Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 19, 12 May 1905 — Page 4

Page PDF (1.76 MB)

This text was transcribed by:  Malialani Cabaniss
This work is dedicated to:  Na Hookama a Pauahi

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA

Nupepa Kuokoa

NO KA MAKAHIKI...$2.00

NO EONO MAHINA...$1.00

SUBSCRIPTION RATES

ONE YEAR...$2.00

SIX MONTHS...$1.00

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.  E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.

HOOPUKAIA E KA

Hawaiian Gazette Co., Ltd.

Hookomoia ma ka Hale Leka Honolulu Punalaau o Hawaii, ma ke ano Mea o ka Papa Elua.

DAVID L. A-I Lunahooponopono

S.K. NAWAA Kokua Lunahooponopono

A.W. PEARSON Lunanu

HONOLULU, OAHU

POALIMA MEI 12, 1905

UA HUA NUI NA HANA HOEUEU

            Mai ka manawa i hoomaka ai o na hana hoeueu o ka pono o ke Akua a pau keia pule ua ikeia ka waiwai o na hana ma ka loaa ana o na hua, oia hoi, ka huli ana o kekahi poe i koho ole i ka Haku Iesu Kristo i Hoola, ame ka poe i hoi hou i hope--ua hoala hou ia ko lakou uhane a hoi hou ke aloha i ka Haku pau pu me na haipule i ka hoeueuia, a hoalaia ka uhane o kekahi poe haipule i ano hiamoe a ku ae la iluna no ka laulima pu ana i ka pono o ke Aupuni o ke Akua e haawi a puunaue aku i ka mane lani no ka hoakanaka, a hiki loa aku ka hoala noonoo i na luna ekalesia, oia hoi, e hooi ana i ko lakou iini hana.

            Mamua aku o ka hoea ana mai o na paahana o Amerika i kauohaia aku nei e na Ekalesia o ke kulanakauhale nei, ua ike e ia no ka hua o na hana hoeueu i lawelaweia e na paahana kristiano kuloko iho o ke kulanakauhale nei--o ka mua ma ka hoomaopopoia ana o na hiohiona o ka launa pu ana mai o ka Uhane Hemolele, ke Kokua Nui ke Kumu o na mea apau ke kumu i ulumahiehie nui ai na anaina halawai nui o na luakini ma na Sabati ame na halawai haipule kuikawa o na ia noa ma na apana o Kawaiahao ame Kaumakapili ame na Ekalesia haole, a ua huli mai kekahi poe oiwi Hawaii i auwana mamua a pela na haole auwana ma ia haawina hookahi ma ka hana o ka Uhane iloko o na hana hoeueu i malama mau ia i Kaukeano.

            A no ka nui o na hoailona o ka hana kamahao o ka Uhane a i ka hiki kino ana mai o Kana mau Wahaolelo, Rev. Ostrom, ka haiolelo euanelio, ame ke Alakai-Himeni Hillis ame ka Mea Mele-pukahi Butler ua komo laulima pu aku na paahana kuloko apau o ke kulanakauhale nei a pau pu me na hoahanau, na lunaekalesia ame ka poe hooikaika pono apau, a ike mau ia ai ka pihaku'i mau o na halawai hoohulihuli uhane, ma Kaukeano a ma ke noeau o ka ha'imanao ana me na mele i himeni noeauia, kekahi mau ikaika o ka hoolaunaia ana o ka leo hamau kamaheo o ka Uhane Hemolele a ua nui maoli na kuli i pelu i ka Haku i pelu ole mamua Nona.

            Aole e hiki ke hoohewahewa i ka hiki io ana mai o ka Penekekoka i o kakou nei i keia mau la, a e like me kona hiki ana mai aia io no ka Uhane Hemolele iloko olaila a ke hana nei iloko o na kanaka, a e like me ka hoopaia ana o na uhane o ka poe i hoolohe i ka leo o ka Uhane Hemolele ma o na haumana a ka Haku ma ka Penekekoka mua loa mahope iho o ka hoi ana o ka Haku i ka lani, pela no na hua e puka mai nei i o kakou nei, like loa me na hua o ka hana kamaheo nui wale a ke Akua ma Wale, Enelani, eia nae aia ma na ana--haawina like ole ka mea e ikeia aku nei, oia hoi, aia ma kahi o ekolu a oi mau kaukani no hoi kela o Wale ma Enelani, a he mau heluna no hoi o keia kulanakauhale o kakou, like loa me ka olelonane o ka Haku--i ka pa haneri ka kekahi, a pa-kanaono ka kekahi a pa-kanakolu ka kekahi--eia nae, aole e hoohewahewaia ka hua like ana o na penekekoka apau.

            O kekahi mea nui e pono e hoomaopopoia ma ka hoohulihuli uhane oia no ka piha o na paahana me ka mana o ka Uhane Hemolele e like me ia e ikeia aku nei ka piha o na paahana me ia haawina kamahao a aole no ia he mea e kuha'u ai ka hana i ka nee ana imua ina e hui like na aoao a elua--o ko ke kanaka ame ko ke Akua.  E hui pu laua a elua e pono ai, oia hoi, ke kanaka ame ke Akua, a o ke kanaka ka mea e pono e hooikaika e hui aku me ke Akua ma ke kapae ana i kona mau hemahema ame na hewa, e like me ia e kalaheaia nei e ka Lunaolelo Ostrom o ke Aupuni o ke Akua, ame na kokua o na hoa himeni o ia aupuni hookahi.  He kamahao io maoli no na haawina o keia mau la ma ka oihana hoohuli uhane a ua maikai ia no Hawaii nei oiai he manawa hoonui ino maoli no keia wa, pau pu mai ka poe kaukanawai a na luna aupuni a kupa maoli iho a na ihaui like ole e noho nei iloko o ka Paeaina, pau pu no me ka poe hooikaika pono kristiano hoomeamea.

            Eia nae, aole e mau loa ana keia mau hana hoeueu oiai ua maopopo aole e noho loa iho ana keia mau paahana e hooikaika nei a e kokua pu aku nei hoi na haipule o Hawaii.  nolaila i ka wa e malele aku ai keia poe paahana a waiho i na hua i ulu mai mamuli o ka lakou hoala ana, he mea pono i na ekalesia e hoomaauea ole i ka pulama ana mai i ua mau hua la i puka mai, aka e apo mau aku a hiki i ka wa e kawowo ai ka pono kristiano iloko o ka uhane, aole io no e nele ka lilo o ia makamaka i keika na ka Makua Lani, ka mea hoi i olioli nui ai ko ka lani.

            A oiai eia ae a hoea mai ka wa e noho ai ka Ahaolelo o ke Aupuni o ke Akua o ka Paeaina holookoa ma Kawaiahao Luakini, ma ka pule a hapahope o keia mahina o Mei, kahi ame ka manawa o na hoapaahana e hui ai, ke manao nei ke Kuokoa oia kekahi wa ame kahi kupono e hoolilo ai i keia kumuhana hoeueu hoohuli uhane e hoolala ai aole no ka pahola wale no iloko o Honolulu iho aka e pahola i keia Penekekoka iloko o ka Paeaina holookoa.

 

E NAAUAO KE KOHO ELELE E PONO AI.

            I ka po o ka la-apopo e malamaia ai ke koho ana, i na elele ma ka inoa o ka aoao Repubalika maiwaena mai o na inoa o ka poe i waeia ai i ka wa i hala koke iho nei i kuahauaia ai e ke Komite Kuwaena Repubalika o ka Teritori, a o ka poe e puka mai ana ma ke koho ana o na Repubalika i paa ko lakou poe inoa iloko o na papainoa o na kalapu Repubalika o lakou auanei ka poe e koho ai i poe moho holo luna aupuni kalana--a maluna o ia kahua i kalele ai ko makou manao paipai i ka aoao Repubalika a i na Repubalika ia lakou ka mana koho elele e malamaia ai i ka la apopo "e pono e naauao mai ka lakou koho elele ana."

            Ma ka noonoo ana aole he mea hiki ke hoole i ka lilo o keia koho elele o ka po o ka la apopo i anuu mua o ke kupono ame ka ole no ke alanui e i oaa ai na moho maikai a kupono maoli ame ka ole no ka hoopiha ana i na oihana aupuni kalana

            O ka hikimua loa no nae oia ka waeia ana iho la o na inoa no ka moho elele ke anuu maluna ae oia hoi o ke koho ana i mau elel mai keia poe moho mai i waeia ai a o ka poe e lilo ana ia lakou ka hanohano o ke kulana elele, o lakou auanei ka poe kuleana i ka wae ana i na inoa no ka holo moho luna aupuni ana, alaila he mea pono loa me ka hoopaapaa ole e naauao mai ke koho ana o na aha koho o ka la apopo i loaa ai ka poe elele kupono, a o ko lakou kupono, na ia ano kupono no e koi ia elele e haawi i kona koho ana maluna o ke kanaka kupono no ka lilo aku i moho luna aupuni, a ke ole e naauao mai ke koho elel ana alaila e loaa ana na elel kupono ole a e kupono ole ana no ka lakou koho moho luna aupuni ana a o ke kupono ole no hoi ia o na moho a ka lehulehu e koho aku ai.

            Nolaila, i ko makou hoomaopopo aia ma keia koho elele kekahi anuu e pono e makaala loa ia e na alakai Repubalika ame na Repubalika no apau i loaa na kuleana koho elele, a maluna o lakou ka makou hooikaika nui o ke kalele ana, ma ka hoonoeau ana i ka hoohana i ko lakou lunaikehala ame ka hookupaa i na manakoho, a ke hahai ke kanaka i kona lunaikehaia aole e nele ka pono o kana koho ana a o ke kupono aku la no hoi ia o ke kanaka ana i koho ai i elele.

            A no ke kupono o ka elele aole no e nele kona hoolohe i kona hoolohe i kona lunaikehaia a hookupaa i kona manakoho e koho ai ua elele la i ke kanaka i kupono maoli no ka oihana aupuni kalana, a i ka wa e hiki mai ai o ke koho balota laula no ke kohoia o keia poe moho e lilo ae ai i mau luna aupuni aole makou e kanalua i ka hooho mua ae i ka lokahi like o ke noonoo pililaula ua kupono na moho luna aupuni o ka waeia ana.  A ke holopono mai ka hana ana aole e nele ka pili mau o ka hilinai o ka lehulehu maluna o na hana noeau o ia ano, a ua kupono no hoi ka lilo ana mai o ka hilinai o ka lehulehu ia ano hana oiai he mau hana imi ia i ka pono nui a e hoonee ana hoi iaia imua a oia no hoi ka mea i makemakeia e hoonee.

            Aka hoi, ke alo ka noeau mai o ka hoohana ana o ka aoao Repubalika ma keia koho elele ana alaila oia auanei ke anuu mua o ka ike e loaa ai i ka lehulehu o keia Teritori i ka apakee o na hana, a ke ole e hooakahele loa ia no ia mua eku alaila he mea maopopo loa e paa mai ana ka lehulehu i kona hilinai ana aole o ka hookuu e aku, a ina e puka mai ana na moho holo luna aupuni, he poe aole i kupon, ke manaoio nei ke Kuokoa i ke kuleana ole o kekahi kanaka noonoo maikai e hookuu wale aku i kona koho ana ia ano moho Repubalika kupono ole, a he mea hoi ia e koi ana iaia e koho aku i ka moho mawaho ae ana i manaoio ai he kupono io maoli, a makou e manaoio nei i ka hiki ole e hoahewaia na Repubalika noonoo maikai ma ke koho neepapa ole i na moho Repubalika.

            Ina he kupono na moho Repubalika apau, ke manao nei makou aole he kuleana o na hoa Repubalika e koho ola ia poe Repubalika kupono, a he mea kupono loa ia lakou e koho aku i ua ano moho ia, aka o ahewaia no ua poe Repubalika koho balota ia e ko lakou lunaikehaia iho ke koho lakou i na moho Repubalika kupono ole no ka oihana aupuni, i kohoia hoi no ka mea he Repubalika lakou.  He kuhihewa loa ka noonoo ana pela, oiai aole o ka aoao Repubalike a aoao kalaiaina e ae ka mea pono e pulamaia ma ke anuu ekahi aka o ka pono nui o ka lehulehu oia ka waiwai nui e pono e makeeia a malalo mai na mea e ae me ka nana ole ae heaha la ia a owai ia oia.

            A e like me ka oiaio o keia mau hoakaka maluna o ka aoao Repubalika pela no i kau aku ai ia mau haawina ko'iko'i maluna o na aoao kalaiaina e ae, ke Demokaraat ame Home Rula pau pu me ka poe e holo kuokoa ana ina he mea kahi o ia ano e hanaia ana ma keia kau koho kalana, nolaila he mea pono e ka poe kuleana koho balota e kaakaa na maka i ole ai e hoopuhiliia ka noonoo e ka poe kalaiaina puni hoopahele hoakanaka no ko lakou pono ponoi iho.

            Eia nae, mai poina i ka helu aku i ka aoao Repubalika ma ke anuu helu kahi a malalo mai na aoao kalaiaina e ae, aole nae ia he mea nou e koho wale aku ai i ka moho Repubalika kupono ole, oiai o ke koho ana i na moho o ia ano, he hana hoohaahaa ana no ia i ka aoao kalaiaina.

           

KE KANAWAI KALANA.

            Eia ke puka aku nei ke Kanawai Kalana no ka manawa mua ma keia helu o ke Kilohana a e hoopukaia aku ana a pau pono aole i ka wa hookahi; oiai ua loaa ia makou ma manaoio he waiwai nui ka loaa ana o ke ike piha i na makaainana o ka Teritori o Hawaii no ua kanawai kalana nei, oiai oia kekahi o na kumuhana ano nui i ulu mai iwaena iho o kakou.

            Mamuli o ka loaa ana o ia hoomaopopo ia makou me ka loaa pu o ka manaoio e ike ka lehulehu i ke auiki ame ke aunui o ua kanawai nei, nolaila oia i hoopukaia aku ai a e hoomauia aku ana ka hoopuka ana a hiki i ka pau pono ana.

            A ma ka panina o ua kanawai kalana nei e hoopuka pu ia aku ai na kanawai pakui o ua kanawai kalana nei--o ka mua, he kanawai i pili i ka hoopau ana i ka mahele o na lunahelu ame lunaohi auhau ame ko lakou mau hope ame na mea pili ia lakou, ma kekahi olelo ana, aole he mau lunahelu ame lunaohi auhau kalana e koho balota ia ai, a oia no hoi ka hoi ana o ia mahele oihana i ka Teritori.

            O kekahi iho, oia no hoi ka lua pili ia kanawai pakui i ka hoomaopopo haawina loaa no na Aupuni Kalana mai ke Aupuni Teritori aku, he kanalima hapa-haneri o na loaa Teritori maloko o na auhau i hoomaopopoia iloko o ua kanawai nei a na keia kanawai hoi i haawi aku i ke ola o na aupuni kalana i ka wa e hookumu ai ke hiki mai iloko o ka la iwakalua o Iune ae nei, ka hooko ana hoi ma ke koho balota, ke ku nae i kahi o ka io o ua kanawai kalana nei mahope iho o ka olelo hooholo o ka Aha Kiekie ke pau ka lawelawe a hoolohe ana o ia Aha i na hana hoao maluna o ua kanawai nei.

            He mea pono i na makaainana e makaala loa ma ko lakou aoao i ke kula ana ia lakou iho maluna o keia mau kanawai hou he mea e piha ai ke kanaka i ka ike no kona makaukau, oiai aole he makaainana a kupa Amerika e hiki ke alo ae o ke kau koikoi aku o na ninau pili aupuni kalana maluna ona, a maluna hoi olaila i kupono ai ka aponoia ana o ka olelo hooholo pa'i buke o ke kanawai kalana ame na kanawai pakui e ka Ahaolelo, e kauoha ana e pa'iia i ekolu kaukani kope ma ka olelo Hawaii a i kaukani me elima haneri ma ka olelo Beritaniaa haawi wale i na makaainana no keia manao hookahi no e loaa ka ike i na hoamakaainana, a maluna no hoi o ia kahua i komo pu aku ai ke Kuokoa a hoopukaia aku la ua kanawai nei no ka pono o ka lehulehu.

            Ua lokomaikai nui ka Ahaolelo i ka hoolawa ana i na makaainana me na kope o keia kanawai ano nui; he kanawai kukulu aupuni hoi, a o ke kukulu aupuni aole ia he mea liilii, pela i lilo ai keia kanawai kalana i kanawai ano nui, aka, aole i lawa keia mau kope i kauohaia e ka Ahaolelo e hoolako aku i ka lehulehu, no ka mea ua oi ino loa aku ka huina o na makaainana maluna o ke huina buke o 3000 kope Hawaii ame 1500 kope haole, ke hoohuiia, ALAILA, O KA PAU LOA O NA OIWI HAWAII I KA LAWE I KE KILOHANA NEI OIA KO LAKOU LAWA LOA ME NA KOPE O UA KANAWAI KALANA NEI ME NA KANAWAI PAKUI, oiaio aole i maopopo a e hiki ai i kekahi ke kuailo mua e ae e loaa ana kana kope kanawai a ka Ahaolelo e puunaue mai ai i ka wa e makaukau ai na kope, a he hemahema nui hoi ia ma ka aoao o kekahi mea ka upu wale ana pela.

 

"O Ka Hilinai."

wahi a Haku Chathan "he mea kanu ulu lolohi ia."  He manaoio ko na kanaka apau i ka lakou mau maka, a ma ke kumu laula ua pololei maoli no.  O na mea e ike ai me ko lakou mau maka, a ma ke kumu laula ua pololei maoli no.  O na mea e kapakapaia nei he manaoio maoli ma na ano apau.  E pono e hoikeia mai na kumu ame na kumu hooia kupono i ike a ai ka mole ame ke kahua o keia hoale.  I na mea e pili ana i ka laau e like me keia, ke ninau mai nei ka lehulehu.  "Ua hoolaia anei kekahi poe e ae?  Ua hooluoluia anei na palapu e like me kou?  Ua lokahi like anei ka waiwai io o keia laau me na hoike oiaio naauao o keia au malamalama?  Ina pela, ua kupono maoli no i ka hilinai: a i na au e hoopa ia mai ana e kekahi o keia mau ma'i e like me ka hoakaka a keia laau, e paulele ana au me ko'u manaoio apau malalo o kona mana no ko'u lanakila ame ko'u palekana."

            Maluna o keia mau laina, ua lawe ae ka

WAMPOLES PREPARATIONS

i ka hanohano kiekie loa o na kau iwaena o na kanaka loea lapaau ame na kanaka noeau apuni ke ao malamalama.  Ua manaoio aku lakou i keia laau me na hoike oiaio naauao o keia i na kanawai kumu o ke kanaka ame kekahi mau mea e ae.  O keia laau kamahao ua like kona momona me ka wai o ka meli i awaiaulu pu ia me na mea hooulu a hoola o ka Pure Cod Liver Oil, i lawe ia mai, e makou mai ke akepaa o ka i'a Cod makamaka hou mai a paipaiia me ke Compund Syrup o ka Hypophophite ame ka Extracts o ka Malt ame ka Wild Cherry.  He hikiwawe loa keia laau i ka anai ana i na mea make ame kekahi mau mea e ae iloko o ke kino, he hooikaika hoi i na mikini paahana o ka waihona o loko a he hoonoono mai i ka ai, a he laau pahu a ole i na ma'i haalulu piwa alaala haanou; na mai o ka puu ame ka akemama, a pela aku.

WAHI A KAUKA W. A. YOUNG O CANADA.

            "O ka laau i hoomakaukauia o ke cod liver oil ua haawi mai ia ia'u nei i ka manao hoapono ame kekahi mau hua maikai e ae ma ka'u mau ma'i i lawelawe ai o na makahiki like ole."

            He laau hoi keia i hanaia me ka naauao o keia au malamalama hou a he laau holomua mamua o na laau e ae apau.

            E loaa no ma na halekuai laau apau.

 

            I ka Poaha nei i hoounaia ae ai ka papainoa o na lunanana koho balota a ke Kiaaina i wae ai.  Ua manaoia o keia ka papainoa i pau loa ai na aoao kalaiaina i ke komo ma ua papa la.

 

NOONOOIA NA BILA HAAWINA.

(Mai ka aoao i mai.)

i ua bila la i ke komite o na loaa ame na ala, a rulaia oia.  Na Hayselden i noi ae e kauohaia ke kakauolelo o ka Senate e lawe ae i na olelo hooholo o ka bila i noonooia iho la a waiho iluna o ke pakaukau.  eia nae ua hoihoi hou oia ia noi malalo o na hoakaka ana a Dowsett, a hoopanee ka Senate no kekahi la ae.

KA HALE.

            La Hana 3, Mei 3.--O ka bila i lilo loa ai ka manawa o ka Hale oia no ka Bila Hale Helu 21, e pili ana i na hoolilo o na keena aupuni, a o Rice no ka lunahoomalu.

            O keia iho na itamu i noonooia ma ia la:

            Na lilo o ke Keena o ke Kakauolelo, $4600, holo, no ke pa'i ana, unuhi ana, hoonohonoho ame hoolaha ana, $500, holo; no ke pa'i ana i na Kanawai Ahaolelo o 1905, $5000, holo: na lilo koho balota pau pu me na lilo o ka hoouna ana, $11,000 holo; no ka malama ana i na palapala aupuni; $2400, holo; na lilo o ke Keena Puuku; $4000, holo; na lilo o na ahahui manawaiea, $3600, hoopauia; na lilo o ke Keena Auhau, $8000, holo; na lilo o ke Keena Auhau o Maui, $1700, holo; na lilo o ke Keena Auhau o Hawaii, $4000, holo; na lilo o ke Keena Auhau o Kauai, $1200, holo; na lilo o ka hale waapa pailata o Hilo, $260; no Kahului no ia hana no, $360, holo; na paka o Wailuku ame Lahaina, $4000, holo; no ka hooponopono ana i na halekula, Oahu, $10000; Hawaii, $9000; Maui, Lanai ame Molokai, $6000; Kauai, $5000, holo; no ka malama ana ia Lahainaluna $15000, holo; na lilo huikau, Kula Hoopololei o na Kaikamahine, $2000, holo; no ke Kula Hoopololei o na Keikikane, $15000.

            Na lilo o ke Keena Papa Ola--no ka hookaawale ana ame ka malama ana i ka poe ma'i lepera, $184,825, holo; no ke kokua ana ame ka malama ana i na ma'i lepera o Hilo, $3000, holo; i hale no ka poe e kipa aku ana i ke Kahua Ma'i Lepera, $3000, holo; no ke keena laau, $14,115, holo; Kahua o Kalihi, pau pu me na lapaau ana o ka poe i hoohuoiia; $2000; na lilo poo leta ame na wa-hi leta poo, no ke Kahua Ma'i Lepera, $15,000, holo; no ka malama ana i na keiki a ka poe ma'i lepera e noho ma'i ole nei, na kaikamahine, $7900, na keikikane, $12,000, holo; i hale hou no Molokai, $2400, holo; hooponopono ana i ka halekuai o Kalihi, $3000, holo; ka hale o ka poe e kipa aku ana, $500; no na lilo ohua ame ukana, $5,200, holo; no ka halekuai o Kalaupapa, $60,000, holo.

            No ka Oihana Hoomalu--No ka malama ana i na pono halema'i lewa, $2,520, holo; no na pono puhi kukaepele, $19,800, holo; no ka malama ana i ka Halema'i Pupule, $40,000, holo; na lilo huikau o ka Papa Ola, $8000, holo; hoolimalima o ke kahua hoomalu ame Home Kapiolani no 30 mahina, $750, holo; no ka Halema'i Malulani, $6000, holo; Halema'i o Hilo, $8000, holo; Halema'i o Waimea, $3000, holo; Halema'i o Lihue, $3000, holo; no ka malama ana i na ma'i ilihune, $42,000, hoopauia; no ka malama ana i kekahi mau ma'i ma ka Halema'i Moiwahine, $22,000; Leahi Home, $10,000; Kapiolani Home Hoohanau keiki, $10,000, hooholoia.  Na hoolilo o ka bana, $600; Ko Hilo, $250; ko Wailuku ame Lahaina, $250; no Lihue, Waimea ame Koloa, $250 hooholoia.

            No ka malama ana i ka oihana koa, $10,000, hoopau loa ia; na lilo kaahele o ke Keena Hooia, $3600, holo; pa'i ana i na buke auhau ame na pepa pa'i hakahaka, $3600, holo; no ke komisina Paka o Honolulu, $20,000, holo.

            Maanei i loaa mai ai ka palapala a ke Kiaaina e like me ia i hoike ia ma ka moolelo o ka Senate maluna'e.

            Loaa mai he palapala noi mai ka poe hookuonoono o Palolo e noi ana i haawina o $7200 no ka hooloihi ana aku i na alanui o Pukele ame Waiomao, a waihoia i ke komite o na Aina Aupuni.  He hoike na Puuku Campbell e hoike mai ana o ka haawina o $150 no ka Ahahui Manawalea, ua hoohanaia no ka uku ana i ka hoolimalima o $25 ame $125 no ka wahine lawelawe.  ua loaa pu ae no hoi he hoike i aponoia e ka Ahahui o na Kumu e noi ana i ka Ahaolelo e hoihoi hou ae i na uku o na kumu e like me mamua o ke okiia ana, a waihoia ma ka papa.  Hoopanee ka Hale a kekahi la ae.

 

KA SENATE.

            La Hana 4, Mei 4.--O keia kekahi o na la i nui ai na manawa a na Senatoa i hoomaha ai mamuli o ke kali ana maluna o ka Bila Helu 4 a ka Senate, he hana hoi i pau ole, ua hoopaneeia no ke kali ana i ka hana a ka hale e hana mai ai.

            Ua heluheluia ae ka Bila Hale Helu 1, oia no hoi ka bila no na hoolilo o ka Hale no keia kau kuikawa, no ka lua o ka manawa a hooholo ia.

            O ka Bila Senate Helu 6, e hookaawale ana i haawina no ka uku ana aku i na ale, ua holo ma ka heluhelu elua ana a hoihoiia aku i ke komite kuikawa.  Paris, Wilcox, Lane, Dickey ame Dowsett na lala o keia komite.

            I ka noho hou ana i ka auwina la ua loaa mai he palapala mai ia P.L. Weaver, ka Lunakanawai o ka Aha Hoopaa kuleana e noi ana i haawina o $532 no na lilo o ka huakai a ka lunakanawai e holo aku ai no Amerika no ka huli ana i na mea pili i na hana a keia aha aina e hana mai nei ma o, a hoihoiia i ke komite maluna ae nei.

            Ua hoomaha pokole hou ae ka Senate mahope o keia, e kali ana hoi i ka hoike a ke komite hoale, a i ka hui ana ae aole i paa ka hoike a o ke noi koke ae la no ia o Kalama e hoopanee, a hoopaneeia na hana iloko o ka uluaoa o na hoa komite i hooikaika e pau ka lakou mau hana a hoike koke ae i ka Senate i ka hua o ka lakou hana.

 

KA HALE.

            La Hana 4, Mei 4.--He hoike ka i loaa ae mai ka Lunakula Davis ae e hoike ana i ka nui o na lilo ame na loaa o ke keena buke o ka Papa Hoonaauao.

            Na Coelho he bila e hoololi ana i na Pauku 3, 4, 5, 7 o ke Kanawai 18 o ke Kau Kuikawa o 1903, a heluheluia ae ma ke poo.

            Na Waterhouse he olelo hooholo e hookaawale ana i $1300 no ka hooponopono hou ana i ke alanui Nuuanu mai ka Hale Hapawaena aku a hiki i ka uwapo luawai o Nuuanu.  Na ke komite o na Aina Aupuni i hooiaio ae i ka haawina o $7200 no ke alanui a hiki i na home hookuonoono o Palolo.

            Ua loaa mai he leta mai ka Lunakula mai e noi ana e waiho huikau ia no ka haawina uku o na kumukula a na ka Papa no e mahelehele.  Na ke komite o na aina aupuni i noi mai e waihoia ma ka papa i ka olelo hooholo no ka hookaawale ana i ka huina o $7000 no ka makeke o Wailuku.

            Mahope o keia i noho ae ai ka Hale ma ke ano komite holookoa, a noonooia ae keia mau itamu:

            Keena o na Hana o ka Lehulehu--Na lilo huikau, hoemiia mai ka $13,000 a hiki i ka $9000; na lilo pa'i ame hoolaha, $7200, holo; na lilo kaahele o na eneginia hana alanui, $3300, okiia; no ka malama ana ame ka hooponopono ana i ka pa-ilina o Makiki, $200; no ka malama ana i na waiwai o ke aupuni hoemiia mai ke $44,000 a i $43,000; na lilo huikau no na lilo i hoomaopopo ole ia, ua hoemiia mai ke $50,000 a i $30,000.

            Na Harris i waiho mai he itamu hou o $250 no ke keena o na holoholona.  Na Coelho hoi i waiho ae he itamu o $1000 no ka hoohoihoi ana i ke kumu laau apuni ka Paeaina, a hooholoia.  Na ke komite Mahi ame Ululaau i noi ae i ka huina o $29,848 no ia hana, a hooholoia.  Na Waterhouse i noi ae i haawina o $10,000 e hookaawaleia no ke kinai ana i ke ahi ai ululaau, a hooholoia; no ke Keena Ana Aina, $30,190, holo; no ke keena o ka Loio Aupuni, $16,000, holo; no ka malama ana i ka Oihana Makai, $116,400, holo; no na lilo o ka Oihana Makai, $10,000, holo; no ka Papa Hoonaauao no ka waihona buke, hoemiia mai ka $18,000 a i $10,000; no ka hoolako ana i na kula, $8000 (noonoo hou ia) holo.

            Na Coelho i hookomo ae i pauku hou e olelo ana, ina aole i lawa ke dala iloko o ka waihona o ka Teritori, alaila e hooliloia na dala ma ka mahelehele kulike ana i na kuleana o keia ame keia haawina, a aponoia.  Na Fernandez i hoi ae e hookomoia iloko o ka bila i na itamu o $1000 no ka hana ana i ke alanui Pali o Molokai, a o kekahi huina iho o $800 no na hana a ka Lunanui o ke Kahuama'i e manao ana, a hooholoia.  Hoopanee ka Hale a noho hou i kekahi la ae.

 

KA SENATE.

            La Hana 5, Mei 5.--Ma ka noho ana ae o ka Aha a pau no hoi na hana kumau ua hooholoia ae la ka bila haawina no ka uku ana i na bila i uku ole ia o ka Teritori mahope io o ka hookomoia ana he $388 no na dala i hooliloia no ke kukulu ana i ka Aha Kakaukope Aina ame ka huina o $1,676.90 no ka uku ana i na hoolilo aha hookolokolo.

            Mai ka Hale mai he hoike i ka hooholoia o ka bila haawina dala hoolilo o ka Senate a hooholoia no hoi ka bila Hale 1 oia no hoi ka bila haawina o na hoolilo o ka Hale, ma ka heluhelu ekolu me na hoohalahala ole; a mahope o ka waihoia ana aku o keia mau bila i ke Kiaaina ua hoike mai la oia i kona kakauinoa ana maluna o ua mau bila la.

            Na ke komite o ka bila aie ma o Bishop la i waiho mai he hoike maluna o ka bila aie nona ka huina o $1,100,000. e hooaiai ana ke komite e kapae ae i ka huina mua a e hookomoia ka huina o $1,200,000 i lawa ai na haawina o na mokupuni a ke komite i manao ai ua lawa no lakou e like me ka hoonohonoho ana--o ko Hawaii ma na mea apau he $121,000; Maui, he $71,500; Kauai he $59,500; Oahu, he $308,000, a me keia mau hooaiai i noi ai ke komite e hooholoia ka bila aie.

            Ma ka noonoo ana o ka Aha ua nui loa ka hana ma ka aoao o na hoa ma ka hoololi ana i na itamu haawina no na hana like ole o ka Teritori maloko o na mokupuni a me ko lakou mau apana pakahi iho, a e noonoo ana i ka hoike komite o ka bila aie ua hoopanee ae la ka Aha, nolaila he hookahi no bila haawina a ka Aha i noonoo ae ai ma keia la hana a po ka la a oia no hoi ka bila aie maloko o ka hoike komite me ka hooholo ole ia nae.

 

KA HALE.

            La Hana 5, Mei 5.--Ma keia la hana o ka Hale ua hooikaika maoli i ka hana ana a hooholoia ka bila Hale 4 oia no hoi ka bila haawina no na keena oihana aupuni ma ka heluhelu elua, ame ka noonooia ana o ka bila Senate 5 iloko no nae o ke komite hale.  Ua noonoo pu ia ae ka bila Hale 7 e hoololi ana i kekahi mau haawina kahiko, he kumuhana hoi i noonooia iloko o ke komite hale a pau no hoi i ka heluhelu ela e ka Hale ma ka hookuu ana ae o ke komite hale a waihoia kana hoike i ka Hale.

            Ma ka hoomaka ana ae o na hana o ka Hale ua waiho aku o Lunakula Nui Davis o ka Papa Hoonaauao he noi haawina no na uku o na makaikula no na ka huina o $24,000 a hoopaaia ka leta ma ka moolelo.

            Mahope iho o ka hookomo olelo hooholo ana o Smith e noi ana i haawina o $96.63 no ka bila uku ole ia o ka Hui Alahao o Hilo a waihoia ke kumuhana i ke komite o na Hoolilo Aupuni, ua noho hou ae la ka Hale ma ke ano komite hale no ka noonoo ana i ka bila Senate 5 oia hoi ka bila haawina pakui no na oihana aupuni o ka Teritori a ua loaa ka manao aia a waiho aku ke komite i kana hoike e waiho aku i hoike komite kakauia no ka heluhelu elua ana o ka bila ma kahi la.

            Ma ka noonoo ana ua hooholoia ae la ka bila haawina Hale helu 4 ma ka heluhelu elua, alaila noonooia ka bila Hale helu 7 a hoopanee no hoi ka Hale.

 

KA SENATE.

            La Hana 6, Mei 6.--Ma ka noho hana ae o ka Aha ua lilo aku kekahi hapanui o kona manawa no ka noonoo ana i ka bila aie i noonooia ai i ka ia i hala iho a waiho pu ai, a maloko no hoi o kela noonoo hou ana ua ulu nui ae ka like ole o na hoa maluna o ka hookomo itamu a pokepoke itamu ana a ano pii ka ena o na hoa, a waiho pu hou no hoi ua kumuhana nei, no ka hoopau pono i ka Poakahi ae.

            Ma ka noho ana ae o ka Aha a ma@ hope o ka pau ana o na hana mau na hapaiia ae la ka noonoo ana @@@@@ Senate helu 6 a hooholoia ma @@@@@@ helu ekolu.  He bila keia i @@@@@ ka hookaawale haawina dala no ka @@@@ ana i na bila uku ole ia o ka @@@@@@@

            Mamua o ka hookuu ana o ke @@@ ua waiho mai la Hale o na Lunamakaainana he leta hoike i ka hooha@@@@@ ka bila Hale 4 a pau no hoi ke @@@@ hana i ka heluhelu ekahiia a @@@@ no hoi ka Aha; ua hoopanee @@@@@ no ka mea ua noho hana wale @@@@@ hoa he hapalua la.

 

KA HALE.

            La Hana 6, Mei 6.--Ma keia @@@@ o ka Hale o na Lunamakaainana @@@ ia ai ka hana maoli o na hoa a o kekahi hana i noonooia ae oia no ka @@@@ ke komite hale holookoa maluna @@@ bila Senate 3 a mahope o ka a@@@@@ i ka hoike ua hooholo heluhelu @@@@ ia ae la ua kumuhana nei.

            Na Lewis i hookomo olelo @@@@ haawina dala o 45 no ka uku @@@@@ John Moore ma ke ano h luna o ka hana o na alanui o Koola ame K@@@@pana ma ka malama o Novemaba @@@

            Na Lilikalani i hookomo ole i hooholo haawina dala o 8000 no ka @@ ana ia John A. Cummins pau pu me ka ukupanee maluna o ka hoopau o $3000 i ukuia e ia mamuli o na hoopilikia o ka makahiki 1895.  Waihoia ka olelo hooholo i ke komite waiwai.

            Hapaiia ka noonoo ana o ka bila Hale helu 4 no ke kolu o ka manawa.  He bila keia i pili i na haawina dala o na keena oihana a ma ka @@@@@ ana ua hooholo heluhelu ekolu la @@@ ua kumuhaa nei a o ka holo @@@@ ia o ka huina o ua haawina nei i ka huina o $1,487,595.

            Hapaiia ka noonoo ana o ka bila Hale helu 6 a hooholoia ma ka heluhelu ekolu.  O ka bila haawina keia @@ i na bila uku ole ia nona ka huina o $2344.11 malalo o keia mau itamu

Enoch Johnson...$24@80

John Wise...240.80

Charles Wilcox...@@@@

W.J. Coelho...@@@@@

D.H. Kahaulelio...@@@@@

Solomon Meheula...@@@@@

Paradaiso o ka Pakipika...6@4.20

Hawaiian News Co....@@@@

            Heluheluia ka bila Hale helu 7 no ke kolu o ka manawa oia hoi ka bila haawina e hoololi ana i na haawina i hanaia i ka makahiki 1903.

            Na ke komite pa'i i waiho mai he hoike pili i ka bila Hale helu 5.  he bila hoi no na haawina kuikawa no ka uku ana i na bila i uku ole ia i hookomoia mamua aku o Iulai 1, 1904, a noho ae la ka Hale ma ke ano he komite hale a noonoo iho la maluna o ke kumuhana.

            Mahope o ka hooikaika ana ua apono ae la ke komite hale i ka bila a hookuu no hoi ke komite hale, a mahope o ka hoike ana aku o ke komite hale i kana hoike i ka Hale me ke noi e kakauia ka hoike ua hoopanee ae la ka Hale ma ka hora 12 a oi iki.

 

Poino ma ka Hoopanee.

HE MEA PONO E LAWELAWE KOKE I KA MALAMA ANA I KE OLA.

            O ka pilikia o na puupaa he mea maikai ole ia ke hoohemahemaia, no ka mea he kolo malie kana hana a hiki i ka manawa e paa ai ke kanaka malalo o kona malu mamua o ka hoomaopopoia ana.  Ua hiki ia lakou ke hoololi i ko lakou mau ano a like me kekahi mau ma'i e ae a ma ia ano i kuhihewa nui ia ai lakou.

            Mai kuhihewa oe!

            Mai hoopalaleha!

            Ano e lapaau i kou mau puupaa

            Ke ma'i na puupaa aole lakou e oluolu ana aia wale no a lawe oe a ka laau no na puupaa.  O ka oan's Backache Kidney Pills oia wale no ka @@@ kupono loa e loaa koke ai ke oia @@@ puupaa.  He hoola kana.  Ua hoola @@ i kekahi poe ma Honolulu nei.

            Mr. A.J. Cahill o ke alanui Pa@ ma keia kulanakauhale, kiai po kana hana ma kahi o Messrs. T.H. Davies & Co., Kaupalenaia, wahi ana.  He sela moku au i ko'u mau la opio a i kahi manwa, ua hana au no ka Hui Moku Piliaina.  Mamuli o keia loaa ai a o'u i ke kikala haneenee me ka @@ ma ka puupaa ua haalele au i ko'u hele ana i ke kai.

            NO keia kumu, ua hoao au i na a@@ laau apau, a o ka laau nana au i hoomama keia mau luuluu i loaa ia'u @@ no keia Huaale, a Doana no ke Kika @ Haneenee me ka Puupaa.  Eia ke kuai ia nei ma ka halekuai laau o Hollister.  Oia loa ko'u mai, pau na ehaeha i @@@ ia'u, e loaa no au ma kahi kua @@@ lako moku, o Van Dorn's alanui Papu.

            E loaa no ia oe, ka laau i ole ai o Mr. Cahill, me ka nana pono ana i ka@ inoa piha like me kela ma ka wahi--

            Doan's Backache Kidney Pills ke kuai ia nei ma na hale haawi laau a pau ma ke 50 keneta o ke poho, 6 poho $2.50, a i ole e leta mai no i ka halekuai laau o Hollister Co., ma Honolulu, Apena no ka Paeaina Hawaii.

 

HE HOOPUKAPUKA POHO OLE.

            Ina paha ua loaa oe i ka ma'i rumatika a na ka laau hamo Chamberlain Pain Balm i hoola ae ia oe a hele hou oe i kau hana iloko o na la pokole, aole anei ua makepono kou kuai ana iaia?  Aole he mea pono nou ka auwe mau ana mai ka rumatika mai no hookahi mahina a i ole eono paha pule e hoolilo ana hoi i kekahi huina lilo mahuahua no ka uku ana i ka bila a ke kauka, oiai aia no he ola nou ma ka hamo ana i keia laau hamo nona kahi kumukuai haahaa loa.  Ke kuaiia nei e BENSON, SMITH & CO., LTD, na Agena ma ko Hawaii Paeaina.

 

            E hoomaha ana ke kula hanai o Kawaiahao o na kaikamahine ma ka Poalua, ia kanakolu o keia mahina, a e komo hou ana i ka Poaha, la 31 o Augate o kela makahiki no.  Ua like me ekolu mahina hoomaha.