Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 12, 24 March 1905 — NA WARENA. OPIO ILOKO O KA ENAENA O KA LUKUWALE. He Moolelo o ka Lukuwale Ana ia o na Pele kane ma Inia. [ARTICLE]

NA WARENA. OPIO ILOKO O KA ENAENA O KA LUKUWALE.

He Moolelo o ka Lukuwale Ana ia o na Pele kane ma Inia.

MOKI'NA I. KA NOHONA 0 NA KOA PELEKANE. Jloko o ke kaa kupiilau o ka makahiki 1557 i lioomaka ai na kuliua lioomoana o iia koa Pelekane ma sSanadinafa. E like me ke ano mau o na kaliua lioomoaiia o ua koa Pelekane iloko o luia, oia ke ku kaawale mai kauhale aku o na makaaiuaua a mai ke kaona aku no lioi, pela 110 hoi ko Bauadiiiafa kahua hoomoana. ,Aia ma keia kahua uui na kaliua paikau o na koa ame na halenoho o na koa ainū ko na aliikoa me ko lakou mau ohana, ke kahunapule ame elua a ekolu paha ohana ma ka oiliana kalepa. O keia iho la ka nui o na ohana Pelekane nui ia wahi iloko o Sanadinafa. He inaikai na kauliale-aole o ka haleiaau maoli apau loa, aka aia ma kekahi niau wahi ua uhau piliia a lie olohaka wale no kekahi mau wahi o ke kiuo o na hale, a o kekalīi mau wahi no hoi ua uhau lepoia i hui pu ia me na pohaku. He mea hala ole no ka pakuiia o na lanai a mawaho iho no hoi apuni na kihapai paa. 0 na ponohale aole i ka lawa loa. aka, oloko no nae o na lumīaina kahi 1 auo lako me na noho, a i ka pau ana o ka paina e laweia ai na noho iwaho o na lanai kahi e lioonanea ai na lede ma ka heluhelu buke ana a liana i ko na hana i ku ia lakoii, oiai na keonimana e hoonanea pu ai hoi ma ke puhipaka a i ole o kv?kahi hoonanoa e ae. Aia he pakui i lianaia ma ka lanai nui a o ia walii ua hookaawaleia 110 ka poe hana o ka honie, malaila e nonoho ai lakou i kekahi manawa e noho huinuhumu lole ai na wahine hana e nanala moena ame na hana e ae o ka hoine a malaila iho no hoi e liiamoe ai i krkahi inanawa. 1 ko Inia poe lie wahi makemake loa ia na lanai no ka liiamoe a e uliola ai i ka moena ame ko lakou ano kapanioe e uhi ai i ke kino a paa loa mai ke poo a na wawae, a i ka momoe like ana ua ano like lakou me he mau kupapau la. O kekahi wahi 1 makemake loa ia e lakou oia no na halelio, kahi e kuke ai lakou a ilaila no e paina u a i kekahi manawa liiamoe no malaila, aka, o ka lanai nae ko lakou walii makemake loa no ka oluolu o ke ea ame ka nui ole o ka wela, a oiai he aina weia o lnia, a ma na wahi a iakou e noho ai e haule ole ana ko lakou hooko i na kauoha e waihoia aku ana ia lakou. A puni ka hale e ulu ana na mea ulu —na pua o na ano i loaa iloko o Inia ame na pua i laweia aku ilaila, na alanui ololi i hoomaemae mau ia a o na kumulaau nunui e ulu ana me ko lakou niau lala i ohuohu me ua lau i ka wa kupulau a ua lawa ia no ka hoomalumalu ana—a i kekahi mau manawa e hoohala ia na ohana mala'o o ko lakou malumalu i ka wa ileiiki loa o ka la i ke awakea, a mawaho ae o keia mau mea ulu hoowehiwehi na mea ulu kupono i ka ai a lie ulu maikai no hoi me ka liikiwawe iloko o ke kupulau. Maluna o kekahi mau noho paipai ehia e nolio ana kekahi inau keiki opio—o kekahi ma kahi o umi kumainalinui makahiki a o kekalii ma kahi o umi-knm'amaono makahiki e hoonan» a ana me ka hooluliluli malie ana i ko laua mau noho: a aia hei ka laua mau buke ma ko laua u-ha i waihoia ilaila mahope iho o ka lieluhelu ana. ' A me laua pu no hoi no ka hoonanea ana e noho kokoke ana kekahi mau kaikamahine opio elua maluna o ko laua mau noho. he anai opio lioi e hoohala ana i ko lakou manawa ma na kamaiho like f e o na hana i haWaia i na la i hala koke iho. "Ke ai nui oiua i ka inaia e like me olua e hoonuu mai nei,'- wohi

ana kaikauiahine i paiu* aku ai i na keikikan*. 1 . "a < • ; . . «ui'i. m» mea ina'i kena oka .u mii aua." **Aoh<* he ono h>a okt ia ai«o hiuiai hk» la m» A> . .. ake keikikane uui i jmm* aku ai. "oia h>ū. ina hooka s j eai ai aa I:k»* ia iit«* ka ai ana i h» okahi hartt r rr.t \ ma'i keia ma ka ai nai ;-na. a«»h- hiki k<- ah» athe hana <* ae n«» ka ho«.'h;ra nianawa ana. I'a i:i:? .t . imi ana i k*ia l:.iaw:n;> piiioh'lo Hin»«hi: a »•: '. hiki p»»no oie k»* hana <s» ka!ii : ka \\:i e wah?a>» ♦ kaikaiuahine e iik* :n*- olua t» walaau nei." **A ua kupon.. !•»;? aku 'a ia ia o»-. e Ne»!e. n- ka • , e walaau uui m-i. l .»i iho no h«>i he m«*a }M»: t o īa , |o kou lumi "i paa ; i kau haawina. At»!e keia L» ' I wina a nawai n«» o oN- «• !mikau kau hana." = "He ekolu hora ;?*u i hooikaika iho uei i ka i: . t keia kakahiaka. a «• ike ih«» no h«>i \>e e Kefr t> k.« i. .t hoia iloko o kahi \\» !a e like me koia walii ua iaw.. , • lioomauawanui ai." | O Kete Waivij;. ;n:u* na :nane ona o N,,! .•. \ na keiki ponui a M-kia \Varen:: Sie aliikoa no k;: j : | helu 101. la' pna!!k;ui;'. i h<»<»ti..h«» ; a i}okt> o . . iho O na le<l»* «>p«o Oii! o M;ss !o»e H;l?eto«hi lu ' . j keia ohaua. <> na k<-iki mua «-koli? i Inia 1» ko-1 ;r--eia nae, ua ht»oha!a':.> kekahi o k«» l.ik«Mi m:m . ko ona kula hoonaaua<>. A«»l«- wa!e n«» (» ka h»«- n . ke kumu «» ka hooui»a au:- eiai hikou pakahi ai-a i . , wa e eiwa ana r<» makahiki. aka. ua ho»»una'a ia'-. •• mea e pakele a ; i;u\ : ka weia ino mai »> Inia ke i \ h<\ nu-a hoopilikia nui lu»i i na k. iki haoh' opi ; <• Ma ka nianawa i holoai o l»ike. oia no hoi k.: •;.??' kane a Mekia Wareiia. ir;i uhai pu aku kooa mak'.iai,j . . t oia i haalele mai ai no keia ao. Oiai. l»e ma.\.•• . . i ka Uolomoku ua haawi nui akn 0:4 i kona h »«»n.>a .1 ma ka oihana kaua-iuoana a mai ke kulana l?aah;«a « a i ke kuiaua aliikoa o ke anuu lah» a ih»ko n.« h., . N hookahi ka imi ana ia o-ia kuhtna. A no ke kaa ana o kona mokukaua ma ka 1; isi moana Iniana ua haawiia aku ia Oik» 1 he wa l:o •ina' .! aiua hookahi mahina i hiki ai iaia ke ike i k»>iai mak.i.ik.»:;-' i īnia. A 0 kekahi keiki hoi—o kona hoea ana mai m. .1 f.. huii mai me ke kaikuahine Kete anie ka hoahatia ; va; ••. 1; . ekolu mahina i hala ae.) Na Mekia \Yarena. ka mak»aka> • , ha aku i ke kaikamahine ia Kete e hoi mai i Inia «> ;:i na j..t : manawa kula a ua hemo maikai mailaila mai: i ka"»»!:aia ak;i . mai 110 ka malania ana i ko lakou home ma ke ano h» p«>. i;:, . home a na Ivete i k«>ho aku i kona hoaharr>ti MUs K«.>. »• n nie ia i Inia. ke kumn o ko Rose hiki ana i In»a. a oi. n». !...•; kamahine a ke kaikualiine o Mekia \Varena i hala «• aku • > . A o Nede Warena hoi, ua manaoia oia e komo ih»k«« «' k : kaua 0 Inia mai ka nianawa 110 ona e noho ana i k« k>» a . w s minister. I'a manao ka makuakane e hoi mai k» ia k iki pu me ia i hana like ai oia me ia,a loaa ka makaukau k ;| . ! > ■ hoike kakau 110 ka lilo ana i aliikoa kaua-aina. a ia mar a\\a ; . 110 hoi e loaa ai iaia he manawa e a'o ai iaia iho ma na .> . i oia hoi. na olelo o ka aina. A o kona makaukau ana i na olelo o ka aina he m« n k k ; ia iaia iloko oka oihana ame na mea eae 110 apau. A i 1 , ana aku o keia poe keiki ia Knelani a lioea mai i luia «»ia u>:».» : lakou ola maikni oka wa u'i aua lawa ka ikaika ih»k«> o ik.> • , ! ku ana aku i ka wela o ka aina a hiki aku i ka \\a «- ! Ia ?Ce(le i hoopau ae ai i kana olelo ma ke kuka:«« «•'•• j kona mau kaikuahim> ua loh»*ia aku la kekahi halulu I «» ' ■ • .■ | waho o ka hale. "O Kapena Ihmalope nme K;u e: a M n I wahi a I)ike i hooho ae ai. "o pili 110 wau me kekahi o <.!m,i: ! (dala Pelekane'i aka ka'u a i pene mai ka ohia. P»•h« , a i.i *.'" j Aole iae aku na kaikamahine ika pili ake ka:k:i;>:r • ' aka ua noho mumule iho 110. a ua lilo ia i n;e;i na u.i k.e »r hoomakeaka ai. oiai na lio-kanaka i hoea mai ai mawah" ! hale a lele iho la na kanaka me ka lou ana aku i na kaulau.; laua mau lio ilnna o ka pou no ka hoopaa ana. "Alolia kakaliiaka e Miss \Varella: a alolia kakaleaka Hatefoda: iia hoea mai la maua 110 ka hoike aku i kekah m■.» liauoli 110 keia la." wahi a kekahi o na kapena i ko laua ho a a; ! i kahi a na opio e nonoho ana. ' { "Pela." i hooho olioli ae ai na kaikamahim i ka maniu. kalii me ka haawi ana aku i ko laua mau lima n«> ka luleh:■;.» ! mr na keoniniana malihiui. he mau ke<»niinana kuhma «»i\\i «»«■••• ' kai a kino ikaika no ka hele mau i ka la. "lleaha ia ua a ■.« hou a na kaikamahine. i u O ka loaa koke ana mai nei m> ia ia niaua. « i.i ie»; k.ana mai o kekahi pu-a nui o na puaa ahiu a a»a i Mi«n-w : j ekuhele ai a ua mii ka poino 0 ia wahi, he wahi o eha mil«- ka ' mainei aku. I"a manao *svau aole i hu loa mai hikou iai>• mea aole au i lolie i ka hoen ana mai o kekahi puaa i «» «»'T < ]>iha wale ae la no ka mahina. \Aole anei o olua kekahi » h. e ike ai i ka lealea houhou ]>uaa i ka la apopo?" "Oi olioli loa maua ina o maua e h» le ana." v • a i hooho ae ai. a ia manawa no hoi i hooho ]»u mai ai »» 11«»- ;> Maikai loa kela. aka. he la ia e hiii aku ai m«> ko Ike : pne hana kihapai.'* i% Ta hooj>am« ia ia hana aka la-apopo aia !;• a : u ! hoomaopopo he mea malihini loa ka puka ana mai o n.. ;■ iwaho a he mea maa 1.10 hoi ia kakioi na kīhapai «» k. ■ ■ ; maua no kekahi iloko o ia hana. a ma ka no: n t> ai a a». kau ia mau hana ina e hoohanaia i ka la hookahi. n«» ka r kakahiaka nui loa ana kakou i Minoweii a ua hiki m» k< ' olhuile M'ahine mahope iho oka lealea liouh«>u puan. Aloa e pau aku 110 lakou ika puhee. Eia nae. ua h«»«»h«>'«> nee i loaa ai ka hooiiauoli o ia la. ? (Aole 1 pau.)