Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 23, 9 June 1905 — Page 2

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Christine Ahia
This work is dedicated to:  Athena Kealohapau'ole Cipriani

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, IUNE 9, 1905.

 

Ka Nupepa Kuokoa

NO KA MAKAHIKI - - - - $2.00

NO KONO MAHINA - - - - 1.00

     SUBSCRIPTION RATES

ONE YEAR - - - - - - - -$2.00

SIX MONTHS - - - - - - - 1.00

            O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.  E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

 

O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY, LTD.

 

HOOPUKAIA E KA

Hawaiian Gazette Co., Ltd

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu

Paaalaau o Hawaii, ma ke ano

Mea o ka Papa Elua.

 

DAVID L. A-I,      :      :   Lunahooponopono

@. K. NAWAA, : Kokua Luna hooponopono

A. W. PEARSON,      :   :    :   :   :     Lunanui

HONOLULU, OAHU,

 

POALIMA     :       :      :      :     IUNE 9, 1905

 

KA LA O KAMEHAMEHA.

 

            A ka la 11 ae nei, ka lapule, la apopo a ia la iho oia ka la hanau o Kamehameha 1, ka Na'i Aupuni o Hawaii Paeaina, ka Moi hooka@i nana i na'i i ka hui ana o na mokupuni apau o ka Paeaina Hawaii i hookahi malalo o ka hoomalu ana o ka mana aupuni hookahi, i noho moi ia e ia--a no ke kaa ana i ka la hoomalolo, ka la hoano o ke Akua pela i kuahaua mai ai ke Aupuni Teritori o Hawaii ma o ke Kiaaina la ia ka malama ana i ke ku@aia o ka la hanau ma ka Poakahi ae, Iune 12.

            Aole keia he la hanau kulaia i malihini i ko Hawaii nei, a he la hoi i pili aloha ia e an makaainana kuio o ka aina, a lilo no hoi i la hoomanaoia e na kulana aupuni o Hawaii i ku ai mahope iho o ka nohona aupuni moi, a hiki wale mai la no i keia wa hooponopono aupuni Teritori, a pela no auanei ka mau o kona aiai iloko o ka noonoo pililaula o na hanauna hou o na manawa e nee mai ana e like me ka mau o ke kanu ana i na anoano hoomanao iloko o ia mau hanauna e nele ole ai ko lakou noonoo hoomanao mau. 

            He mea e haaheo ai na keia Paeaina ka hoomanao ana a hoohanohano i keia la hanau, oiai oia ka puka ana mai o Kamehameha I, ke alii nana ka mana hoomalu a ikaika alakai aupuni, a oiai, ma o kona hooikaika pauaho ole me ka lokahi o kona mau makaainana, no lakou hoi na ili i eha i ka maka o ka ihe, a lilo maoli no ke ola o kekahi poe o keia alii aimoku la, oia maoli ka mole o ka holomua o Hawaii Teritori o keia mau ia e nee nei, a ma ia mahele i hiki ole ai na makaainana ke alo ae i ka hoomaopopo iho i ke ko'iko'i io o ka haawina hoomanao me lakou.

            Aole no ka hoomana ana iaia me he akua la, aole no kona alii ana, ke kumu o ka malama ana i kia la kulaia, no ka mea, ina  maluna o ke ano alii, alaila e pono e pau pu na alii e ae o ka aina i ka hoomanaoia; aole no kona ikaika a noeau i ka hookele kaua ana a loaa nui na lanakila iaia, oiai nae, aole e hiki ke hoole ia ka waiwai nui o na lanakila i loaa iaia ma ke kaua hooikaika ana; a aole no hoi ma kekahi mau ano maikai e ae o ka Na'i Aupuni e like me ka maa iaia-- ka lokomaikai a kokua nui i na makaainana, a hele pu a hana pu like me lakou, aka, E HOOMANAOIA KA LA HANAU, MAMULI O KONA MANAOPAA E HOLOPAPA KA MALUHIA I OLIOLI LIKE AI NA MEA APAU, MA KA PEPEHI ANA I NA NOHONA MANA AUPUNI LIILII a hoonoho i hookahi nohona mana aupuni a puni ka Paeaina.  O keia ke kikowaena o kona iinipaa, a o ia ano iini aole ia he mea liilii i na makaainana a i na aina i nohoia e ka malamalama hoonaauao, e like me keia i upu mau ia o "Wasinetona" e na makaainana Amerika, a kapaia "ka Makua o ka Aina" ia "Bisimaka ke kuhikuhi-puuone," wahi a na Geremania, a me na kanaka hoonui maikai kaulana e ae o ke aonei i hala aku a e ola nei.

            O kekahi ana ano nui e malamaia ana no ka hoomanao ana i kela alii o ka aina, ka Moi Nui Hookahi o Hawaii Paeaina, oia kela e malamaia ana, aole ma ka Poakahi aka, ma ke Sabati, ka la 11no, ma ka Luakini o Kawaiahao--a oia hana@ ola no ka akoakoa ae o na la@a o ka Hui Ma-lu, "Kamehameha Order" ma ke kino-nui-hookahi, no keia mea hookahi o ka hoomanano ana, a ua maikai a kupono ia hana ana pela, a he maikai hoi ia ia na makaainana e ae apau e komo iloko o ia haaina hookahi.

            Ma ia haawina like---o ke Kilohana kekahi iloko olaila me ka hoohewahewa ole, a e komo pu hoi na mea apau iloko o ka hauoli ana o ia la kulaia, a hookahi ke kulaia ana me ke Aupuni, ka Teritori o Hawaii, ka mea nana ke kuahaua hoomanao kulaia o ka la 11 o Iune, ka manawa maopopo e panikuia ae ai na keena aupuni apuni ka Paemoku.

            "Hip, hip, huro!   Hip, hip, huro!!   Hip, hip, huro!!!  no ka Na'i Aupuni Kamehameha I."

 

I MAU LUNA KUPONO I ONIPAA NA KALANA.

            Akahi no a pau ka pohihihi, a maopopo lea loa ka onipaa o ke Kanawai Kalana ma ka hoopuka ana mai o ka Aha Kiekie i ka olelo hooholo hoopaa a kakoo, i ke ku i ke kanawai, a ku-e ole hoi i ke Kanawaikumu Panalaau alaila ua maopopo loa ke ku o na aupuni kalana.  OIAI.  UA PAA AE LA KE KANAWAI KALANA KO LAKOU KAHUA.

            Alaila e waiwai ana ke koho balota moho luna aupuni kalana apuni ka Paeaina o@oko o keia ame keia kalana, ke Kalana o Hawaii, nona iho:  ke Kalana o Maui@ nona iho:  ke Kalana o Oahu@ nona iho ame ke Kalana o Kauai@ nona iho.  A ma ka noeau o ke koho ana o na makaainana o kela ame keia kalana iho e loaa ai na luna aupuni kalana kupono, a o ka loaa ana no hoi ia o na paapana maikai a o ka maikai no hoi ia o ke kukulu ana o ke aupuni kalana a o kona holopono aku la no hoi ia.  A OIA HOOKAHI KA MEA I MAKEMAKEIA, ma keia kau koho balota.

            Alaila, ala maluna o ka makaala ana i na ano ame na kulana kupono maopopo o na moho o na aoao kalaiaina i wae ae nei, ame ko kekahi poe moho kuwaho e ae, ka lehulehu koho balota o ke@a ame keia kalana e hooikaika a e ho-opapau ai, i ole ai e puhili wale ke koho ana, a maluna o ia mea i makemake nui ai ke Kilohana e kalele no ke alakai ana i na makaainana i ka hoohana ana i ko lakou mau manakoho a oiai aohe he hookahi kuleana iki o kekahi makaainana koho balota e koho i ka moho i kupono ole ina o kona iini no ka pono o ka lehulehu.

            E hoomanao, o keia ka mua loa o ka loaa ana he mana i ka lehulehu e koho i poe hana a hoonoho aku ma na oihana, a mai hoohemahema ke kanaka ia waiwai nui, oia hoi, HE KULEANA KO KA MAKAAINANA KOHO BALOTA E HOONOHO KANAKAHANA AI MA O KONA MANAKOHO IA, aka@ aole no e mau ia mana ina e lilo ka hoohana ana i ua ano mana la i mea hoopoino i ka lehulehu ma ke koho hemahema ana i ka poe kupono ole, e waiwai o@e ai ka hooponopono aupuni kalana no ka pono pililaula.  MA KE KOHO HEMAHEMA ANA E NOHO LUNA AUPUNI AI KA POE KUPONO OLE, A O KE KUPONO OLE NO HOI IA O KE AUPUNI KALANA E HOOKUI-HE AI I KA LEHULEHU KE ALANUI E PIO AI KE KAHUA (KANAWAI KALANA) MALOKO O NA AHAOLELO E HIKI MAI ANA.

            Aia he ekolu mau aoao kalaiaina i maopopo ko lakou mau moho a iloko o kekahi mau kalana ua hui ae kekahi mau aoao i hookahi ma ka wae moho ana e like me ko Oahu nei, alaila he mea kupono loa i ka poe koho balota me ka nana ole ae i na aoao, e makaala a e koho i na moho kupono wale no o na aoao kalaiaina a kiola ae i na moho kupono ole o ua mau aoao kalaiaina nei a ke hana ka mea kuleana koho balota pela, alaila oia kona kau ana ma ke kulana koho kuokoa, a ka makaainana Amerika hoi e hana ai e pono ai, oiai oia ke ano hooponopono nohona o Amerika---HE KULANA KUOKOA.

            E like me ia e ku nei na aoao kalaiaina, ua wae mai lakou i na moho---he poe kupono kekahi a he poe kupono ole kekahi, alaila aia maluna o ka mea koho balota ke ko'iko'i, a o ia haawina ko'iko'i ka makou i makemake ai e kakoo, ma ka aoao o ka lehulehu, ma ka paipai ana ia ka poe apau i olelo ia lakou iho he Repubalika,"  a he Demokarata a he Home Rula, e pono e koho i na moho kupono wale no o na aoao kalaiaina, a kiola i ka poe kupono ole.

            Eia nae he mea pono no e hookuku mua ke kanaka i na aoao kalaiaina, nana na maikai oi loa ae mamua o kona mau hoa aoao kalaiaina, a makou i manaoio ai o ka aoao Repubalika no ka aoao ko'i ko'i a hoonui maikai ono pililaula oi loa ae, a he lalo mai na aoao e iho---Demokarata ame Home Rula, alaila i ko makou noonoo, o ke koho ana i na moho kupono wale no o ka aoao Repubalika, a waiho i ke koho ana i na moho Repubalika kupono ole oia ka mahele elua o ka hana koho.  A o ke koena aku o na oihana kalana, e hoopihaia lakou me na moho kupono wale no o ka aoao Demokarata, a kiola i ka opala Demokarata a ina aole i piha pau loa na oihana alaila e koho i na moho Home Rula kupono wale no, a kiola ae ia moho Home Rula kupono ole, a ina aole i lawa, alaila e kikoo aku iwaho, oia hoi na moho kupono e like me ka ka "Ahahui Federala Makaainana" o ke kulanakauhale nei i kakoo ai a koho aku i ka poe oi ae o ke kupono maluna o ka hapanui, alaila, ua hiki loa ke olelo ae, i ke kupono maopopo o ia ano koho, a ke Kuokoa e pane kanalua ole ai, a olelo ae--"HE KOHO KUOKOA ANA IA, A HE MAKAKOHO I HOOHANA KUOKOA IA.

            Eia na aoao kalaiaina pakahi ke a'o nei i ka lehulehu koho balota e koho mai ke poo a ka hi'u,---e koho no apau loa, a makou e pane kanalua ole ai i ke kupono ole o ia ano ao, no ka mea, o na a'o ana o ia ano---oia no ke koho ana i ka poe kupono a koho pu i ka poe kupono ole, a ma ke a'o e koho i ka poe kupono ole ka mahele i moowini ai na a'o kalaiaina e wahaa nei@ O KA POE E HOOKO ANA IA ANO A'O, O LAKOU KA POE I PUNUKUIA NA MANAKOHO,  A  NO KA PUNUKUIA I KOHOIA AI E LAKOU KE KUPONO AME KA OPALA, ---A AOLE PELA NA MAAKAAINANA PUNUKU OLE IA@ OIAI@ AIA ME LAKOU NA MANAKOHO KUOKOA E PU-A MAI AI MAI NA UMAUMA LAHALAHA ME NA HIOHIONA LAMALAMA E KOHOIA AI NA MOHO KUPONO WALE NO A KIOLAIA KA OPALA.

            Eia ka like ole o ka poe punukuia ame ka poe punuku ole ia:  "Punukuia--koho i na moho kupono ame kupono ole: a he kuokoa ole ia, a e hanau mai no ka ino.  "Punuku ole ia: koho i na moho kupono wale no a kiola i ke kupono ole; a he kuokoa la, a e hua nui mai no ia.

            E noonoo akahele e ka hoakanaka.

 

            Ma ka mokuahi Alameda o ka Poakolu nei i haalele iho ai o Kauka Ostrom ia Honolulu nei a hoi aku no Amerika.  Ua loaa mua mai ke kono iaia e hele ha'iolelo aku ma Seattle a hiki loa aku i Kikako.

 

I keia Poakahi iho e malamaia ai na hoomanao la kulaia Kamehameha.  O ke Sabati ka la 11, aka nae no ke kaa ana o ia la i ke Sabati i kuahaua mai ai o Kiaaina Carter e malamaia @a hoomanao ana ma ka Poakahi.

 

            Ma ke Sabati ekolu o Iune nei, oia@ @o hoi ka la 18, e hiki aku ana ke Komite a ka Ahahui Euanelio ma ka lua@@@ o Kahikuonalani ma Ewa no ka @l@ma ana i halawai ma@@@ia.  E he@@@@ n@ hoahanau ma ia la.

 

Pau Kona Nawaliwali..

 

KE ANO O KA LANAKILA ANA MALUNA O NA HAAWINA KAUMAHA.

 

HOIKE AE O MRS. MURPHY I KONA MAU HOA I LOAA I NA NAWALIWALI I KE ANO O KONA HOOPAKELEIA ANA MA KA LAPAAU ANA MA KA HOME.

            "He mau makahiki ko'u hoouluhuaia ana," wahi a Mrs. Murphy, "mamuli o na nalaiwali o ka opu, a o ka hope loa aoia ko'u palupalu loa a haupuupu.  He ike no wau me he mea ia e houia ana wau me kekahi me wela@ a ma ko'u hoomaopopo iho me he mea ia ke emi mau la ko'u ikaika ilalo i keia ame keia la.  He manawa no ua hiki ole ia'u ke hana i ka'u mau hana o ka home  ,aka e moe no wau iluna o kahi moe, a mahope mai e loaa no wau i ka mauleule."

            "He kauka anei kou i keia manawa ou e nawaliwali ana?"

            "Ae, he lehulehu wale na kauka a'u i hui aku ai a lapaau hoi ia'u eia nae aole i loaa mai he wahi pono no'u.  I kekahi la ua ninau mai la kekahi o ko'u mau hoaloha no keaha la wau i hoao ole ai i ka Dr. Williams' Pink Pills.  Nana i hoike mai ia'u ua loaa mai he pomaikai i kan@ kaikamahine mai keia mau huaale mai, a ua mahalonui la mai la oia i keia huaale a na ia mea i kono ikaika i ka'u kane e kuai mai i pahu no'u."

            "A heaha ka hopena ia loaa mai?"

            "Mamua o ka pau ana o ka pahu mua loa ua maikai iki ae wau.  O ka hikiwawe o ke lomo ana o keia mau huaale ma ko'u mau wahi i nawaliwali a hawi mai i ke ola no'u he kupaianaha maoli no.  Mahope o ka pau ana o na pahu ekolu ua nalowale aku la keia mau haawina hoopilikia ia'u, a ke hoomaikai ae nei wau i keia mau huaale oiai ua hoolaia mai wau e lakou."

            Aia o Mrs. Mary D. Murphy ke noho nei ma ka Helu 1903, alanui Force, Fort Wayne, Indiana. O ka Huaale Akala a Kauka Williams i loaa hoi ka pomaikai i keia wahine, eia kana hana nui, oia ka hookomo ana iloko o ke koko i na hunahuna meteria e loaa ai ka ikaika i na lala apau o ke kino.  Ua hiki ke hilinai piha ia lakou ma na hana hoola a hooulu i ka ikaika i naloohia@ a no ka hookaawale loa ana aku ia ka haupuupu.  O ko lakou mau lala hoomaemae i ke kino aole loa he lua e like ai ka maikai ame ka nani.

            I ka manawa koki no e loaa mai ai ke poniuniu, a i ole haikea, a i ole maikai ole paha ka holo ana o ke koko a i ole maikai ole ka waihona ai ma ka hoowali ana, a i ole na ehaeha ame na mea no apau au e hoomaopopo ai i ke ano maikai ole o ke olakino he mea pono ia oe ke lawe koke i keia mau huaale.  Ua hoola keia mau huaale i na ma'i apau o ka anaemia, rumatika, lolokaa, haupuupu wale ame na ma'i hoomolohai i ke kanaka.

            Ina he makemake kou e loaa aku ia oe he mau alakai ana i kupono hoi i kou nawaliwali e kakau leta pololei ae no i ka Dr. Williams Medicine Company, Schenectady, N. Y.  He mea pono e loaa i na wahine apau he kope o ka buke "He mau kukaikamailio Maopopo me na Wahine" a Kauka Williams@ e hoounaia aku ana hoi ke noi ae no ia mea.  Ke kuaiia nei keia mau huaale ma na Halekuai Laau Lapaau apau. 

 

O Henry Kapea ua Loaa.

 

            Ma ke ku ana mai o ka Mokuahi Alameda i ka Poalima i hala i lawe pu mai ai oia ia Henry Kapea, a Hope Luna makai Henry Vida i kii aku nei i Ladana, Enelani a hoihoi mai nei ma ke ano he paahao, ke kanaka Hawaii i holo mahuka aku he makahiki ae nei i hala me kekahi mau palapala hoopaa waiwai no lakou ka waiwaiio ma kahi o eha kaukani dala, mai ka Hawaiian Trust and Investment Company aku, ka hui no hoi ona i noho kupakako ai me ka hilinaiia, a eia oia ke hoohala nei i keia mau la iloko o ka halepaahao o Kawa no kona ku aku imua o ka aha hookolokolo no kona hihia.

            Ua holo mahuka aku oia mai Hawaii aku nei me ke kino opa a hulihoi mai la me ke kino nui a puipui, a ua oleloia i kona manawa i iho mai ai mai ka moku mai no ka uwapo aia he mau minoaka kekahi me ia ma ka ike ana mai paha i kona mau hoa o ka hele pu ana, aka, i ka hakilo loa ana aia na hiohiona ano haalulu o ka hoahewa kaumaha me ia.

            Ua launa pu mai no o Kapea me na hoaloha o ka hele like ana ame na mea kakau nupepa, iaia e holoholo ana ma ka holo o ke Keena Oihana Makai, a hookauina ole hoi i ka hoike ana i kona moolelo o ka mahuka ana---o na wahi ana i hele ai ma ke @ano nui.  Aia maluna o kekahi pakaukau kokoke i kona wahi e holoholo ana e waiho ana kona wahi puolo---o kahi puolo wale no ia a o kona wahi waiwai hookahi wale no ia i koe a o ka hapanui o ka waiwai o na dala eha kaukani ana i aihue ai ua puehu aku.

            "O, wahi a Kapea i hooho ae ai, "ua hewa wau a ua hoi mai nei e lawe i kuu laau lapaau.  Ina e makemake lakou e hahao ia'u iloko o ka halepaahao, a li paha ia'u, a i ole, lawe a luma'i ia'u iloko o ke kai.---O, manao wau e lawe au i ka mea i loaa ia'u.  E hooia aku no wau i kuu hewa."

            O keia kekahi o na olelo a Henry Kapea i hoopuka ai iwaena o ka nui olelo ana ana@ a iloko o na kukaioleio ana aole i ha'o ka huaolelo "aihue" i ka hoopukaia e ia a o kekahi iho o ia no ka mamalaolelo "ua loaa pono wau i kuu mau hewa."

            Ma ke ano nui ua holo mahuka aku oia a no Iapana ka ihu, a ua holo pu aku oia i Enelani ame kekahi mau wahi e ae mamua o ka loaa ana aku nei i ka Lunamakai Vida a o ka hapa hukai ana i hoi mai ai no Hawaii nei ma ke ano paahao ia.

            Iaia i Enelani ua noho aku oia iloko o kekahi mau hokele ma ka inoa uhiuhi e kapa ana iaia o "Henry Kalani Kentwell", a iaia iloko o kekahi hale pahupahu oia kahi i p@ani pahupahu ai no ka loaa mai i wahi dala mai@a@@a

 

mai, oiai, ua wi ka aina me ia, oia no ka manawa i hoopaia ih ai o@@ me ke kahi lima ma kona poohiwi a @ ka nana ana ae, aia ho@ he makai ka mea nona ka makamake iaia.

            Ua hooloio aku no oia i ka makai ma ka pane ana aku i ke kuhihewa o ka hop@ ana iaia aka, ua la@eia no oia i ka halepaahao, a @i@ila oia kahi i noho ai a hiki wale aku ai no o Hope Lunamakai Vida, a oia ia e noho hou mai la iloko o ka halepaahao.

 

He Iwakalua Makahiki Hoopaahao ko Naone Hoopa'i.

 

Mahope iho o ka hoike ana o ke kiure o ka hihia pepehikanaka o Philip H. Naone ke kanaka Hawaii i pepehi ai a make loa ka@a wahine mare ma ka la @ o Okatoba o ka makahiki i hala,---hoike ana i ka hewa oka mea i hoopiiia ma ka hewa laweola kekele ekahi, a hala no hoi kekahi mau la, ua hoop@ka mai la ke Lunakanhawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Ekani De Bolt i ka hoopa'i no ka hoopaahao ana ma ka hana oolea no iwakalua makahiki.

            Ua nui no na @a o ka hoohalaia ana ma ka manawa o ka hoolohe ana ia ka hihia pepekikanaka o Naone, a hoopukaia ka olelo hooholo a ke kiure ma ka hewa laweola o ke kekele ekahi ke kumu i kauia aku ai ka hoopa'i o iwakalua makahiki hoopaahao hana oolea, aole he hookahi wahi pane ana imua o ka Aha i ka wa i uiia aku ai, ka Aha hoi i haawiia ai ka hoopa'i a o kona loio wale no ka i pane ma kona aoaoao n o ka haawi ana i hoopa'i o umi makahiki, aka aole i aeia aku ia noi.

            Ua noi pu aku ka loio o ka aoao hoopiiia e aeia ka lawehala laweola e ike i kona mau makua ame kana mau keiki liilii ekolu aka, aole i haawi aku ka Aha mamuli o ka manao aole ia iloko o kona kuleana a  waiho aku i ka Loio Aupuni, a mai ka Loio Aupuni mai hoi ka pane, e ui aku i ka Luna makai Kiekie, a pela i aeia aku ai ka Loio Dunn, me ka hooaiai kokua a ka Aha e ike aku i ka Lunamakai Kiekie e loaa mai iaia ke noi i makemakeia.

            Mai ka hoomaka ana o ka hooloheia ana o ka hihia pepehikanaka he mau la hiohiona kaumaha wale no ko Pilipo Naone a ilalo kona mau maka, aka i ka wa o ka hoopukaia ana o ka olelo hooholo ku ole i ka make akahi no a lana mai na hiohiona a ano hou ae i ko na wa i hala ae oiai iloko o ka hoolohe ana o ka hihia.

 

Haaheo na Iapana o Honolulu Nei no ka Lanakila o Togo.

 

            "Banzai (Huro)! Banzai!!  Banzai!!!" ame na olelo hooho olioli e ae, oia na mea i nele ole ka loheia e na makaikai i hoea kino aku ma ka hana hooanohano o na Iapana o ke kulanakauhale o Honolulu nei no ka lanakila kamahao ia lawe haaheo ia ae a Adimarala Togo ma ke kaua moana i hooukaia mawaena o Iapana ame Rusia, he haawina hoi i haaheo nui ai na Iapana apuni keia kulanakauhale a puni pu me ka Paeaina, a ua kupono no ia haaheo ana, a no ka mea he lanakila kamahao io no.

            Ma ke ahiahi o ka Poalima i hala i malamaia ae ai ka hoohanohano ana ia ka lanakila ma Aala Paka, kahi hoi i pihaku'i ae ai i na lahui like ole a ikemaka i na hoowehiwehi ame na hoolele ahikao, ame na mea-kani ame ka bana puhiohe.

            Ma ka aoao pilli kokoe i ke alanui Beritania o ka Paka i kukuluia ae ai he puoa nui me na papahele kahi i hoonohoia aku ai ka nana ame kekahi mau hana, apuni ua puoa nei ua hooweiwehiia me na hae Iapana ame Amerika ame na lamalama Iapana no hoi a ike pu ia hoi ke kii o Adimarala Togo ka Nelekona o kela mau la me kona aahu piha o ka oihana adimarala a mai na mea a pau a hiki i kona mau mikini-lima.

            Ua hoomaka koke no na hana a mahope iho o ke kani ana o ka bana ua hoolauna mai la o Fred K. Makino ia Mr. Halada, a mai keia keonimana no hoi i loehia aku ai kekahi mau olelo o ka haaheo nui no ka lanakila i kau aku malunao ke Aupuni Emepaea o Iapana ma ka hookele akamai ana o ka Adimarala Togo a pau no hoi kana, ua hoika manao pu mai la o Hope Kanikela Matsura, T. Haramoto ame Onodera.

            Ua banzai like ia ae no na ha'iolelo a keia poe keonimana, a i ka manawa i weheia ae ai ka paku e ikeia aku ai o Mikado ua nui ino loa ka hooho olioli o ka lehulehu me ka wehe ana i ko lakou mau papale no ka banzai ana.

            A mahope o na ha'iolelo i ala ae ai ke ka'i kukui no ka banzai ana i na hoaloha o ke Aupuni Iapana, a maki hele aku la iloko o kekahi mau alanui o ke kulanakauhale a hiki i ia hoi hou ana i Aala Paka kahi i hoopau pono ia ae ai na hana hoohanohano.

 

Ia Hoomaikai i na Hoaloha a Pau.

 

            O wau o ke Alakai o ke Kula Sabati o Aiea, Ewa, ke pahola nei au i na hoomaikai, i na hoaloha apau, i pahola mai i na manawalea apau, ma na pepa komite i noi la, i ko lakou oluolu.

            Ka Luna nui o ka mahiko o Honolulu ame na hoaloha apau na Aiea.

            Ka Luna nui o ka mahiko o Oahu ame na hoaloha apau, ma Waipahu.

            Ko Honouliuli mau hoaloha ame ko Honolulu mau hoaloha apau, ame ke Kahu Kula Sabati nui o na Kona, a me na hoaloha apau, i hoohamama mai i ko lakou mau puuwai lokomaikai, i ko lakou pahola ana mai ia'u, no na lilo o ke kaa@h@ ame ke kaa uwila.  No ka Hoike Kula Sabati i malamaia ma ka Poanono la 27 o Mei, ma ka Luakini o Kawaiahao, ame Kaikamahine Haku alii o ka aina hanau o ka I'a  Hamauleo o Ewa, Kahalelaukoa.

            A na ka lokomaikai o ke Akua o Iehova, e kau mai i na hoopomaikai maluna o oukou apau,

                        Owau iho no,

                                    MRS. C. K. POOLOA,

            Komite Hoeueu o ka Ekalesia o Ewa.

            Mei 31, 1905.            

 

"Pepehi i ka Moo" a Gear.

 

(Mai ka aoao @ ma@.)

mana ma ka loaa ana aku o ia huina ia Gear no ka hohoi @@@ a ina aole i kuaiia e keia mau ke@@@mana, Kakina, Sta@kable @m@ Cart@r ina u@ komo keia moo in@ @@@@ @ ka aina.

            A me ka eieu no @@@ k@ Lun@uana o ka @@@a @@@@@@ @@  @@@@ Mr. @@@w i lawe aku a@ @ ua @@@ ; @hu moo nei iloko o ka @umi e@@@@@ke no ka pepehi @n@@ua p@ @@@ @@@ @ mahope o ke kali ana no kekahi manawa,---o ekolu nae manawa @@@@ ole o ka hele ana aku e nana ina @@h ua make lakou, a i ka nana pono @a ana aku, e ola @na no kekahi, a i @@ manawa hope no hoi o ka wehe@@ @@@ o ka pahu, akahi no a maopopo @@a ka make o na moo apau a eia no hoi ke ko ana o ka hooikaika ku-e o ka Pap@, @  ; @@@@ no hoi ka Pare@a@@@ Hawaii.

            A pau lakou  @ ka make ua loaa ae la ka manawa e ana ai a maopopo pu ae la a o hoi---o ka m@@nui hookahi iwaena o lakou apau, ma ka loa, he elima kapuai ame eiwa i@@ha, a o ka moo pokole loa, ma ka i@@ he ekolu kapuai me ekolu iniha, a o na moo elima ma ka akau o ke kii oia na moo waimake a o ka moo l@ihi loa o lakou he

umi-kumamaha o@a ale@o kapalili waimake, a o ka nui o kona kino ua like me kela o ka lima o ke kanaka.  A o ka pahu iloko o ke kii oia ka pahu i hoopaaia ai na moo nihoawa waimake, he wahi pahu ano nawaliwali o akahi-hapaha iniha ka manoanoa o ka papa nona ke poi i ano nahaha.  O ke kii kanaka e ikeia ana maloko o ke kii aole ia o A. V. Gear. aka oia o Wiliama pa'ikii.

 

Haunaele Hou ma Maui.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

kou mihi no na hana i hana@a, pela i maikai hou mai ai na Korea o Paia ame Kailua.

            A o na makai ma ko lakou aoao ua lanakila ka lakou hana ma ka hopu ana i na alakai, oiai ua paa aku lakou iloko o ka halepaahao no ka h@oloheia ma ka aha hookolokolo i hoopaneeia ka hoolohe ana mahope iho o ka hoolohe ana mahope iho o ka hoolohe ana no ka manawa mua loa.

 

Mai Loaa i ka Ehaeha.

 

            "Hoomanawanui maoli no hoi kela wahine iloko o kona ma'i, aole i loheia aku oia e kaniuhu ana." He nui na manawa a kakou i lo@e ai i keia mau huaolelo, a ua ulu koke ae ke aloha iloko o ko kakou puuwai no ka mea i loohia i ka nawaliwali.  He mea oiaio, he nui ka poe iloko o ka ehaeha---na kane ame na waine o na makahiki like ole.  Aka nae, e haawi aku kakou i ka mahalo ana i na hana holomua a ke akamai o keia au i ka hakoko ana aku me na ano ma'i like ole.  He mea maikai no ia kakou ke auamo i ko kakou mau ehaeha me ka hoomanawanui, aka mae, aole anei he mea maikai ke auamo ole kakou i keia mau ehaeha?  Ae, oia no, ina no nae e hiki ia kakou ke pale ae, a i ole, e hoopau loa ae i keia mau ehaeha.  Oia ka mea e imiia nei i keia mau la ia namea e pili ana i na laau lapaau.  I keia mau makahiki koke iho nei no i hoikeia ae ai ua loaa na laau lapaau maikai ma o ka noii pono ana ma ke ala e hoonui@a mai ai ka naauao, a ua nui a waiwai no hoi ka uku. O ka oi o na mea i loaa, oia no ka

WAMPOLES PREPARATIONS

i ikeia a i lawe@a a puni ke ao holookoa.  O kekahi mea maikai loa o keia laau ua hiki loa i keia laau ke hoola i ka ma'i akepau, ame kekahi mau ma'i  hoemi kino e ae.  Ina o keia wale no ka mea hiki i keia laau ke hana, ua hiki loa oia ke kau@a ma ka papa ekahi o na laau.  He momona keia laau, he like me ka hone meli, a ua loaa iaia na mea hoonoono ai a hoo@a hoi i like me ko ka Pure Cod Liver Oil, i loaa mai ai mai ke akepaa mai o ka i'a cod hou loa, ame ke Compound Syrup of Hypophosphites  ame ka Extracts of Malt and Wild Cherry.  Ua hiki i keia laau ke pale aku i na anoano o ka ma'i iloko o ke koko, a hooikaika hoi i ke kino onawaliwali.  He laau hoonoono ai no hoi keia.  He laau keia i kulike ma na mea apau i hoikeia aku nei.  Hoomaka ka maikai i ka wa e hoomaka ai e ai "Aole oe e hoohoka ia."  Loaa no keia laau ma na halekuai laau apau maanei a mana wahi e ae.

 

HE LEO PAIPAI.

 

            Mamuli o kekahi Olelo Hooholo i hooholo ia ma ka Halawai makahiki o ka Ahahui Hooikaika Kristiano ma Kaukeano, Mokupuni o Oahu, e kaapuni hoeueu ana ka Presidena Nui o ka Ahahui Hooikaika Kristiano Moses K. Nakuina, ame na hope-Peresidena o na Moku puni ma ka malama o Iulai 1905, a ma ka mokupuni o Maui k@ hoomaka ana, nolaila, ke paipai nui aku nei au i na ahahui apau e hooh@mama i ko oukou mau ipuka no k@ hookipa ana i na kauwa a ke Akua a e haawi i ka oukou mau kokua--ma ke la ame keia wahi a lakou e kipa ai.  E noonoo keia ame kela Peresidena no na lilo o ko lakou kaahele ana.  Ua manaoia e hoomaka ana ka huakai ma Keawakapu, Maui, a m@@@@la e hele ai a puni o Maui-Hikina, alaila, Mauiwaena, ame Maui-Komohana.

            Ke paipai nui aku nei au e ahoike oukou na Ahahui i ko oukou ohohia no keia huakai.

Owau no,

PETER N. KAHOKUOLUNA,

Hope-Peresidena o Maui.

                                                Honolulu, Iune 4, 1905.

 

NA PAIO ANA.

 

            O ka loaa like ana o ka holomua, ke ola ame ka oluolu mai ka laau Chamberlain's Colic, Cholera ame Diarrhoea i na makua ame na keiki oia ka mea nana i alako aku i keia laau e laweia m na home apau, nolaila aole ona hoapaio e like ai, a o ka poe apau i lawe mau la@a na maopopo ia @akou aole ona lua e like ai.  Ke kuaila nei e BENSON, SMITH & Co., Ltd., na agena ma ko Hawaii Paeaina.

 

Ma Ke Kauoha.

HOOLAHA MANAHOOK@.

 

            Ke kauoha nei ke K@@@@@ e h@@@@ ia he hoolaha no keia mau wahi K@@@ ame na Lunanana Koho @@@@@@ @@@@@@ Koho Balota Kalana e malama @@@@ Iune 2@, 19@@.  @@ ke koho @@@ @@@@ Luna Kalana.

            O ka Lunanana @@@ @@ka @@@@ @@@ @oko o keia @@@ ke@@ M@@@@@@@ lawelawe ma ke kui@@@ @@@@@@@@@@lu.

 

APANA KOHO LUNAMAKAA@@@ NA EHA.

 

O keia hapa apau o k@ M@@@@@@@@ Oahu e moe ana ma k@@@@@@ ka hema @ Ai@nu;  Nu@@@@ @@@@@ @aina e mo@ ana m@@iail@ @@@@@ ka Pali o Nuuanu a hiki @ @@@@ o Mokapu.

            Mahelekoho 1.  Wahi Koho @@@@@@@ke ana i ke poo o Alanui @@@@@@@ Na Lunanana:  A. F. Clark, Sa@@ @@@ maiopili ame J. B. Kaohi.

            Mahelekoho 2.  Wahi Koho @@@@@ Alanui Keeaumoku ame W@@@@@@ nue.  Na Lunanana  @@@@  Wm. J. White, ame W. @ S@@@@@@

            Mahelekoho 3.  Wahi Koho  @@@@@ Kaauwila Pacific Heights ame Nuuanu Avenue.  Na Lunanana @@@@@ son, George Kluegel, ame J. @@@@@@ hahawai.

            Mahelekoho 4.  Wahi Koho @@@@@ Kuea.  Na Lunanana W@ @@@@@  Fred B. Angus ame John @@@@@

            Mahelekoho 5.  Wahi Koho @@@@@@@ iwa Hale.  Na Lun@@@@@@@  Cooke@ @ @ Swain ame F@@@@@

            Mahelekoho 6.  Wahi Koho @@@@@@ koke ana i Hale ki@@@@@@@@  Alanui Beritania ame @@@@@nanana@ @ A. Yarri@k@ @@@@@@ame C Morasky.

            Mahelekoho 7.  Wahi Koho @@@@@ la, Waimanalo.  Na Luna@@@@ C Chalmers, A. Irvine, @@@ @@@@

            Mahelekoho 8.  Wahi Koho K@@@@ Kuea.  Na Lunanana;  T. H. @@ Julius As@h, ame W. J. Karr@@@

            Mahelekoho 9.  Wahi Koho @@ Alanui Hema ame Alanui-ol@l@ Kaw@@ahao.  Na Lunanana @ @ @ wood.  Wm. Lono Austin, ame R. @ @@loff.

            Mahelekoho 10.  Wahi Koho @@@@ na Alanui Moi ame Alekane@er@ @ Lunanana:  W. H. Charlo@k  Jr @ F. Thrum, ame Daniel Kalauawa.

 

APANA KOHO LUNAMAKAAINA NA ELIMA.

 

O kela hapa apau o ka Mokupu@@ @ Oahu e moe ana ma ke komoh@@@ ame akau o Alanui Nuuanu @@@ ka laina e moe la mailaila ak@ @@@ ka Pali o Nuuanu a hiki i k@ @@@ o Mokapu.

            Mahelekoho 1.  Wahi Koho@  @@@ Hookolokolo Apana o Kaneohe @@ Lunanana:  H. C. Adams, G. @ @@@hao ame Rev. W. K. Leleiwi.

            Mahelekoho 2.  Wahi Koho@ @@@ Hookokokolo Apana o Kool@@@@ @@ Lunanana: Andrew Adams, J@@@@ Kekuku, ame J. H. Keanu.

            Mahelekoho 3.  Wahi Koho @@@ Hookokokolo Apana o W@@@ @@ Lunanana: A. M. Nowell, @ @@@lu ame Ahuna Waikoloa.

            Mahelekoho 4.  Wahi Koho @@@ Hookolokolo Apana o Waianae @ Lunanana: Fred Meyer, Lema Sp@cer, ame S. W. Kailieha.

            Mahelekoho 5.  Wahi Koho, Hale @@hai o Ewa.  Na Lunanana @ @ Swift W. P. Johnson ame B. S. @@ Kapu.

            Mahelekoho 6.  Wahi Koho, @@@ Hookolokolo Apana o Ewa.  N@ @ nana:  W. C. Ashley, John E. K@@ ame Geo. Malina.

            Mahelekoho 7.  Wahi Koho  K@@ Pumawai o Kalihi.  Na Lunanana Peter M. Naluai, John K. K@@@@ S. B. Kaneihalau.

            Mahelekoho 8.  Wahi Koho  @@@ Moi, mauka o ke Ku@a K@@@@ Lunanana:  M. K. H@@@  A@@ Kau@@ ame Chas. W Spencer.

            Mahelekoho 9.  Wahi Koho, ma @@ huina o na Alanui Ku@k@@@  @@@ anu.  Na Lunanana:  Lyl@ @ @  C. F. Alexander ame David @@@paula.

            Mahelekoho 10.  Wahi Koho  @@@ Paka.  Na Lunanana:  W   @@@ Fong, Patrick Gleason ame J. K. @@@ley.

            Mahelekoho 11.  Wahi Koho @  Kulika, mauka o ka Haleku@@@@ hi-waena.  Na Lunanana @ @ Wallace, George Barker, ame K  Kaauwai.

                                    A. L. C. ATKINSON

                                         Kaka@@@@@ @@@@

            Ma o C. R. BUCKLAND

            Hale Manahooko Hon@@@ @@@ 1905.

3071---June 9.  16.

 

Poe Akepau i loaa hou ke Ola Kino Maikai.

 

            Ke hoike mau mai nei na @@@@@@ makou mai na wahi lik@ @@@ @@@@@@ ao nei no ka nui o ka poe i @@@@@ loaa i ka ma'i Akepau i ho@@@@@@@ mai keia ma'i ma@ mamuli o @@@@@

 

"Ayer's Cherry Pectoral."

 

            Ke loaa i keia laau e loaa ana @@@ ma'i ka maha no ka wa mau l@@ @ aole no kekahi manawa p@@@ E @@@ me kekahi ano laau okoa ae.

            Aohe Laau Kunu i oi ae o ka m@ @@@ mamua o ka LAAU KUNU

 

"Ayer's Cherry Pectoral."

 

He mea maikai e ike kakou i ke@a, @@@ ka mea ua hoo@a keia laau i ka p@@i loaa i keia haawina no aneane kana@@@ makahiki.  @ malama mau i keia @@@  Ina aole a@ omole laau kunu o k@@@ ano, e kuai koke mamua o ka @@@@ ana i ke kunu.  Ina ua loaa kekahi ko o ka ohana i ke anu e hooinu @ @@ laau a e loaa no ka maha.

 

            Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass., U. S. A.

 

            E loaa no keia mau Hu@@@@ ma @@ halekuai laau a pau.