Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 28, 14 July 1905 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, IULAI 14, 1905

 

Lilo i ke Kalana ka Bana.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

 

loio no ka ohi ana i kona uku, aole e hiki ana i ka Papa ke aua mai.

            Ma ke noi a ka lunahoomalu o ka Papa, ua hoakaka mai ia o Puuku Trent maluna o keia kumuhana. Aole he hoike ana iloko o ke kanawai e koi ana e ukula ka ukuhana mamuli o ke kauoha. O kona makemake e ilio ka rula i waihola ae ma ka olelo hooholo i wahi pa-ku nona. Ina e ukula kekahi ukuhana mamuli o ke kauoha a ua luna aupuni la i loaa ai iaia ua ukuhana ia a hoopii paha iaia a holopono alaila e lilo ana maluna o kona bona ke koi ana e hoopiha ae ia dala i lilo wale aku. O ka hana hoolilo i na palapala kikoo dala ua lilo mai ia i haawe nui na ke Keena Hooia o ke Aupuni Teritori a he hana hoopau manawa hoi ia i na kupakako olai e lilo ana ko lakou manawa ma ka hooponopono ana ia hana. I keia wa eia ke hanaia nei kekahi mau hana e hoopauia ai keia ano hana. Aole i komo mai ka mana o ka loio ma keia mea, no ka mea o ka hoola ana e pono na ka notari o ka lehulehu e hooia mai. Mai ka manawa mai i hooholoia ai ke kanawai paa ukubana o na limahana o ke aupuni ua alo ae kekahi poe limahana mai ia kanawai ae, e kikiki ana hoi i ka poe a lakou i aie maoli ai. I pane no ka ninau mai ia F. K. Archer mai, ua hoike ae ka puuku, ua loaa aku, ke hana nei na limahana o ke kalana ia hana, a he mea pono i ka Papa e huli i alanui e alakai aku ai i na hana no ka poe o keia ano, ana no nae hoi i hoike ole mai ai i ke ala. Ma Amerika, wahi hou a Trent, o na luna aupuni e hana ana i ko lakou mau uku hana e like iho ia me keia e hoopau koke ia no lakou mai ka hana mai.

            Na Adam i hoike manao ae e hoihoi i ka olelo hooholo i ka Loio Kalana, a nana e hoike mai i ke kupono io ma ke kanawai a hoike ae ma ka halawai e hiki mai ana, a hooholoia pela.

 

KA BANA KALANA.

 

            Ma ke noi a Adams, ua hiki kino ae o K@ Jones imua o ka Papa a hoike ae i kona manao e pili ana i ka hoomalu ana i ka bana. Ua manao oia ua kaa aku malalo o ka Papa ka mana hoomalu i ka bana e like no me ia a ke Kiaaina i hoomalu ai i na wa i hala, ka manawa hoi i waihola aku ai ka haawina o ka bana i ke keena manahooko. He mea oialo ua pili lo no ka bana i ka Pualikoa Kiai Lahui o Hawaii, a o na hokeo no Amerika. Eia nae he elima paha a eono paha manawa o ka makahiki ana i hoopuka ai i na kauoha i ka bana. Aole i maopopo iaia na kumu e kaa ole ai ua bana la malalo o ka hoomalu ana a ka Papa. O Kapena Berger no ka mea nana e hoomalu i ka bana, a ua manao oia, e lilo kekahi laia o ka Papa, oia hoi ka lunahoomalu, i lunahoohana nui no ua bana la.

            I ka wa e malamaia ai na paikau hookahakaha ana o na pualikoa i ka po, e puka ana no ka bana, he hookahi hoi manawa i ka makahiki e hoi ai na koa a noho iloko o na kahua hoomoana, a i ka manawa hoi e make ai kekahi laia o ka pualikoa e malamaia no he hoolewa oihana koa ana. Maluna wale no o keia mau mea i hoopuka ai oia i na kauoha i na wa i hala ae nei. Aole ona makemake e lilo oia kekahi e lawelawe aku i na hana o ka bana, koe wale no ma na mea pili i ka oihana koa. I haina no ka Adams ninau, ua pane ae o Konela Jones, ina he makemake kona i ka bana, e kukai aku no oia me Kapena Berger, a nana hoi ia e kukai mai me ka laia a ka Papa e hoomana ae ai e hoomalu i ka bana.

            Na Lucas he ninau ina paha he mea pono e haawila na a`o ana ia Kapena Berger no kana mau wahi e wehe ai i na anaina puhi ohe, a pane ia e Konela Jones, ua manao oia pela e hanaia ai. Ma ko Lunahoomalu Kamika manao hoi aole i makemake o Kapena Berger e lawe i na mea apau e pili ana i ka bana ma kona lima, no ka mea ma ia kakahiaka no ua hele mai o Berger iaia a ninau mai ina paha e hele ana ka bana e hookani no ka mokukaua Bennington.

            A hoi o Konela Jones, ua hooholoia ae ia ke noi a Lucas ame Moore e hoihoi ana i ka bana malalo o ka hoomalu ana a ka Lunahoomalu o ka Papa.

            Ua aponoia ae he olelo hooholo na Moore e hoomana ana i ka puuku e mahele i ka hookomo ana i na dala o ke kalana i na banako o Bihopa, Hawaii, Lahui ame Spreckles.

 

NA MEA PILI I NA ALANUI.

 

            Na Lucas i huki ae i ka noonoo o ua lala o ka Papa i ke ano o ke alanui ma ke alo iho o kahi kumoku o ka Hui o Poka Ma. Ua manao oia aia ma kahi o $4000 ka hoolilo e hanaia ai keia wahi a lilo i mea maikai no ka hoohikihiki ukana ana. Aia he hale kahiko ma ka huli Ewa e holo nei ke alanui Moiwahine i kupono e wawahiia, a i kona manawa i ninau ia aku ai ka loaa ana o ka mana wawahi, ua pane ae ua Keaka Panini nei. “Eia keia hale ma ke alanui o ka lehulehu:” Ua wawahi iho ke Aupuni i ka hale kahiko o Burua Ma, aka ua pau e ke dala mamua o ka hiki ana aku i keia hale. Ua hiki i ka Papa ke wawahi iho a kuai aku ma ke kudala akea i na pono o ua hale la, ma ia ano e lilo aku ai kekahi koikoi o na hoolilo o ka wawahi ana.

            Ua manao kekahi poe laia o ka Papa he mea pono e hoolilo mua i na dala o ka lehulehu ma na hana i pau ole, e laa na alanui i hapapu na hana ana i ka wa i loli ae nei na hooponopono aupuni ana, a mahope o na hoike manao ana ame ka lohe ana i ka hoike a Ka Lunahoohana o ka Papa Alanui maluna o kekahi mau haawina pili i ke alanui, ua nolia ae e waihola ka ninau o keia hale ma ka lima o kekahi komite e hui aku ai me ka Lananui o na Hana Hou, a kohola o Lucas ame Archers.

 

NA HANA E AE.

 

            Na ka lunahoomalu i waiho ae i ka ninau pili kanawai maluna o ka sila o ke Kalana, a kohola o Moore, Archer ame Paele i iala no ke komite pili ia mea.

            Na Adam i hoala hou ae i ka ninau pili i na alanui. He makemake kona e maopopo kahi e hana aku ai ame ka waihona, a na Lucas i pane, me kona hoike pu ana ae he nui ke dala e waiho nei a e hookuu aku ia Sam Johnson e bana oiai oia no ke kanaka i ike maopopo i na mea apau i pili i na alanui.

            Ninau hou o Adams i ka hana a ka poe malama paka o ka lehulehu, a hoole o Sam Johnson aoie i komo ia hana iloko o kana hana, aia no ia mau wahi i ka Lunanui o na Hana Hou.

            Waiho mai o Adams e kohoia i komite e huli ai i ka hana a keia poe malama paka, a ala mai na kukulu manao ana nana i hoike ae i ka hoohemahemaia o kekahi mau paka.]

            Na Lunamakai Brown mamuli o ke noi ana a kekahi laia o ka Papa e hoike ae i na mea e pili ana i ka oihana makai. Ua hoike ae o Brown i ka weheia ana o ka moena o ka halewai a koe iho ka papahele me ka inoino, aka nae ua manao oia ua lawa ka waihona e waiho nei me ia a ka Papa hoi i hookaawale ai no ka hooponopono hou ana.

            Na Lucas i hapai mai i ke kumuhana e pili ana i na rula o ka Papa, me kona paa pu ana ae i ke kope i kakau mikiniia, a lokahi ka Papa e hoolilo i hookahi hora mahope iho o ka halawai ana i manawa e noonoo ai maluna o ia mau rula.

 

IMI I KA PONO MA KE KANAWAI.

 

            Ma kela pule aku nei i hala i hoopukaia aku ai ka moolelo o kekahi poe limahana i paa malalo o na umii ana a na mano nahu hoaie dala, a ma ka Poaha no o ia pule i imi ae ai kekahi mau limahana elua o ke aupuni i aiahele e hemo ae ai laua mai ia umii ana.

            Malalo o ke a`o ana a Loio Teritori Lorrin Andrews, ua huli ae o Kikila Kiilehua ame Lui Ka-ne i ko laua pono iloko o ka Aha Apana o Amerika ma ka la i ha`ila ae nei, mamuli o ko kaua hoike ana ae he mau mea banakarupa laua.

            Ua waiho ae o Kiilehua i kana hoike no kona aie, he aie hoi i paa ole malalo o kekahi waiwai hoopaaia, e like me keia malalo iho nei:

            Nota hoaie a W. W. Bradley no $300: ia David L. Peterson, $300. Ma ka palapala hoaie a W. L. Peterson, he palapala I. O. U., $20. Huina aie $830.

            Ua hoike hou ae o Kiilehua o kona aie i hoikeia ae la maluna ua ua loaa mai ia mamuli o kona hui ana me W. L. Peterson, a na ua Peterson nei wale no na hana hoaie dala. Aole oia i ale dala ia David L. Pterson, aole hoi ia W. H. Bradley, a o ka loihi o kona manawa i hui ai me W. L. Peterson ua oi aku mamua o elua makahiki, a iloko o ia manawa ua kakauinoa ae oia he lehulehu wale o na nota hoaie ame kekahi mau hoike e ae o ka aie kaaole i hiki ole iaia ke hoomaopopo i ka huina oiaio o kona aie ia W. L. Peterson.

            No kona waiwaiio he $25 no kona mau pono lole ame ka ukuhana o Iune o $60, e paaia nei hoi e W. L. Peterson.

            No Lui Ka-ne hoi o kona aie i hooiaia e ka Aha Apana o Honolulu ia W. L. Peterson he $144, nota hoaie ame palapala I. O. U., ia W. L. Peterson he $54, huina aie, $198. O kona wahi waiwaiio he $25 no kona au wahi aahu, kona mau lako kaua, $75 ame kona ukuhana o ka mahina o Iune, $40.

 

He Kakaikahi wale no.

 

            Iwaena o ka nui o na kanaka apuni kakou he uuku loa ka poe iloko o ia huina i maikai ke ola kino. O ka hapanui o lakou he mau pio lakou na kekahi mau ano ma`i iloko o ke ano kuhohonu a lahilahi iki mai.

            No kekahi manawa ua hapaiia ke kanaka iloko o ke ano ikaika mamuli o na kanawai o ke ola kino, aka, i ka hala ana o kekahi mau manawa ua pii ae la ke ano ino iloko o ke koko, a o na mea paahana keia o ke kino ua hookaumahaia iho la, ke kumu i haule ai malalo iho o ka ikaika mau. O keia mau mea apau e loaa ana i ke kanaka i ka manawa pokole a i ole i ka manawa loihi paha aka hookahi no hopena.

            O ka poe i hookaumahaia e keia mau pilikia o lako uka poe i kaa aku mawaho o ke ano ola maikai. Iloko paha o kei huina aia he poe o lakou i loaa i ka ehaeha.i ulu mai mamuli o ka maikai ole o ka oihana hoowali ai o ka opu ai ai a lilo mai mahope mai i ma`i kuluma a ma`i nahu hoi iloko o ka opu O na lapaau ana maluna o keia ano he pohihihi ka loaa o ka pono a nele loa no paha i kekahi manawa aka o na auka ua hooiaio mai lakou i ka

 

WAMPOLES PREPARATIONS

 

            He laau keia o ke ano hoomaemae koko a hoihoi hou mai i na wahi i pilikia a ke kulana maikai mua. O keia lapaau ola a maikai no hoi he laau ono i ka ai ana ano like me ka hone a he mau waiwai hoola hoi kona maloko mai o ka Aiia Akepaa o ka I`a Cod, i loaa mai ia makou mai ke akepaa mai o ka i`a cod makamaka hou loa i hoohuihuiia hoi me ke Compound Syrup of Hypophosphites and Extracts of Malt and Wild Cherry.

            E hoomaka ka ai ana i keia laau i ka manawa no e hoomaka ana ka ma`i peia no i ka manawa e kinohou loa. Eia ka Kauka J. M. Guijosa pane maluna o keia laau:

            “Ua haawi aku wau i keia laau a oukou i kekahi wahine nona ka ma`i pili i na mea paahana o kona kino a mai ka omole mua ana i inu ai ka hoomaka ana o ka oluolu iala.

            Mahope iho o ka lawe ana he eono omole laau ua pau loa kona ma`i a loaa iaia ke ola piha. Ua inu oia i keia laau me ka maikai aole hoi e like me kekahi ano laau e ae i ka maikai ole o ka ai ana e like me ka mea i ike mau ia o ia mau ano haawina.”

            He hookahi no omole o ka lawa no ia o ka na o ka noonoo e pau ai ke kuhihewa. Aole e hoohokaia kekahi ke hoao iaia. He kuaiia kela laau ma na halekuai apau apuni ke ao holookoa.

 

Kii o ka Mokukaua lawe hae Aurora, e Hoike ana i Kekahi Palapu i loaa iaia ma ke Kaua me Iapana.

 

Kekahi o na palapu mai na poka a na Kepani i loaa i ka Mokukaua Aurora, [E nana i na kaha ke`a maluna o keia mau kii i hoomaopopo oe i ko lakou mau palapu.

 

He Aiwaiwa I`o no o Iapana.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

 

-a oia iho la ka hona nui o ua poe mokuahi liilii nei o ka lawe a hoihoi aku ii ka poe i ike a lawelu aku ka poe i ike ole.

            Aka no Mr. Kennedy ua pomaikai loa oia ma ka hui pu ana me Sellner ka ona o ka Nupepa Manawa o Manila ma ka hui ana aku me Mr. Jennings ka mea pa`ikii i konoia no ke pa`i kii ana ma kona aeia ana mai e ka Adimarala Rukini Enquist ame ka haawi pu ia ana o ke kuleana nana i na moku, a ma ka aeia ana mai o lilo o Kennedy i kokua pa`ikii ua ae pu ia aku oia ke kumu o kona pii io ana iluna o na mokukaua.

            Ua pii aku lakou iluna o ka Mokukaua Oleg, ka moku hoi i loaa nui na palapu a ua pukapuka ma li no na aoao a he mau puka nunui kekahi e like me ia iloko o ke kii a oia no hoi ka moku i oi ae o ka poino mamua o na mokukaua Aurora ame Zemtchug. A ma ko lakou pii ana aku iluna o ua moku nei ua hookipa maikai ia mai lakou e ka lukanela a mahope iho o ka wehewehe ana i ke ano o na kii e pa`iia ai e ka mea pa`ikii Mr. Jennings ua lawehele aku la oia e hoomakaikai i na malihini ma na wahi a ano nui o ka moku.

            A na keia lukanela hoi i hoike mai i kekahi mau hiohiona o ke kaua i hooukaia ma ke kakahiaka o ka la 27 o Mei ka manawa i kau mai ai na palapu maluna o lakou. Ma ka manawa i hoouka ai ke kaua, wahi a ka lukanela, aia na mokukaua nunui o na Rukini ma ka aoao akau i haawale loa aku hoi mai na mokukaua Iapana, a o ka laina mokukaua Rukini mama aia lakou ma ka aoao hema i kupono loa i na mokukaua Iapana a a ia aoao no hoi na moku haukipila ame na moku lawe ai ame na moku o na ano like, a oia no hoi ka manawa i puka mai ai na mokukaua Iapana mai kahi o lakou i pee ai me ka hoike ole a haawi ole mai i mau hoike mua ana no ke kaua aka ua puka mai no a po`ipu mai la maluna o na mokukaua Rukini a hoomaka koke no ke ki pu ana a hiki wale i ka hiki ole ana i na Rukini ke paio aku olai aole e hiki i na mokukaua kaua maoli o na Rukini e hoolei poka olai aia na moku kaua ole mawaena o lakou ame na moku o na enemi.

            A no ka huikau loa o na moku Rukini i hiki ole ai ke ki poka ana o na mokukaua nunui o na Rukini i na Iapana no ka maka’u o hoopoinoia ko lakou mau moku ponoi iho e ko lakou mau poka oiai aia ia mau mokuk mawaena o lakou ame na enemi, a no ia huikau loa ua puhili ae la a hiki wale i ka manawa hope loa e ike iho ai kekahi e hoopakele iaia iho, a oiai o Adimarala Enquist wale no ke aliikoa o la kulana e ola ana, ua huli koke ae la oia a holo i pakele mai ka poino i maopopo loa.

            A wahi a ka hoike a ka lukanela he mea kamahao loa ka pakele mahunehune ana mai o ka mokukaua Oleg oiai he nui na pukapuka poka i loaa ma kona mau aoao, a hele ka pukapuka poka a ka laina ilikai, a o ke piholo ole, aole i loaa iaia ia haawina a ku wale i Manila no ka hooponopono a pahonohono hou ana, oiai nae e komo mau ana no ke kai aole no nae i ka nui loa e piholo ai.

            Ma ka hoike ana a na aliikoa Rukini ua nui io ka poino ma o na poka topido ona moku topido o na Iapana aka aole i nele ka hoopoino o na poka o na mokukaua nunui o na Iapana.

            I ka mokukaua Oleg ua loaa pono mai oia i kekahi poka nui o na Iapana a puka pu na aoao a nohaha loa ae la ka haukipila oluna o ua moku nei oiai ma ia wahi ka oloio ana o ka poka, a aole no nae he uhane i poino oiai aole he koa ma`i oloko o ia wahi i ka manawa o ka poka i pa-hu mai ai a he poka ia o umi-iniha.

            Wahi a ka leta he ku maoli no i ka walohia ke nana aku i na moku i loaa nui i na palapu a na poka a oi loa aku ke aloha ke ike aku i na koa i loaa i na eha, like ole a ku-hohonu maoli kekahi a iloko no o ia nui eha aia no ka manao aa e komo hou iloko o ke kaua me na enemi. Eia nae, aole e nele ka ikeia aku o na haawina kuihe like maluna o na aliikoa ame na koa pu no ko lakou haulehia ana, a iloko o ko lakou ano lepo maoli, a pukalaki o na lauoho ame na umiumi nunui o lakou, aole i nele ko lakou ohaoha hookipa i ka poe e hui ana me lakou. He mea oialo i ka nana aku i ko lakou mau ano ua hooikaika maoli io no lakou maloko o ke kaua no ka pono o ko lakou aina, a aole i nele ka ikela o ko lakou ano wiwoole.

            Ma ka hoike a Mr. Kennedy ua makaikai aku lakou i ua moku nei a maopopo na wahi i pilikia maoli a o na kii e puka aku nei i hoouna pu ia mai ma na wahi i ma-kaia me na kaha ke`a o ia mau wahi maopopo ia i hoopoinoia e na poka Iapana, oia na puka nunui i puka i na poka nunui mawaho ae o ka na poka liilii.

            Ma ka nana ana o na komikina Amerika i ka pilikia o na mokukaua i hiki ai ke hoomaopopo i na manawa like ole e haawi ai no ka pahonohono ana i na palapu, a i ka maopopo ana ua haawiia aku la i ka mokukaua Aurora mai ka 25 la a ke 30 la, a i ka mokukaua Zemitchug he 7 la a i ka Mokukaua Oleg he 50 la oiai oia no ka moku i ano pilikia loa.

            Ma o ke ku ana mai o keia poe mokukaua i komo maoli iloko o ke kaua ua lilo loa ia i mea nui iloko o Manila apuni a he mea hou ano nui no hoi.

 

WAIWAI NO ROBERT UNEA I MAKE.

 

            Ua make iho nei o Robert Unea no Hilo, Hawaii, ma Tahiti. He luina oia no ka moku pea Hermann. E hoike mai i kona pilikoko a wahine mare paha, i ko lakou pili, ma ke keena Kakauolelo o ka Aha Amerika i hupuia ma Honolulu, e loaa i ko lakou mahele o ka waiwai.

Honolulu , Iulai 6 1905.

W. B. MALING,

Kakauoielo o ka Aha.

3075 – Iulai 7, 14, 21.

 

Poe Olulo i Hoopakeleia.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

manawa i haaleleia ai ma ka la 23 o Maraki e a ia ana oia e ke ahi, a Kapena Behrens ame kona malamamoku elua i paio ikaika ai i ka make e nee mai ana imua o laua no kekahi mau la, no ka hoopakele ana. O laua wale no ma kahi o ka make no keia mau la lehulehu a ka weliweli nui wale, oiai ka malamamoku ekahi ame na luina e noho ana iluna o na waapa e koloia ana mahope o ka moku. Ma ka moolelo o ka moana aole he moolelo i komohiaia ka hana koa maikai loa e like me ka keia mau kanaka i hoike ae ai, i aia ia hoi no ekolu la ame na po ko laua hoomanawanui ana me ka hiamoe ole a hana aku hoi i na mea e hiki ana ia laua no ka hookele ana i ka moku poino ame na waapa no ka aina.

            Ua ola o Kapena Behrens e ohi i ka pomaikai o kona koa a hooikaika maoli ana. O ka malamamoku elua hoi i like aku no kona koa me ko ke kapena, a ma keia ola ana hoi aole loa ia e ike hou ia.

 

IKELA KE AHI.

 

            Mai ka moolelo i hoikeia e Kapena Behrens ua ikeia iho ua haalele aku ka moku Agnes ia Shields i Novemaba 10, e holo ana no Valapaiso me ka ukana lanahu. He moku hao kila keia, a he umi-kumumalua makahiki kona holoholo ana, a he nui hoi na huakai loihi a holopono i hoioia e ia. Ua ike nui ia keia moku ma keia awa a pela no hoi me kona kapena, he kanaka makaukau loa hoi ma ka holomoana, a ua noho kapena hoi oia no keia moku no ekolu makahiki me ka hapa. Ua halawai no keia mokku me na ale ooloku o ka Moana Akelanika, a ua a`e ia e ia na ale me ka holopono a hiki wale i ka la 12 o Maraki. Ma ia la ua ikeia ka uwahi e oili mai ana ma ka puka ea ma ka puka hookuu ukana omua, i piha hoi i ka lanahu. Ua wehe koke ia ae ke pani, eia nae ua puka nui mai la ka uwahi, a mamuli o ko Kapena Behrens maka`u o loaa mai i ka ea ua kauoha aku ia oia e pani pea loa ia ka puka. Mahope koke iho ua ikeia ae la ka puka ana o ka uwahi mai ka puka hookuu ukana nui, ana i ka manawa i weheia ae ai ke pani ua ikeia iho la aole he ahi malalia. Mahope iho ua hooholo ia iho ia e wehe hou i ke pani o ka puka hookuu ukana omua. Ua hookoia pela a wehela ae la he elima a i ole eono paha tona lanahu. I kela manawa aia ka moku ma ka latiku 59.30 hema, ioniku 75 komohana. Ua mamao mai ka aina mai. I ka ikeia ana e a ana ke ahi me ka ikaika e koanianiia ana hoi ke ahi e pii ana iluna mai ka lua ae, ua wehe hou ia ae la ka ukana, a ia manawa i hoomakaia ai ka hoopihaia ana o ka moku i ka wai.

 

HOOMAKAUKAUIA NA WAAPA.

 

            Iloko o keia hooikaika ana aole loa i loaa mai he wahi pono. E hana ana na luina i ke ao ame ka po, eia nae ua oi aku no ke ahi mamua o ka @ ia lakou ke hoomalu aku. M@ mai, ma ka la 20 o Maraki, ua @ la o Kapena Behrens he m@ no koe a o ka lilo no ia @ ole a he mea pono e h@ kuuia iho ia na wa@ ku a hoomakaukau iho @ ana i ka moana. He hookahi @ pa malalo o ka malamamoku @ umi-kumamalua poe oluna, o @ na waapa malalo o ke alakai ana a ka malamamoku elua me elima poe @ a he umi hoi iluna o ko ke @ waapa. Ua hookauia na mea ai @me ka wai iluna o na waapa a me ia mau mea e pono ai i hookuuia @ waapa iloko o ke kai. Aole lakou i hookuu@a mai ka moku @ hoopaaia iho la @ a koloia mahope o ka @ ke kapena ame ka malamamoku @ ho ana no iluna o ka moku @ manao paa e hana aku i k@ pakele hope loa ma ka @ ka moku i ka aina ma @ Paraguay.

            Ua koe aku keia mau @ paio ana i ka make. N@ na po ekolu ko laua paa @ uli me ka noonoo ole a@ ia laua hoi e pule ana e @ kahi makani nui nana e @ lakou imua me ka hikiw@ he pa aheahe loa ka mak@ hoi ka neemua. I keia m@ ke ahi ke a @a me ka ika k@ o ka mokuk, a i ka manaw@ ae ai ka lua hookuu ukana @ leo e nakolokolo ana me ka @ ka ike ole o keia mau kanaka @ nei ma ka hoeuli i ka mana@ iho ai kahi a laua e ku a@ iho la no laua i ko laua kah@ manaolana no ka pakele @ Ma@ mai aia omua o ka moku @ hale ohope ke a ia la e k@ ahi e nee mau mai ana i ke@ iniha, ua ikeia iho la he mea @ ka mo@a hou ana aku i ke @ Maraki 23 ma ka hora 7 a @ ka, oiai ka moku ma kahi h@ kumamalima mile ma ka @ -akau o Lae Hona, ua h@ o Kapena Behrens ame k@ moku i ka paio ana a h@i @ o na waapa.

 

            HOOPAKELEIA MAI KA MAN@

 

            Ua hiki ae ia o Kapena Behrens @ pea o kona waapa a hoike aku @ alahele e holo aku ai oiai @ mai ia lakou mai ka moku @ nae o kekahi mau waapa iho@ ko laua holo a mamua o ke @ ua nalo aku la laua maluna @ hualalai o ka moana, oiai ke k@ huli ana i kona alahele e hik@ i ka aina. He ulia laki @ keia poe he umi-kumumakahi @ pokole loa ko lakou pa@alewa@. Ma ka hora 1 o ka auwina @ makani i manaolana mau @ hoea mai e pa ana, ua ikeia aku @ waapa o ke kapena e ka moku. A@ e holo ana mai Balatimoa no Ka@ko nei, malalo hoi o Kapena S@ I ka hora 4 o ke ahiahi, oiai ka @ kani e pa pukiki ana, ua huki@ o Kapena Behrens ame kona m@ na iluna o ka moku, me na @ maikai.

            Ua loaa no he wahi poipo i ka @ Aryan, a mamuli o ka noha ana @ hoe ua komo ae oia ma Montv@ ka hooponopono ana. He ano ka@ naha no ka loaa ana o na hoopakele ana i na olulo aumoana. I ke awakea o ia la aia ka makani ikaika e @ a ua kauoha aku o Kapena Sor@ kona malamamoku e hoao aku e @ ae i alahele okoa.

            Eia nae o kela ka nuakai mu@ kapena ma ka Lae Hona, o@ mamoku ekahi he kanaka ua k@ na i na ino oia kai, aka i ka @ a ka malamamoku i a`o aku ai i ke kapena he mea pono e hoomau @ ma ia alahele oiai he pilipili a@ aole hoi e loaa ikaika loa i @ kani ino, ua ae mai ia ua k@ . Ina i hooloheia ke a`o ana a ke @ he mea maopopo aole he hoopakele @ a ina ua nalo loa aku ka mo@ poino ana o ka moku Agnes.

 

NOHA KA WAAPA.

 

            Aka ua ikeia ka waapa a u@ la iho @a ke kaula o ke ola @ a hoolelia aku i ka waapa. E@ manawa i loaa ole ai i ka w@ hoe, eia nae ua hooikaika no @ o ka moku hoopakele, he p@ wale no o iwakalua-kumam@ kahiki ka averika, e holopono@ kou hoopakele ana, a i ka m@ holopono ai ka ekolu o na hoo@ ua huk@a mai ia ka waapa a @ ka aoao o ka moku. O Kapena @rens ka mea hope loa i haa@ ka waapa, a laia e pii ana @ moku ua loaa mai la ka wa@ kahi nalu nui, a kiolaia mai @ aoao o ka moku a nohaha @.

            Ia po i pa ai ka makani i@ i ike oleia mamua e ka poe @ ka moku hoopakele. E helelei @ huna @au a e po@i ana ho@ like aku me na kuahiwi. Ma@ hoopakele aku i nana aku a@ na Behrens ame kona mau h@ ino e onou ana, a puana ae ia @ i na leo pule hoomaikai ame k@ kalo ana ae no ke ola o keia @ umi-kumamahiku o lakou i @ loa hoi aole he palekana @ . Aole loa he wahi manaolana @ loa he waapa e hiki ke pakele m@ ino mai. Mahope mai ua ma@ ke kai ame ka makani a hala a@ ka ino, a holo mai la ka poe i @ keleia ame ka poe hoopakele a hiki @ komo ana i ke awa la`i o Kap@ nei.

 

LOAA I KA MA`I HIKOKO OIAI MA PILIPINE.

 

            `Olai wau me ko Amerika @ Pualikoa ma Pilipine, ua loaa @ wau i ka ma`i hikoko. Ua pi@ konukonu loa ia wau mai keia a@ mai no ekolu makahiki a hoa@ na laau lapaau lehulehu i hoo@ kauia e na kauka lehulehu eia n@ i loaa ia`u kekahi mea nana e @ mai ia`u a hiki i ko`u lawe ana @ Chamberlain’s Colic, Cholera and @rhoea Remedy, a he elua mau wahi omole liilii o ko`u ola ae la no @ mai ia manawa mai a hiki i keia manawa aole i hoi hou mai ia ano @ la`u.” – Herman Stein; 212 N. Union Ave., Pueblo, Colorado, U. S. A. No ke kuai aku ma kahi o BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma Hawaii nei.