Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 30, 28 July 1905 — MAKAIKIU PETERIKA MAFE. Ke Kolopa Uneune i na Nihiliti, Ka Hoopakele o ke Duke Kiekie. [ARTICLE]

MAKAIKIU PETERIKA MAFE. Ke Kolopa Uneune i na Nihiliti, Ka Hoopakele o ke Duke Kiekie.

MOKUNA XV. # KA POPOKI ELEELE A KE KAKAKA LOEA. ■ j "K hoikr aku uo wau ia oe ia mea nie ka niaoiwpo loa, J i pane aku ai o JVt«*rika. "e huli ana hoi wau ia oe. a ua nianao wau e loaa io ana no w ia'u ilaila. 11«? kanaka aaauao maoli uo oe. e ka loeaj —uauiiae» ioa. ma kau ike e lawelwe nei mamua o kekahi poe e aej M*a k< ia honna/* > j •K<- maihio nei wau pela. v wahi a ua loea nei, me kona kunou pu ona nnii. . | *•{";_! hana oe i ka mea hoo*>a-bu maikai loa i ike ole ia ma fea| ik«- h««ihuihni." i hoomau loa aku ai o Peterika. i pi'la 110." | 4 *l*a hana o«* ia mea i ke peluia iloko o ka buke. • " A<4 *" ... - I "Vii hoouna aku oe i kekahi buke i hiki ke. hookomoia ka mea j hoopa-hu ma kona mau lau i ka Za o Rusia/' | "A.'." I -Ke iw mai nei oe i keia mea imua o ko'u alo 110 ko.u manao uu paa iho wan iiuna o keia noho a e hiki ole ana ia'u ke welie ae ia'n iho." -Naauao n:a«»li no oe i koho mai la ia mea, v i panai mai ai ua loi-a 1; ! - "Kla i>a« »• lu'ino ana 110 wau mai keia noho ae, v i pane aku ai ka niakaikiu. \Minoaka iho la o Loea Meh*bere, a luliluH aehi kona pot>. I ka manawa ana houlohe ana i na olelo a Pelei ika, ua Uoopau iho la oia i kona.haiuoiiamo ana maluna o ka popoki. a ua ala ae hoi ua popoki la a hoi hou akn la no ka poohiwi o ua loea la, a aia mau maka ke kau la maluua o ka,makaikiu me ka li-o. ! No ka kaua makaikiu lioi. ua komo ae la iloko o kona uoonool ka manao ana aia maluna o kela noho a ke kanaka loea e noho ana, aia ilaila ke ki o ka uwila nana e iaia iluna o ka noho ana e noho ana; nolaila ua hooholo iho la oia e liana aku i kekahi mea ana i hana mau ai i koUa wa kamalii, a me kela nianao i hoao aku ai oia e hoouaukiuki i ka popoki. Kaulono poiio loa aku la koua mau maka maluna o ka popoki ine ka imo ole, a ia hianawa hookahi no hoi i mea e noonoo ole mai ai ke kauaka loea i ka ianei mea e haua ana maluna o ka popoki, ua pane aku la oia: "Me ka nui no o ko'u naanao, eia nae ke ike nei wau eia no ke koe nei kekahi mea au i ike ole ai. Ua loaa ia'u ma ka'u huli ana o oe ka mea nana i hoouna aku i kela buke i ka Emepeia o Rusia, e likt hoi me ka oiaio i ka nianawa a'u e hemo ae ai mai keia noho ae e lilo koke no oe i pio na-'u." ' I kela manawa ke ike la no ka makaikiu i ke anoe o ka popoki, a aia hoi kona nuiu maka ke lioomaka mai la e iiui iaia e kaulono jkuio loa ana kona mau maka maluna o ua popoki la; a i ka makaikiu i hookuu iho ai i kana mau olelo a kaua i ike ae nei maluna ? o ka wa no ia i iniau ae ai ua popok* la, a okakala ae la no hoi kona mau hulu. a lele mai la .maluna o ka kaua Peterika. Alo ae la ko Peterika poo i pakele ai oia mai na maiuu ae o ka popokk a no ke kauaka loea hoi, ua lioao mai la oia e lalau i ka popoki me kona ku iki ana ae mai kona noho'ae. la manawa 110 i ike koke iho ai ka makaikiu i ka nalo ana'aku o na liaawiua o ka uwila maluna ona, a i ka wa i pa ai ka popoki maluua o koua poo oia no hoi kona manawa i lele aku ai me ka awiwi maluna o ke kanaka loea. MOKUNA XVI. KA MALIHINI A KE KANAKA LOEA. Aole i paakiki loa ko ka makaikiu hoohina ana i ua kanaka loea la, ka mea aole i lawa ka ikaika o ua loea la e ku mai ai iuiua o ka kaua makaikiu. a o kekahi no hoi ua lele aku ka makaikiu me ka ikaika loa maluua o ua loea la, a hiua pa hu aku la laua iluna o ka j»apahele. Malaila lāua *i kupaka iho ai no kekahi mau sekoua pokole loa, o ke kanaka loea malalo, aia no nae oia ke kupaka la me ka ikaika, a o kona lima hema ke lalau la i ka noho ana i noho ai, a ia manawa no i pouli hikiwawe iho ai ua lumi la. I'a hanaia keia mau mea apau iloko o ka imo ana a ka maka, a mamua hoi o ka manawa e paa pono loa ai ua kanaka loea la i ka nuikaikiu. Ina i j»aa jk>iio loa ua loea la ia Peterika he mea mao-1 pojK> loa aole e ala mai na mea i ikeia iho mahope o keia hakoko j ana o laua. 1 kela manawa i pio ai na kukui o ia no ka manawa i palamimo iho ai ua loea la a liemo ana mai ka kaua makaikiu aku, a ia ma-1 nawa no hoi aia ua makaikiu la ke haha poele la iluna o ka papaliele e Uuli ana i koiih hoapaio. Ile mea oiaio aole i loiia aku ua loea la iaia, aka ike iho la ua makaikiu nei i ka uiea i Uanaia. oiai ua paa iho la kekahi o kona man manaiuanalima* ma ke ko-wu o ka paj)ahele, a hoowaopopo ihoj la oia ua pakele aku ka loea mai iaia aku manuili o kona hemo ana u\a kekahi j>uka huna ana i Uoomaopopo ole ai iaia i koino aku ai iloko o ka hale o ua loea la. lluli pono iho la ua makaikiu nei, a o ka mea i loaa iahi ua hooiaio mai i kana i mua ai% oiai ua ike iho la oia, o ka panipuka huna a ke kanaka loea i nalo ai mai iaia aku ua like me na puka oloko o na hale keaka e nalo iUo ai ka mea hana keaka maliope o ka j>au amv o kana hoikeike ana imua o kekahi anaina nui. j He wehe hamama keia ano panipnka me ka hikiwawe loa. a he Uoi Uou no e Hke me ka wa mamua aku. a ua Uana mau ia Uoi ia ano |H\uijmka iiuna o ka awai o na UaleUana keaka. Aole i hoohala hou iho ua makaikiu nei a kaua i ka manawa inahuia o ka j>apahele. aka ku koke ae la oia iluna a Uoomaka iUo ia e UiHMuaUunalama ia loko o ka pumi me kana ipu kukui makai. Aole Ue mau mea i loli ae maloko o ua mmi la» koe wale no ka tfee iki ana o ka uoUo a ke kauaka loea I noUo ai mai kahi aku i kn mua ai ua nolio la. Ma kekahi kiUi Uoi o ka rumi e nolio mai ana ka |kij oki ehvh\ uie kona mau maka Uuhu e oleUa mai ana maiuna okamakaikiu. "Ua Uana aku nei wau i hana e Uiki ai ia oe., e kena popoki ino,. ke Uoopakele ae ia'u." waM a ka makaikiu iaia iUo no, a iaia Uoi e nana j*mo ana i ua ]>opoki la* "'aka nae aole o'u manao Ue Uana Uou aku ka'n i koe maluna ou, a he iini no hoi ko'u iud aole o oe kekahi maanei i keia manawa," % Aole Ue Uana aku a ka makaikiu maluna o ua Uoloholona la, oiai aia he mau mea i aia mai nana i Uuki aka i kona noonoo aua,

\ oiai iaia e hoohele ana i ka malamalama o kona kukui iloko o ka t ruini. ike aku hi oia i ka hamama ana ae o kekahi Ina ma kahi e j kokoke ana i ka noko ana i noho ai, a ma kahi hoi a iaua i kupaka ai he mau sekona pokole mamua iho. Mamuli oka inaiamimo loa o ! ka hamama ana ae o keia lua, nolaila aole i hoopuiwaia ka inakai \ kiu. a na kahaha loa ia oia 1 kona ike ana i ka i>aa kōke ana ae o j ua lua lau me ka nakeke ole, a hamama hou ae la he lua. Ua kuemi hope mai la oia i ka manawa i hamama ae ai keia lua. oiai ua kokoke loa mai la i kahi a ianei e ku ana. a i emi hou mai ua makaikiu nei a kaua he hookahi iniha ihope. ina ua haule oia iioko o kekahi loa i hamama koke ae mahope koke iho no ona: eia D.ae aole no i nele ka lewalewa ana o kekahi wawae ona, a na ia mea i hoike mai iaia i kona poino. I kela manawa me he mea la o ka hana kupono wale no ana e haiia ai o ia ke ku ana i*kahi hookahi ,a hoolele aku i ka malamalama o kana kukui ma kela ame keia wahi oua rumi la. O ka mea ana i ike ai. me he mea la ua hanaia kela ame keia iniha papahele 0 ua rumi la me na puka hookuu kanaka i ka hale olalo. no ka mea j i ka wa e paa iho ai kekahi puka o ia no ka wa e hamama ae ai I kekahi, a ua like hoi ka papahele i kela manawa me kekahi papa I opiopio e oni mau ana i kela ame keia manawa. | Mailalo ae o ka lua, i ka wa e hamama ae ai ka papahele, e ikej ia aku ana ka malamalama o ke kukui, a hoomaopo[K> iho la ua ma- ! kaikiu nei. he lialelua keia malaio i hoolakoia me na mikini uwila, | a ua hoolilo hoi keia kanaka loea i ka hanaia ana o kona hale i mea I e hiki ole ai i kekahi kanaka o ke aupuni ke pakele ke kii aku e ; liopu iaia. I Hoomaopopo koke ae la ka makaikiu aia keia mau mea apau ke ! hanaia uei e ke kanaka loea me ka mauaolana iloko ona e haule j aku kona hoapaio iloko o ka lua, a malaila hoi e hooko aku ai oia 1 kona makemake e pepehi i keia kanaka analihini i kipa aku i ona la ma ia po. "He oiaio e lilo ana wau i pio na keia kanaka loea iloko o na minute pokole. ke hoohemahema wale wau," i puana ae ai ka nu.kaikiu. "Ina aole wau e hemo aY>a mai keia rumi aku, aole loa i nuopopo ke sekona o'u e haule aku ai iloko o kekalii o keia mau lua.'* He mea oiaio he ninau hiaina loa keia a ke kanaka e noonoo iho ai, eia nae e like iho la me ia e hamaiua ae aua keia mau puka, ua liio iho la ia he ninau paakiki loa na kekahi kanaka e noonoo ai. 0 kekahi mea maikai loa ma ka aoao o ka makaikiu a ke kanaka loea paha i 11001100 mua ole ai, oia kela ipu kukui makai. Ama ka aoao hoi o ke kanaka loea aia no hoi he mea niaikai nona a ka makaikiu'i ike a lioomaopopo iho ai. Ua ike ka makaikiu oka nolio ana i noho ai ua hoohuiia me ka uwila, a o ka lioomalamalamaia ana o ka ninii me ka uwila he hoike oiaio loa ia aia lie nui wale o na uwea i hoomoeia iloko o ka hale, a o kela ame keia uwea ua piha Lka uwila ikaika. Xolaila, ua lilo iho la keia ike i mea na ka ma j kaikia e lioopa ole ai i kekalii mea iloko o ka i*umi ana i ike ai lie' mau mea ia i hiki ika uwila ke komo aku. Ua hoholo ae keia mau mea apau iloko o ko Peterika poo iloSo o ka manawa pokole. Aole paha 1 hala ae he elua sekona maliope iho o hoomalamalama ana i kana kukui iloko o ua rumi la, ua hooliolo iho la oia e lele aku oia 110 kalii o kekahi pukakomo. Iloko o kela manawa pokole ana i nana ai i na mea oloko o ua rumi la ua ike aku la oia i ka hamama ana ae o kekahi puka iluua o ka papahele ma kahi e kokoke ana i ka pukakomo, a o ke ko-wa mai kalii ana e ku ana a hiki i ua puka la he mamao maoli no e liiki ole ai ke lele aku i ka manawa hookhhi; aka nae oiaio ua hooholo iho la oia i kana mea e liana ai. ua lele aku la oia a hiki aku la i ka pukakomo iloko o na kikoo ana elua, me ka puiwa pu o ka popoki a lele aku la oia mai kalii ana i ku mua ai. i laia no a kaawale aku mai kahi ana i ku ai. aia lioi liamama ae la ia wahi. e maopopo mai ana hoi ina oia i liakalia iki iho i ka haalele ana i ua wahi la, ina me nei ua haule oia ilalo. Hoao aku la oia i ka puka a ike ilio la ua paa i ka lakaia, nolaila liuki ae la oia i kana ki i lioomakaukauia 110 ka oihana makaikiu, he ki hoi aoīe he laka e hiki ke paa aku ke welieia me ua ki la, a i ka liemo ana ae o ka puka ike iho la keia aia keia iloko o ka nimi' hookipa kahi iku ai. laia malaila aia no kona noonoo ke lioomao-' popo la aole 110 oia i pakele ae mai ke kanaka loea ae, nolaila ua pahaohao oia i kana mea e hana aku ai. laia nae e imnu ana no me keia mau noonoo iloko o kona poo, aia lioi lolie aku la oia i ke kani ana mai o ka hele ma ka puka omua, he mea lioi nana i hoopuiwa ae i ua makaikiu nei a kaua. 1 kinohi aole oia i hoomaopopo i kahi i kani mai ai ua ,bele la ame ka manao o keia kani ana, eia nae ua komo koke mai la iloko ona ka manao ana nialia paha o keia no ka bele i kani ai i ka manawa ana i kipa aku ai. "Eia 1 -ekahi mea okoa i makemake e ike i ke kauaka loea?'' wahi a" L'eK-i-ika iaia iho no. Aia ka hele ke kani kapalili la me ka ikaika i kela mauawa. a ulu wale ae la no ko ka makaikiu manao, aole i nele ka lohe.o ke kanaka loea i keia mea, me ka nana ole ae i koua wahi ē pee ana ia manawa. <k E liele mai ana anei oia e wehe ika puka?" i noonoo iho ai ka makaikiu, "a i ole e noho ana no paha oia ilalo? v Ilooholo iho la ka makaikiu e hele no oia 110 ka puka, malia! paha n\a ia hele ana e halawai ai oia me ke kanaka loea; nolaila' liele aku la oia maloko o ua rumi nei a hiki aku la oia i kekalii liolo (liall> e liiki loa aku ai oia i ka rumi om\ia. Kuu iho la ke kani ana o ka hele i ka manawa ana i hiki ai i ka' holo. Ku malie iho la ka makaikiu a paa ae la i kana kukui i liikii ole ai ke pa aku kona malamalama i ka puka a oili aku kona mala ' malama malalo o ka puka, oiai aole oia i makeuiake e ike keia| kanaka mai e ike i ke kanaka loea. f J laia e ku ana pela, aia hoi ike aku la oia i ka a ana ae o kekalii ; kukui ma kekahi aoao o ka holo ana e ku nei, a ua a hoi keia kukuii mamuli o kekahi ulia i loaa ae ma kona liehi ana i kekalii wahi iloko j oua holo la. Ike aku la 110 hoi oia ma ka paia e kau ana kela umi-! umi hoonalonalo a ke kanaka loea i komo ai iaia e halawai ana me na Xihiliti. Aole loa lie nakelp a i ole he wahi hauwalaau hoi iloko o ka hale i kela manawa, aōle loa hoi i loaa aku ka manao koa iloko o ke kanaka loea e hele ae e wehe i ka puka. **E hele ana wau e wehe ae i ka puka," i puana ae ai ka makaikiu. laia i liooholo ai e hana aku pela, aia hoi lolie aku la oia i ke kikeke ana nuu mawaho. he kikeke hoi ana i ike ai o na Xihilitl wale no ka poe e kikeke ana pela. Kokolo aku la na makaikiu nei ;vkaua ahiki i kahi e kan ana ka umiumi hoonalonalo o ke kanaka loea, komo iho la me ka awiwi a hoololi ae la oia i kona helehelena a ano like aku me ko ke kanaka loea. Alaila hele akn la oia no ka puka, me kona paa no i kana kukui makaikiu i hiki ai iaia ke ike ina pine hao nana e paa ana i ka puka, a i ka hemo ana o keia mau pine lmo wehe ae la oia i ke kaulahao e like uo hoi me ia ana i ike ai i ke kanaka loea, a welie hamama ae la i ka puka he mau iniha wale no. "Owai keia i kipa mai nei i keia po?*' i ninau aka ai o Peterika. 4< He kanaka lawelawe," i panaiia mai ai. Aole keia he mea okoa aku, aka o Ivana 110. a ua lōaa hoi keia boomaopo()o ana i ka makaikiu pela mamnli o kona lohe ana aku i ka leo o uaXihiliti nei. (Aole i pau.) j