Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 20, 19 May 1905 — Kanawai Kalana o 1905 a me na Kanawai Pakui a Hoololi. [ARTICLE]

Kanawai Kalana o 1905 a me na Kanawai Pakui a Hoololi.

mmmmmmmmmm KANAWAI J9HE KAKAWAI. [Hoomauia.] Pilaia me na Sila o makou a kakaninoaia i k«a la M. H. Umi kamaniaiwa Haneri Eia na kuma o keia hoopaa ana, oiai o ka mea i hoopaaia maluna ae nei (inoa o ka Luna Oihana) na koho ia ( a i ole ia. hookohu ia) no ka Oihana (hoike i ka Oihana) o ke Kalana (a i ole ia, Apana a inoa o ka Apana o ke Kalana) a (inoa o ke Kalana) ma ka la o M. H. Umi-kumamaiwa Haneri Ano, a no ia mea, ina ka mea i oleloia o (inoa o ka Luna Oihana) e hooko pono me ka ewaewa ole i na hana apau o kana oihana i oleloia, e like me ia i kuhikuhiia ma ke kanawai; e malama maluhia i na dala apau e komo ana ma kona maln mamuli o ka pono o kana oihana i oleloia e uku koke aku ia i ka mea a mau mea paha i hoomanaia ma ke kanawai no ka lawe ana aku ia mau dala apau e like me na hoakaka ana a ke kanawai; a e haawi hoi oia i kona pani ma ka oihana i na dala apau i paaia eia ma ia kulana Luna Oihana; alaila, e lilo no keia hoopaa ana i mea ole a e pau loa kona mana; a i ole ia, e mau loa no ba mana piha o keia paiapala. (TNOA O KA LUNA OIHANA) (SILA) (INOA O KA HOPE) (SILA) (INOA O KA HOPE) (SILA) Ina nae hoi o na Hope ma ia mau bona hoopaa, he poe noho a ona waiwai o ke Tevitori, ina ia he poe kanaka, a aole hoi he hui i hoohuiia, a ua lawa kupono hoi na huina i hoakakaia ma ke ano haahaa e like me ia huina i hoikeia maloko nei a e hana pu mai hoi lakou i palapala hoohiki (afedevita), a e hoopili pu ia me ka palapala. ma ke ano e like me ia malalo iho nei: TERITOBI O HAWAII ) KAI.ANA 0 ) 88 ' O ame na mea ma ka hona hoopaa maluna ae, i hoohiki pono ia, ke hoike a ke olelo nei laua pakahi nona iho, he mea noho a ona waiwai oia maloko o ke Teritori i oleloia, a ua loaa ka waiwai e waiho ana maloko olaila; a o kona waiwai ua hiki i ka huina o oi a maluna aku o na hoomalu aie a kuai hoopaa ana ona. Kakauinoaia a hoohikiia imua o'u i keia la 0 , M. H, Umi-kumamaiw» Haneri (Inoa o ka Luna nana i Hooiaio i ka Hoohiki.) A e hoomaopopo hou ia, ina aole i apono ka Papa Lumikiai 1 ka lawa kupono o na Hope, a ina e hoole ka Mua i ka hoolako ana mai i mau Hope e ae i kupono i ke apono ia e ka Papa i oleloia, e waihoia aku no ia hana i ka Lunakanawai Ka-apuni ma na Keena i loaa ka mana hookolokolo maloko o ia Kalana (o ia Lunakanawai Kaapuni, ma keia, ke haawiia nei ka mana hoolohe a e hooholo no ia hana i oleloia), a o kana olelo hooholo no ke kupono a lawa pono o ia bona hoopaa, e paa no ia arae ka hoohalahala ole ia. Pauku 26. He mana ko ka Papa Lunakiain ma kona wa e ike ai, he pono e koi aku a e kau aku i na bona hoopaa hou, a i ole ia, hoomahuahua hou ae i ka luiina hoopaa a oi aku mamua o ka mea i kauohaia ma ka Pauku 24, nialuna no nae o ke kumu hookahi no a malalo hoi o na hoomaopopo ana liookalii no e pili ana i ka lawa pono ana o ia bona hoopaa hou, a huina hoopaa paha i hoomahuahua hou ia; aka nae, aole e oi palua aku ia huina inamua o ka huina hoopaa i kauohaia ma keia e loaa mai kekahi Luna Oihana mai e aeia. Pauku 27. Ma kahi o ka bona hoopaa i hoakakaia inaluna ae nei e aeia no ka bona hoopaa mai kekahi hui hoopaa niai i aponoia ma kahi oia mea, a ma ia ano, aole e koi ia ka hana apono no ia mea. Manma o ka aeia ana o kekahi bona hoopaa mai kekahi hui hoopaa mai, e waiho ae ua hui la i oleloia he noi i ka Papa Lunakiai e aeia oia e haawi i na bona hoopaa no na Luna Oihana o ke Kalana e hoike ana hoi ia i ke Keena Poo o ua hui la ame ka huina kumupaa i ukuia mai iloko a i apono ka Papa Lunakiai i ua hui la i oleloia e hoopuka aku lakou i laikiui i ua hui la, e haawi ana hoi i ua, hui nei i oleloia i ka pono e hoopuka i na bona oihana, a o ua laikini nei e paa ia a liiki i ka wa e hoopauia ai e ka Papa Lunakiai. MOKUNA 9. NA UKU OIHANA. Pauko 2s. 0 na uku oihana o na Luna Oihana Kalana lehulehu e- ukuia aku ma ka mahina mailoko ae o ka Waihona Kalana e like me ka uku e lioakakaia nei malalo iho: Lala«o ka Papa Lunakiai $ 600 o ka makahiki Lunamakai o ke Kalana o Oahu 2100 o ka makahiki Lunamakai o ke Kalana o Hawaii... 2400 o ka makahiki Lunamakai o ke Kalana o Maui 1800 o ka makahiki Lunamakai o ke Kalana o Kauai..., 2100 o ka makahiki Kakauolelo Kalana o ke Kalana o Oahn 1500 o ka makahiki Kakauolelo Kalana o ke Kalana o Hawaii 1200 o ka makahiki Kakauolelo Kalana o ke Kalana o Maui . . 1200,0 ka makaliiki Kakauolelo Kalana o ke Kalana o Kauai 1200 o ka makahiki Lunahooia o ke Kalaua o Oahu 1800 o ka makahiki Lnnaliooia o ke Kalana o Hawali.. 2000 o ka makahiki Lunahooia o ke Kalana o Maui.... 1500 o ka makahiki Lunahooia o ke Kalana o Kauai 1500 o ka makahiki Lunahelu ame X>unaohi Auhau o ke Kalana o Oahu 2700 o ka makahiki Lunahelu ame Lunaohi Auhan o ke Kalana o Hawaii 2000 o ka makahiki Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ke Kalana o Maui 1800 o ka makahiki Lunalielu ame Lunaohi Auhau o ke Kalaua o Kauai. .. 1800 o ka makahiki Loio Kalana o ke Kalana o Oahu 2400 o ka makahiki Li>:o Kalana o ke Kalana o Hawaii.. 2400 o fca makahiki Loio Kalana o ke Kalana o Maui 1800 o ka makahiki Loio Kalana o ke Kaiaua o Kauai.. 1800 o ka makahiki Puviku o ke Kalana o Oahu 2400 o ka makahiki Punku o ke Kalana o Hawaii 2000 o ka makahiki Panku o ke Kalana o Maui 1500 o ka makahiki Funk« o ke Kalana o Kauai 1500 o ka makahiki

Ke Kalana o Oabu: , Hope Limamakai o ka Apana i> Uonolalu 1500 o ka makahiki Hope Loiuimakai o ka Apana i> Ewa 1200 o ka makahiki Hope Lnnamakai o ka Apana o Waianae 600 o ka makahiki Hope Lnnamakai o ka Apana Waialaa 900 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Koolauloa 720 o ka makiihilei Hope Lunamakai o ka Apana o Koolaapoko ♦ • T2O o ka niakahiki Ke Kalana o Hawaii: Hope Lunamakai o ka Apaua <;> Hiio Hema 1620 o ka īuakahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Hilo Akau 720 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Pnna 720 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Kau 960 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana © Kona Hema 960 o ka makahiki Hope Lnnamakai o ka Apana o Kona Akau 960 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Kohala Hema 720 o ka makahiki Hope Lnnamakai o ka Apana o Kohala Akau 960 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Hamakua 960 o ka makahiki Ke Kaiana o Maui: Hope Lunamakai o ka Apana o Lahaina 060 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Wailuku 1200 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Hana 960 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Makawao 960 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Molokai 600 o ka makahiki Ke Kalana o Kauai: Hope Lunamakai o ka Apana o Waimea 1200 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o K°l° a 900 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o 1500 o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o Kawaihau S4O o ka makahiki Hope Lunamakai o ka Apana o 1 Hanalei 840 o ka makahiki Ke Kalana o Oahu: Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Honolulu 1800 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Ewa 1500 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Waialna 900 o ka makahiki Hope Lunalielu ame Lu'naohi Auhau o ka Apana o Koolauloa 720 o ka m^ikahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Koolaupoko 720 o ka makahiki Ke Kalana o Hawaii: i Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Hilo Hema ISOO o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Hilo Akau 720 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaolii Auhau o ka Apana o Pima 10S0 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Kau 720 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Kona Hema 720 o ka makahiki Hope Lunalielu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Kona Akau 720 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Kohala Hema 720 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Kohala Akau 1080 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Hamakua 1200 o ka makahiki Ke Kalana o Maui: x Hope Lunahelu ame Lunaolii Auhau o ka Apana o Wailuku 1200 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Lahaiua ame Lanai... 1080 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Hana 1080 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Makawao... 1200 o ka makahiki Hope Lunalielu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Molokai 600 o ka makahiki Ke Kalana o Kauai: Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Waimea 1500 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Koloa 1080 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Lihue... 1200 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhau o ka Apana o Kawaihau 840 o ka makahiki Hope Lunahelu ame Lunaohi Auhaa o ka Apana o Hanalei 720 o ka makahiki MOKUNA 10. XA KOHO BALOTA. Pauku 29. o na Kanawai laula ame na i*ula e hooponopono ana i ke koho ana i na Senatoa ame na Lunamakaainana o ke Teritori e mana no ia iloko o ke koho ana i na Luna Oihana Kalana ma na wahi i kupono ke hoohanaia, koe na mea i hoakakaia maloko nei. Pauku 30. O na iuahele ame na wahi koho i hoonohoia a i ole e hoonohoia akn ana e na Kanawai o ke Teritori no ke koho ana ī na Senatoa ame na Lunamakaainana,, oia no na mahele ame na wahi koho balota no ke koho ana i na Luna Oihana Kalana, ina no nae. ma na wahi, e waiho nei maLalo o na mahele ana o na mahele koho baiota, o na poe koho iloko o na Apana like ole e koho ana lakou ma kahi koho hookahi,

ma keia ke kauohaia nei ke Kkaina e hoololi i na wahi fe w iioko iho oia Apana i mea e loaa aku ai i ka poe koho o k#lt Apana e like iho la me ia e koho maloko o ka Apana o i • i hoopaa ai i ko lakou mau inoa. ' Pauku 31. Ona poe apau i hoopaa maoli ia ko lakon inoa malalo o na Kanawai o ke Teritori e pili ana t k* i na Senatoa ame na Lunamakaainana, ua kupono lakoii ina Luna Oihana Kalana maloko oke Kalana i t- ( '> , ua poe koho balota la. AJ Pauku 32. Aole e hoonoho ia kekahi Papa Kuikawa Hoo Inoa Koho Balota no ka hoopaa ana 1 na inoa o ka poe 110 na Luna Oihana Kaiana. aka, e hoopaa ia iw ; ko lakou mau inoa imua o na Papa Hoopaa Inoa i hoaka - ma na Kanawai oke Teritori e pili ana ike koho ana 4 Senatoa ame na Lunamakaainana. ' 1 r,i Paukc 33. Ona palapala noi moho holo balota, e wa*ho aku no lakou ike Kakauolelo oke Kalana, iloko ona a emi malalo o iwakalua (20) Ia mam\ia ae o ke koho balota e ukali pu ana me kela ame keia palapala uoi he iwakalua-kumamalima (2o) Dala no na liio koho ba!ota a - ukuia aku ia mau dala ika Puuku Kalana. ' " Paukū 34. 0 na hoike koho balota no na Luna O-h in Kalana, pau pu me na baJota. papainoa ame na moolelo e n-'! aua i ke koho ana i na Luna Oihana Kalana. amo na o na olelo hoakaka e pili ana i na hopena o ua koho n e hoounaia aku no i ke Kakauolelo Kalana o ke Kalana kah malamaia ai ia koho balota. a nana hoi e malania e like inV 1 kanawai. . ' Pauku 35. Ina e ike ia ana mamuli ona hoike koho balou aole Luna Oihana Kalana i kohoia mamuli o ke pa'pa r i ana ona balota mawaena o elua aoi aku mau moho ho > balota, e kauoha no ka Papa Limakiai e malamaia i na koho balota kuikawa no ka hoopiha ana ia mau hakahaka, a e lamaia no hoi ia koho balota ma ke ano i kauohaia no ke koh> balota nui . ' Pa'uku 36. Aole emi malalo o kanaono la mamua ae o kekahi koho balota nui a he kanaha hoi la mamua o kekahi koho ba lota kuikawa, e hoopuka aku ka Papa Lunakiai i olelo knahaua e pili ana no na koho balota Kalana a e hoouna aku i na kop* 0 ia mea i kela ame keia Papa Lunanana Koho Balota a puui ko lakou Kalana, a e kauia ua olelo kuahaua 'la ma ke ano i kauoha ia e ke kanawai. Pauku 37. Ona paliu balota i kauohaia no ke koho balou ana i na Luna Oihana Kalana e hoolakoia aku no ia e ka Papa Lunakiai, a e hoailonaia ua mau pahu la, "Na Luna Oihana Kalana.' 1 Pauku 38. Na ke Kakauolelo Kalana e hoomakaukau 1 na balota e lawelaweia ai ma na koho ana i na Luna Oihana Kalana a e hoolako aku hoi ia mea i ka Papa Lunakiai aole e emi iho malalo o elua la mamua ae o ke koho ana. 0 na bal6ta i pepa omaomao, a o ko lakou kino maoli, ka hoonolionoho ana, ka helu ame ke ano o ke pa'i ana e kulike no ia me na mea i hoakakaia e ke Kanawai no na balota no na Senatoa ame na Lunamakaainana.. Pauku 39. Ma ka wa e loaa mai ai na hoike koho balota, e hoonohonoho papa koke ke Kakauolelo Kalana ia mau mea a e hoomaopopo i ka hopena o ke kolio balota ana; a e hanaia h.ii ia hoonohonoho helu balota ana imua o ke alo o kekahi moh« holo balota, a i ole ia, o kona agena hoi i makemake e noho kino mai. Oka heluna ona poe i kohoia i loaa ka heluna kieki.> o na balota, e kukalaia no lakou ua kohoia, a e haawi koke aku ke Kakauolelo Kalana i na poe i kohoia i na palapala hooia koho balota. Na ke Kalana e uku i na lilo apau no ke koho baiota ana i na Luna Oihana Kalana. MOKUNA 11. . na kue ana, Pauku 40. ona ninau apau e pili ana ikeku i ke kanawai 0 kekahi balota i hookomoia ma kekahi koho balota i malamaia inalalo iho nei, e hooholo koke ia no ia a o ka manao o ka hapanui o ka.Papa Lunanana Koho Balota ma kela a ma k*ua wahi koho, e mana a e paa no ia me ka paa no nae i ka hnoponopono liou e ka Aha Kiekie o ka Teritori e like me ia e hoakakaia aku maliope ae nei. Pauku £L 0 kekahi moho holo balota i kuleana mnnli, a 1 ole ia o kekahi poe koho balota kupono he kanakolu o kekahi apana koho, ua hiki ia lakou e waiho ae i palapala noi i ka Alia Hookolokolo Kiekie o ka Teritori e hoakaka ana i kumu a mau kumu paha e hiki ai ke hoopauia, hoopololeiia a hoololiia ka olelo liooholo a kekahi Papa Lunanana Koho Balota. Pauku 42. E waihoia aku.ua palapala noi la ma ke k<vna 0 ke Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kiekie iloko o na la he kanakolu mahope iho o ke koho balota i manaoia ai e kn»\ a e waiho pu ia ae me ia he Iwakalua-kumamalima (23) Dula no na koina o ka Aha. Pauku 43. Na ke Kakauolelo mamuli oia mea, e hoopuka aku i na poe i hoopiiia maloko o ua palapala noi nei i palapala • J? n . a . e k a « oha ana e hiki kino ae imua oka Aha Hookolokolo Kiekie īloko o umi-kumamaha la mahope iho o na hooko ia ana. Pauku 44. E hooloheia ua palapala noi la eka Aha ma kona kau e noho ana, a i ole ia, iloko o ka manawa a i ole i ka wa hoomaha. Pauku 45. Ma ka Ia e noho ai, ua hiki no i ka Aha. ma «kona noi ponoi iho, a i ole ano e ae paha, e kauoha e hoopuk.ua na palapala kena i kekahi kanaka a poe kanaka paha i kuleana pu ma īa hopena i loaa mamuli o ia hana. Packu46. Ma ka hoolohe ia ana, e kauoha ka Aha e kakauia ka olelo īke apau loa a e haawi i olelo hooholo, me ka hoakaka 1 na mea oiaio apau i maopopo a i ole kanawai. E hiki no ia olelo hooholo ke hoonoa i ke koho balota ana maluna o na kumu o ka hiki ole ana ke loaa ka hopena pololei mamuii o ke kuhihewa, a i ole hana epa paha ma ka aoao o na Lunanana Koho Balota; a ī ole ia hooholo ua loaa i kekahi moho h<*l« baiota a poe moho holo balota, he hapanui a heluna nui lioi « na balota i hookomoia a kohoia lakou. Ina hoi oua olelo holo la, ua pili ia i ke ku ole ana o ke koho balota i ke kanawai. e waihoia aku he kope i hooiaioia no ia mea i ke Kiaaina o i T?" tori a * a a P a Lunakiai e like me ke ano ka mhia, a na ke Kiaaina, a i ole ia na ka Papa Lunakiai paha e kahea i koho balota hou iloko o kanaono la mahope i waihoia ana aku o ia olelo hooholo; a ina e hooholo ka Aha i ka moho a poe moho holo balota i kohoia e haawiia aku he kope<o ia olelo hooholo i ke Kakauolelo o ke TeritoH. l- 1 1?- * Kakauolelo Kalana paha, e like me ke an«> ° ka hihia, a o ka Luna Oihana i haawiia ai ka mana ma k"ia Kanawai e kakauinoa iho oia ia mea a haawi akn i ka palapala hoike koho balota i ka moho holo balota a poe moho holo bah>ta paha a e hlo ia i mea paa maluna o ke» kuleana o kekahi moho nolo balota a poe moho no ka oihana. , Pauku 47. O ka olelo hooholo o ka Aha e pili ana i kekahi ninau ī pili pono iloko o ia palapala hoi ame ia hana o ia no ka hana hope loa ana no ia mea, a e paa loa maluna o na aoao apau. Pauku 48. He mana ko ka Aha e kauoha aku ika hiki kino ana ae o na hoike. e hoopai i na hana hoowahawaha Aha a e -I* lB , .? l . 1 na ana eae apau i kupono ika hooholo pono ana ī ka hihia. Pauku 49. E like no na koina me na koina ma na hookolokolo ana ma na Aha Hookolokolo Kaapuni ma na Keena. Pauku 50. Ua hiki no i ka Aha e hana ina rula kuikawa e like me kana e ike ai he pono a pololei .

MOKUNA 12. KOHO BALOTA MCA. Paukc 51. E m&lamaia ke koho balota no na Luna Oihana Kalana ma ka la iwakalua o lune, M. H. Umikumamaiwa Haneri ame Elima, a o na Luna Oiliana i kohoia pe!a e noho lakou ma ka Oihana ma ka la mua o lulai, M. H. Pmikumamaiwa Hanen ame Elima, a e noho hoi ma ka oihana a hiki i ka hora umikumamalua o ke awakea o ka Poakalii mua iloko o lanuari, Umikumamaiwa Haneri ame Ehiku. O na kanawai laula ame na rula e hooponopono ana i ke koho ana i na Senatoa ame na Lunamakaainana o ka Teritori e mana no ia ma wahi i hiki ke hoohanaia. Pauku 52. 0 ka olelo kuahaua no ke koho balota mua ana i na Luna Oihana Kalana e hanaia no ia e ke Kiaaina mahope koke iho o ka hooholoia ana o keia Kanawai. O ua kuahaua nei i oleloia e kahea no ia no ke koho balota maloko o kela ame keia Kalana, a ma na ano e ae no hoi e like no ia me ka olelo kuahaua i kauohaia i keia wa ma ke kanawai e hoopukaia no na koho balota nui. E hoolahaia ua olelo kuahaua nei i oleloia ma ke ano i kauohaia i keia wa e ke kanawai no ka hoolaha anā i na olelo kuahaua no na koho balota nui. Pal'KU 53. 0 na palapala noi no na Luna Oihana Kalana » kohoia ana ma ia koho balota ana, e hanaia no ma ke ano !iko a iloko no hoi o ia manawa a waiho aku i ke Kakauolelo 0 ka Teritori, e like me ka mea i kauohaia i keia wa ma ke kanawai e pili ana i na palapala noi o na Senatoa ame na Lunamakaainana. I'auku 54. Na ke Kakauolelo o ka Teritori e hoomakaukau i 7ih balota no kela ame keia Kalana a hoouna aku ia mau mea 1 na Lunanana Koho Balota o kela ame keia Mahele Koho. 0 ua inau balota la i keokeo kona waihooluu a kulike hoi kona knio, ano ame ka manoanoa. Na ke Kakauolelo o ka Teritori »• hoolako aku no ua koho balota la, i mau pahu balota kupono » hoailonaia "Na Luna Oihana Kalana." Palku 55. 0 na mahele ame na wahi koho i hoonohoia ma. na kanawai o ka Teritori no ke kolio ana i na Senatoa ame na Lunamakaainana oia no na inahele ame na wahi koho balota no keia koho balota ana. Pauku SG. 0 na poe apau i hoopaa maoli ia ko lakou mau inoa malalo o na kanawai o ka Teritori e koho i na Senatoa ;un<* na Lunamakaainana ma ke kau koho balota nui i hala, ua kupono lakou e koho i na luna oihana Kalana ma keia koho halola ana. Pauku 57. E lawelawe no na Lunanana Koho Balota i na hiina apau i pili i keia koho balota i kauohaia ma ke kanawai ♦ pili ana i ke koho balota, 110 na Senatoa ame na Lunamakaainana koe nae ka hoouna ana i na hoike i kauohaia e hoounaia aku i na Lunamakai e hoounaia aku i ke Kakauolelo o ka Terit<>ri. Pauku 58. Ma ka wa koke e loaa mai ai na hoike koho bal«>ta mai na Papa Lunanana Koho Balota lehulehu mai oloko o kekahi Kalana, e hoonohonoho papa ke Kakauolelo o ke Teritori i ua inau hoike la a e hoomaopopo hoi i ka hopena 0 ke koho balota maloko o ua Kalana nei. 0 na poe i loaa ka heluna kiekie o na balota maloko o ua Kalana la e kukalaia aku no ua kohoia lakou, a e haawi koke aku ke o ke Teritori i na palapala hoike koho balota i na poe i kohoia. Ina hoi e ikeia mamuli o na hoike koho balota, aohe luna oihana Kalana i kohoia mamuli o ka pa'i a pa'i ana o na balota mawaena o elua a oi aku mau moho holo balota, e kauoha no ke Kiaaina e malamaia ona koho balota kuikfiwa no ka hoopiha ana ia hakahaka, a e malamaia hoi ia koho balota ma ke ano i kauohaia no keia koho balota. Pauku 59. E lawelaweia no na kue koho balota e like me na nfea i hoakakaia maloko o ka Mokuna 11 o keia Kanawai. MOKUNAI3. HOOPAU ANA I NA LUNA OIHANA. Pauku 60. E hiki no kekahi Luna Oihana Kalana ke hoopauia no kona hana hewa, a i ole ia, no ka lawelawe hewa ana iloko o ka oihana. E IUo ka Papa Lunakiai o kela ame keia Kalana i Papa Hoopii no ka hookolokolo ana i kekahi Luna oihana i kohoia o ke Kalana i hoopiiia ae no ka hana hewa a i ole ia no ka lawelawe hewa ana iloko o ka oihana, e na poe koho balota ku i ke kanawai i emi ole iho malalo o iwaka-lua-kumamalima (25) oloko o ke Kalana. E hoikeia aku ua luna oihana la i ka hoopii i hanaia e ku-e ana iaia, a e haawiia 1 manawa nona e pale ai iaia iho mai ia hoopii mai. He mana ko ua Papa Hoopii la e hoolohe a e hooholo i ua hoopii nei i oleloia, a ina e kakooia ua hoopii la, e hoopau aku i ua Luna Oihana la i hoopiiia mai mailoko aku o ka oihana, a e hoopiha i ka hakahaka i loaa raa ia ano mamuli o ka hookohu ana aku i kekahi kanaka i kupono e hoopiha i ua oihana la i oleloia no ka mnnawa aku i koe. Aka nae hoi, ma ka mea e pili ana i ka hoopauia ana o. kekaki hoa o ka Papa Lunakiai, o ka hakahaka i loaa ma ia ano e hoopihaia no ia mamuli o ka hookohu ana a ke Kiaaina no ke koena aku o ka manawa pau ole o ua hoa nei. Pauku 61. 0 na hakahaka i loaa mamuli o ka make, haalele aim a i ole hoopauia ana o kekahi Luna Oihana Kalana e hoopihaia ma ka hookohu ana a ka Papa Lunakiai, ke ole ■ae ia hakahaka iloko ponoi o ka Papa Lunakiai, a ma ia ano, oia hakahaka e hoopihaia no ia ma ka hookohu ana a ke Kiaaina no ke koena aku o ka manawa pau ole o ua hoa nei . MOKUNA 14. HA MANA AME MA HANA A XA FAPA LUNAKIAI. Pauku $2» He mana laula ko ka Papa Lunakiai no ka hooponopono ana ame ka hoomalu ana i na hana apau o ka lehulehu iloko o ko lakon mau Kalana pakahi ame ka hooponopono ana i na Luna Oihana apau malalo mai a ma ke ano ole hoi kn-« ana i na mana laula mamua ae nei, e loaa no ia lakou keia mau mana maopopo: 1. E kau i na uku o na luna oikana Kalana apau i hoakaka o!e ia hoi ma kekahi ano e ae maloko nei ; 2. E hookohn aku ! na inna oihana apau malalo m«i e like me ka lakou i manao ai he pono no na hana o ka lehulehu; 2L E hoomana aka a e hooponopono i n& hoolilo an& o &a loaa apau o ke Kalana. 4* E hooko aku i na koi apan ma ka aoao o ke Kalaaa a ? apono i na koi kupono apan ma, ke kanawai e ku-e ana l ke Kalana; E hooponopono mamuli o ka olelo kauoha maloko o na paleaa o ke Kalana I na kuhiknhi apan o ka Oih&na Makai, Oihana Ola ame na kuhikuh» a ka Papa Ola o ke Teritori» a e kau hoi i hoopa'i no ka uhakiia ana o ia mau o)e)6 kauoha; 6. E hooponopono ma o ka olelo kauoha la i ka lawe ana, aoa ame ka lawelaweia ana o na mea pa-hn ame aila aa* a e kaut! hpopal no k* nhakila ana ola man olelo kauoha; 7. 1 kulike ai hoi me aa kaupale i hoakakaia maloko o keia

Kanawai, e hook« aka i na olelo aelike apaa a e hana i na hana apan i kupono a i pololei hoi no ka hooko aaa aku i na maoa akea o na Kaiana. % p AUKr 6:3 x a ka Papa Lanakiai e hoomakaukaii ma ka la omi kumamal ima o Dekemaba i kekahi bHa haawiiia, a i ole. i papa hoakaka no na lilo i manaoia 110 na nkn lnna oihaua ame na akuh&na a no na hana hoo iloko o ko lakou muu Ka* lana iho no ka makahiki e nee niai ana. O na hoolilo apan i huiia. aole no ia e oi aku mamua o ka ioaa o ke Kaiana no ia manawa iike, Pauku 64. Aole loa ka Papa, no kekahi hana, e hana 1 mau aie iloko o ka makahiki hookahi a 01 aku i kai loaa ma kahiki i hoakakaia no ia makahiki. Pauku 65. O ka hapanui o na hoa o ka Papa Luiiakiai. oia ke koramu no ka lawelawe ana i na hana. aka nae. i mea e hiki ai ke hooholo i kekahi rula hooponopono, a i ole, e kauoha e hooliloia aku kekahi waiwai o ke Kalana, e kakau hooko hoi i kekahi olelo aelike. a i ole. e apono i kekahi bila haawina, a papa hoakaka paha no na lilo, a i ole ia, hoopau iUiu i kekahi luna oihana, a i ole, hoopiha i na oihana 1 hakahaka, he mea pono ke loaa ua rula hooponpono la a kauoha paha e apono ia e ka hapanui o na hoa o ka Papa.* Pauku 66. E malama ka Papa i na halawai mau no ka lawelawe ana i na hana o ka lehulehu e hoomaka aaa ma ka Poalua mua iloko o kela ame keia mahina a e mau ka noho ana no na la i like ka nui me ka mea e koi ia ana no ia hana, a e kahea aku no hoi ia i mau halawai kuikawa e like me ka mea e ikeia ana he mea ia e pono ai ka lehulehu. MOKU> T A 15. LUNAMAKAI. Pagku 67. Me ka paa ana malaio o na olelo hoakaka no ia mea ma keia Kanawai, ua loaa i ka Lunamakai Kalana o kela ame keia Kalana ka hiki e hooko i na mana apau, na pono ame na kuleana hooko, a e koiia lioi ia e lawelawe aku i na hana apau iloko o kona iuana oihana iho, oia hoi ke Kalana i kohoia ai oia, a oia hoi na mana i haawiia i keia wa ma ke kanawai, na ka Lunamakai Kiekie 0 ke Teritori, a i ole ia, na na Lunamakai 0 kela ame keia Mokupuni pakahi e lawelawe a e hooko aku; a e loaa pu no hoi iaia na mana ame na hana e ae i haawiia ma keia Kanawai a e haawiia aku ana paJia ma keia hope aku e kekahi kanawai e hooholoia ana e ka mana Ahaolelo; aka nae, aole e inanao ia ma keia Kanawai ua loaa i na Lunamakai 0 kela ame keia Kalana pakahi ka mana e malama, e paa, a e hoohana i kekahi halepaahao 0 ke Teritori, a halehoopololei., a i ole hale hoopaa, a i ole ia f o ka malama ana ame ka paa ana i kekahi poe paahao i hoopaaia maloko 0 ia mau wahi. Pauku 68. Na ka Lunamakai e: 1. Malama i ka maluhia o ka lehulehu. 2. E hopu a lawe imua o ka Lunakanawai Apana i hookuponoia e kokoke ana no ka ninaninau ana i na poe apau e hoao ana e hana, a i ole ua hana palia i kekaihi ofeni kue i ka lehulehu, a e hoopii aku ma ia hihia malalo o na alakai ana. a ka Loio Kalana. 3. E keakea a hooki i na hakakalua, kue i ka maluhuia, na haunaele ame na haunaele kipi. 4. E lawelawe i na hana o na Aha Hookolokolo Kaapuni apau e malamaia ana maloko 0 ke Kalana a e hoolohe hoi i na kauoha ame na kuhikuhi apau i ku i ke kanawai 0 na Aha Hookolokolo apau maloko o ke Kalana. 5. Ma kekahi hana i kupono e loaa na kokua a ka lehulehu i pili ia oihana e kahea aku i ke kokua ana o na makaainana kane 0 ke Kalana e like me ka nui kupono ana e manao ai no ka hooko pono i kana mau hana. 6. E malama a e hoomalu i ka halepaaliao Kalana, me na paahao maloko olaila. 7. E kakau apono maluna 0 na palapala aha apau ame na hoike i ka makahiki, ka mahina, la, hora me ka minute o ka loaa ana aku, ame ka hoopukaia ana o ia mea nana e hooko, i ka ukuia ana o na uku kaulele, a e hooia i ka inoa o na poe ma ia hana, ka inoa o ka hihia o ia palapala ame ka manawa i loaa ai. 8. E hooko i na palapala hoopii ame na kauoha e like me ke kuhikulii a ke kanawai. 9. E hooiaio, me kona lima ponoi, inaluna o na palapala hoopii ame na palapala kena, ke ano me ka manawa i hookoia ai, a ina ua hooko ole ia, ke kumu 0 ka hiki ole ana, a e hoihoi aku me kahakalia ole ia palapala. Pauku 69. O ka Lunamakai ame kona mau Hope Lunamakai e iilo lakou ma ka lakou mau oihana iho i mau Luna Koronero o ke Kalana, a ma ia ano, maloko iho o ko lakou mau Kalana ame na Apana pakahi e loaa no na mana a hana aku i na hana apau a na Koronero e like me ia i hoikeia ma ke kanawai. Pauku 70. Ina he palapala hoopii a kena paha no ka hoihoi i kekahi Kalana okoa aku, e hookouio no oia ia palapala hoopii a palapala kena paha maloko o kekahi wa-hi-leta, a e kakau i ka inoa o ke keena i oili mai ai ia, a e hookomo ma ka hale leta me ka uku mua ana no ke poo leta. Pauku 71. Aole kekahi kuhikuhi a kauoha paha a kekahi mea. a o kona loio paha i kekahi Lunamakai. e pili ana i ka hooko ana i kekahi palapala a hoike ana paha no ka »hooko ana a e pili ana paha i kekahi hana a hooheinahema ana paha e pili ana ilaila; e hookuu a huikala aku paha i ka Lunamakai no kona hoohemahema a hana ewaewa ana paha, ke ole e hanaia ma ke kakau ana i kakauinoaia e ka loio o ia mea a i ole e ia mea no, ina aole ona loio. Pauku 72. I ka wa e lilo ai ka Lunamakai kekahi mea komo pu ma kekahi hoopii a hookolokolo paha, o na p&lapala me na kauoha e piii ana ia hana, i hoakakaia ma ke kanawai na ka Lunamakai e hooko. e hookoia no e kekahi Hope Lunamakai; aka hoi, ina e hoomakaia kekahi hoopii kue i ka Lunamakai o na palapala me na kauoha apau, e hiki no ke hookoia e kekahi mea, he makaainana hoi no na Mokuaina H aiia o Amerika, o iwakalua kumamakahi makahiki, i hookohuia e ka Aha a Lunakanawai paha no ia hana. MOKUKA 16. N'A HOPE LUSAMAKAI. Pauku 73. E loaa no i kela ame keia Hope Lunamakai maloko o kona Apana pakahi na mana apau a e hana i na hana i hookauia ma ke kanawai maluna o na Hope Lunamakai. MOKUNA 17. KAKACOLEIO KIU.VA. Pauku 74» Ka ke Kakanolelo o ke Kaiana e: 1. Hoomaiu, e malama maluhia a I ole hoolilo ake paha e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. I na buke apau na palapaia ame na moolelo apau e waiho pono ia ana iloko 0 kona Keena Oihana. 2. £ lilo oia ma kana oihana iho i Kakauolelo 110 ka Papa Lunakiai % a ma ia ano e hooh&na aku i na hana e like me ia malalo iho nei: ta> Hoopaa i na moolelo apan o ka Papa; (e) K hookomo piha i na olelo hooholo apan a lakim me ka lakou man oleio hooholo maluna o na ninau apaa e pUi ana i ka imi ana i 4aia no* ame na koi kue i ke Kalana ; (i) Hoopaa i ka baloia aaa a keia ame keia laia maliima o

kek&hi ainau e iosa al he kolike oie, a i ole ia, mamiili o k<» noi a kekahi lala i hiki kino mai: fo) Mahope koke iho o ka hookuu aoa o kela ame keia. halawai a ka Papau e hooiaio i na koi apau i aeia a i kaoohaia do ka nku ana i ke dala; me ka hoike ana i ka «haiiia me ka la o keia ame keia koi a kaaoha paha, ame ka lla o ka aeia ana, a o ia mau koi a kaooha paha, e kakau hooiaia e ka Lonahoomalu o ka Papa, a m&hope o ia e waiho aku ke Kakaaolelo ia mea me ka Lunahooia; <u) E lawe mai a e malama i na hoike aka Puaka oke Kalana o na loaa ame na hoolilo o ke Kalana; K hoopaa a e malama i na hoomanao apaa o na haaa apau a ka Papa e lawelwe ai; (k) E hooia hooiaio me kona inoa ame ka siila oke Kalana i na moolelo apau o ka Papa i na wa upau e kaiaohaia ai e hoo> laha; <1) E lawelawe hoi ina hana apau i kauohaia eke kanawai, a e kekahi rula a kauoha paha a ka Papa ; 3. E lawe ae. me ke aponoia nae eka Papa Lonakiai i aila no ka oihana, a maluna iho ona e ikeia ai ka inoa o ke Ka« lana e like me ia e aponoia aku ana a e hoohanaia aka ana, a oia no hoi ke sila o ke Kalana a e hoohanaia no ka hooia ana i na pepa oihana apan ame na palapala i manaoia e hooko a e hooia e ke Kakauolelo Kalana, ma ka lawelawe ana i kana oihana. Oke kope i kuniia oia mea, e hoike ana ia ua maikai ia, a pela no hoi ke kope o ke sila o ke Kalana i ka wa e hooioli a hooponopono hou ia e ka Papa, e waihoia aku no ia maloko o ke Keena Oihana o ke Kakauolelo o ka Teritori. MOKUNA 18. LUNAHOOIA KALANA. Pauku 75. E hoopuka ka Lunahooia i na palapala kikoo dala i ka Puuku o ke Kalana no ka pomaikai o na mea apmu i kuleana ma ia mea no ka <hookaa ana i na hoopii ame na koi apau e koiia ana i ke Kalana i hnli pono mua ia, e liookaawale a e kauohaia e uku e ka Papa Lunakiai. E hoopuka pu no hoi ka Lunahooia i mau j>alapala kikoo dala i ka Puuku o ke Kalana no na aie ame na koi apau e kne ana i ke Kalana, i hoomaopopoia na huina e ke kanawai, a i hoomanaia ai paha e ke kanawai e hookaawaleia e kekahi mea a aha mana paha mawaho ae o ka Papa Lunakiai. Pauku 76. E hoike moakaka na kikoo dala apau i na aie i hoopukaia ai e lakou. ame ka manawa i aeia ai. Pauku 77. E huli a e hoomaopopo a e hooponopono ka Lunahooia i na Imke helu waiwai a na mea apau a mau Luna Aupuni paha i aie i ke Kalana a e paa ana paha i kekahi mau dala i kupono e ukuia i ka waihona o ke Kalana, a e hooiaio akn i ka Puuku i ka huina ma kekahi pulapala kope, a i ka hoihoiia ana mai iaia o kekalii palapala hooin, me ko ka Puuku kuni hooia e kau pono ana maluna, e haawi aka ia poe i likiki a liookuu ana a e kau aku i ka auhau ana maluna o ka Puuku no ka «huina i loaa iaia. Pauku 7S. E malama ka Lunahooia i hoomanao helu waiwai no na lawelawe oihana dala ana me ka Puuku, a i ka wa 0 kekahi mea e wailio ai i ka Lunaliooia i kekahi palapala hooia i kuni pono ia, e like me ia i lioakakaia maloko nei, no kekahi dala i ukuia ma ka waihona, e inalama no ka Luna> liooia ia palapaia hooia a e kau i ka malama miiluhia ana ia mau dala maluna o ka Puuku. Pauku 70. O na palapala kikoo dala apau i hoopukaia e ka Lunahooia i kela ame keia makahiki pakahi, e hoomaka ana ma ka la 1 o lulai no ka makahiki 1905. a niahope aku e hoomaka ana i ka Poakahi mua maliope o ka Ia ekahi o lanuari, e kau lielu papa ia ka helu, ka la me ka huina pakahi, ame ka inoa o ka mea e hookaaia aku ai, ame ke kumu o ia * hookaa ana e lioikeia no malnna o ia; a e hoopaaia hoi lakou, ma ka wa e hoopukaia ai ia mau mea e kopeia e ia ia mau kikoo dala, a ina kii ole ia mai no elua makahiki, e hoopauia no ko lakou waiwai. Pauku SO. Mawaena oka la mua ame ka la unii o kela ame keia mahina e nana ka Lunahooia i na huke a ka Puuku a e hoomaopopo ina ua malama pololei ia ia mau mea. Pauku 81. I kela ame keia ekolu mahiua hookahi manawa ka haahaa loa, a i kekahi manawa e ae paha a lakou e manao ai he kupono, e helu ka Luna Hoomalu o ka Papa Lunakiai, Loio o ke Kalana ame ka Lunahooia i ke dala iloko o ka waihona o ke K&lana. a e hana. a e hoohalikelike ma ka palapala palua i mau hoakaka e hoike ana: 1. I ka huina dala i kupono e loaa ma ka Waihona; 2. 1 ka huina ame ke ano o na dala io iloko olaila. Pauku 82. E waiho lakou i hookahi kope ona hoike ma ke Keena Oihana o ke Kakauolelo o ke Kalana, a o ka Lunahooia e kau hooiaha a e malama oia i kekahi maloko o kona Keena Oihana no hookahi mahina ka haahaa loa mahope iho. Pauku 83. Oka Lunahooia ame ka Puuku oke Kalana ma ka Poakahi mua o Feberuari, Mei, Augate ame Novemaba a ma na wa okoa ae hoi a ka Papa Lunakiai e kauoha ai. e hana 1 hoike hui i ka Papa Lunakiai e hoakaka ana i ka huina holookoa o na dala i oliiia, (e hoike moakaka ana i na maliele pakahi i loaa mai ai oia mau loaa) mai na kumu mai apau l ukuia ai ma ka waihona o ke Kalana; na knnm i pili aku ai ia mea ame na haawina i hookaawleia no lakotn pakahi; ka huina nui o na kikoo dala i hoopukaia a i ukuia; a mai na haawina hea mai; ka huina o na kikoo dala i hoopukaia a i uku ole ia. na aie me na koi i aponoia, a i ole ia, aeia a i uku ole ia. ame ka haawina e uku ia aku ai lakou; a ma ke ano nui e hana hoike piha me ka inoakaka no ke kolana dala o k® Kalana. Pauku 84. E hoomakankau no ka Lunahooia a waiho akd imna o ka Papa Lunakiai i kela ame keia makahiki i hoike papa huahelu, e hoakaka ana me ka maopopo loa i na hana apau i pili i ke dala o ke Kalana. e hoike kaawale ana i na loaa ame na hoolilo mai a no kela ame keia Keena Oihana. Papa, KomiBina» Hale Anpuni. a e hookaawale ama i na itama ano nui o na joaa ame na hoolilo i kulike me ka papa kuhikuhl e aponoia ai e ka Papa Lunakiai, a e hoolaha hoi ka Papa Lunakiai ia mea. Pauku 85. E lilo no i hana na ka Lunahooia o ke Teritori ka hui ana me na Lunahooia o kela ame keia Kalana i kela ame keia manawa, no na mea pili i na buke e malamaia ana e na Lnna Anpnni o na Kalana ame ko lakou ano ? ame na kino e hanaia ai na hoike. a e kukulo hoi i hana kaulike ma kela ame keia Kalana. A e iilo no i hana na kela ame kela Lunahooia Kalana ka hoomaopopo aoa i ka hookoia o na kahikolii ana a ia Lunahooia i oleloia o ke Teritori ma keia mea, ame ka kela ame keia Luna Aupuni o ke Kalana no ka malama aaa i kana mau buke me na hoomanao helu a hana i kana hoike ma ke ano i kuhikahiia e ua Lunahooia nei i oieloia o ke Teritort Paūku 86. E lawelawe no ka Lunahooia ina liana eae e like me na hoakka a ke kanawai MOKUNA 19. L«f!<rASUQL9 lMt LUKAOHI AUHAU. Pauku 87. E laweiawe ka Lunahelu ame Loniiohi Anhaa maioko oke Kaiana ona I kohoia ai r i ka anhaa aiia aku ame ka ohi ana i na anhau apau maialo o na kanawai apaa e piU ana i ka anhaa ana e hooholoia aku ai ma keia ho])e aku e 1» Ahaolelo o ka Teritori o Hawaii. Vavkv E uku hoi ka Lunahelu ame Lonaohi Auhaa *• hookahi manawa ika mahina, aoi aku paM ina daia apaa iloko o kona iima e Ilke me ia e hoomaopopoia ai ma ke kaaawaL [Aole i pau.]