Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 22, 2 June 1905 — Page 1

Page PDF (1.00 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Elia
This work is dedicated to:  Daniel and Ruth Elia Sr.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

@ HELU 22

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, IUNE 2, 1905.

NA HELU APAU 3070

 

AOHE NAO AI A KA PAPAA.

Lukuia na Mokukaua o Rusia.

LILO I MAU MOEPUU NO KA MOANA.

Welo Haaheo i ka Ilikai ka Hae o Iapana e

Kooia Ana e Adimaral Togo, ka Nelekona

o ka Hikina.

 

@ @ Nui ma Sana Peteroboro, Uwe ka Za me ka @ ---Hauoli Nui na Makaainana o Iapana,

Kakaa na Maka o Geremania a me Farani.

@ O GUNSHU, Mei 26.---Ua haulehia he  hoonee ha@ mahele koa Kepani ma ko na Rukini hapahope i kekahi @ kakini.  Aia na Pake powa ke eueu la ma na palena o @ hoea mai nei o Generala Kuropatkin ianei.

@, Mei 26.---Ua nee aku na Kepani no Sha@ aumokukaua i hoopiha lanahu ae mawaho o na Mo@ (Saddle Islands).

@, Mei 26.---O na moku Kepani e ku nei ma keia awa ua @ @ iho no ma keia awa e kali ana hoi o ka loaa hou aku @.  Ua manaoia o keia kauoha i haawiia i na mokuahi @ o ke kokoke loa mai o ko Rusia aumokukaua.

@, Mei 26.---Ua hoikeia mai nei aia ko Rusia aumokukaua ke hui nei ma kahi kokoke i Woosung.  Eia ko Ge@ @mokukaua ma keia mau kai ke hoomakaukau nei no na @ ana ke halawai ae na Rukini ame na Kepani.

@ Mei 27.---Ua lono lauahea wale ia ae maanei eia na au@ Togo ame Rojestvensky ke kaua nei ma ke Ko-wa o @.

 

@, Mei 27.---Ua loaa mai he telegarapa e hoike ana @ ko Vladivostok aumokukaua ia awa a holo komohana @.

 

@, Mei 27.---Ua kauoha aku o Kina i na mokukaua o @ Woosung e haalele iho ia wahi ma ka la 24 eia nae aole @ kauoha.

@TERSBURG, Mei 27.---He maikai ko Adimarala Rojest@ @.  Aole he lono e hooiaio mai ana no ke kaua mo@.

@ Mei 27.---Ua ikeia aku ko Adimarala Rojestvensky au@ ke ko-wa o Korea e holo ana iloko o na laina palua me @ helu ekahi ma ka aoao akau.  Aole e hiki ke ikeia aku @ ke kau nei ka hookapu ikaika ana.  Eia na makaai@ nei na manao a ke kau nei no na manao kanalua ole @.

@ Mei 28.---Ua hoopiholoia e Rojestvensky he moku Ame@  ole kona ino mawaho ae o Fomosa ma ka la 21 nei.  @ na luina.

@ mokukaua o Rusia i holo ae ma ke Ko-wa o Kurile ma ka @ ana no ke komohana.

@TERSBURG, Mei 28.---O ka lono o ko Rojestvensky nee@ nana i hoala ae i na manao hohoi.  O ka lono lau@ @ haule o Togo iaia ua apoia aku nei ma ke ano he @.

 

@, Mei 29.---Ua malamaia ae he kaua moana holo ma @.  Ua hoikeia ae o ka poino ma ka aoao o na Ke@ mokukaua holomama ame umi moku topido, a o ka @ aoao o na Rukini he elua mokukaua papa ekahi, @ a holomama ame hookahi moku hana.

@, Mei 29.---Ua manao ia maanei ua piholo na mo@ Orel ame Borodino o Rusia.  Ua loaa mai na lono @ ia Kanikela Takahira aia ka pono o ke kaua @.

@, Mei 29.---Ua lukuia ko Rojestvesky aumokukaua.  He @ moku i piholo a i ole paapio.  He elua mau moku @ elua moku wawahi todipo i piholo.

@, Mei 29.---Aole i poino ko Iapana aumokukaua ma ke @.  O keia na mokukaua papa ekahi o Rusia i @.

 

@. Alexander Ekolu, Adimarala Oushakoff. @ holomama---Adimaral Nakhimoff,  Dimitridous@, Svietlana, Jemtchung, Irtuish, ame ka mo@.

@ moku i hopuioia---Mokukaua papa ekahi Orel, Nokola, @ Seniavin, Generala Adimaral Apraxine Sishoveli@.

 

@ kaukani pio i lilo mai, e huipu ana me Adimarala Ne@,

 

@ makaia ke kaua ma ke kakahiaka Poaono.  Ua poino @ o Rusia a me he mea la ua pakele aku oia me Rojestvensky.  He ewalu kapena o na Rukini i piholo.  @ Togo ke hoomau nei no i ke aluala ana mahope o @.

 

@TERSBURG, Mei 29.---Aole he lono hooiaio i hiki mai @ ana no ke kaua moana.  Eia ke kaumaha koikoi ke kau @ nei ua @ aku o Rojestvensky i kekahi hapa @ moku kaua ma kekahi aoao o Iapana e holo ana hoi no @ me kona hookoe ana hoi i kona mau moku ikaika no @.

[E nana ma ka aoao eono.]

 

Ko Rusia Poino i Hoike ia i ke Kanikela Iapana.

            WASINETONA, Mei 29.---Ia Kanikela Saito, Honolulu: O keia malalo iho nei na hoike i loaa mai ia Adimarala Togo.  O ka hoike mua ua loaa mai ma ke kakahiaka o ka la 27, e like iho me keia:

            Ua ikeia aku nei ko Rusia aumokukaua.  Ua nee aku nei ko kakou mau aumokukaua i huiia no ka lelekaua aku.  He maikai keia la eia nae he nui ke kai. TOGO.

           

            O ka lua o na hoike ua loaa mai ma ka po o ka la 27.  Oia iho keia malao iho nei:

            Ua lelekaua aku na aumokukaua huiia i ko na Rukini aumokukaua i keia la ma kahi e kokoki ana i Okinoshima ma ka hikinahema o ka mokupuni Tsushima a hoohaulehiaia, e hoopiholo ana hoi ia eha mau moku a hookau aku i ka poino nui maluna o kekahi mau moku.  He lahilahi loa na wahi poino o ko kakou mau moku.  Ua lelelkaua aku ko kakou mau moku wawahi ame na moku todipo mahope o ka napoo ana o ka la.    TOGO.

 

            Penei ke ano o ke kolu o na hoike i loaa mai ma ka Poakahi, Mei 29:

            Ua hoomau aku ko kakou mau mokukaua i huiia i ke alualu ana i ka enemi mai ka la 27 mai.  E kokoki ana i ka puu pohaku o Liancourt ma ka hikina akau o Okinoshima, ua loaa kau he aumokukaua Rusia o keia mau moku Nikoloka I (mokukaua papa ekahi), Orel, (mokukaua papa ekahi), Senyavin (mokukaua papa ekahi kiai aekai), Apraksin (mokukaua papa ekahi kiaia aekai), ame Izumrud (mokukaua holomama paleia), ua auhee aku a o ke koena iho he eha ko lakou nui ua haawipio mai.  Aole he mau poino o ko kakou aumokukaua.  Ma na hoike a na pio o na moku i piholo ma ke kaua o Mei 27, oia iho keia:  Na mokukaua papa ekahi Borodino ame Alekanekero III, ka mokukaua holomama paleia Jemtchug ame ekolu mau moku e ae.  Ua lawepioia o Hope Adimarala Nebogatoff ame 2000 poe Rukini e ae. TOGO.

 

            O keia malalo iho nei na poino i loaa aku maluna o ka enemi e pakui ana hoi i na mea i hoikeia maluna'e mai ka manawa mai i hoomaka ai ke kaua e like hoi me na mea a na alakai e ae i kaa koke ole aku malalo o ko Togo mana kauoha, i hoike ae ai a mai na kahua hakilo aku:

            Piholo:---Adimarala Nakimoff (mokukaua papa ekahi kiai aekai), Dmitri Donskoi (mokukaua lawe mea kaua), Svietlana (mokukaua holomama paleia), Adimarala Oushakoff (mokukaua papa ekahi kiai aekai), Ka moku Kamehatka (moku hana), Irutsush (maopopo ole kona kulana) ame ekolu moku wawahi topido i hopupioia.  Ua piholo ka moku Vldimuri Monomakh mamua o ka paa pio ana mai.  Hookahi moku kuwaho ame hookahi moku wawahi todipo.  Aole i hoakakaia ma ka hoike i ka hopena o keia mau moku hope i hoikeia ae nei.  O ko Rusia poino i maopopo loa i keia manawa ua hiki ke hoonohonohoia penei.  ELUA MOKUKAUA PAPA EKAHI, HOOKAHI MOKUKAUA KIAI AEKAI, ELIMA MOKUKAUA HOLOMAMA, ELUA MOKU KUWAHO AME EKOLU MOKU WAWAHI TOPIDO I PIHOLO; ELUA MOKUKAUA PAPA EKAHI, ELUA MOKUKAUA KIAI AEKAI, HOOKAHI MOKU KUWAHO AME HOOKAHI MOKU WAWAHI TOPIDO I HOPUPIOIA.

 

            Aole i maopopo i keia manawa ina paha o na moku ekolu i hoikeia e na pio paahao ua komo pu iloko o keia huina.  Ua oi aku mamua o 1000 pio mawaho @ o 2000 i lawepioia e na aumokukaua i huiia.  Eia no ke kaua moana ke kauaia nei no nolaila e hala ana kekahi manawa mamua o ka pau loa ana mai o na hopena i loaa ae.            TAKAHIRA.

 

WASINETONA, Mei 30.---I ko Iapana Kanikela ma Honolulu:

            O keia malao iho nei ka elima o na hoike a Adimanala Togo:

            "I ka manawa i ae ai ka huina o ko kakou aumokukaua i ka haawipio ana o ke koena iho o ko Rusia aumokukaua ma kahi e kokoke ana i ka Puupohaku Liancourt ma ka auwina la o ka la 28, e like hoi me ia i hoikeia aku ai, ua hoopau iho la i ke alualu ana, a i ka manawa e lawelaweia ana na hana hooponopono i na moku i loaa aku a i haawipio mai, ua loaa aku la ma ka huli komohana akau ka mokukaua Adimarala Oushakoff, he mokukaua kiai awa hoi.  No ia mea ua hoounaia aku na moku Iwate ame Yakumo e alualu aku i ua moku la a e koi aku e haawipio mai, aka mahope o ka hoole ana mai, ua hoopiholoia iho la oia ma ka hora 6 p. m.  O kona mau luina o 300 ko lakou nui ua hoopakeleia mai.

            Ua loaa aku ka mokukaua holomama Dmitri Donskoi ma ke komohana akau aku a ua alualu koki ia aku a

(Nana ma ka aoao 6.)

 

HOOKUU KA AHAOLELO KUIKAWA.

Hooholoia na Bila Haawina Mahope o na Hoololi Ana a ke Komite Hui o na Hale a Elua.

Emi Mai ka Bila Hoaie a i $1,455,603.00---Loaa no he Mau

Koena Mahuahua Mai na Bila Hoolilo o ka

Ahaolelo i Pau Iho la.

KA SENATE.

            La Hana 19, Mei 22.---Ma keia la i heluheluia ae ai ka Bila Haawina a Senatoa Bishop, e hookaawale ana i haawina

a no na lilo o ka Teritori, ina e haule mai ana ke Kanawai Kalana i ka Aha Kiekie, a hoihoiia i ke komite o na Ala ame Loaa ma ka heluhelu elua ana.

            Ua loaa mai ka bila o na ukuhana i hoololiloliia e ka Hale, a hoole ka Senate i ke kakoo ana i na hoololi, a hoihoiia ua bila la ma ka lima o ke komite hui, a o na lala o ua komite la i kohoia no ka Senate oia o Dowsett, Achi, Wilcox, Dickey ame Woods, a hoopaneeia na hana.

 

KA HALE.

            La Hana 19, Mei 22.---He hookahi no hora o ka noho ana o ka Hale no kana hana, a hoopanee mamuli o ka lilo ana o na hana iloko o ka lima o ke komite hui o na Hale a i elua.

            O ka hana i hanaia oia ka bila Senate Helu 9 o $50 no ka uku ana ia McDowell no kekahi hana i hanaia no ka oihana mahiai, a ua hoike manao ae o Coelho ua ukuia no keia bila, a ua hooia ae na lala o ke komite i kohoia ai no ka huli ana i keia mea.  Aia ka  hooiaio ana o ka ukuia ana o ua bila la ma ka palapala kikoo helu 507, a e noi ana hoi e waihoia ka noonoo ana no ua bila la oiai he pakui kekahi e laweia mai ana.

            He leta ka i loaa mai i ka Hale mai ia J. Waiamau o ke komite o na hana hoohauoli o ke Kahuama'i, e hoike mai ana i ka loaa ana aku o ka huina o $41.80, o keia hoi na dala i maheleia ai na loaa o ka paani kinipopo ana o na solona, a e hoike mai ana hoi ko ki Kahuahoima'i poe i ko lakou mahalo.

            Na Lunahoomalu Knudsen i koho ae ia Harris, Rice, Shipman, Copp ame Kaleiopu i mau lala no ke komite hui me ko ka Senate, a hoopaneeia no hoi na hana.

KA SENATE.

La Hana 20, Mei 24.---He kanaha wale no minute i noho hana ai ka Senate ma keia la.  O na hana nui i loaa ae ma keia oia no na palapala a ke Kiaaina.  O ka mua e pili ana i ka haunaele ma Lahaina, a o ka lua e pili ana i ka vito a ke Kiaaina maluna o kekahi mau haawina o ka Bila Senate Helu 5.  O na itamu i vitoia oia ka haawina no ka uku ana ia J. D. Avery no kona lilo ana i kakauolelo na ke komisina hana Kanawai Kalana; ka lua oia na lilo o ka Papa Hoopaa Inoa o ka Apana Ekahi o Hawaii, ko Maui, ame ko Kauai; ke kolu oia na lilo o ke keena o na hana o ka lehulehu, e pili ana i na lilo o na alanui ame alahaka o Hilo Akau, $500; Kohala Akau, $500; Kona Akau ame Kona Hema, $500; Maui ame Molokai, $1250; no Koloa, $750, ame ko Waimea, Kauai, $500; o ka eha oia ka haawina o $1,000 no ka Papa Ola; ka elima oia na haawina o ke Keena Aina e hoihoi ana i kela ame keia poe no lakou na inoa malalo iho nei i na huina e kau ana mamua o ko lakou mau inoa:  A. M. McBryde, $12; C. B. Makee, $37, ame W. J. Sheldon, $65.

            Ua noonoo ae ka Senate i ka vito a ke Kiaaina maluna o keia mau haawina, penei:

            Ka haawina o J. D. Avery, holo maluna o ka vito a ke Kiaaina He 10 ma ka aoao hooholo a he 5 ma ka aoao ku-e.

            Ma ka itamu o na Papa Hoopaa Inoa, ua aponoia ka vito a ke Kiaaina ma o na koho ana la he 1 kokua a he 3 no ka hoole.

            Holo ka itamu o $1,000 no ka Papa Ola ua hooholoia ma o na koho ana he 12 no ka hooholo ana a he 3 wale no hoole.

            O ka vito maluna o na itamu no na alanui ame na alahaka ua kakooia ma ke koho ana, he 13 kakoo a he 3 hoole.

            Na Hayselden i waiho ae i ka hoike a ke komite e pili ana i ka Olelo Hooholo hui Helu I, e pili ana i ka hoomana ana i ke Komisina Hoonaauao e huli i na mea e pili ana i na hoolilo ame kahi e kukuluia aku ai i Kula Mahiai, ame na mea i hoakakaa ma na Kanawai Federala e pili ana no ia mea.  Ma ka huli ana a ke komite ua ikeia ua loaa mai he pono ma na kanawai Federala, i keia Teritori he haawina kokua o $25,000 no keia hana, a e hoike ana hoi aole he mau hoopaapaa ana no ka pomaikai maoli e loaa mai ana i ka Teritori mai keia kula mai.  Ua noi ae hoi ua komite la e a'oia aku ke komisina i ka huli pono ana i ke kupono maoli o Lahainaluna e lilo mai i kula mahiai, a aponoia ua hoike komite la.

            Na Bishop i waiho mai i ka hoike a ke Komite hui maluna o ka Bila Hoaie, e hookomo ana i mau hoololi a e kapae ana hoi i kekahi mau itamu, aponoia ua hoike la, he 12 ma ka aoao apono a he 3 ma ka aoao hoole, a hoopaneeia na hana.

 

KA HALE.

            La Hana 20, Mei 24.---Ua loaa ae ka ke Kiaaina mau palapala e like no me ia i loaa ae ai i ka Senate, a maluna o ka ninau haunaele o Lahaina i kapaeia ae aia na rula, a waiho ae o Harris he haawina o $2000 no na lilo o ka oihana makai no ka hoomalu ana i ua haunaele la, a na Harris no i waiho ae he itamu o $10,000 no na lilo o ka oihana koa.

            O ka noonoo ana maluna o na itamu o ka Kiaaina i vito ai, ua hoomoe ia a kekahi manawakau.  O ka hoike a ke komite hui maluna o ka bila Haawina, ua aponoia e like no me ke apono ana o ka Senate.

            Ma ke noi a Coelho ua hooholoia ka olelo hooholo hui a ka Senate no ka waiho ana i ke Kanawai Koho Balota i kekahi komite o elima lala, a hooholoia no hoi ma ke heluhelu ekahi ana a hoopaneeia no hoi na hana.

[E nana ma ka aoao elua.]