Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 14, 7 April 1905 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Nupepa Kuokoa

No ka makahiki          $2.00

No kono Mahina         1.00    

Subscription Rates

One Year         $2.00

Six months      1.00    

            O na olelo Hoolaha apau e hoounaia mai ana no ka hoolaha maloko o keli nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe no e hookomoia. E hoikeia aku no ka auhau olelo hoolaha ke ui mai i ke keena nei.

 

            O na dala apau o ka pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.

 

Koopukaia e ka

Hawaiian Gazette Co., Ltd.

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu Punalaau o Hawaii, ma ka ano Mea o ka Papa Elua.

David L. A-I               Lunahooponopono     

S.K. Nawaa                 Kokua Lunahooponopono     

A.W. Pearson              Lunanui          

Honolulu, Oahu

 

Poalima                       Aperila 7, 1905          

 

Ke Kanawai Sabati Hou.

            Ma ka pule aku nei i hala i hooholoia ai ka bila Sabati hou a Lunamakaainana Quinn i lilo ae ai i Kanawai, ma ka a'ekuia ana o ka vito a ke Kiaaina e na Hale Kaukanawai a elua, ka Hale o na Lunamakaainana ame ka Senete, iloko hoi oiaila i kakoo aku ai na hoa ahaolelo a no ia mea hoi i kaa ko'iko'i aku ai maluna o ia mau hoa keia ninau.

            O keia Kanawai Sabati hou au ku-e maopopo aku ia i ke Kanawai Eha o ke Akua a ku-e pu hoi i ka makia lahui o Hawaii- "E mau ka ea o ka Aina i ka Pono." He kanawai no hoi keia i ae aku e hanaia kekahi mau hana ku ole i ke Sabati i hookapuia hoi e ke Kanawai Sabati kahiko, kahi hoi e wehe kuleanaia ai na halekuai a po ke Sabati.

            O ke Kanawai Sabati kahiko aole ia he rula hoohaiki a aole hoi i like me na Kanawai Sabati o kekahi mau mokuaina o Amerika ka ikaika loa. O ke Kanawai Sabati hou au puka mai ia aole mamuli o ka makemake ame ke koi ikaika o na kupa ponoi o ka aina aloha ame na haole kamaaina maopopo i kupa ia Hawaii nei, a aohe no i koiia aku keia poe hoa ahaolelo e hooholo mai i kanawai o keia ano aka ua hooneeia aku keia kanawai hou e ka poe m@ao pono kaukahi kakaikahi o Honolulu nei, he poe i loaa ole ke aloha, a iini ole a imi ole a hana ole no ka pono ame ka pomaikai pililaula o na Hawaii.

            He kanawai no hoi keia e hookikina ana i ka poe apau i makemake e hoomaha ma ke Sabati, a he kanawai hoe e a'o ana i na mea apau e paani a po ke Sabati, me ka hiki ke imi-waiwai ma na auhau a hoopuka kikiki no ka ike ana i na paani, e hiki pu ai na hana lealea i ka hoohanaia i ke Sabati e like me ka hakaka kuikui puupuu hookuku ame ka hakoakoa Kepani ame na hoik@ike o na Pake mawaho ae o na lealea laula maa mau e hanaia nei.

            Ma ka hoike a ka Makai Kiekie aole e hiki iaia ke hooko i ke kanawai hou oiai ma ke kanawai kahiko ua hiki iaia ke hoomalu e loaa ai ka maluhia a hooemila na hana e ku ai i ke karaima e kau aku ai ka ahewa ame ka hoopai maluna o ka poe malama kanawai ole. O keia kanawai hou ke kanawai e hoike aku ai ia Amerika, i ke ano o ko Hawaii nei poe, a e pahemo ai a maalo ae ka makeeia mai o Hawaii nei e Amerika ma keia mahele, e pane kanalua ole mai ai oia. "He poe kupono ole ia no na Hawaii no ke koho balota," he haawina hoi e hoehaeha a hoinoino hoi i ko kakou inoa maikai.

            O na Hawaii ponoi o ka aina- o ka hapanui- o lakau no ka poe e nele ole ana ka eha ma o ka hoololi ana i ke kanawai Sabati kahiko, a mai ai uluku ana au ulu mai na hoohalahala apuni ke Paeaina, oia hoi, mamua o ka hooholoia ana p ka bila - a ua maikai ia ku-e ana, e like no me ka waihoia ana mai o na manao kakoo i ka bila Sabati hou a ka poe i waiho ae ai, a ma ka hookuku ana au ikeia ka like ole o na mana hooponopono aupuni, oia hoi, ka Mana Hooko ame ka Mana Kaukanawai, oiai ma o ka mana hooko la, ua ike oia i ka huikau o ka bila hou, a i ka mana Kaukanawai hoi ua ike oia he nani wale no, a o ke ko aku la no hoi ia o ke kumuhana.

            O ka manao o ke Kuokoa maluna o keia ninau ma ka mahele hoohalahala a kakoo, mawaho ae o na kina'una'u i hoikeia ae nei, ma ka hapamua o keia kinomanao, he hana maikai a oia no ke aia kupono, oia hoi e hoolohe a malama aku i ke kanawai i puka iho la, mai ka poe no lakou na hoohalahala ame ka poe i kakoo i ka bila hou, mahope iho o ka hooholoia ana, a mai hele aku no ka poe i makemake ole i na paani laula i hookuuia ma keia kanawai, aka i ka manawa e hoea mai ai o ke kau ahaolelo hou, alaila ola au a@@@ ka wa e waiwai ai ka palo hou ana oiai oia iho la no ka manawa ku pono, aole o ke kiki i ka manawa i holo iho la o ke kanawai hou.

            E kuu aku a na ka hua no o ua rula hou nei e hoike ae i ka maikai ame ka ole, a ia manawa e maopopo ai ke ano o na makaainana o keia Paeaina, aka he hookahi mea i maopopo loa i ke Kuokoa e like me na Kanawai o ke Akua ua ku-e maopopo loa aku keia kanawai Sabati hou i ke Kanawai Eha o ka Makua Lani, a aohe hoi he kanalua ana ma ka pane ana ma ia mea.

            o ka manao ana e hanaia na lealea lauia a po ke Sabati, ua hiki no ke loaa ka hoomaopopo i ke kanaka ina he kanaka noonoo maikai oia e olelo iho ai oia, na keia kanawai i hoonoa aku i ka paani lauia (aole na paani ku i ka maluhia) me ke kuai ana i ka kikiki a auhau ma ka mahele imiloaa ke manao nei ke Kuokoa aole i piha pono ka manao o ke Sabati, a e aho no ka pane ae aohe no he Sabati.

            Aohe no hoi i manaoio ke Kuokoa i na rula hookapu puikaika loa e like me ke paniku paa loa ia o kekahi mau mea kupono e pono e loaa a hoolawa i ke kanaka ma na meaai ame na mea like, a oia paha kahi hoohaiahala iki i ke kanawai kahiko, eia nae, aole ia he mea e hooholoia ai o keia kanawai hou, a au oi loa aku hoi ka pahonohono ae i na wahi anoninoni o ke kanawai kahiko mamua o ka hooholoia ana o keia rula hou, aka i ka holo ana he mea pono e malama na mea apau i ka maikai iloko o ke kanawai hou.

 

Auhauina Kahunapule

(Mai ka aoao i mai.)

            O ka Senate e olelo ana aole e oi aku maluna o $1,500.

            Na ka Lunanui o na Hana Hou Mr. Holloway he hoike pili i ka ailike o ka hana o ke alanui o Pahala-Hale Luapele a kauohala ka hoike e pa'i. O keia malalo iho na hoike o ke komite aina aupuni:

            No ekolu kukuiuwila no Waikiki, e lokahi ana ke komite maluna o ke kumuhana, he haawina hoi na Lilikalani i hookomo.

            O ka Kaleiopu he haawina o $5000 no ka hana o ke alanui o na aina hookuonoono ame ke uwapo ma Hauula, oia kekahi i hooaiai lokahiia, a pau pu me ka Fernandez haawina i hookomo ai nona ka huina o $15,000 no ke alanui o ka Pali o Kaluahine.

            Na ke komite ola i waiho mai he hoike lokahi pili i ka bila a Coelho pili i na hooponopono pili ola no Honolulu me na hooioli liilii, a na ke komite hoonaauao i hooaiai mai e kukuluia i halekuia i Kalihi-waena, Honolulu, no $2,500.

            Na Holstein i hookomo bila e haawi mana ana i ke Kakauolelo Teritori e hoopuka palapala hooia no ka hanau Hawaii i ka wa waihoia ae ai ka hooialo no ka waiwaiio o $5, a aeia no hoi oia e hoi i Kohala no eha la.

            Holo ka bila a Fernandez i hookomo ai no ke kokua ana ia J. Goldstein ma ka heluhelu ekolu a holo pu no hoi ma ka heluhelu ekolu ka bila a Andrade pili lapaau ame oihana oki ame hukiniho me ka hoohalahala ole.

            O ka bila a Smith pili i ke kupono o ke koho ana o ka mea koho kupono ma ka heluhelu ekolu, a holo pu no hoi ka bila Senate pili i ke kakaukope ana i na palapala-aina iloko o ke Keena hoona Aina ma ka heluhelu ekolu, apau pu me ka bila Senate 57.

            O ka bila Senate 9, 58, ame ka bila a Greenwell a pili i ka hoopa'i ana o ka mea lawelawe lapaau ku ole i ke kanawai ame ke bila a Sheldon pili i ke kapili kamaa-lio, ame ka bila a Waterhouse pili i ka hoopakele ana i ka poe mea kuleana omole ame ka bila Senate e pakui ana i na kanawai pili i ka hoomaemae i na alanui ame ka lawe opala ana, ua pau lakou apau i ka hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana.

            O ka bila Senate 55 pili i ka hookuu auhau ua waihoia ma ka papa no ka noonoo pu ia me ka bila Hale pili ia kumuhana hookahi.

            O ka bila Senate 67 pili no i ka papa o na komikina no ka oihana malama moolelo o ka lehulehu a aupuni ame ka bila Senate 60 pili i na makeke ame ka bila Senate 63 ua hooholoia lakou ma ka heluhelu ekolu me na hoohalahala ole.

            A maluna o ka bila Senate 37 pili i ka hanaino ana i na waiwai a moolelo oloko o ke Keena Hoona Aina oia hoi ha moolelo o ka lehulehu ua kohoia aku o Sheldon, Fernandez ame Aylett i mau hoa no ke komite hui kuka ma ka aoao o ka Hale a hoopanee no hoi ka Hale.

           

Ka Senate

            La Hana 36, Maraki 29,- Mahope iho o ka hookomo olelo hooholo ana o Bishop, he elua laua, he mau olelo hooholo pili i ka hoeueu hana o ka Senate a o kekahi o laua e hoonoa ana o hoopau i na bila Hale e komo ole mai ana iloko o 24 hora a aponoia, ua hapai mai la o Brown i ka noonoo ana i kana bila i pili i ke kula kiekie o Hilo, a mahope o ka hooikaika ana oiai me he la e waiho loa ia ana ka noonoo ana o ia kumuhana ua hooholoia ae la a ko e like me ka makemake o ka Senatoa oia hoi e noonooia ka bila a hoopanee ia ka noonoo ana no kekahi la ae ma ka manawa hana mau o ka la.

            Na Dickey i hoomaopopo hou ae i ka hopena o kana bila pili i ke koho laikini waiona, a mahope o ka noonoo ana au weheia mai ke kumuhana mai ke komite oia mai oiai iaa ka paaia ana o ia mea a waihoia i ke komite kuikawa a kohoia e ka Peresdena o Dickey, Paris ame Lane i mau hoa komite.

            Na Paris i hoomaopopo ae i ka bila Senate 68, alaila ua noi mai  la ka Peresidena i na komite apau e waiho aku i mau hoike pili i na bila a lakou a paa nei iloko o elima la, a hookomo mai la o Bishop he olelo hooholo hui pili i na komite apau o ka Ahaolelo e waiho mai i mau hoike maluna o na itamu apau pili haawina no ka bila haawina aie iloko o elima la a aponoia ka olelo hooholo.

            Mai ka Hale mai he mau hoike e like me ia malalo iho nei:

            Na ka Hale i koho ia Long, Nakuina ame Cox i mau hoa hui kuka ma ka aoao o ka Hale me ko ka Senate maluna o ka bila Hale 136 o koho ka Peresidena ia Woos, Kalama ame Dowsett no ka Senate.

            Na ka Hale i koho ia Sheldon, Coelho ame Aylett i mau hoa hui kuka ana me ko ka Senate maluna o ka bila Senate 37, a lokahi no hoi maluna o ka olelo hooholo hui 8 maluna hoi o na hooioli a ka Senate, ame ka hoohoio pu ia ma ka heluhelu ekolu na bila Hale 142, 169, 117, 144 ame 90, a na ka Hale no hoi i hoihoi ae i ka bila Senate 57 me na hooioli mai @aia mai, ame ka hooholo pu ia ma ka heluhelu ekolu o na bila Senate 58, 30, 60, 67, 38, 9, ame 34.

            Na ke komite huikau i hoike lokahi mai maluna o ka bila pili i na pu, a na ke komite hookolokolo i waiho mai maluna o ka bila pili i ka hookapu ana, i ka lawelawe o na luna maakai i na hihia hoohaiahala, a na ke komite hookolokolo no hoi i waiho mai he hoike maluna o ka bila 92, a na Dowsett i waiho mai he hoike komite kuikawa maluna o ka bila kalana, maluna nae o na pauku 13 ame 30.

            Hoopanee hou ia ka noonoo ana i na hookohu luna aupuni a ke Kiaaina a ka Poakahi.

            O na bila i heluhelu ekahi a elua ia ma na poo a waihola i na komite oia ka bila noi kuleana hoohana a ka Hui Keleponaa Standart, ka bila pili i ka hoihoi hou ana o na waiwai paa, ame ka bila aiahao uwila o Maui ame ka bila auhau pakui.

            Maluna o ka noonoo nui ana i ka bila pili i ka hoopakele ana i na i'a ai mai ka lawai'a ia i ka wa liilii o ka ai ua waihoia ae la ua kumuhana la i ke komite hookolokolo a noonoo ia iho la ka bila laikini o $10 no ke ki manu a ma ka noonoo ana ua hooholoia ka bila ma ka heluhelu elua me ka hooloii o elima dala no ka makahiki aole i umi.

            Maluna o ka noonoo ana ia o ka bila pili i ka hookapu ana i na makainui apau i ka lawelawe hihia ana ua  waihoia ae la ia kumuhana ma ka papa, a ma ka noonoo ana no hoi i ka bila a Senatoa Brown ua hooholoia ae la ma ka heluhelu elua ana.

            Mahope o ka hoomaha ana a noho hou ka Aha i ka auwina la ua loaa mai la he elua mau vito a ke Kiaaina- o kekahi o na vito maluna no ia o ka bila a Achi pili i ka hoihoi ana i na waiwai morakila ma kekahi mau hooponopono ana a ma ke noi a McCandless ua waihoia ka noonoo ana a Aperila 3; aka i ka manawa i komo mai ai ka makua o ka bila i vitoia, oiai aole oia i ka Aha i ka wa loaa mai ai ka vito ua no ae la oia e kakooia ka vito a ke Kiaaina a hooholo lokahi loa ia no hoi, ma kekahi olelo ana ua make loa ka bila.

            Ma keia manawa ua waiho mai la ke komite kuikawa i kana hoike maluna o ka bila kalana, a maluna hoi o na pauku i waihoia iaia no ka noonoo ana, a mahope o ka hooponopono nui ana o na hoa ua hooholoia ae la ka bila ma kona heluhelu elua a e heluhelu ekolu ia aku ai ma ka Poalima.

            O na bila Hale 95, pili i ka hoo pa'i o ka lawe kukui ole o na kaa i ka po pau pu me na kaa otomobila ame hehihehi-wawae, bila Hale 16 pili i ke koho ana o ka lunakakou o ka papahelu waiwai o ka lehulehu (ua pili keiai ka hoonoho hope puuku) ame ka bila pili i ke okimake o ka paamare no laua kekahi i loaa i ka ma'i lepera ua hooholoia lakou apau ma ka heluhelu ekolu. A hooholo pu ia no hoi ka bila Hale 132 ma ka heluhelu elua.

            Na ke Kakauolelo Teritori mai he mau leta e hoike ana i ke kakauinoaia o kekahi mau bila e ke Kiaaina e like me ia malalo iho: Bila Senate 73, 76, bila Hale 73, 83 ame 82; a mai ke Kiaaina mai he leta e hoike mai ana, i ka hoounaia ana o ka olelo hooholo hui pili i ka hoeueu hanalima i ka Peresidena o na Mokuaina Huiia o Amerika a i ka Peresidena o ka Aha Senate o ka Ahaolelo Nui a i ka Lunahoomalu o ka Hale o na Lunamakaainana o ka Ahaolelo Nui a hoopanee no hoi ka Aha a noho i ka Poalima Maraki 31.

 

Ka Hale

            La Hana 36, Maraki 29,-- O kekahi hana akamai i hanaia ma keia la hana o ka Hale oia no ka a'eku ana i ka vito a ke Kiaaina maluna o ka bila Sabati hou i ku-e nui ia ai ma ka aoao o ka makua o ka bila. Ma ka manawa i wahoia mai ai o ka vito a ke Kiaaina mawaho ae o ka vito a ke Kiaaina mawaho ae o ka vito maluna o ka bila a Achi pili i ka hoihoi ana i na waiwai paa ua noi ae la o Quinn ka makua o ka bila e hoopanee ka noonoo ana i ka vito a ka Poakahi a aponoia no hoi ke noi a haule  hoi ke noi a Mahikoa e aponoiaa ka vito aia hoi ua hele koke iho la ka makua o ka bila e kaahele i ike ai oia i ka ikaika kakoo o ka Hale ma kona aoao, a i ka maopono ana iaia oia no ka wa ona i noi hou ae ai e noonoia ka vito, a ma ke noi ana e a'eku i ka vito Sabati a ke Kiaaina ua ko aku la kona noi a holo no hoi ka bila- i ka Hale wale no nae a koe ka Senate.

            Mahope o ka noonoo nui ia ana maluna o ka bila a Broad pili i ka hookapu ana i na wahine i ka hoohanaia iloko o na keena hana aupuni ma na mea mikini-kakau ame na mea like, ua hooholo ae la ka Hale e waihoia ke kumuhana ma ka papa.

            Ua noho ae la ka Hale ma ke ano Komite Hale a me Sheldom ma ko noho lunahoomalu no ke komite Hale, no ka noonoo ana i ka ma'i lepera a hooholoia no hoi me kekahi mau hooioli iki.

            Na ka Lunahooia Teritori mai he hoike pili i na inoa o na luna aupuni i hoomaha no kekahi manawa, i hala ae e like me ke noi ana aku o ka Hale e hana mai ka lunahooia pela, a na ke komite aina aupuni he mau hoike maluna o ka hoakea ana i ke alanui Kula o Hilo, oia hoi, e lokahi ana ke komite maluna o ke kumuhana a pela no hoi i lokahiia ai i alahaka no ke kahawai o Alenaia ame ke alanui o Kukuau.

            O ke kumuhana a Mahelona i hookomo ai no ka hoonee ana i ka halehookolokolo mai Hauula a Laie ua hooaiai mai ke komite aina e hoomoeia ma ka papa a aole nae i lokahi ka manao o ka makua o ke kumuhana, a o ka Kaleiopu ua hooaiai mai ke komite e hoopanee loa no ka mea aole i ka Ahaolelo ke kuleana haawi pailina oiai oia ke kumuhana i noiia  ai e weheia i pailina no Hauula, a hooaiaiia e ke komite ka bila a Mahelona ke kumuhana a Mahelona e noi ana i alahaka no ke kahawai o Kahauiki a peia no hoi ka Coelho kumuhana i waiho aku ai pili i ke kukulu keena kinaiahi no Wailuku.

            Na ke komite hoonaauao i waiho mai i ka hoike i ka lawa ole o ke dala e kukulu ai i ka halekula o Kaauhuhu, a na ke komite huikau e hooaiai ana e waihoia ma ka papa ka olelo hooholo a ka Mahele-koho 7 o ka Apana 2 o Hawaii pili i na kumuhana like ole, eia nae, ua hooaiai pu mai ia komite ma ka lokahi maluna o ka bila a Lewis pili i ka hoopakele ana i na waiwai mai ka hoopoinoia ma o ka mahu a ahi paha, a na ia komite no i hooaiai mai e waihoa ma ka papa ka bila Senate pili ka Papa Limahana.

            Na ke komite huikau no he hoike maluna o ka bila pili i ke kuai ana o na mea helu elua ma ka mahele laikini, a na ke komite waiwai he hoike maluna o ka bila Senate pili i ka uku laikiki e lokahi ana ke komite maluna o ke kumuhana.      

            Na ke komite waiwai no he hoike maluna o ka bila a Broad pili i ka auhau maluna o na loaa mai e ku-e loa ana ke komite maluna o ka bila a ma ke noi no a Broad ua waihoia ka hoike ma ka papa a noonoo pu ia me ka bila a no ia komite no hoi i waiho mai he hoike maluna o ka bila Senate @ e hooaiai mai ana ke komite i ka lawe pono oie o ke kaona o ka makemake i hookumuia ai iloko o ka bila nolaila e hookomoia i bila hou i lawa ai ka makemake.

            A na ia komite no hoi i hooaiai mai i ka hooholo aku i ka bila Senate a Dowsett pili i ka hoolaha o na hoike banako ame na hui e ae o na ano like a pau pu no hoi ka hooaiai a ke komite maluna o na bila a Broad pili i ka laikini ame ka Aylett pili no i ka laikini ame ka ohi ana, oia hoi, e noonooia na kumuhana iloko o ke komite Hale a hooaiai lokahi no hoi ke komite maluna o ka haawina o $2,400 no ke kokua o ka Home Kamaiki o Kona a na ke komite hui kuka he hoike maluna o ka bila Hale $0 e hooaiai ana ke komite e hooholoia ka bila.

            Na Fernandez i hookomo olelo hooholo no ke koho ana i komite o elima iaia no ka hui ana i ka haawina hoomakaulii a hanalima e ku nei iloko o Hawaii pili i ka poe kupa ole, a na ka Lunahoomalu i koho aku ia Fernandex, Greenwell, Coelho, Kaleiopu ame Sheldon i komite mahope iho o ke aponoia ana o ka olelo hooholo.

            Na Kaniho he olelo hooholo haawina o $500 no ka uka ana ia Kaopu Monona o Keauhou. Kona no ka pono o kona aina, a na Smith he olelo hooholo e uku ia W. G. Walker, $60.35, ia A. B. Lindsay $53.97, E. W. Barnard $43.97, William Horner $62.37, a ia A. C. Parfery $137.39 no na pooleta o ka Repubalika o Hawaii i hoihoiia ia Amerika Huipuia oiai lakou e lunaleta ana.

            Na Harris i hookomo i keia mau bila malalo nei:

            E hoololi ana i ka pauku 2566 o na Kanawai Hooponoponoia pili i na hui, e haawi mana ana i ke komikina no ka hoohuihui a hooponopono i na kanawai pili i na auhau a he kanawai e hooloii ana i na pauku 2624, 2625, ame 2626 o na Kanawai Hooponoponoia pili i na hui o na aina e, hoopanee no hoi ka Hale.

           

Ka Hale

            La Hana 37, Maraki 30,-Ma keia la hana o ka Ahaolelo aole i noho ka Senate oiai ua hoopanee ia Aha a noho aole i keia la hana aka i ka Poalima a o ka Hale o na Lunamakaainana ka i hule ole ka lawelawe hana ana.

            Ma keia la hana o ka Hale o ka leta a ka Peresidena o ka Papa Ola ka i hooloheia e hoike ana ka leta pili i ka ma'i ahulau o Pelekunu-ma ka hoike, e hoike mai ana ka Peresidena i na hana i hookoia e ka Papa me ka hooikaika nui e hiki aku ilaila iloko o ka manawa kupono a hookoia no hoi ka hana a ua maikai ka lawelawe hana ana ame ka hoomaikai pu mai o ka Papa i ka hooholo lokahi ana o na Hale a elua o ka Ahaolelo i keia kumuhana nana i ke ola o ka lehulehu ma keia ma'i hoolele hauli.

            O ka bila a Kaniho pili i ka malama ana a nana ana i ka aila ea oia ka i heluhelu ekhiia ae no ka manawa mua loa a holo no hoi, a o ka bila a Coelho pili i na palena oihana oia o Honolulu ua hoopanee loa ia ka noonoo ana mahope iho o ke paio ana.

            Ma ka hapaiia ana ae o ka bila a Cox pili i na aina kuleana i hoohanaia no na paka ua noonooia ae a waiho hou ia i ke komite ma ke noi a Andrade a o ka bila a Lewis pili i ka laikini o na wiliki ua noonooia ae no ma kona heluhelu ekolu aole nae i hiki aku na hoa no kona hopena.

            Mae ka Senate mai he olelo hooholo hui pili i ka waiho ae o na komite apau i na itamu apau pili i ka bila haawina aie e waiho ae i na hoike iloko o ekolu la, a aponoia e ka Hale, a o na hoololi a ka Senate maluna o ka bila Hale pili i na kaa lawe kukui no lakou iho i ka po ua lokahiia e ka Hale.

            Na ke Kiaaina i hoike mai i ka hoounaia o ka olelo hooholo hui pili i ka hoeueu i na hanalima ka oihana kope i ka Peresidena o na Mokuaina Huiia o Amerika, a i ka Peresidena o ka Senate o ka Ahaolelo Nui a i ka Lunanoomalu o ka Hale o na Lunamakaainana o ka Ahaolelo Nui a i ka Elele Lahui o ka Teritori o Hawaii e like me ka noi e waiho aku i ke kumuhana i ka Ahaolelo Nui ma ke kuamoo pololei.

            Na ke komite ole he hoike pili i ka olelo hooholo a Coelho pili i ka malama ana i na keiki ma'i ole o na makua ma'i lepera ame ke kukulu ana i home no lakou ma Honolulu, e hooaiai ana ke komite e waihoia ka bila ma ka papa a aponoia ka hoike komite.

            Na ke komite aina mai he hoike maluna o ke noi a Luahine no ka aina o elua eka e waiho ia i Pepeekeo, e hooaiai ana ke komite e waihoia ka hoopii ma ka papa a aponoia ka hoike, a o ka W. K. Kaohe noi no $100 no ke poho o kona ilina i Kipahulu ua hoike hooaiai aku ke komite aina ia kumuhana a aponoia.

            Na Kaleiopu i hookomo bila pili i ka hoopakele ana i na i'a aiia mai ka hoopoino wale ana, a o ka bila ma'i lepera i waihoia ai i ke komite a pau ai no hoi i ka heluheluia ua hooholo ia ma ka heluhelu ekolu ana me na hoohalahal ole, a hoopanee no hoi ka Hale.

           

Ka Senate

            La Hana 37, Maraki 31- O na hana ano nui loa i hanaia iloko o ka Aha ma keia ia hana oia ka hooholoia ana o ka bila kalana ma ka heluhelu ekolu ana ma ke koho lokahi ana o na senatoa apau a koe o Heyseldedn oiai aole oia iloko o ka Aha ia wa o ka noonooia ana. A o ia poe keonimana oia keia malalo iho:

            Achi, Bishop, Brown, Dickey, Dowsett, Gandall Hewitt, Isenberg, Kalama, Lane, McCandless, Paris ame Wilcox.

            A o kekahi o na hana ano nui oia no ka a'ekuia ana o ka vito a ke Kiaaina maluna o ka bila Sabati a Lunamakaainana Quinn ke kumu i lilo ae ai ia bila i kanawai maoli, a o keia mau keonimana ka poe na lakou i hooko aku ia hana ma ka haawi ana i ko lakou ae:

            Achi, Bishop, Brown, Dowsett, Gandall, Isenberg, Kalama, Lane, McCandless, Woods, Hewitt-11.

            Hoole-Dickey, Paris, Wilcox-3.

            Mai ke Kakauolelo mai he hoike i ke kakuinoaia o kekahi mau bila Hale, oia na bila 83 ame$4@ a mai ka Hale mai e hoike lokahi ole ana i ka hoololi a ka Senate maluna o ka bila e hooi@lo ana i ka lunakakau heiu-waiwai i hope puuku, ma ka ho@ @ ana i ka inoa oihana o ka lunakakau heluwaiwai i hope puuku teritori, a kuho ka Peresidena ia Me@. A@@i ame @ dali i mau hoa hui kuka ma ka aoao o ka Senate.

            Loaa mai ka hila Hale @ @ i k@ halema'i lepera apau i ka heluhelu @ kahiia ma ke poo@ @ ke komite @e hoike lokahi maluna o ka bila Senate 37 e like me ia i hoo@ ai e ka Hale a aponoia ka hoika komite ma ke kaheainoa.

            Na ke komite hui kuka i waiho mai he hoike lokahi maluna o ka bila Hale pili i ka laikini o na kaiapu a aponoia ka hoike oia no hoi ka inoa ana o ka bila.

            Na ke komite o na @ he elua hoike- o ka hapanui ame ka hapa@ @luna o ka bila Senate helu la pili i ka hookuu ana ae i ke puhi @ ana iloko o ka Teritori a waihoia na hoike ma ka papa a noonoo pa ia me ka bila a i ka wa o ka @ ana ua hooholoia ae la ka bila @ ka helahela elua ana.

            A na ia komite no i hoike ku@e ae i ka bila Senate i ka hookuu @@hau o na hui kumaho @ waihoia ka hoike ma ka papa.

            Na Aohi i hookomo olelo hooholo @ noi ana i ka Lunanui o ia Hana o ka Aupuni e hoolako mai i ka Senate me @ kope o na rule o ka @ @ @ Honolulu a aponoia a na P@ i @ komo bila e pili i ka hoolohe ana o na hihia e na kia@e a o kekahi bila ana pili no ia i ke kukulu halekula kiekie no Kona a pau no hoi na kumuhana i ka heluhelu ekahiia ma no poo a waihoia i ke komite pa'i, a i ka pau ana o keia au noonooia ae la ka vito a ke Kiaaaina maluna o ka bila Sabati a a'ekuia ai e ka Senate e like me ia i hoike mua ia ae nei.

            O na bila Sente 92, 95 ame ka bila Hale 132, ua hooholoia lakou ma ka heluhelu ekolu ana me na hoohalahalaia ole, a o na bila Hale 52, 65, 90, 117, 142, 144 ame 169 ua paa lakou i ka heluhelu elua ia me ka hooholo lokahiia me na hooponopono o kekahi mau bila.

            Hapaiia mai ka noonoo ana o ka bila Senate pili i ka hoopakele i na koloa mai ke ki pu ia a ma ka noonoo nui ia ana ua apono ia ae ka hoike komite maluna o ua kumuhana la a hooholoia no hoi ka bila ma ka heluhelu elua ana.

            Mahope iho o ke hooholoia ana o ka bila kalana no ke kolu o ka manawa e like me ia i hoike mua ia ae nei, ua hapaiia ae la ka noonoo ana o na bila Senate 99, 100, ame 105 a hooholoia lakou ma ka heluhelu elua ia ana, a waihoia ka bila 99 i ke komite hookolokolo, a o ka bila 100 i ke komite ola a o ka bila 105 i ke komite kuikawa nona na lala i kohoia e ka Peresidena, oia hoi, o Paris, Brown ame Hewitt, Dickey he hoike kuikawa maluna o ka bila Senate 6 pili i ka hoolilo ia Puuohia ame Puowaina i mau paka a waihoia ka hoike komite ma ka papa i noonoo pu ia me ke kumuhana a hoopanee no hoi ka Aha.

 

 

Hiki ole ke Hookaawale

            Ua ike Kekahi poe o Honolulu nei i ka Hookaawale ana ia Laua a Elua

            Ua oi hewahewa aku na hoohalahala maluna o na ma'i puu-paa mamua o na ma'i e ae.

            O ka hoailona mua o ua ma'i puupaa la oia no ka akiaki liilii ma ke kua, a he maeele ikaika ka hope o ia ma'i ma ka puhaka, a ke oie e lapaau koke ia alaila e lilo ana ia i mea nui loa. Na ia eha koikoi, ka loaa io oia, e kono akbu iaia e huli i wahi e oluolu ai. E hoao wale no i na laau kau no keia ano ma'i, aole no e loaa ka oluolu. Makemake anei kekahi i loaa ia ano haawina e loaa kona hoopakele? Ina pela, alaila e uhai aku i na kuhikuhi a keia keonimana.

            Eia ka pane a Mr. S. Hanoland kekahi luna o ka Hale Kuke Awa: Mamuli o ko'u loaa ana i ka haawina o ka eha nui ma kuu kua no kekahi manawa, ua hoao iho la wau i na Huaaie Kuahaneenee a Doan ma kuu kuai ana ma ka Halekuai Laau o Hoollister ma a ua loaa ia'u ka oluolu a pau loa kuu eha. Ua maopopo loa ia'u he mau huaale io no lakou no ka ma'i kuahaneenee.

            E loaa no na huaale kuahaneenee a Doan i ka poe kuai laau apau no 50 keneta o ke poho hookahi, 6 pono i ka $2.50. E hookoia no na kauoha apau ma ke leta ma ke kuike ke hoouna mai i ka Halekuai Laau o Hollister ma, na agena o ka Paeaina. E lawe i ka Doan ma ka nana ole i ka ha'i.

           

 

Ka Laau Kaulana

Haawii Ke ola na @ o ka ohana Ho@ @

Hoola i ka wahine @ hoomail@ ana M@ Malama A @ ke K hine hoi mai ka @

            He nui ka'u @ @ ka Dr. Williams P@K @ Mrs. Gosett, @ ka @ i na hopena @ @ manawa ileka iho o k@ ekolu o makou e hoohoa i@ i ka oiao o kela mau @ makou e laue nui ana i @ kekahi poe e aku e @ @ no ka mao o k@ m@k@@ @ ai oia na mea i @ kou e hoonani mau aka i keia ale.

            "He umi @ i @ ka manawa @ @ @ e pili ana po ua Ho@@ ka W@ a @ loa. I keia manawa ua @ kino, haupuupu @ @ kau la ala @ @ @ ma'i @ @ @ @ manao na poe ap@ @ ka @ @ oiai o ka make ai ko'u makuahine.

            Ke hoe@ ao nei @ Williams Park P@ @ @ me ka ikaika pu. Ua @ wau e maikai mahope @ lawe ana ia lakou a i ka @ na pahu ekolu ua lilo ae ia wahine ola. Ua pahaohao @ i ko'u ole ana a i keia @ wai ke hana lei i na @ o @ me ka maikai me ka'a @ @ me ka loaa ole @ @ @ koko mawaho. O ka H@ Akua @ ka Williams ka hoike o keia mea.

            "I ka umi-kumahamaha o na @ o ka'u kaikamahine @ ua @ mai la ka em@ ana o kapa kino haupuupu oia, @ hoahaiahala @ eha oi me h@ kai ia aloko o kona a e ma'i @ @ hoi oia a ha@ i ke kuia i kakahi manawa no @ ana i ka ea oluolu maikai nani @ pohala ae iaia. Ua haawi aku @ kekahi mau huaale iaia. Ua @ he mau pahu kakaikahi w@ nae ua hoolaia kona pilikia a @ ae hoi iaia a lilo i wahine @ maikai. Ua lawe iho ia ka'u @ keia mau huaale no kona ma'i @ ka a ike iho ia he oia io no k@ i keia mau huaale. Nolaila @ oe ua loaa mai ka pomaikai @ apau ma ka lawe ana i keia @ ale, a oia iho la ke kumu o ka @ hooia ana i keia huaale i ke@ e aku."

            Aia o Mrs. Minnie B. Gossett @ neim a Uhrichsville, Tow@ Ohio, a ua ike nui ia @ mai @ o kona wahi ia e noho nei @ kahiki he umi-kumamakolu. @ moolelo i ha'i ae nei ke hoike @ ia o ka laau lapaau e hoo@ koko i mea maikai a e hoo@ hoi i na aahuki ke lanakila nei @ luna o na ma'i ano like ole a @ pono e malamaia ua laau la @ home apau. Ke kuaila nei ka l@ Williams' Park Pills ma na haleku@ @ lapaau apau ma na wahi like ole @ hoola keia mau huaale i ka ana@ a me na nawaliwali ano like olelo ka kino, pau pu me na ma'i ko'iko @ laa ka rumalika ame ka koko@ @ laau maikai loa keia no na k@ e ulu ae nei.

            Ua hooholo ke Komisina @ oa ua hiki aku i ka $140,000 @ io o na pono wai o ke awawa @ oa.

            Ua ae a'e ka Hale o na Lanaa @ nana i ke kono a ka Senate @ kinipopo laua ma ka la 15 o k@ @ hina, e lawe nae na Senatoa @ @ wale no no ia Aha ke paani.

 

Ka Ikaika O Ka Laau Hamo A Chamberlain e Hana Ai

            No ka ikaika maoli o ka laau h@@o a Chamberlain aohe he mea like me ia. O na eha o na i'o paahana p@h@ ano maeele e pau koke no ia mau iho ma ka kau ana i keia laau ha@@, He hookahi no kau ana e noho mal@ ia ai ke eha o ka aoao, a ma ka um@ paha a aoho mea like me ia ke hou kuku ne ma ke ano he laau hamo mawaho, no ka rumatika. No na e@ moku ame na palapu aohe mea @ i keia. No ke kuai ana e loaa no ke hele ae ia Benson, Smith & Co. @ na Agena no Hawaii Paeaina.

 

Hui Hoolewa Honolulu

            Ka hooiaio nei keia hui i kana maa hana kokua i kona mau iaia. I kela wa ua oi mamua o 1300 ala a ke p@ mau nai i keia ame keia ia.

            J. H.. Townsend, Kakauole @.

 

Ka Vito a Kiaaina George R. Carter i Ka Bila Kanawai Sabati A Quinn.

Mai ka aoao ekahi mai.

mahawo ae o na home o na i'a, na wahi hoikeike o na mea kahiko, na pa holoholona hoikeike ame na lealea hooikaika kino ma na wahi akea."

            Ano, ma ka huli ana ae i ka Pauku 3130 o na Kanawai Hooponoponoia e loaa ana ia kakou ka manao hana ino a hana lapuwale na pili  wale no ia i ka mea i Hoomana ole ia a i ole i hoaponoia e ke kanawai, a ua ulu mai ka ninau o ka pauku hope aole anei ua hoapono ke kanawai i na "lealea hooikaika kino?" Ina pela i'o, o na lealea o ia ano aole loa e hiki ke paaia aku ma na ano apau.

            O ka hope loa, ua ikeia ma na aha hookolokolo o na mokuaina like ole, ka puka ana mai o ka huikau manaolana ole e pili ana i ka mana o ka Ahaolelo e kau kapakahi, e like me ia ma ka paukku ekolu ame ka pauku hope. A he hana naauao ole ka hoolilo ana aku e mana kekahi kanawai ma kahi hoi aia he hiohiona e hooholo ae ana na aha hookolokolo ua hoole ia ka malama kulike o ke kanawai i na poe apau.

            Mahope o ka imi pono ana, ua konoia wau i ka manao ana o ke kanawai e ku nei, me kona mau kina'una'u, ua pono ia a e hiki ana ke malama lokahiia mamua o keia Bila me ia e ku nei ma kona ano.                  (Kakauinoaia)             G.R. Carter, Kiaaina

            Keena Mana Hooko, Malaki 29, 1905.