka haawina o $10,000 no ka hoopau pono ana i ke alanui o Kalihiwai-Hanalei a Mahikoa i hookomo ai.
Na ke komite i hooaiai e waihoia ma ka papa ka haawina o $8,000 no ke alahaka o ke alanui o Waikoko, ka haawina o $3,000 no ka hana hou o ka uwapo, $800 no ka hana hou o ke alanui o Haena a Mahikoa i hookomo ai. Ua hooaiai pu ia no hoi ka haawina o $3,000 no ka hoakea ana i ke alanui mai Huehue a Kiholo a Greenwell, a pela no hoi ka Sheldon o $10,000 no ke kukulu ana i oihana wai no Koloa ua hooaiai nae ke komite i $5,100.
Ua hooaiai ke komite i ka haawina o $3,640 no ka halii unu ana o ke alanui Muliwai mai ke alanui Moi a ke alanui Vinia, aole nae i ka huina aka e haawi haawina laulaia. Na Kale opu ia haawina i hookomo. Hooleia e ke komite ka haawina o $10,000 no ke kuai kuleana alanui o alanui Muliwai mai Vinia a ke alanui Kula a lokahiia ka Lilikalani haawina no elua kukui-uwila no Kewalo, a pela no hoi i holopono ai na haawina a Lewis o $10,000 no ke kuleana alanui o Alanui Bridge o Hilo Hema, $3,000 no ka hoopau pono ana i ke alanui Moi o Hilo Hema, $25,000 no ka hoomoe ana o ke alanui o Honolii-Puakaa, ame ka haawina o $500 no ke alanui e hiki aku ai i ka halekula o Haaheo.
Na ke komite hookolokolo he hoike lokahi maluna o ka bila a Long pili i ke kaupalena ana o ka manawa maluna o kekahi mau hihia karaima a pela no hoi kana bila pili i ke kaupale ana a hoopa'i ana pili i ka hana ino a hoohaahaa i ka hae Amerika: a na ia komite hookahi no he hoike maluna o ka bila a Smith pili i na olelo hooholo ame na mea like e hooaiai ana ke komite i kona lokahi maluna o ke kumuhana.
Na Nakuina i hookomo olelo hooholo haawina o $3,500 no ke alanui mai Pukoo a Waialua, Molokai: a nana no he $1,500 no ka hana hou ana o ke alanui o Honouli-Kawelo, a nana no he $1,500 no ke alanui o Pelekunu a he $2,000 no ke alanui o Kawelo-Kuikuiahapuu a he $2,000 no ke alanui o Kawelo.
Na Pali he olelo hooholo o $1,000 haawina no ke alanui o Olowalu, $2,000 no ka hooloihi o ke alanui o Papalana, $15,000 no ke alanui o Lahaina a Maalaea; a na Andrade i haawina o $9,000 no ka hooloihi ame halii unu o ke alanui Bates mai Nuuanu alanui aku a ke alanui Liliha.
Na Mahelona he olelo hooholo haawina o $12,000 no ka hoopau pono ana i ke alanui o Kipapa a Waikakalaua; a na Lewis he haawina o $12 000 no ke alanui o Puuheu a hiki i Kawaihae, Kohala.
Na ke komite ola he hoike pili i ka huakai o Kalaupapa maluna o ka Mokuahi Kinau, e hoike mai ana ke komite i ka ae o ka hui e lawe i 113 ohua kapena a 300 oneki no $550 a e holo i Maraki 18. Na ka Lunahoomalu Hale i koho aku ia Smith, Long, Sheldon, Holstein ame Coelho i komite hui kuka pu me ka Senate no ka bila Hale 7.
Na ka Ahahui Euanelio o Hawaii ame ko ke Kula Sabati he mau leta e noi mai ana e hoololi ole ia na kanawai Sabati e ku nei a waihoia ma ka papa no ka noonoo pu ana me ka bila Sabati, a na ko Hilo Hema mai he noi a hoopii ma o Smith la i haawina o $2,500 halekula e kukuluia ai ma ke alanui Kaumana a hoopanee no hoi ka Hale a noho hou i kahi la ae.
KA SENATE.
La Hana 20, Maraki 10.—Ma ka noho ana o ka Aha ua holopono ka hana e pili ana i ka holo ana i Kalaupapa, ma ka laweia ana ae o ua hana nei mai ke komite ola mai a ke komite hui i hooholoia ma ka olelo hooholo he komite hui hoi o elima lala o ka Hale hookahi a o na lala no kela komite hui oia o McCandless, Achi, Kalama, Gandall ame Brown no ka Senate.
Mai ka Hale mai he leta e hoike mai ana i ka lokahi ole o ka Hale pili i na pakui a ka Senate i ka bila Hale 7 pili i na kau aha hookolokolo kaapuni, a ma ka noonoo ana ua kohoia aku o Hewitt, Woods, Brown, Paris ame Bishop i poe kuka pu ma ka aoao o ka Senate.
Mai ka Papa Hoonaauao mai he leta e hoike mai ana i ka huina o $136.83 i ukuia i ka poe mea kuleana aina i hoolimalimaia e ka papa no na kula a waihoia i ke komite hoonaauao.
Mai ka Hale mai he leta e hoike mai ana i ka hooholo@ ka bila kanawai @ holo no hoi @ ka bila ma ka pap@ waihoia mai @ uuku oiai @
A he hoike @ pili ana i ka @ lahilahi ame @ ka hoike @ na ia komite @ ka palapala noi a @ i kona ukuhana @ komite.
Na ke komite @ lokahi maluna o @ wi ana i mau kope @ ponoponoia i @ Hooponopono Kanawai @ komikina haku @ ponoia ka hoike me @ a mahope o ka hoopanee @ noo ana o ka bila Se@ i manawa no na @ hoopanee ae la ka Aha @
KA HALE.
La Hana 20, Malaki @ nooia ana o ka @ kau mak@ hoohalahala @ Apana Elima a waihoia @ ma ka papa
He leta na ka Senate @ i ka Hale e @ Senate pili i ke Sabati @ i ka hoihoi a waihoia @ ma ka papa.
He palapala noi ka @ no ke kukulu h@ o na alanui Napoopoo @ Kona Hema a he hoike @ naauao e lokahi ana @ no $9@0 no ka @ ma Makena a ke @ ka i waihoia mai @ a Shipman i hookomo @ kula o Papaikou, H@ Hakalau, Pepeekeo, P@ laa, a na ke komite @ no ka @ o Hanapepe, Kauai.
Na ke komite @ lokahi e pili ana i k@ pili i ka pakui i na K@ ponoia pili i na olelo @ hoolohe hou ana o @ hoi kekahi bila ana @ na aha hookolokolo.
O keia mau bila @ hookomoia a holo @ kahi ana ma na poo @
E pakui ana @ lapaau ame ka hoop@ hana he bila hoi i hooko@ weli; he bila e pakui ana @ lena o na apana papa @ ame ko lakou mau @ Coelho i hookomo @ pili i na hui hoopukapuka @ he olelo hooholo haawina @ hooloihi ana i ke alanui @ alanui Kukui, a na Coelho @ olelo hooholo hui e waihoia @ haawina apau o na apana @ haawi haawinaia iloko o ka @ te 24 iloko o ke komite hui o @ a elua, a waihoia ka olelo hoo@ ka paap no ka noonoo pu ana @ bila.
O keia mau bila malalo iho @ hapaiia mai no ka heluhelu ek@
O ke kanawai a Smith pili @ hooholo ame kauoha ua ho@ o ka Sheldon kekahi i hoopanee @ ana i ka pakui ana i na Kanawai @ ponoponoia pili ia @ apana: aka o kana bila pili @ i na Kanawai Hooponoponoia @ kiure ua hooholoia
O ka Long hoi p@ kekahi mau hihia k@ ia a pela no hoi ka@ hoohaumia i ka hae Amerika @ pila pakui i na pauku @ 1261 o ke Kiv@ pili i na @ lunakakau ua holo me na @ ka bila no ke kakau-@ moolelo o ke keena hoo@ hoia ma ka papa, a @ hoi ka bila pili i ka hoopa'i @ a hanaino i na moolelo o ke @ na aina a hoopanee no hoi ka @
KA SENATE
La hana 21, Maraki 11 Ma @ ana o ka Aha ua noonooia @ Hale 32 pili i ka h@ nalaima like ole a hooholo @ luhelu elua ana mahope @ aiai hoike a ke komite hookolo@
Mahope iho o ka hoike komite @ kolokolo pili i ka bila e hook@ na aina hookuonoono mai ka @ ia mai ua waihoia ka noonoo @ kumuhana a ka Poakahi ma @ Achi: a o ka bila Senate 75 @
Na ka Luna kinaiahi Thurston @ he kono i na hoa no ka maka@ i ka oihana kinai-ahi ame ka @ maa ana me n pii alapii ana @ ka leta iloko o ka moolelo @ Hale mai e hoike mai ana @ kohuia o na lunahoomalu @ mokupuni pili i ke komite @ wina aie, a ma ka hooponop@ me ke kokua a Bishop ua @ ka Peresidena Senate @ lama, Dowsett ame Wilcox @ ma ka aoao o ka Senate.
Mamua iho o keia kumuhana @ kohu lunahoomalu ua loaa pu @ leta mai ka Hale mai e hoike @ i ka waihoia o ke noi a ka S@ ka papa, oia hoi ke noi e ho@ mai i ka bila Senate Sabati no @ noo hou ana.
O ka bila Hale pili i ke Saba@ kona heluhelu elua ana ua w@ ke komite kanawai Sabati kuiawa @ o ka bila Senate 54 pili i ka @ leana i na banako no ke kuku@ banako ana me ka uku kaulele @ o na laikini ua heluhelu elua @ pauku a hooholoia no hoi k@ helu elua ana.
O ka bila Senate 55 no ka @ ana i na aina mai ka auhau @ heluheluia ma na pauku i kona @ ka heluhelu elua, e pili ana i @ o na ahahui hana ku @ ke aloha @ na aina hoomana a mahope o ka @ ana ua hooholoia ma ka heluhelu @ ana.
O ka bila Senate 69 pili i ka poe @ aie dala ua hooholoia ma ka heluhelu elua, mahope iho no nae o ka @ nui ana, a o ka bila Senate 70 ua @ pu ma ka heluhelu elua ana a pela @ hoi ka bila Senate 76.
O ka bila Senate 77 pili i na uku laikini ua hooholoia ma ka heluhelu elua
(E nana ma ka aoao 5.)