Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 15, 14 April 1905 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, APERILA 14, 1905.

hookahi ana me Ilamuku Soult, e olelo aku ana o Napoleona aiai:  “E @aule ana anei lakou ia kakou?”  ‘Ae, ina aia lakou malaila,’ i @ aku ai ka Ilamuku : eia nae ke kanalua nei wau ina aia lakou @aila?  Ia manawa no i loheia aku ai ka paapaaina mai o na p@aifela, a oia no hoi ka manawa a ka Emepera i hooho ae ai me ka hauoli:  ‘Aia io no lakou malaila!  Ke hoomaka nei ka hana.”  @ a manawa koke nohoi i hoomakaia aku ai ka hoonee awiwi ana @ na pualikoa helewawae a e hoohoihoi ana a e hoalala ana i na @ paio aku i ka pualikoa o Perusia, a Napoleona hoi i pane hou a@ ai i kona Ilamuku, ‘au hoi e wawahi aku ai imua o ko kakou @ koa kuea, e like me ia ma Auseteralika, i opaia aku ai ko Rusia pualikoa helewawae?”

            “Ia hookoia aku pela, a pioo iho ia ko na Perusia auhee ana; haawipio iho la na papu apau o ka aina; laweia he 80,000 poe pio, a iloko o ka mahina hookahi komo aku la o Napoleona iloko o ke kulanakauhale o Belina.”

            Ma keia na koe iho ia o Beriteania [ as printed ] Nui ame Rusia na aupuni nana e hoopapa aku i ko Farani mana piha ma Europa, a i keia manawa ke ku hookahi nei o Beritania Nui, ma ka aina a ma ke kai.

            Ma ka Napoleona palapala o Novemaba, 1806, ua kukala ae la o Napoleona e paniku ana i na mokupuni o Beritania, a e papa ana i na launa kalepa ana me ia––he kuahaua hoi i hoolohe mai ai na aupuni e noho mana ia ana e ua Napoleona nei––a i hanaia hoi mamuli o ko Farani haulehia ana ma Rafalaga, oiai o keia iho la ka haole ana o kana i manao ai e noho hoomalu pu i na ale o ka moana.

            O na kuahana ano nui oia keia:  Ko Belina, i hanaia i Novemaba 21, 1806; ko Milana, Dekemaba 17, 1807; ko Parisa, Ianuari 11, 1808; ko Antwerp, Iulai 25, 1810; ko Trianon, Augate 5, 1810; ko Fontainebleau, Okatoba 19, 1810.  Ma keia mau kuahaua o na awapa@ apau e noho malu ia ana e Farani ua paniia mai na kanaka Pelekane apau, ame na waiwai, a e puhiia hoi na waiwai o Beritania Nui e loaa aku ana ma na wahi apau e noho mana ia ana e ia, a o na Mokuaina apau e laha ana ko Farani maua na hookonokonoia lakou e malama i keia mau kuahaua.

            Ma ka aoao hoi o Beritania Nui ua hana iho la no hoi ia i kuahaua, ma ke Kauoha o ka Ahakuka, a ma ua kuahaua la ua papaia na moku kalepa o na aupuni e ae mai ke kalepa ana me na mokuaina e hoomaluia ana e Farani, a pela no hoi na awapae o kokoke aku ana i Beritania Nui.  O keia hana ana a Beritania Nui oia no ke kumu i alokoia ai na Mokuaina Huiia o Amerika e kaua me ia, a i ka hookoia ana o keia kuahaua ua ili koikoi aku ka poino maluna o Napoleona a hoalaia hoi ka manao hui o Europa e opa aku iaia.

            Hookahi mea ano nui e hoohewahewa ole ae ai ma keia mau kaua hooioi mana a Napoleona oia ke koe ana o ka oihana makai o Farani e kiai i ka aina oiai ke aupuni hollokoa aia ma ko Napoleona wahi e noho ai, a o Fouche wale o ke alakai i koe aku no ka malama ana i ka oihana makai.  Ma Warsaw, aole wale i lilo ko Napoleona mau noonoo ana no kona pualikoa wale no, aka aia malalo ona ka hoonee ana aku i ke aupuni holookoa o Farani e like no me kona manawa e noho ana ma Parisa.  I kela ame keia la e laweia mai ana na hoike imua ona ame na hooiaio pu ana a ka Ahakuka Aupuni, a iwaena o keia mau hoike he oiaio ole kekahi.  O na hoike loloa a na Kuhina e hoea pinepine mau aku ana imua ona i kela ame keia pule, koe nae na hoike a ke Kuhina o na Aina E ame ke Kuhina Kaua.  Ua hoomauia keia no na mahina he umi a Napoleona i kaawale ai mai Parisa aku, a ua olelo ae o Lui XIV he hoohalikelike ana penei:  “Owau iho no ke Aupuni.”  Aole he huaolelo a Napoleona i hoopuka ai pela, aka ma keia hana ana pela na like no ia me ka hoopuka ana ae i kela mau huaolelo, oiai ma kana wahi e hele ai aia pu malaila na hooponopono aupuni ana.

            Ia Napoleona ma Warsaw, aole o ke kaua wale no ka mea e noonoo ae ai:  aka ua oi aku ka huikau o na mea apau mamua o ka hoonee kaua no Viena.  He mea pono e nana pu ia aku o Perusia; a ma kekahi aoao hoi na Rukini, e ikeia aku ana hoi na hoolala kana, a na loaa pu ae ka manao o Rusia ke haawi mua ana i na ai a ka u’i.

            Ma ke kana mamua iho o Auseturia, mamua hoi o ka lawe ana ia Viena, he hookahi wale no Aupuni a Napoleona e kaua aku ai.  Ma keia hoi ua anoe ae.  I ka malamaia ana o ke kaua o Perusia aia no o Auseturia ke hana la no e like me ka Perusia i hana ai oiai o Auseturia e kaua ana me Napoleona.  E like no me ko Perusia kali, mamua o ke kaua ma Auseteralika, a ikeia aku ka haulehia o na Farani mamua alaila hooholo iho no ke ku kaokoa a i ole ia kukala kaua ae paha ia Farani a i ole ia Perusia, pela iho la no keia.

            Mamuli o kona manao kanalua ole e pono ana o Rusia ke hui ae me Perusia mamua o ka hui ana mai me ia, ua houluulu ae la ma he mau pualikoa o kanaha kaukani koa ma Bohemia.  Ua kapaia aku keia pualikoa, ka Pualikoa Hakilo.  Aole i hoohakalia o Napoleona ma keia, i kona ike ana i keia liuliu kaua.

            I ka pau ana o Ianuari mamuli o ka ike ana o Napoleona i keia mea, @a haalele aku la oia ia Warsaw, a waiho iho la oia i ke kauoha o kaua aku i na Rukini i na la mua o Feberuari.  Iloko nae o kona makemake e hoomaka koke aku i ke kana, aole ia i ko a hiki wale i ka la 8 o Feberuari, ma ka hora ehiku o ke kakahiaka, ua lelekauaia mai la oia e na Rukini, i nee mai hoi imua i ka manawa e halii ana ka hau.

            Ua nee mai na Rukini ma Preussich-Eylau, kahi hoi a ka Emepera e noho ana, a na ka Puali Kiai Imeperiala i paa aku i ka nee ana mai o na Rukini ma kekahi hakoko ikaika loa i ike ole ia mamua aka ma Europa.

            O ka mahele malalo o ke alakai ana a Bernadotete [ as printed ] aole ia i komo aku ma keia kaua ana : ua kukuluia aku ia ma ka hema ma Mohrungen, kahi ana i hoomaka’uka’u aku ai ia Dantzie.  Mai loaa no paha he hopena ano okoa ne ina i hoea ae na mahele koa helewawae eha ame elua pualikoa kaulio malalo o Bernadotte i ka wa kupono; aka ma ka ulia pakalaki ua hopuia ke aliikoa i haawiia aku ai ke kauoha e lawe aku ia Bernadote [ as printed ] e na koa Kosaka o Rusia, nolaila aole i hiki ae o Bernadotte.  Ua hoahewaia oia no kona hoole ana i ka nee ana no Eylau, oiai na olelo ia ae na ha’i aku no o Generala d’Hautpoalt [ as printed? ] iaia he mea pono nona e hiki ae malaila.  He oiaio o keia kekahi o na kaua weliweli.  Uhi mai la ka malu p@ o–aole no i hiki ae o Bernadotte; a mahope o ka poino nui ma ka aoao o na Farani i @aumoe iho ai lakou ma ke kula no ia po.

            Mahope mai ua hoea aku la o Bernadotte, eia nae ua lohi loa.  Ua halawai aku la oia me ka enemi e auhee ana me ka maka’u ole iho ka hoopoino ia aku no Konigsberg, kahi kulanakauhale hookahi a koe iho o Perusia.  O ka Moi o Perusia i kela manawa aia oia ma Memel, he wahi awapae uuku ma ke kai Balatica.

            Mahope o ke kaua ana ua hoomaha iki iho la na aoao a i elua no kekahi mau la me ka loaa ole ae o kekahi mau mea ano nui.  O ko ka Eemepera [ as printed ] waiho ana aku i ka manao hoopau kaua, i hoikeia aku hoi me ka oiaio ole, ua hoole maoli ia mai no ka mea o ka hoopaapaa lanakila me Napoleona ua manaoia oia kona lanakila na.  O ke kaua ma Eylau me he mea la oia ka mea nana i hoohuli ae i na p@e o na Rukini, a mele ae la lakou i na mele hoomaikai i ke Akua.

            I ka Emepera e hoomakaukau ana no ka nee ana aku imua aia ae kona mana ke hoohana la ma kahi okoa aku a e ala ae ana e k@ ia Rusia.  Ua kukala kaua ae la o Tureke ia Rusia.  O keia kekahi mea nana i mahele ae ia Rusia a haalele aku la oia i kona paa ana i kona mau palena komohana no ke kukulu ana ae i laina pale ikaika ma ka hema.  Mahope aku o keia ko Napoleona lanakila ma Friedland.

(Aole i pau.)

 

NA WARENA

–––OPIO–––

ILOKO O KA ENAENA O KA LKUKWALE.

He Moolelo o ka Lukuwale Ana ia o na Pelekane ma Inia.

MOKUNA II.

NA UNENE O KA LUKUWALE.

            Ma ka leta i loaa mai ai mai Miruta mai oia ka mea nana i hooaiao maopopo loa mai i na anoninoni o ka luku wale a hui hoi me na uluku hoomakaukau o na ohana Pelekane uuku o ke kahua hoomoana o Sanadinafa, a ua lilo loa ia i mea hookaumaha i ka ohana keiki a Warena, no ka mea e hoike ana ka leta i ke komo limmaikaika aku o na koa Inia iloko o na pa ma ka pinana ana a lele aku iloko olaila a wawahi aku i na hale a pepehi aku i na wahine ame na kane ame na kamilii e loaa aku ana, a o kahi kiekie loa e kukuluia ai na alapii a ma ia mau alanui o komo ai iloko o ia mau wahi paa, a ma ka houluulu ana i na mea apau ua nui io maoli ka poino ma ka aoao o na Pelekane.

            O na Warena opio nae ua lohe e no laua mahope koke iho o ka hookuu ana o ka halawai kukakuka a na aliikoa i malamaia mahope iho o ka hookuu ana ia o ka aha hoohauoli o ka po i hala iho.

            “Aole paha he mea e hana aku ai e papa?” wahi a Nede i ninau aku ai i ka makuakane me ka leo oluolu hoohaahaa.

            “Aole, pela i ko’u manao,” wahi a ka makua; oiai no hoi aia kakou iloko o ka malama ana o ke Akua a e kau aku i na maka no na mea e hoea mai ana.  No keia manawa ua wawa ae i ka aa o na koa e ma-ki aku iloko o ka enaena o ka paio o na enemi ia kakou a ua manaoio ke konela ame kekahi poe aliikoa e ae aka aole i like ko’u manao ma ia mea oiai e maikai io ana no paha lakou i keia manawa aka i ka wa e hoea io mai ai o ka likuwale aia ilaila e kananaia ai ka i’o o ka hana.”

            “O ka mea oiaio maoli e a’u mau keiki,” i hoomau aku ai ka luaui, “me he la aia kakou maluna pono o kekahi lua-pauda i makaukau no ka pa-hu i na manawa apau, a ma keia kumuhana no hoi i noonoo nui ai au no ka pule ae nei i hala ke kumu o ka hiki pono ole ana ia’u ke hana i kekahi mea.”

            “Eia nae, ua hoopaa makou i ko makou manao, i ka wa e hoea mai ai o ke kaua lukuwale a na Iina [ as printed ], me ka maopopo ole o ka manawa ina nei no ke ao a i ole no ka po, alaila e holo makou no kahi o Mr. Tomesona.  Oia ka hale ikaika hookahi o kakou oonei, a ilaila hoi makou e berita ai i ko makou ola no ka molia aku no ka make ma ke kaua ana aku i na enemi e nee mai ana, no ka mea, aohe he hoopakele ana ka lakou a ina no e kaua ole aku ana e kaua mai ana no lakou, nolaila he mea makehewa ka hoomeamea wale ana ma keia ninau.”

            “A i ka manawa e hookoia ai ia hana alaila aole e n@ui ana oukou owaho nei e kupale ai no oukou iho a o ka noho ana aku iloko o kela wahi a makou e noho paio aku ai i na enemi aole no ia he wahi e maalahi ai oukou oi loa na kaikuahine o olua, nolaila he hookahi mea i koe iho no oukou e pakele ai oia no ka mahuka mai nei aku.”

            “A pehea ka oe e papa?” wahi a Kete i ninau aku ai.

            “E kuu kaikamahine,” wahi a ka makuakane i pane aku ai,”  E noho paa ana wau i ka hana maloko o ka oihana koa ka mea nana i lawe mai ia kakou ianei.  E like me ka loihi o ka mau ana o ka pualikoa Pelekane ma kona kino maoli pela ka loihi o ko’u manawa e noho hana ai a e hiki ole ai ia’u ke malele ae mawaho.  Aka i ka manawa e hooku ai ke kahua hoomoana oia auanei ka manawa o’u e kaawale ai mailaila mai.  Aka hoi ina i komo ka puali holookoa iloko o ke kaua a puhee paha na koa e kauliilii ai no ka hoopakele ana i ko lakou ola iho, alaila oia no ka manawa e hoao ai e hoopakele ai i ke ola a he pono hoi ia hana ana pela.”

            “A e malaelae anei ke alanui no Miruta e papa,” i ninau aku ai o Rose me kona uhane i piha i ka lia no ka nuhou weliweli.

            “Aole e kuu kaikamahine,” he mea maopopo loa aole he palekana ka hele ana ke hiki mai ka poe kaua o na Inia.  Aia he mau kauhale like ole mawaena aku nei o kakou a hiki ilaila, a me he la e ulu ae ana keia manao kipi iwaena iho olaila no ka mea aole e nele ke komoia e keia poe houluulu kipi a e komo aku ai lakou no ka hui pu ana iloko o ia hana hookahi.  O ke alanui maikai wale no oia no ka hele pili ana ma ua alanui nei no umi a oi iki paha mile alaila kipa ae iloko o ka ululaau, a ma ka wawae no hoi e pono ai ia alanui oiai he puikaika loa ke kau ana ma ka lio.”

            “Ua hoike aku wau i keia mea ia Saba a oiai he wahine Inia maikai oia a i aloha ia oukou apau, no ka mea, nana oukou i malama i ka wa liilii nolaila aole he maka’u ana no kona kipi mai ia oukou.  Ua noi aku wau iaia e hoomakaukau no oukou apau me na aahu Musalamana oiai oia ke ano aahu e uhipaa ana i ke kino holookoa mai ke poo a na wawae a koe no hoi na maka, a eia oia ke hoomakaukau mai nei.  He elua lole wahine a no olua ia e na kaikamahine a he elua no olua e na keikikane.”

            “I ka manawa e loaa mai ai keia mau lole ia oukou e malama pono oukou a e makaukau mau no hoi ia i na manawa apau, a ina nei no ka hiki mai o ka poe kipi ianei i ka po, alaila e holo koke me ka hoohakalia ole a e pee iloko o kela ululaau aka ina e hoea mai i ka manawa i manao mua ole ia aku alaila e haalele koke i ka hale a e holo pee aku ma ka lihi o-pu nahelehele a ina i ke ao, e noho malia ilaila a po a oia ka manawa e haalele ai ia wahi a e hele ma ka lihi ululaau i hiki ai ia oukou ke ike i na enemi a hiki no hoi ke alo mai ka ikeia mai.”

            “E hoomanao i keia mau kuhikuhi a’u a e makaala i ka hoomalu ana i ko oukou noonoo, a akahele loa mai pupuahulu a pihoihoi o poina auanei oukou i ka oukou mea e hana ai, he alanui hoi e poino ai, a e hooikaika e hiki i Miruta iloko o ka manawa kupono mamua o ka holopuni loa ana o keia manao kipi a lukuwale apuni ka aina.”

            “Ke hilinai nei nohoi au e hui hou ana no kakou ma keia hope, aku oiai aole kakou e hele pu ana, e like me ka’u i hoike aku nei i ko’u noho iho me ko’u pualikoa, a ua lana iki wale ae la no hoi ko’u noonoo mamuli o ka keia hoolala m@ ua ana o kakou i ko oukou alanui e pakele ai me ka makaala no nae.  A ke haalele au ia oukou i kauhale nei no ke kahua hoomoana aole e pono ia’u e hoi hou mai no ka mea oia auanei ka mea e uhai mai ai ka poe kipi i ka hale nei a he alalai ana hoi ia i ka malaelae o ko oukou ala no ka pakele, “nolaila e a’u mau keiki aole oukou e manao hou mai ia’u i ka wa o’u e kaawale ai a noho iho oukou i kauhale nei o oukou wale no.”

            “Ae, e papa,” wahi a na keiki apau i puana mai ai me na leo o ke aloha i piha hoi me ke eehia no na ano o ka manawa e nee ana, “e malama ana makou i kau mau a’o me ko mau hoomanao mau i ko makou papa.”

            “Aia ma ka hale maluna iloko o kuu lumi he mau pu-panapana a e hoolako aku ana wau ia olua e na keikikane me ia mau mea kaua no ko oukou makaukau, a he mea pono e malama loa iloko o ko olua poli i ole e ikeia mai a lilo i mea ke’ake’a i ka manawa i makemake ole ia ai e hoohana.  Ke manao pu nei no hoi au he mea pono ia olua e hoomaamaa ia olua ma ke kiki ana, a i manao elua e hana pela alaila e hele aku i kahi mamao loa i ole ai e loheia ke kani o ka pu.”

            “Hiki anei ia oe ke haawi mai ia’u ame Rose i mau pu na maua, e papa,” i ninau aku ai o Kete me ka leo oluolu.

            Alaila ulupuni ae la ka makuakane i ke aloha keiki no na kaikamahine ana e komo aku ana iloko o ka weliweli o keia lukuwale, a haawi aku la oia i ka muki aloha ia laua a elua.

            “Aia no iloko o kuu luni he mau pu panapana liilii e kupono ai no olua a e haawi aku ana wau na olua, a he mea pono no e hoomaamaa mamua o ka hiki ana mai o ka poino.”

            “I ka auwina la o keia la ua hele aku la na Warena opio na keikikane ame ka laua kaikuahine, ame ko lakou hoahanau Miss Rose ma kekahi wahi maikai a malaelae no ke kiki ma ka ana, a mahope o ke kapili ana i kekahi pepa keokeo i kekahi kumulaau nui ua hoomaamaa iho la lakou no hookahi hora a oi.

            “Ina no paha e maalo ae ana kekahi malihini e manao wale ana no oia he hoomaamaa paani wale no ka keia poe keiki aka ina e hakilo pono aku oia i na hiohiona e hekau ana maluna o na opio aole e nele kona hoohuoi aia kekahi hana ano nui loa iloko o ko lakou noonoo kahi i hakukoi nui ai, no ka mea aia iluna o lakou na haawina e hoike ana he hana paani ole ka lakou e hoomaamaa ana.

            Aia maluna o lakou aole he minoaka a akaaka leo nui ae i kekahi manawa aka he mau helehelena haka nu wale no ko lakou o ke ano kuoo maoli, e uhi ana hoi ka haikea maluna o lakou apau, no ka nui uluku o na noonoo opiopio.

            Mahope iho o ka hoopiha ana i ka lakou mau pu oia no ka manawa e ki pakahi ai lakou apau, e haawi manawa ana hoi, a i na keikikane hoi, i ko laua manawa e ki ai i ka ma ka me he la he kanaka maoli ka laua e ki ana n@ o ka piha o na maka i ka uwila ame ka nui kuoo a hana kanakamakua maoli, ame ka pane leo ole no hoi e hana ai, a pela no hoi na kaikuahine,––oia hoi, o kela ano manene wale no o na kaikamahine i ka lawelawe ana i ka pu i ka wa kinohou, aka, i keia, aole:  ua hunaia aku ia mau manene ulu wale i ka wa o ka hana kuio maoli.  A pela iho la lakou i hana ai i na la apau.

            Ma keia mau manawa aia o Kapena Danalope ame Mena e hele mau ana i kahi o Mekia Warena e hoohala manawa ai, ke loaa ia lau na wa kaawale mai ka oihana ae, a ua loaa hoi ka hoomaopopo––o laua na keonimana i aloha i na wahine opio Warena, oiai nae aole he aelike hoopalau i hanaia mawaena o na opio a ua loaa no ka hoomaopopo ia lakou pakahi iho ua koho no ia haawina hookahi, a ma ka aoao hoi o ka Mekia Warena aia no na hiohiona apono no ia hakukoi o na opio ina nei no ka hele loa i kahi o ka i’o.

            Iloko o keia wa o ke weliweli o ka lukuwale aia no he noonoo lokahi iloko o lakou apau e aho no ka pukui hookahi ana a hookahi ka auamo like ana i na poino e ili mai ana maluna o lakou ke hiki mai ia manawa.  I na manawa apau e hoea mai ai na aliikoa opio e ku makaukau mau ana ko laua kaa mawaho o ka hale i hiki ai ia lakou ke holo i ke kahua hoomoana i ka manawa e hoea mai ai o ke kaua.

            I ka manawa i lohe mua ia ae ai keia meahou hoohikilele noonoo ua hoomalani wale ia ae no ia, a ikaika loa ole no hoi iloko o ka noonoo o na koa, aka i ka manawa i kuuia ae ai i ke akea na hana lukuwale o na Inia maluna o na Pelekane ame ko Europa poe e noho ana i loko olaila ua holopapa ae la ka hoomaopopo ame ka manaoio i na mea apau he kipi io maoli keia a he luku wale io aia ke hanaia nei ma kekahi mau wahi o Inia, a ke nee nei hoi a puni ae ka aina.

            O ka wahine opio o ke kauka o ka pualikoa ua n@ ui ino loa kona puiwa a maka’u nui no keia haawina weliweli, a hiki pono ole iaia ke noho hookahi i ko laua hale aka e hele ana e hui pu ana me na wahine hoaloha e iho ona no ka hoomalielie ana, eia nae, aole no he mea e na mai o ka maka’u.

            Aole hoi pela ke ano o ka wahine a ke Konela Renevika oiai ua ano like aku no oia me kekahi kane i maa i ka oihana koa, no ka mea, aole ona kanalua no ka h@ ui paio aku me na enemi a he malu hoi kona noonoo a pioloke ole hoi, oiai nae ke kuio e noho ana iloko o kona uhane.

            Iloko o keia mau manawa apau aia o Saba ke hoomaukau nei i kana mikiona maluna o na aahu Musalamana a ua hoomakaukau pu hoi oia he omole waihooluu no ke pena ana i na helehelena o na opio i like loa ai me na Inia e hoopuhili ana hoi i na enemi ina nei no ko lakou ikeia.

            He umi la mahope iho o keia liuliu ana ua hoike hou mai la ka Mekia i kana poe keiki i ka lukuwale e nee ana ia Deli ame Miruta, a ua hoike pu mai hoi oia i ka paina la hanau o ke Konela e malamaia ana iloko o ke kahua hoomoana, a pau nui ana lakou ilaila no ka h@ui pu ana iloko o ka olioli o ka la hanau o ka mea nona ka la iloko no nae o keia poino nui.

            A i ke pau ana o na hooluana ana mahope iho o ka pau ana o ka ai ana maluna o na papaaina i luluu i na meaai, a liuliu na Warena opio no ka hoi ana i ko lakou home, na haawi mai la ko lakou Makuakane i kona aloha hope loa i kana poe keiki:

            “E hoomaikai mai na Lani ia oukou e a’u mau keiki, a e makaala loa ia oukou iho a e malama p@ ono i ka’u mau kuhikuhi a’u e manaolana nei i ko kakou hui hou, a ina aole e hui ianei alaila e hui ana kakou ma kela ao.”

            He mau olelo aloha keia a ka makuakane i ku maoli i ka walohia a paa ole hoi na waimaka o na opio, aka @a paa ko lakou manao e nee aku imua malalo o na kuhikuhi a ko lakou luau’i.  A i ko lakou hiki ana i kauhale ua hoonanea wale iho la no lakou me na manao ano kunahihi.

            “O ko kakou manawa inu ki mau keia,” wahi a Kete i pane aku ai i kona hoahanau Rose ia laua e noho ana ma ke pakaukau-aina a hookani aku la no hoi oia i ka bele no ke kuene.

            O ka mea maa mau ia lakou oia no ka eleu hakalia ole mai o ke kuene mahope koke iho no o ke kani ana o ka bele, aka i keia, ua ano hakalia iho la a hala he elua minute, a no ka hoea ole mai ua hookani hou aku la oia no ka lua o ka manawa, a he ole no hoi ka hoea mai.

            “Me he la,” wahi hou ana, “ua hiamoe loa ia paha oia, a i ole aole no paha i lohe aku nei i ke kani o ka bele.  Eia nae kahi mea apiki loa aole no hoi he mea okoa ae e lohe ole nei i ka bele a e pono ai hoi i kekahi o lakou e hele mai ina i lohe.”

            Alaila ku ae la o Dike a hele aku la i ka lanai no ka nana ana oiai o na kaikunane no kekahi e kali aku nei no ko lakou ina ki a i kona hoi hou ana mai ua hoike mai la oia aole he hookahi Inia lawelawe, o lakou mawaho.

            Ua pii koke ae la ke kunahihi ia lakou apau, oia hoi na opio eha, a nana aku a nana mai lakou pakahi apau me ka pane leo ole.  Heaha la ka manao o keia?  Ua haalele anei ko lakou poe lawelawe?  Ua hoomaopopo anei lakou i ke kipi e hoouluia nei?  O keia iho la na ninau e konikoni ana iloko pakahi o na opio me ka ui ole aku o lakou pakahi iho ina aia ko lakou noonoo ma ia mahele like.

            “E na kaikuahine o mana,” wahi a Nede i pane aku ai i na kaikamahine, “e uhi ia olua me na kihei hauliuli o olua, malia paha he haupu wale no na kakou, aka aole no he hewa o ka hoomakaukau wale no.  Paa pu mai me na puolo o olua, a e hoomakaukau mai no hoi oe e Dike i omole waina no kakou, a e hoopiha i ko kakou mau ekeeke me na mea ai, a iloko hoi o na wahi eke paalima a kakou.”

(Aole i pau.)