Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 21, 26 May 1905 — Page 4

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kealii Sagum
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

 

NO KA MAKAHIKI...$2.00

NO EONO MAHINA...1.00

 

SUBSCRIPTION RATES

ONE YEAR...$2.00

Six Months...1.00

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU. A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

 

O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.

 

Hoopukaia i ka Hawaiian Gazette Co., Ltd.

 

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu Punalaau o Hawaii, ma ke ano Mea o ka Papa Elua.

 

DAVID L. A-I, :: Lunahooponopono

S. K. KAWAA, : Kokua Lunahooponopono

A. W. PEARSON, ::: Lunanui

 

HONOLULU. OAHU.

 

POALIMA ::: MEI 26, 1905

 

LA KULAIA KAUPUA.

 

O keia Poalua ae o keia pule e nee mai nei, ka la kanakolu o keia mahina o Mei, oia ka la kulaia kaupua i maa i keia Paeaina i ka hoomanaoia i na wa i hala ae a makou e manaoio nei e malamaia ana keia a oi ae mamua o ko na wa i hala.

            O kekahi keia o na la-kulaia maikai loa iwaena o na la kulaia i hookoia a i kauohaia e malama, oia ma keia mau manawa i hala koke iho nei aole i nele ka ikeia ana aia ka mana o keia hoomanao o ka poe make ua malele aku mawaho a komo iloko o ka hoomanao ana o na make o na ohana me ka nana ole ae i kona koa ole.

            O ka hookahua mua ana ia o keia la kulaia pili no ia i ka hoomanao ana i ka poe koa no lakou na make maluna o na kahuakaua o ke kaua kuloko o Amerika mawaena o ka Akau ame ka Hema i hooholoia ai, e hoomanao mau ai a lilo i la kulaia no ka lehulehu – e hoowehiwehi wale ana no nae i ka poe koa i haule a make maluna o ua mau kahuakaua la.

            Aka i ka nee ana o ka manawa pela i pii ae ai ka ikaika o ka iini hoomanao o ke kanaka Amerika iloko ona no ka hoomanao ana i ka poe make, nolaila, ua mohala loa ae ke kau pua ana aole wale no maluna o na he o ua poe koa nei i make maluna o ua mau kahuakaua nei, aka ua hui ia mai la ka hoowehiwehi ana maluna o na koa e ae i make ole maluna o na kahuakaua i oleloia ae nei aka ua make no nae lakou iloko o ka oihana koa.

            A e like no me ka nee ana o ka manawa pela i ikaika loa ai ka iini o ka hoomanao ana i ka poe i hala a oia ka pakui hou ia ana o ka hoomanao, a ua ikeia ia oiaio iloko o keia kulanakauhale, oia hoi, - o ka hoomanao ana o ka lehulehu – aole wale i na koa, aka i ko lakou poe aloha oihana koa ole i haalele mai i keia ao.

            Nolaila i ka houluulu ana i na mea apau, ua hiki ke hoomaopopoia ka nui o ka ikaika o keia hoomanao, oia hoi, “hoomanao a kaupua maluna o na koa o ke kaua kuloko o Amerika, elua, hoomanao a kaupua maluna o na koa e ae: ekolu, hoomanao a kaupua ma luna o na he o na make oihana koa ole e ae apau.” E hoomaopopo e ka makamaka i ka ikaika o keia iini hoomanao oia hoi, ua hoomaka mai ke anuu ekahi mai a pii ana a hiki i ke anuu ekolu.

            Eia hou, o keia hoomanao ana i ka poe make aole wale i na haole makaainana Amerika wale no, aka i na Hawaii no kekahi a he mau makahiki ka hoomaheleia ana o ia oiaio, maloko o ka pailina o Kawaiahao, ame na pailina e ae o keia kulanakauhale, he kaupua ana ka lakou aole maluna o na koa wale no, aka, maluna o ka lakou poe aloha i hala aku i ka make.

            O kekahi, oia no ka malamaia o na anaina hoomanao, he mea hoi i ike ole ia ma na makahiki mamua loa aka i na makahiki mahope koke mai i ikeia ai ia mau oiaio koe wale no na anaina malama hoomanao o na G. A. R. ame na koa kahiko o ke kaua kuloko i ola ai a i ola mahope mai i komo pu iloko o ka laulima ana i na hana hoomanao.

            O kekahi mua i ike nui ia a he mea no hoi ia i ike ia na wa i hala oia ke kaa ana o keia hooikaika hoomanao i na Amerika wale no, aka i ka nee ana o ka manawa imua pela i uhi ikaika aku ai ka hoomanao ana iloko o na lahui like ole apau i noho a kuluma iloko o Amerika Huipuia a iloko o Hawaii nei oia he aina o Hawaii i maa i ka hoomanao ana ia mea.

            A i keia mau la o ke auana hou, aole ia he haawina ha’oha’o o ka hoomanao o na lahui like ole apau iloko o Hawaii Paeaina i ko lakou poe make mai na koa a na make oihana koa ole, a ma keia mea i makemake nui ai ke Kuokoa e hoala i ko lakou mau noonoo a na Hawaii e ala a e hui pu iloo o ka hoomanao ana o keia la, a o ia mau iini e hooko aku ma ka Poalua e hiki mai ana maluna o na moelepo o kakou e waiho mai nei.

            A me ia mea i nele ole ai ke komo pu ana o ke Kuokoa a aohe no he kuleana iki o kekahi mea i noho iloko o ka aina malamalama e ha’o ae aka e ikaika kona iini no keia la kaupua hoomanao o na make a e ohuohu no na ilina me na pua e pono ai.

 

E HOAO I KA CHAMBERLAIN PAIN BALM

 

            Aole he laau hamo e ae e loaa koke ai ka oluolu mai na eha rumatika mai. Aole loa hoi he laau waiwai nui loa no na eha koikoi loa e like me ke kua eha ame ka eha o ka umauma. E haawi i keia laau – hamo i na hoao ana a e hookamaaina aku oe iaia i kana mau hana hoola kamahao a e hiki mai ana no ka manawa au e hoohemahema ole aku ai iaia. Ke kuaiia nei e BENSON, SMITH & COMPANY. Ltd., na agena ma Hawaii nei.

 

KA IKE KOHO.

 

            O ka ike koho he mea pililaula ia i na kanaka apau a he @u@a no k@@a mau aoao, oia hoi na auwai i manamana aku ai kona @@@ mao@@ aka nae ua hiki no ke hoihoiia mai ua ike koho la a i hookahi wale no auwai nui e kalele ai ke kanaka a e kukulu ai i kona ike koho a maluna o ia alahele i manao ai ke Kilohana e hoo@@@ i keia kumuhana.

            He manaolana ko ke Kilohana aole i nele ka loaa ana o na manao iloko pakahi o kela ame keia makaainana Hawaii aloha aina o ka @@@ nui iloko o keia mau la e nee nei oia no ke Aupuni Kalana. Ua hoike maopopoia mai ka oiaio o keia manao ana no ka mea, ua malamaia ae ke keehina mua e loaa aku ai ua kulana aupuni la, oia hoi, ke Kanawai Kalana i hooholoia e ka Ahaolelo. O ka lua o na keehina i laweia oia ka waeia ana o na elele i na Ahaelele Waemoho a o ke kolu oia ka akoakoa ana o ua mau elele la e hana i ka lakou hana i kohoia ai – ua pau nae ko na Repubalika a o ko na aoao e ae eia no ke noonoo nei.

            Nolaila i ka ulu ana mai o keia mau mea ua lilo iho la keia i ninau nui, a e like me ka lilo ana mai o keia i ninau nui, pela ke Kilohana e manao nei, ua lilo mai ke poo o keia kinomanao i mea nui, no ka mea o ke anuu hope loa ia alaila kau kakou iluna o ke Aupuni Kalana, a pela iho la i ala mai ai na manao e hoomahele ma keia poomanao, a e hoihoi ae hoi iaia a komo ma ka aoao pukahi, oia hoi, “ka ike koho i na luna kalana no ua Aupuni Kalan nei.”

            Ina aole e puka mai ka olelo hooholo a ka Aha Kiekie mamua o ka hiki ana mai o ka manawa e hoohanaia ai ka “ike koho,” oiai ua kuahauaia ka manawa a ina e hooholo hoopaaia mai ka mana o ke kanawai alaila, he ekolu mea nui a ke Kilohana nei i manao ai ua kupono e laweia mai a noonoo i ka manawa a ke kanaka e noonoo ai maluna o keia poomanao, a mai keia manawa aku no a hiki mai i ua manawa la.

            O ka mua, e hoolilo i keia ninau i mea nui. Elua, ka wae ana, a o ka hope loa, ke koho oiaio ana.

            Maluna o ka manao mua, aole e hiki kekahi mea, ninau paha a hana paha ke hololea a maikai ke ole e hooliloia mai ua mea la i mea nui, nolaila i ka hoolilo ana i mea nui ua hoalaia na manao like ole e hiki ai ke alakoia aku na hoomahele ana e hiki ai ke hooholo i ka mea pono e hanaia ai e like ai ua mea la i mea holopono a maikai. Pela no ko kakou “ike koho” ina aole e hooliloia i mea nui e lahilahi ana ko kakou ike koho, huhew ke koho ana, a o ka hopena ua lilo ua “ike koho” la i mea waiwai ole, aka ina e hoolilo ana ke kanaka ia mea i mea nui nana e hoalala i kona lunamanao ma ke alahele maikai aole e nele ka puka mai o kekahi haawina maikai a hololea. Aole pili keia i ka hoala ana i na “ike koho” ma na mea e poino ai no ka mea aole he hopena maikai e loaa mai ana ma ka hoomahele ana ma ia alahele.

            Aole wale oia, aka i ka lilo ana o keia ninau i mea nui na ke kanaka e noonoo ai he mea pono e loaa ka manao e nana i ka pono laula, no ka mea o na mea pililaula apau, ku i ka pono, he hopena pililaula no ko lakou, a o na lawelawe ana i na hana o ke aupuni he mau mea pililaula lakou, a he mea pono e hoolilo ka hahai ana o ka “ike koho” o ke kanaka ma ia alahele hookahi, aole hoi ma ka pilikahi. O ka “ike koho” pilikahi he pomaikai pilikahi no ka hopena, nolaila aole ia he mea waiwai no ka pililaula a he hana naauao ole na kekahi kanaka ka hoala ana mai i ka manao e koho i kekahi poe luna kalana no ka pomaikai pilikahi, nona iho paha, a no kona hoaloha paha, a kapae ae i ka pono pililaula.

            O ka ninau koho balota kalana aole ia he ninau liilii a papau wale no kona kumu ana a ulu ana, aka he ninau koikoi ia i pili i ke ola ana o ke kanaka hookahi ame ka lehulehu holookoa, a o ka hoohemahema ana i ka lawe ana mai a noonoo nui a hoolilo ia mea liilii ua like no ia me ke kiola ana i ka pono ame ke ola ana o ke kanaka ame ka lehulehu holookoa. I ko ke kanaka hoolilo ana i keia ninau i mea liilii a hooulu ole i kona noonoo, e lilo ana ia kanaka i mea hiki ke hukihuki wale ia kona manao ma o a maanei, hoopouliuliia kona ike, a hiki ole iaia ke hookaokoa ae iaia a lilo ole i kanaka kuokoa e hana ana i kana mea i ike ai he pono nona ame kona mau hoa makaainana, i ka hiki ole ana i ua kanaka la ke ku nona iho ua lilo iho la keia “ike koho” i mea hiki ke piepieleia no ka pono pilikahi o kekahi moho a mau moho paha e holo ana ma na kulana oihana kalana, i loaa na manao iloko ona a i ole iloko o ua mau moho la, e hana no lakou iho ame ko lakou mau hoaloha, aole hoi i ka pono pililaula. Aole e hiki ke hooleia ka oiaio aia no iloko o na moho o na aoao kalaiaina like ole e waihoia mai ana na ka lehulehu e koho aku, he poe kanaka i manao no ka pono pililaula, a e like me ka oiaio o ia mea pela no ka oiaio, aia no he poe moho i manao no ko lakou mau pono pakahi iho, a no na poe o keia ano he mea pono e hoala ka lehulehu holookoa i na noonoo ana a hoolilo i keia ninau i mea nui.

            Ke manao nei ke Kilohana ua hiki mai ka manawa e ku ai kela ame keia makaainana Hawaii a pa-ku aku i na hana pomaikai pilikahi i ole e loaa hou mai na kekeue ana, ke kapae ana a hoolilo i ka pono pililaula i mea e piepieleia ai no ka pono pilikahi, ame na hana pono ole apau e waia ai ka inoa o keia Teritori, a oiai o na Hawaii no na keiki kupa o ka aina, e pono e komo ka makee ana iloko o kela ame keia Hawaii oiaio no kona aina hanau ame kona inoa maikai, a e hoolilo i keia ninau i mea e noonoo nui ai. Aole keia he manao hooulu hoohakaka a hoomokuahana i ko kakou noho lokahi ana me na hoaloha ilikea, oiai he poe makaainana like kakou, aka e hana kakou i na mea pono apau e hiki ai ke kinaiia na hana imi balota pomaikai pilikahi, a e hoolilo i ka pono pililaula i mea oi ae mamua o na mea apau, a e hooi aku i ka noho hoaloha ana me ko kakou mau hoa makaainana ilikea ma na mea maikai apau.

 

KA WAE ANA

 

            Mahope o ko kekanaka noonoonui ana a hoohuihui ana i na hoaiai pokole maluna ae nei ame na mea e ae i pili i keia mahele manao alaila o ka hiki mua loa e loaa ana iaia oia ka wae ana i kana mau moho e koho ai. Ua wae iho nei na Repubalika o Oahu nei ame ko na mokupuni e ae, i ka lakou mau moho i manao ai ua loaa na mea maikai i hoikeia ae nei maluna ia lakou – a ke noonoo mai nei hoi kekahi mau aoao kalaiaina e ae makaainana no ke koho aku i mau luna kalana.

            Maluna o keia mahele manao he ekolu mea nui a ke Kilohana i makemake ai e lawe mai a panai aku imua o ka lehulehu. O ka mua oia ke kuokoa; ka lua, ka oiaio, ame ke aloha ke kolu.

            O ke kuokoa aole i pili ka hoopilimeaai iaia ame na mea e ae i like aku me ia ke ano, aka ua like me kekahi kumulaau i manoanoa ke kolo ana o kona mau aa iloko o ka honua a hiki ole ke kulaiia oia ilalo. E ku no oia a paio imua o na mea e hoao mai ana e kulai iaia. Pela no ke kanaka i hookumu iaia iho maluna o ke kuokoa, aole oia e ae wale e hoohinaia oia ilalo, a e paio no oia imua o na mea nana e hoohina ana iaia.

            O ka loaa ana o kekahi mau luna kuokoa o na manao iloko o kekahi kalana, alila ua hiki ke paio aku ina e ala mai ana kekahi mau mea nana e hoopilikia i na hana kalana. Aia ma ka lawelawe ana i na hana Aupuni Kalana aole e nele ke ala ana mai o kekahi mau ninau nui e komo ai ka pono laula o na kanaka apau, a ina he poe luna kalana kuokoa na poe e kohoia ana, alaila o na ninau kupono apau loa, aole e nele ka ae lokahi ana ame ka hooneeia ana aku oia mau ninau mua, alaila o ka lehulehu no ke pomaikai ana; aka ina he poe luna kalana hoopilimeaai, a nana i ka pono kaukahi o ka hua maopopo loa e loaa mai ana, ua nele ka lehulehu i ka pomaikai a ua lilo i ka poe kakaikahi wale no.

            Maopopo loa keia mea, a ke hakilo loa kau ke kanaka iloko o ka hohonu oia mea he kuokoa e loaa mai ana no he mau mea maikai e ae: aka he mea pono no e hoohui i ke kuokoa ame ka oiaio.

            O ka oiaio he hooko pono kekahi mea e hahai aku ana iaia; waia ole, manaoio e hana, a he pololei kana hana. Aole e hiki i kekahi mea ke oiaio ke ole oia e hooko pono, aole hoi e oiaio ina ua waia ka inoa. Aole he molowa iloko o ka oiaio. Aole ke kekee iloko olaila. O ke kanaka e noho aku ana ma kekahi kulana kalana. Ina aia he aloha iloko ona, he aloha oiaio hoi, aole loa e ae ka lunaikehala o ia kanaka a mau kanaka paha e hana i kekahi hana e poino ai kona inoa poino kona mau hoa makaainana a poino pu me kona aina.

            I ka hoohui ana i keia mau mea ekolu ua nani maoli, a ina pela e wae ai kekahi kanaka ame na poe no apau i loaa ka mana koho, mahope hoi o ka noonoo nui ana ame ka hoolilo ana i keia ninau i mea nui, alaila ua pomaikai na poe apau i ka loaa ana o na kanaka kupono i komo keia mau haawina maikai, e hookele i ke Aupuni Kalana, no ka mea oia ana ka hopena e loaa mai ana, ke hahaia keia mau kuhikuhi laula ana.

 

KOHO ME KA OIAIO.

 

He mea maa mau mahope o ka pau ana o ke koho ana ke ala ana mai o na manao no ke a’o lalau ia, ka onoonouia ame na mea like, a ke Kilohana hoi e manao nei aohe e ala mai ana ia mau olelo ana ke lawe na makaainana a noonoo nui a hoolilo nui i keia ninau i mea e noonoo ai, a loaa na hopena i hoaiaiia ae nei maluna.

            He mea pono e kaupaona like na makaainana i na moho e waihoia mai ana na lakou e koho aku. E imi a e huli pono i ko lakou mau ano. Aole keia he mea pohihihi i ke kanaka, aole hoi ia he mea nalo ke huliia. O na kulana hookupono i hoaiaiia ae nei maluna he mau mea ikemakaia i kela amekeia la. O na moho i waeia o ka aoao Repubalika – pau pu me na moho e waeia mai ana e na aoao kalaiaina e ae – he poe no lakou i kamaainaia a i ike ia ko lakou mau ano e ka hapanui o na makaainana i loaa na mana koho balota, nolaila aole no e nele ka hiki ke wae ae i na moho i loaa na haawina i hoakakaia maluna ae nei.

            O ka manao nui, he mea pono i kela ame keia makaainana koho balota e koho e like me kana i ike ai o ka pono ia, ma ka hahai ana mahope o keia mau alakai ana, aole hoi me na manao ononononuia ame na kuhikuhi lalau ana, a oiai he nui ka poe o ia ano, no lakou keia poloai ana. O na poe e hoolohe ana i na a’o lalau ana aole e nele ko lakou lilo i poe e piepiele ana i ko alkou mau pono koho balota no ka pono pilikahi ake paha e loaa aku kekahi mau pomaikai nona ponoi wale iho no. O ke kuai ana ka pono koho no kahi loaa manawa wale no, ua kiolaia ka pono nui a ua nana ia aku ka pono uuku, ua hoomaunaunaia ka pono laula a ua lilo i mea waiwai ole.

            Nolaila o ka hookuku ana ae i keia mau mea e pono ke kanaka e koho me ka oiaio aole ma ke a’o lalau ia. E koho me ka oiaio i na moho kupono apau, me ka nana ole ae i kona aoao kalaiaina: aka ina no ka aoao kalaiaina ka ninau ana, aole he mea e hoohewahewa ae ai i ka oi aku o ka aoao kalaiaina Repubalika mamua o na aoaoa e ae, eia nae no ke koho ana kela hoomahele ana, a maluna o ia mea ko ke Kilohana manao @@@ ulu ae ke kanaka i keia mau mea apau a lilo i hookahi @ ke man@@@@ ina pela ka noonoo ana o ka hapanui aole e nele ka @@@ maikai a hololea like i ka manao o ka lehulehu a kinaiia na m@@ ino apau a hoopukaia mai na mea maikai, ke kahua hoi o keia @@@.

 

Ka Ahaolelo Kuikawa.

 

Mai ka aoao ekahi mai.

 

            Na ke komite hui maluna o ka bila haawina Senate helu 5 i waiho mai i ka hoike e hooholoia na hoololi a o ka hooholoia no hoi ia o ka bila.

            A no ka hoike ana mai o ka Senate i kona lokahi ole i na hoololi nolaila ua koho aku ka Lunahoomalu ia Haia. Lewis ame Long i mau hoa no ke komite hui maluna o ka bila, a hoopanee no hoi ka Hale i ka hora 11 a. m. a i ke ahiahi i hoopuka mai ai ka Lunahoomalu he kono i na hoa lunamakaainana e akoakoa ae i ka paina e malamaia ana ma ka Hokele Hawaii ia ahiahi.

 

KA SENATE.

            La Hana 16, Mei 19.- Mahope iho o ka hoike ana ma o Dowsett ka luna hoomalu o ke komite hui me kela o ka Hale – e hoike ana i ka hoole ana o ko ka Hale aole e hui ke komite hui maluna o ka bila haawina hoolilo, a nui ka hoohalahalaia o ka Senate no keia ano o ka Hale ua heluhelu mai la ke kakauolelo i ka leka a ka Hale e hoole mai ana i ka lokahi ana maluna o ka hoike a ke komite hui kuka maluna o ka bila Senate 6.

            Ma hope iho o ka hooholoia ana a aponoia ana o ka hoike komite hui o ka Senate maluna o ka bila Senate 6, oia no hoi ke apono ana i na hoololi, ua hookomo bila mai la o Achi i haawina kuikawa o $50 no ka uku ana i na bila i uku ole ia o ka Papa Hooulu Ululaau ame Mahi a pau i ka heluhelu ekahiia.

            Mai ke komite hui mai maluna o ka bila Senate 5 he hoike pili ia kumuhana a ma ka noonoo ana ua aponoia ae a holo no hoi ka bila.

            Mahope iho o ka heluhelu ana o ka hoike a ke komite o na ala me loaa pili i ka bila haawina no ka hoomakaukau ana i ka Teritori no kona nee mau imua ina e haule ana ke kanawai kalana – e hoike ana ke komite i ka hana ole ia ana o kekahi mea maluna o ua kumuhana la a hoopanee no hoi ka Aha a noho i kahi la ae.

 

KA HALE.

 

            La Hana 16, Mei 18.- O kekahi hana ano nui i lawelaweia e ka Hale ma keia la hana oia no ka noonoo ana i ka hoike a ke komite kuikawa maluna o ka bila haawina o ka Senate helu 2, a oia no hoi ka bila ukuhana o ka Teritori a ua hoohalaia kekahi manawa loihi ma ka noonoo ana, e hoololi ana i kekahi mau itamu a hookaawale a pokepoke i kekahi, a ma ka panina o na hana ua hooholo heluhelu elua ia ae ua bila la.

            Na ke komite hui kuka mai he hoike maluna o na hoololi o ka bila Senate 6 a ma ka noonoo ana ua aponoia ua hoike la a oia no hoi ka holo ana o ka bila nona iho.

            Ua hooholo pu ia no hoi ka bila Senate 8 pili i ka haawina dala o 2000 no ka uku ana i na uku o na hoike o na aha hookolokolo.- ua hooholoia ma ka heluhelu ekolu.

            Na ke komite ola i waiho mai i ka hoike lokahi no ka hookaawale ana i haawina dala o 1500 no ka hookomo ana mai i kekahi ano i’a o Mekiko iloko o Hawaii i loaa ai ka i’a nana e ai na makika.

            Na ke komite hui pili i kekahi bila haawina a ponoia ka hoike a o ka holo no hoi ia o ka bila ma ka heluhelu ekolu.

            Na ka Papa Ol amai ma o ka Peresidena la he leta e noi mai ana i haawina dala nui kupono e loaa ai i mikini wili poi no ke Kahuama’i Kalaupapa a i haawina o $15,000 no ka pono wai o ia wahi hookahi. Ua waihoia na noi i ke komte hui o ka bila haawina o na hoolilo.

            Ma hope iho o ka hookomo itamu hou ana iloko o ka bila aie ma kona manawa i hapaiia ai no ka heluhelu ekolu ana ua hooholo heluhelu ekolu ia ae la ua bila nei a o kona holo ana no hoi ia me keia mau hoololi, a hoopanee no hoi ka Hale.

            La Hana 17, Mei 19.- Aole he nui na mea i hanaia e ka Senate ma keia la. Ua ulu ae he mau papa leo ana i ka manawa a Dickey i noi ae ai e hoihoiia ka Bila 7 a ka Senate i ke komite o na Loaa ame Ala, a rulaia ke noi e ka Peresidena.

            Ua loaa ae la he leta mai ka Hale ae e hoike ana i ka aponoia ana o ka hoike a ke komite hui maluna o na bila 5 ame 6. Ua hoihoi pu ae no hoi ka Hale i ka Bila 8 a ka Senate me ka hoike ae i ka hooholoia ana, a waihoia ua leta la ma ka papa.

            Ua hooholoia ka Olelo Hooholo Helu 1 a ka Senate a Parisa i waiho ae ai ma ka la mamua iho. Hooholo pu ia no hoi ka bila e hookaawale ana i $50 dala no ka uku ana i ka aelike i hanaia e ka Papa Mahiai ma ka heluhelu elua ana, a no ka hana hou ole i koe ua hoopanee ka Senate.

 

KA HALE.

La Hana 17, Mei 19.- O keia ka la i noonoo ai ka Hale i ka Bila Ukuhana, oia no hoi ka Bila Senate Helu 2, no kekolu o ka manawa, a hooholoia mahope o na hoololi ana he nui, e hoomahuahua ana hoi i na ukuhana a e hookomo hou ana i mau itamu hou. Ke hoi hou ua bila la i ka Senate e maopopo ole ana ia lakou o ka lakou keiki punahele paha ia aole paha. He umi poe i hoole ae i ke koho ana ma ka aoaoa apono, mamuli o ko lakou maopopo ole ina aia ua bila la iloko o ke apo o na loaa o ka Teritori. O Cox ka mua o ka hoike ana i kona manao kakoo ole i ua bila la e like me ia i hoololiia, a hahai o Haia, Holstein, Kaniho, Mahelona, Shipman, Smith, Mahikoa, Sheldon ame Waterhouse mahope ona.

 

KA SENATE.

 

            La Hana 18, Mei 20.- Ua hoole ka Senate i ke kakoo ana i na hoololi a ka Hale maluna o ka Bila Hoale i holo me na pokeokeo he $1,302.500, a koho ka Peresidena ia Bishop, McCandless, Parisa, Hayselden ame Gandall i mau lala no ke komite hui.

            Hoao hou o Dickey e hapai mai i ka noonoo ana i ka bila 7 a haule hou no. Na Bishop i hookomo mai he bila no oia ano a holo ma ka heluhelu ekahi. Hooholoia ka olelo hooholo a Parisa.

            Na Lane he noi e noonooia na hookohu a ke Kiaaina, a waihoia me ka noonoo ole ia mamuli o na wehewehe ana a Senatoa Achi a hoopanee ia na hana.

 

KA HALE.

 

            La Hana 18, Mei 20.- Ua heluheluia ae ka Bila Senate 9, e pili ana i ka haawina o $50, no ka manawa mua loa.

            Ua pepehi iho ka Hale i ka Olelo Hooholo a Parisa i hooholoia ai ma ka la mamua iho e ka Senate, a mahope o ka hana ana no hookahi hora ame ka hookohu ana a Lunahomalu Knudsen ia Waterhouse, Sheldon, Pali, Holstein ame Harris i komite hui me ko ka Senate maluna o ka bila hoale, ua hoopanee ka Hale.

 

Olohani Limahana ma Maui.

 

            Ma ka Poaono i hala i loaa mai ai ka lono ma Honolulu nei no ke ala olohani ana o na limahana ma Kaanapali, Maui, a ua hele loa aku keia olohani ana a komo pu mai me ko Lahaina poe. O ka olohani mua i loaa mai ka lono ma Honolulu nei oia ko Wailuku, eia nae aole hoi he ikaika loa e like me keia i ala ae ma Lahaina.

            Ma ka lono i loaa mai ia Makai Kiekie Henry mai ia Blauwina mai, ko Maui Lunamakai, ma ka auwina la Sabati ae, ua ikeia ua ala ae kekahi haunaele nui i hui ae ai ka poe olohani ame ka oihana makai a hakaka lima maoli. Ua kiia kekahi o na Kepani olohani a make a ua hana aku hoi ka poe olohani i na hana ponoole maluna o kekeena o ka hui mahiko o Lahaina ma ka hoonou ana i ka pohaku. Ua noiia mai na koua ana mai Honolulu nei aku, a malalo o ia noi i kaheaia ae ai kekahi poe makai ame ka pualikoa malalo o Kapena Johnson e hoomakaukau no ka holo ana aku no kahi o ka pilikia i ala mai.

            Ma ka auwina la Sabati, mahope o ka hora 3, ua haalele iho la ka mokuahi Kinau i kona uwapo a holo aku la ma kana huakai lawekoa no Lahaina no ke kokua ana i ko Maui puali makai ame ko Wailuku pualikoa i hoouna mua ia ae ilaila i ka wa i loaa ae ai ka lono hoohaunaele o na limahana. Penei kahi moolelo pokole i loaa mai no ke kumu o ke ala ana mai o kela olohani.

            Ma ka po Poaha ua pepehiia o Iwamoto e kekahi o na luna ma Kaanapali. O keia ka mea nana i hoala ae i ka inaina laena o na Kepani limahana o Kaanapali. No ia mea ua koho ae lakou i ko lakou mau elele e hele aku e hui me ka Lunanui-o-ka-manawa Scrimbeour a waiho aku iaia i na hoohalahala ana ame ka hoopii hoopau ia eha mau luna e hoohui pu ana iloko oia hoopii hoopau luna, e hoopauia ke poo luna.

            Ua hoole mai ka lunanui i ka hooko ana i na koi hoopau luna, a o na koi e ae oia ka i aeia, e hoopau ana no hoi i ka luna nana i pepehi i ke Kepani. Ma keia ua paa loa mai na Kepani i ka lakou mau koi a hoole hoi i ka hele ana e hana; nolaila ua hoole loa aku ka lunanui i na koi apau, a kauoha aku la e laweia na limahana apau no lakou ka huina o 460 no Lahaina maluna o kekahi kaaahi i hoomakaukau e ia eia, me ka hoomau no nae o na Kepani i ka hoole ana. Ma Lahaina ua loaa aku no na Kepani e hana ana no, a oiai ua kulike no ko lakou mau manao me na poe i laweia aku mai Kaanapali aku, nolaila ua hui aku la ko Kaanapali poe me ko Lahaina poe, a oia no hoi ka manawa i komo mai ai na luna e hookaawale, eia nae ua lanakila ka poe olohani. Mahope aku o kela ka hoonouia ana o ka hale wiliko i ka pohaku.

            E pil iana hoi i na mea i ala ae ma ka po Poaono a ao ae Sabati a hoounaia mai ka lono no Honolulu nei, ua oleloia ae ua malama ae na Kepani o Kaanapali he halawai. I ka pau ana o keia halawai a i kekahi poe e hoi ana, ua kipa aku la kekahi poe i ka hale o Kyonoga, he Kepani hakuhana i komo na manao hoowahawaha ia e kona mau hoa lahui. No ke a’o ana aku iaia e hookaawale aku, oiai o kona noho ana ma ka mahiko oia kekahi mea e puikaika loa ai na noonoo ana maluna o ka ninau e waiho nei.

            I ka hoea ana aku o keia poe ma kahi e kokoke ana i ka hale o keia Kepani, ua halawai aku la lakou me na makai e ku kiai ana malaila a ua kauoha ia na Kepani e hookaawale aku. Mamuli o ka paakiki o ke kiai ua hiki ae la malaila na poe apau e hoi ana, a oia ka manawa i ala ae ai ka haunaele a kila kekahi Kepani i ka pu a make.

            Ma na lono hope loa i loaa mai nei aole no he mau mea ano nui i ala hou ae, aka aole i loaa ae ka lokahi mawaena o na limahana ame ka hakuhana.

 

            Ma ka Poalua nei i @ia ai kela kanaka nana i pepehi i ka Duke Kiekie Sergius o Rusia.

 

Ka Hopena Ino o ka Grip.

 

LAAU NA K@@@

            KOKOKE KA @@@

            PUUWAI.

IKE O MRS @@@

            WINA PO@@

            A LOAA @@@ IAIA KA @@@

            O KA LAAU LAPAAU H@@@

 

            I ka wa e loaa ai kekahi @@@ grip a ola ae e ka@ no na haaw@@ waliwali maluna ona, lahilahi @@@ koho, holopono ole k@@@ lohai ka noonoo, he kulana hoi @@@ ho ana i na lala o ke kino @@@ loa e lilo i pio na ka numonia @@@ rumatika, poniniu, a i ole loaa @@@ akepau.

            O na moolelo i ha@@@ e ka @@@ o na poe i loaa i ka Grip ua ano @@@ no ma na ano apau. O kekahi @@@ loaa i na haawina ehaeha loa @@@ poe; o kekahi hoi ua maluh@@@ mauleule ame na ano like ole @@@ mai ana mai ka anaemia a @@@ lahi paha o ke koko; o kekahi @@@ i ka ma’i nalulu ikaika loa, @@@ a hiki ole ke hiamoe; o kekahi @@@ nawaliwali ke akemama; paa@@@ hanu ana a loaa hoi i ka loloka@@@ ika loa. Ma kela mau mea apau @@@ imiia ke ola a loaa ole a hiki @@@ ka laau hooulu-koke a Kauka Williams ka Huaale Akala hou. @@@ hikiwawe ame ke ola pono @@@ he laau i lihilihi aku i keia.

            Ua hoike mai o Mrs. Van @@@ oiaio o keia mau hoike ana @@@ kana:

            “Ua loohiaia wau i kekahi @@@ ikaika loa, a mamua o ko’u @@@ loaa iho la wau i ka rumatika @@@ hoehaeha ia’u no ekolu mahina. Aia ko’u kino ke emi pu ia. Mahope @@@ iho o ko’u loaa ana ua hiki ole @@ hele no hookahi pule. Ua p@@@ hua ae ko’u pilikia a o a @@@ hoi ua haawipio aku wau @@@ ika ana, a no na pule ekolu @@@ ke waiho @@ maluna o kahi @@@ laau loa ae la ko’u mau @@@ la ka eha iloko o ko’u puuwai @@@ mea nana i hoopihoihoi mai @@@

            “Ia’u e waiho ana iloko o @@@ kia a ma kekahi ulia ua loaa @@@ he wahi buke uuku e hoike @@@ mea oiaio no ka Huaale Akala @@@ ka Williams no ka Poe @@@ hoike manao oloko o ua buke @@@ mea nana i hoala i ko’u noonoo @@@ kai aku hoi ia’u e kuai i @@@ mea oiaio ua hooia mai ke@a @@@ ale i ko lakou kupono @@@ maka koke mai la ko’u maikai @@@ koke iho o ko’u lawe ana ia @@@ ua loaa mai hoi ke ola mamu@@@ hooki ana i ka lawe ana @@@ mua. He eha pahu a o ko’u @@@ ia he wahine ola.”

            Eia o Mrs. Laura M. Van @@@ noho nei ma ka helu 20 alanui @@@ Danbury, Conn. He laau maikai @@@ no ka Dr. Williams’ Pink Pills @@@ ma’i e ae e hahai ana mahope o @@ grip. Ke kuaiia nei ma na halekuai laau lapaau apau.

 

Hooheiia me ke Kaula.

 

MAUI. Mei 20.- Eia ke ka@@@ moku Manga Reva, e ku @@@ manawa ma Kahului nei no @@@ ana i ke ko, ke halawai nei @@@ ku@a mamuli o ka holo mahuk@@@ na mau luina. I keia manawa @@@ ona mau luina i nalowale.

            Ma ka Poaha i hala i ku @@@ keia moku mai Kapalakiko mai @@@ ae la mawaho, e kokoke ana @@@ i kuaau. Ma ka Poalima ae @@@ huka aku la he ekolu mau @@@ ka au ana iuka o ka aina @@@ lakou ua aneane e piliholo @@@ kele@a e ka waapa o ka mok@@ hoiia aku oia no ka moku. @@@ Poakolu komo mai la ka moku @@@ nei o ke awa a hoomaka iho la @@@ piha ko. Ma ka la inehinei ua @@@ ae kekahi poe luina e iho @@@ O kekahi o lakou iaia e @@@ au aku iuka o ka aina ua @@@ ola e ka malamamoku, a @@@ ae la ua malamamoku la i @@@ a lele aku la iloko o ke @@@ kaula a au aku la mahope o @@@ mahuka la a hoohei iaia i @@@ a hoihoi aku iluna o ka moku @@@ ekolu mau luina okoa iho, @@@ waena o lakou oia no kela @@@ hoao ai e mahuka i ka pul@ @@@ aku, ua loaa aku lakou @@@ hope o na eke kopaa iluna @@@ lawe ko.

            Ua hoike ae ke kapena @@@ luina he 27 ko lakou @@@ poe inoino loa i loaa iaia @@@ ala loa oia e pono ai i hiki @@@ aku kona moku ma ke alahele @@@

 

Ke Poho o Kekahi Mau Waikahe Nui.

 

            I ke kau kupulau o 1887 @@@ la ka wai o ka Muluwai @@@ i ole ka muliwai Melem@@@@ @@@ na Kaumaha ana.” Ma @@@ ana ae, a hu ae la ma ka @@@ Honan, a mai ka 16,000,000 @@@ 2,000,000 poe i piholo a @@@ home ole. Mailoko mai o @@@ hope he mau haneri kaukani @@@ mamuli o ke anu. Ua aneane @@@ taona i hoopoinoia. I ka @@@ mua ai ka wai mai ka mili@@@ 5,000 poe, e hana ana ho@ a @@@ wale ana i na mea hooh@@@ ka’e aku o ka muliwai, i pau aku @@@ lilo i ka wai a piholo. I ka @@@ iki ai ka wai ua hoounaia aku @@@ no ke kokua ana a he @@@ piholo a make. O keia @@@ kekahi mau waikahe nui @@@ wale i ikeia, na wahi @@@ mau waikahe ame ka maka@@@

            Makahiki 1617, Ca@alonia, @@@ 15,000 olakino; makahiki 16@@ @@@ 110,000 olakino; makahiki 17@@ @@@ lana, 9,000 olakino; makahiki @@@ Kronstadt, Rusia, 10,000 olakino @@@ kahiki 1875, Foulouse, 15,000 @@@ poho; makahiki 1876, Zeg@@@ paona dala poho; makahiki @@@ Awawa o Rhine, 6,000 paona dala @@@ makahiki 1899, Johnstown @@@ olakino.