Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 30, 28 July 1905 — Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao. [ARTICLE]

Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao.

(Kakauia e Simeon K. Nawaa.). | MOKI"XA XII. iKA C POO ELCA.) O ECBOPA MAHOPE O KO NAPOLEONA HACLEHIA AXA iHOAKAKA: —Ua ike ae nei kakou i ka manao o na lahni nui 0 ka honua no Napoleona; pela no hoi me kona hookukeia ana 110 St Helen, eia nae ua hoea hou ae no he kanaka nana e hooinalu i naj lawelawe aupuni ana ma Euro}»a, oia o Metiernieh.) | I ka lilo ana o ko Napoleona haulehia maopopo ana i mea e kaulana ai ke kahuakaua o Watalu,.ua hnkiia aku la ko Europa holookoa! noonoo ana no ke Keikialii Metternii*h. he kanaka nona na makahiki' he kiuiaha. i h.ana hoi me ka malie. aka me ka ikaika o kona hoomaka! ana e kuhikuhi i ka lnina a na Aupuni o Euiopa e hana ai iioko o ua! makahiki he kanakolu e lioea mai ana. f j O ka lawelawe hana ana a 3letttriiich ua okoa loa mai ka Xa-1 poleona i hana ai, he kanaka hoi aia iloko o kona puuwai ka pwni-| koko, a i hooweliweli aku hoi i ka poe e kakoo ana i na lawelawe au-; puni eku ana. Oke ola ana o keia kanaka ua maheleia iloko o naj mahele lie umi: Oka mua, mai kona hanauia ana (1773) a i hiki i\ kona lilo kna i elele.no Parisa i 1SU0; ka lua, mai ka ISO6 a hiki i ke ala ana o ke kaua i 1809; ke kolu, mai ke kaua o ISO9 a hiki i ke auhee ana mai Mosekao; ka ha. mai ke kau anu o 1812 a hiki i ka hoomaloloia ana o.ke kaua ; ka lima ? mai ka hoomalolo ana i ke kaua a hiki i ke kaua hou ana; ka eono, mai ke kupilikii mai o ke kaua a liiki i ka haulehia ana o Napoleona i ka 1814; ka ehiku. ka manawa mamua iho onalā he Hookahi Haneri—a mahope mai; ewalu, ka pii ana ame ka neemua ana o ka lawelawe aupuni ana i kukulu ai; eiwa 7 ke kuemi hope ame ka haule ana o t ka lawelawe aupuni ana i kukulu ai; umi, na la hope o kona ola ana. , . TJa hoike mua ia aku kekahi mau mea e pili ana i kekahi mau mea i hoikeia ae nei iloko o na la e ola ana keia kanaka ma kekahi mau mokuna i hala ae nei no ka hoomaopopo-ana i ke ano o ka lawelawe aupuni ana a keia kanaka. Ma ka niahina o Sepateuiaba, 1815, oia ka manawa i kakauinoaia ae ai kela palapala i kapaia ka Huina Hemolele o na mana aupuni nui. O keia iho la ka pohaku kihi oka pi ? o a Metternich i hookahua ai no ka Emepaea o Farani, a no ke kukulu ana i ka hale o Napoleona i liiolo ai. O Enelani, ma o 'ka Haku Castlereagh, ka i hoole aku i keia. Oke kulana o Europa i kela oia ka mea nana e koi ikaika ana e loaa ona kakaolelo naauao loa nana e kuhikuhi aku i kona mau pono. He mea oiaio o na makahiki he iwakalua-kumamakolu a Europa 1 komo ai i ke kaua oia kekahi mea nui nana i okomo aku iloko o kela ame keia aupuni i na haawina awahia o ke kaua, a aia ka manao like e iini ana no ka nolio maluhia ana,.a ua hookahuaia iho ia manao'ana mahope mai. '■ Aka i na maka hoi o Metternich ua lilo ilio la keia i mau lawelawe ana e poino ai. Oiai ua loaa iaia ka mana a aia lioi oia ma ke kulana e kuliikuhi ai a e kukulu ai i lawelawe aupuni ana, e hiki ai hoi ke kakooia mai e na pualikoa o Europa, ua kiola ae oia me kona manao ponoi i na manao akea o na alii i iini ai iloko o na liora 0 ka ehaeha e hanaia mai ka maluhia a kukulu iho la i lawelawe aupuni iloko o ka poholima o ke kanaka hookalii. O ke kuikahi o Pressburg i uhaiia aku hoi e ko Austerlitz. oia ka piha pono ana e like me ia a kakou i ike mua ae nei i ka maheleheleia ana o ka Emepera o Geremania, a loaa aku hoi ia Farani he mana hoomalu ma ke kikowaena ame ka hema o Geremania. Ma liena he mea maa mau o na Kuhina nana e hooulu i ke kaua i-ala mai hoi he hopena ino ua hiki ole ia lakou ke paa hou iho Ina oihana. No ia mea ua kauohaia aku o Kauna Stadion, ia manawa, he elele i hoounaia no St. Petersburg, e lawe ae i ka makalua o Kauna Colloredo ina ke kulana Kuhina o na Aina E; a mamuli lioi o ke koi ikaika ana a Emepera Alekanadero, ua kauohaia aku ke Keikialii Metternich e lawe ae i ko Stadion makalua. Xo ke kulana elele hoi no Parisa ua waihoia aku ka inoa o Kauna Pilipi Cobenzl, eia nae ua hoole loa aku o Napoleona a ua hoike ae hoi oia o Mtternieh ke kanaka kupono no ia wahi oiai o ke kanaka ia nana e hooikaika i ke kulana ana i iini loa ai e ku ae mawaena o na emepaea a i elua. Aole i lohe o Meaternich i keia noi a liiki i kona hiki ana ma Viena ina kona alahele hoi, ana hoi i manao ai e lilo ana oia i emepasoda no St. Petersburg. j Xo ua Metternicli nei aole oia i makemake i keia hoololi āna>' oiai o kona launa ana me ka Za ma na ano apau ua ku i ka maikai. I a ua kau aku hoi kona iini me ka manao e noho ana oia ma kekahi | wahi e nohoaliiia ana e kekahi alii i loaa na manao maikai nona, j oiai i keia manawa aia no ka ukiuki iloko ona no ka haunaele Ku- j loko o Farani aine na aupuni ana e maiama ana, a ua nele no hoi oia i ke apono ana i na hana a Napoleona.

| Ua apoia akn o Metternich iaia i hiki ako ai i Pari»a e Napoiev ona ame na Uiia o ka ohana Imepenela. a no hoi iloko o na aha | lanna. Fle kanaka op?o a kakaolelo akamai oia; maikai kana mau nianao ke hoike ae. a aole hoi oia i nele i km hoike ;»ku i kona < makemake e kaana !ikt i na |h>iio mawaena o na 'nn-a apa». a nolaj ila. o ke kanaka oia ano aole no e nele ka ohaoha?a mai e ua kamaai» | na. a e htH>kahua paa aua hoi i ka mahaloia nui; e ha i. | Ika manawa e kaua ana, i loaa niai ai hoi ka hookauliiiina ana j o Perrisia, aia no o Merternish ke noho la ma ke Kapitala o Farani, e luwpaa ana hoi i na uiea i ala mai i ka manawa i laweia aku ai ka lohe o ko Xapoleona lanakila ana. W&hi ana aole hsi he manao hauoli lua na lono la, aka ua ala inai na manao hoaponu i ko Farani piikele ana mai ka heipena ino ae a o kona kulana maluhia kuloko aole i hoonionia. 1 ka hoi ana mai hoi o.Napoleona mai ke kaua mai me kona mau manao hauoli no ka ianakila i hma *iku itiia. ua htH>p{ia iho la ua Metternich nei i ka nianawa i kipa ae ai kela ame keia kanikela e waiho aku i ko lakon man manao mahalo. i ka huli like ana o keia poe me kā makemake ole e lohe akn i kokahi mau mea a Xapohsma i hoopuka akn ai. O keia MeUemieh ke kanaka nana i hoike ae i na mea maikai ole no .Sa{H>leona; aole no nae oia i hoopuka aku imna o kona alo. j He nui na mea ano nui i ala ae ma kekahi mau wahi eaei ku .. pono e hooniaopopoia. O kekahi o keia main mea t»ia ka liaawi ana iaku o Oenemaka ia Nolewa no SutHlena. O kekahi oia ka nee liiiii I ana me ka malie oko Kusia mau poniaikai ma Asia. lloko no hoi jO keia kau poo elua i hoomau hou ai o Kusia ma Hulakai ia, i kona I ikaika ku-e ia Tureke, na KutnzotT hoi i alakai ae i kona pualikoa. I Xo kekahi mau makahiki loihi loa ko Kuisia Inmlei ana aku ika | lena ike a kona mau maka me ka makemake nui ia Kouokanakinoj pela ame ko Tnreke mau awa kumoku. Ua hoikeia ae na wanana j mna ia e liookoia ana ua iini la o Rusia; eia nae aole i hoikeia ae ka 1 inoa o ke kanaka nana i wanana. He ewalu kenekuiia mamua \ aku ua laweia ae mai Anetioka ae no Konokanakin(»pela ua wanana j la a hoopaaia ma kona mau moolelo, a ua manaoio ia aku he oiaio | ua mea la, a ua lilo iho la keia i mea na. ka poe 'ī'ui eke e noho mau j ai me ka nana ana akw imua no ka hookoia mai. I 3fa JRusia hoi ua ala ae he nianao lahui ikaika loa e pili aua i !ka lawe ana mai ia lvonokanakino{H i la. a hooikaika iho la e hooneo» ; mua ina hana apau e hiki io ai ke hookoia ua manao la. Wahi a Eniepeia Alekanedero oia hookahi wale no iwaena o na Kukini ka ikuae a ku-e aku ika makemake oka lahui e lawe ae ia Tureke. Ua olelo ae lioi o Euiepera Kikoloka aole oia i makemake i ko Kusia j paa ana ia Konokanakinoj>ela; eia nae lie hana hiki ole ia ke alo ae. Aole loa he nianawa a Knsia i hookuukuu wale ai i na mea e ko ai ia iini ana a lioopio iho hoi i na haunaele e ala ana. a ma ia , ano iho la i hana aku ai oia me ka malie no ka hookahuli aua ia TuJreke. Xo ka hapanui oke kenekuiia umi-kumamawalu ua hooikafika oia e hoohuikan niau ia Tureke iloko oka haunaele. a lelekaua mau aku hoi mālnna ona. A ina aole ka lili o kekahi mau aina o jEuropa. ina ua ko io no keia maniio ana o ke Aupuni Hea «Kusia>, | Iloko no hoi o keia kau poo elua i ikeia ai ka pii ana o k.i mana , o Mehemel Alii. Ua komo aku oia iloko oko Tureke pualikoa i kona ; wa opio, a i ka 1799 ua hoounaia aku oia uo Aikupita e alakai ana i ikekahi pualikoa o ekolu kaukani koa no ke kokua ana aku.iu l»eriiajnia Nui e ku-e ana i ka poe pakaha o Farani. Maanei i pii muhuajhua ae ai kona ike hookele kaua, a nolaila na lilo ue la iaia ke ala- ; kai ana i ka inahele koa Alahiana ma Aikupitn. I ka lsnr>, ua ! ikeia aku oia ma ke ano he Kiaaina no Aikupiia a he Pasha no na MaaAve Ekolu; eia nae na komo koke ae la oia iloko o na hoopaapaa j ana me na Mamelrikes, i nohoalii loihi hoi ma Aikupita. Ua hoopauia ae keia hakoko ana i ka 1311, mamuli o ka pe|M k hiia aua he heluna nui o lakou ma Cairo. Oke koena iho ua holo aku no ka ! liapa maluna o Aikupita. eia nae ua hookukeia mai e Meiapoute i j kekahi makahiki mai. Mahope o keia ua lioi aku la lakou no Nujbia i kaawale aku mai ko lakou enemi aku; aka nae i ka IS2O, ua hahai aku la oia Diahope o lakou, a hoopnehu loa ia aku lakou mai ka ilihouup ae. i MOKCXA XIII. UWALO XO KE KUOKOA O AMEKIKA HEMA. 5 O Sepania ke anpuni iwaena o na mana o Europa i kukulu nui ae ina kolone ma Amerika. Ma kekahi ano ua ku kaawale ae kona kukulu kolone āna mai ko Poknkala, Farani ame ko Enelani. O ' kona mau kolone ua kukuluia mahope o na kaua ana «me ka hoike ! lanaleila ana. Eia nae iloko o ke kau mai o keia mau mea nana e 'alaila, ua ulu ku ae kona mau kolone a nui a palahalaha, | Mamuli o kela manao ikaika no ke kukulu kolone ana i holo aku ai o Cortes ame Pitzarro ma ka laua liuakai pakahi a ina aole ke kakooia e ko laua aina makuahine ina no paha aole i lawa ka ikaika o ko laua aupuni no ka hoopalahalaha ana aku e like me ia i ikeia | ai he kanahiku-kumamahiku makahiki mahoi>e mai o ka loaa ana o , Cuba, kahi hoi i hoopuipuiia ai ka ikaika no ke kaili ana mai ia Meikiko, a he umi-kumamalua hoi inakahiki niiahojK> mai, i hoounaia jaku ai na pualikoa no ke kii ana ia Peru mai kahi kulanakauhale uuku mai o Panama. (Aole i pau.)