Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 33, 18 August 1905 — Page 2

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Kate Motoyama
This work is dedicated to:  my favorite niece kaitlyn chow

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

3          NUPEPA KUOKOA, POALIMA, AUGATE 18, 1905.

 

KA

Nupepa Kuokoa

--

NO KA MAKAHIKI  - - $2.00

NO EONO MAHINA - - 1.00

--

SUBSCRIPTION RATES

ONE YEAR - - $2.00

SIX MONTHS - - 1.00

 

            O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAWA MALOKO O KEIA NUPEPA.  E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.  E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

--

O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei

mai i ka HAWAIIAN GAZETTE

COMPANY, LTD.

--

HOOPUKAIA E KA

Hawaiian Gazette Co., Ltd.

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu,

Panalaau o Hawaii, me ke ano

Mea o ka Papa Elua.

--

DAVID L. A-I, : : Lunahooponopono

S. K. NAWAA, : Kokua Lunahooponopono

A. W. PEARSON, : : Lunanui

HONOLULU, OAHU.

--

POALIMA : : : AUGATE 18, 1905.

--

KA WAIWAI O KE AUPUNI

KALANA.

--

            E like me na hana o na aupuni kalana e nee nei pela iho la ka nui o ka hoomaopopo i loaa i ka lehulehu oloko o kela ame keia kalana pakahi pili i ko lakou kulana pakahi a ma ka makou hoomaopopo ua ikea ka waiwai o ka mea he aupuni kalana.

            Eia iloko o na hana e hooneeia nei o na kalana a oi loa aku ka maopopo ia makou oia na hana o ke Kalana o Oahu, ma o na halawai hana la o ka Papa Lunakiai, ua loa maopopo i ka lehulehu he manawa e ike piha ai i na ano o na hana e hooneeia ai no na pono o ka lehulehu, he haawina hoi i loaa piha pono ole ai i ka lehulehu mamua aku, aia wale no a hiki i ka wa o ka Ahaolelo e weheia ae ai na mea apau.  Alaila e manaoia o na halawai hana apau o ka Papa Lunakiai he ahaolelo ia no ke aupuni kalana oiai ilaila e hapalia mai ai a ikea ai na auiki ame na aunui o ka hoohana ana i na hana o ke aupuni, a pau pu no hoi na hooponopono hemahema ame hookaawale haawina dala, like me na ukuhana o na limahana aupuni i hooholoia iho ai a hoopukaia ai na bila kikoo ukuhana ke kumu i loaa mai ai na haawina dala o na limahana mai ka Puuku mai.

            A hiki mai ka wa o ka halawai o ka Papa Lunakiai ilaila anauei ka lehulehu e lohe ai a ike hoomaopopo pu i na mea i lawelaweia, a makou e olelo nei i ka waiwai o ke aupuni kalana ma ia mahele, he haawi ike i ka lehulehu a no ka mea he waiwai pililaula no ia i lawelaweia.

            Aole puha e hoohewahewa ka lehulehu i ka ike i ka oiaio o keia waiwai io o ke aupuni kalana, oiai, e ole i hoomaheleia ai, oi loa aku iloko o ke Kalana o Oahu, i huaiia ae ai na like ole o ka oihana lawe opala o ke kuainakauhale nei a ikeia ae ai i ke akea oiai nae, he mau makahiki ka hoohanaia ana ia ano papahana a papa ukuhana iloko o ka Teritori me ka loaa ole o na hoomaopopo no ia mau like ole e e ole ke aupuni kalana in a ua mau ka nee ana o keia ano ino a i ka wa hea la e pau ai, eia nae, he hookahi mea i maopopo loa aia no he manawa e ikeia ae ai, a o na mea ino i hunaia ma kahi malu aole e nele ko lakou he'eia ae i ke akea e kaula'iia ai i ka la, like loa me ko ka oihana lawe opala o Honolulu nei i kaula'iia ae la.

            A ma keia mahele no hoi aole he kumu kupono a ke Kalana o Oahu e kapae ole ai i ka hoohana ana i keia papa ukuhana ma'wale hapuku wale a e la, we mai i ka papa ukuhana la me ka helu ole i na la hana ole iapau pu me na Sabati, ma kekahi olelo ana ae, e helu wale no i na la noa i hana wale ia no e ke paahana, oia hoi, in a ma ka la ka uku aole ma ka mahina, a makou no hoi e manaolana pu nei i ka hooka'ulua ole iho o ka Papa Lunakiai i ka lawe ana ia ano papahana.

            Ma kekahi aoao hoi, ua ao aku keia hoopuoho ana o ke Kalana ma o ka Puuku la i na luna aupuni o ka Teritori e makaala like loa me Mr. White, kakauolelo ekahi o ke Keena o na Hana o ka Lehulehu i kukala ae ai aia ma ka papap ukuhana la kona koho a oia kana e hooia aku ai imua o ka Papa Lunakiai a o keia ano mahele no ke ike pu ia aku nei iloko o na kalana e ae, oia hoi, o ka ikeia o na maikai ame hemahema e ka lehulehu; a o keia a'o ana i ka Teritori e nele ole ai oia i ka hoomaopopo pono loa i kona mau hemahema e like me Mr. White e hooikaika mai nei i ka noli ma ke kauoha o ke Kiaaina; a he waiwai hoi ia na ke Kalana.

            Alaila e pono e hoomaopopoia oia ka waiwai o ke koho ana o ka lehulehu kuleana koho balota i na luna aupuni, he hoike ana na ka lehulehu no e hooponopono i ko ka lehulehu mau pono, a i oi aku ka waiwai o ke koho ana o ka lehulehu i ka poe ma ke kupono wale no me ka nana ole ae i na aoao kalaiaina oiai in a o auna Repubalika wale no ka poholo holookoa aole no e loaa a ikeia na kina'una'u o ia ano, a in a o Demokarata-Home Rula ka i poholo holookoa, aole no e nele ka hemahema, aka i ka noeau ana o ka ke koho pililauia ua puka mai la ka waiwai a oia ia a kakaou e ike nei.

--

AOLE NELE KA HOOHALA-

HALAIA.

--

            Ina no e hemolele ka hana ana.  O ka mea i maa a i hoomaopopoia oia ka hoahewa no na hana i lawelawe hemahema ia a ku hoi i kahi o ka hewa, a ua pono ia hoohalahala a hoalewa ana, aka, aole wale ke ao nei e ka'ika'i nei iaia iho ma ia mahele wale no oiai he nui na wa i ulu mai ai na hoohalahala kahua ole maluna o na kanaka na lakou na hana maikai i hanaia a hookoia no ka pono o ka lehulehu, a o keia mahele kope iho la ka makou e kalele nei ma keia kumuhana maluna o ko kakou Kiaaina George R. Carter.     

            He hookahi mea i maopopo loa i ko Hawaii Teritori nei poe oia no ka hoi mai o ke Kiaaina mahope iho o kona wa hoomaha a hoomau aku i ka oihana kiaaina, eia nae, wahi ana he piina ikiiki ia ana e hooikaika ai, like loa no me ke ano mau o kana i lawelawe iho nei a holo aku nei i kahi i papahiia mai ai oia me na kakoo ikaika o ka Peresidena Rusawela ame kona Hooponopono Aupuni.

            A iloko o keia kakooia ana mai la o Kiaaina Carter ma o kana mau hana i hooikaika ai no Hawaii nei, ia manawa hookahi no he nui na hoohalahala i ulu ae iloko o ponoi no o Hawaii Teritori maluna on a mawaho ae o na hoapono o kekahi hapa o kakou iho i ka maikai o na hana i kukuluia e ia, a pela iho la i loaa ai ke kukulu manao, "Aohe nele ka hoohala in a no e hemolele ka hana ana," ma kekahi olelo ana, aohe he kanaka hooikaika hoonee pono a maikai imua me ka nele i ka loaa ole mai i na hoohalahala.  He mea maopopo loa e hui ana me na hoohalahala like loa me Kiaaina Carter i hoohalahala nei a me ka piliaiku loa, a in a i loaa ole na kakooia mai ke Aupuni Nui mai in a ua kani ka pu o ua mahele hoohalahalaia nei.

            A ke hoi mai oia e noho hana a e hoonoho mau ia aku ai malaila no umi a umi-kumamalima paha makahiki (in a e hanaia pela) a e maikai a pono mau ai kana hana, aole no ia he mea e kaawale ae ai oia mai na hoohalahala kahua ole, aole nae ia he mea e hoike ana ua hewa oia, a aohe no he kanaka e kaawale mai ia mau hoohalahala mai, in a e piha ke kaukani o kana mau kaikai i hooko ai.

            Ma keia haawina hookahi no i ike aku ai o Lunakanawai S. B. Dole ma kona wa e noho kiaaina ana a noho poo ma ka oihana alakai aupuni, oiai i kona maula aole i nele ka pu-a mau o na hoohalahala maluna on a mawaho ae o na hoomaikai i papahiia aku maluna on a, a makou no hoi e manao nei, in a i noho o Dole ma ia noho no kanawalu makahiki me ka puka mau o ka maikai ma o kana hoohana ana, aole no ia he mea e ulu ole ai na hoohalahala maluna on a, a in a no e hala ae ana ko Kiaaina Carter manwa hooponopono aupuni a noho ae he luna aupuni hou no ka noho kiaaina, ke kanalua ole nei ka makou hoike mua ae,--e maikai a hooho olioli no ka lehulehu i ka wa mua, aka aole e hala ka puka ame ka ulu mai o na hoohalahala mahope mai in a no e maikai mau ana ka hana a ia kiaaina.  A nui ka hoi na hoohalahala i ulu mau mai maluna o ke Keiki a ke Akua ame ke Akua pu Nona iho a hiki wale i keia la iwaena o ko ka honua nei, he maalahi loa aku ka ulu mai o na hoohalahala maluna o na kanaka hooikaika pono ame maikai, a aole hoi i pili keia mahele i ka poe i ike maopopo ia aia maloko o ka mahele ino, a malaila hoi ko lakou ikaika ame na fini apau.

            Nolaila i ko makou noonoo ana i ka hoike manao o Kiaaina Carter i ka wa on a i uila aku ai e hoomauia aku ka moekahi, ana i pane koke ae ai i ka hiki ole iaia ke lokahi pu, a ke pane nei makou he hoike kela e hooia ana i ke kuokoa maopopo o ke kanaka, a o ke kuokoa hoi e hana ana ia ma ka pono a maikai wale no, oiai aole he kuokoa iloko o ka hana ana i ka ino, a oiai ua ike e no ke Kiaaina aole i pau loa o Hawaii i ka maikai loa a i ka hooikaika maikai a pono nui o ka Teritori, no ka mea, aia no he poe oloko nei o ka aina aia ma ka poholalo imipono pilikahi iho, a o ia ano poe ka poe hiki ole i ke poo aupuni e lokahi pu, oiai nae, oia e lokahi pu ana me kekahi hapan, a ma keia mahele iho la i loaa ai ka hoike maopopo e a'o mai ana aia maluna o kona noonoo maikai ana e hoonee ai i ka pono lehulehu aole ma ke a'o a ka lehlehu oiai aohe he wa lokahi a ka lehulehu--he hapa e lokahi ana i ke kumuhana i manaoia a he hapa e lokahi ole, ana eia nae, he mea pono loa e uiia ko ka lehulehu manao i hiki ai ke kaupaona, kahi hoi e puka mai ai ka hooholo ana, like loa no me kana i hoohana iho nei a kakou no i ike ai.

            A i ka houluulu i keia mau mahele, a kau mai na hoohalahala aole ia he mea e E HOIKE MAI ANA UA HEWA KE KIAAINA, oiai nae, aole no i nele ka pili o na hemahema ma kona aoao like loa me ka pili o na hemahema i na kanaka apau, a aole no khe kanaka apau, a aole no he kanaka i pili ole ia e na hemahema, a aole no hoi ka hemahema he hewa.

            E hoomahele i ka noonoo ana ma keia mahele i ole ai ke kanaka e komo wale iloko o ke kuhihewa o ka hoino kahua ole.

--

He Meaulu Kupaianaha.

--

            Aia kekahi meaulu hookalakupua ke ulu nei ma Arabia a ua kapaia hoi e na kamaaina he meaulu hoakaaka."  Ua loaa mai keia inoa mamuli o ka mea oiaio i ikeia ina e ai kekahi mea i kona hua aole loa e hiki iaia ke uumi iho i kona aka.  O na kamaaina o ka apana e ulu nei keia meaulu, ua kaulai iho lakou i ka hua a maloo alaila hoolilo ae la i pauda.  Ina e ai kekahi mea i kekahi hunahuna uuku o keia pauda ua hoolilo ia ae la ua mea la i mea hana i na hana naaupo i oi aku hoi mamua o na poe inu naaupo i ka rama.  Ua hiki ke hoohulahulaia kekahi kanaka noho malie e kela hua, a e uaua no oia, akaaka e like me kekahi kanaka hehena a holo hoi i o a ianei e okioki ai i ke kapa no hookahi hora.  Mahope o ka hala ana o ia manawa e luhi no auanei ke kanaka a hoi oia e hiamoe, a mahope o kona moe ana no kekahi mau hora e ala mai no oia me kona hoomaopopo ole i kan amau mea i hana'i. --Piladelphia Press.

--

            Ua hoopukaia ae he palapala hopu no P. E. R. Strauch, e hoike ana i kona ku-e ana i ka Pauku 1713 o na Kanawai i Hooponoponoia.  He hihia wawahi hale keia i waihoia, a o keia ka hana a keia haole, wahi a ka oleloia e hana ai ke ohi oia i ka aie a loaa ole mai.

--

            Inehinei no i loaa mai ai ka lono, ua kakauinoa ae na komisina maluhia i na kumu ehiku ame ewalu o ka hoopau kaua.  O keia na, kumu e hoihoi ana ia Kina i ke alahao o ka Akau, a o ka lua e waiho ana no ia Rusia i na alahao o ka Akau loa.

 

HE WAHI HANA HOO-

KALAKUPUA.

--

            Mai ka Ipuka Gula mai o Kapalakiko i loaa mai ai he wahi moolelo, e ku io ai no paha i ka oiaio, a na keia mua aku no nae hoi ia e hoike ae.

            Ma ua moolelo la, ua ikeia iho, aia he kanaka waiwai ma ka inoa kapakapa o "Diamondfield Jack" (Keaka Kuladaimana) ke makemake nei e imi i ka manawa holo loa o na mokuahi mai Kapalakiko a hiki aku i Kina ame Iapana.

            He elua makahiki i hala ae nei, ua hiki aku la o Mr. Davis (ka inoa pololei o keia haole) ma Nevada, em na wahi dala kakaikahi iloko o kona eke.  Mahope o ka noho ana malaila no elua makahiki ua loaa iho la kana puu dala, nui a i keia manawa ke hoomaka nei oia e kiola.  He manawa i hala ae nei ua haalele aku la oia ia Reno me kana wahine, maluna o kekahi kaa Otomobila i hiki aku kona kumukuai i ka $7000, a holo ae la no Kapalakiko.  Mamua o kona hoomaka ana e kaahele ua hoopiha ae la oia i kahi eii maina o Rhyolite me ka waina, a i kona hiki ana ma Goldfield ua waiho aku la oia i kona hoa hui he kaula kaa i hiki aku ka waiwaii'o i ka $15,000.  Ma kela ame keia kahua eli maina ua kuai oia i ka waina e loaa aku ana iaia, a hiki wale i kona hiki ana i Kapalakiko.

            Ma Kapalakiko i hoike ae ai oia i kona manao, e hoolimalima no oia i moku, in a ia he kupono, i mea e hiki a ke kukulu ia i manawa holo hou mawaena o Kapalakiko ame Kina ame Iapana, a in a ia he mea hiki ole ke hanaia, e haawi ana oia he uku makana i ke kapena e onou ana i kona moku imua e hiki ai ke haule na manawa holo o na mokuahi mai Kapalakiko a hiki i Kina ame Iapana.

            Aole i maopopo kana mea i hana ai no ka hooko ana i keia manao on a, aka mai na lono i loaa ae, ua hui aku oia me ka hui mokuahi Laweleta Pakipika, a in a ua pono na mea apau, alaila, e nana aku kakou i keia pule ae i ka oiaio o ia mea.

            Ma ka la iho la inehinei i haalele aku ai ka mokuai Siberia ia Kapalakiko a holo mai no kakou nei ma kona alaholo moana no ka aina o ka Hikina, a in a ua hololea na mea i hoikeia ae nei, alaila, e manaolana aku kakou he hana ia mai koe o kekahi hana kamahao ma ka holo moku ana.

            O ka manawa holo holo loa e paaia nei mawaena o kakou nei ame Kapalakiko, aia i ka mokuahi Korea, i holoai hoi iloko o Ianuari, 1903, iloko o 4 la, 22 hora ame 15 minute.  O Siberia hoi a ku mai i keia pule ae, oia no ko Korea kokoolua, a ke manaolana ia aku nei e ko Honolulu nei poe puni hooholo moku in a e holo mai ana keia mokuahi malalo o keia hana hoohoihoi a Keaka Kulakaimana, alaila e ku mai ana oia lanei mamua a i ole ma ka la 22 o keia mahina, oia no hoi ka Poalua o keia pule ae, a e haule ana hoi ka manawa holo o Korea.

--

Na Kiure no ke Kau o Sepa-

temaba.

--

            O keia malalo iho nei ka papaionoa o ka kiure i kaheaia no ke kau o Sepatemaba e hoea mai ana, a e hoike ae ana ia lakou imua o Lunakanawai Robinson:

            George T. Kluegel, Richard Ludloff, Ben Naukana, James B. Carver, Henry B. Saylor, Ulysses H. Jones. W. L. Howard, W. T. Schmidt, Patrick McGrath, John W. Rankin, J. J. Carden, Wm. T. Raposo, A. V. Gear, Stephen Umauma, J. S. Azevedo, C. Bolte, Frederick Turrill, A. W. Howe, Wm. D. Adams, Frank J. Turk, Wm. F. O'Hallaron, W. L. Lyle, Chas. H. Carter, James Veary ame Ernest Renkin.

            O eia põe no lakou na inoa malalo iho nei ke hoike ae ana ia lakou iho ma ua kau nei imua o Lunakanawai Lindsay ma ke ano he kiure huikau:

            I. Levingston, W. A. Love, This. F. McTighe, Sydney Spitzer, Wm. J. White, David K. Bent, John Prendergst, Jas. A. Aheong, John McGuire, Robert K. Pahau, A. J. Tait, E. A. Rowland, Richard Weedon, C. H. Atherton, Antone Fernandez, Wm. Weinrich, Jr., Theordore Bauman, J. T. Crawley, Joseph Richards, E. T. Dreier, Chris. J. Willis, Wm. H. Smith ame R. N. Mossman.

            O keia hoi malalo iho nei na kiure hookolokolo: R. A. Woodward, T. R. Mossman, Jules M. Levy, James A. Auld, F. M. Lewis, W. A. Buick, H. H. Walker, A. T. R. Jackson, Zeno K. Myers, Harry Rivers, C. J. Schoening, D. K. Dayton, John H. de Fries, A. E. Murphy, Lawrence K. Sheldon, Edward F. McCord, Frank H. Foster, Geo. Johnson, Jos. C. Denney, Chas. H. Johnson, Chas. W. Booth, Wm. P. Jarret, J. W. Podmore, J. E. Goeas, E. L. Sharratt ame Ernest E. Lyman.

            O eia põe malalo iho nei ke hoike ae ana ia lakou iho imua o Lunakanawai De Bolt:

            P. M. Pond, John K. Inch, Jas. Fernandez, F. Goudie, J. P. Howatt, F. S. Dodge, Job Batchelor, Charles G. Bartlett, C. S. Desky, G. F. Bush, C. A. de Cew, Albert Waterhouse, H. W. Green, W. F. Helm, B. Goldstone, G. J. Campbell, Pierrt Jones, G. H. Truax, A. H. Jones, James Spencer, F. L. Johnson, Jr., T. C. McQuire ame R. F. Colburn.

--

Halekuai o na Mea Kahiko.

--

            He elua haole, hookahi mai Nu Ioka mai a he hookahi mai Kapalakiko mai eia i Honolulu nei kahi i huli ai i ke kupono e weheia maanei i halekuai no na mea kahiko.  O kahi a keia mau haole i manao ai e wehe ae i ko laua halekuai a ia ma ke alanui Hotele, aole hoi i kaawale loa mai ke alanui Uniona mai.

            He hana hou kela i laweia mai ma Hawaii nei, aka ma ka aina makua aia he mau halekuai o keia ano ke ku nei, a aia ilaila ka pono o kekahi poe e noho mai nei malaila.  O na halekuai o keia ano kahi e kuaiia nei na waiwai aihueia ame na waiwai e ae, o ke ano kahiko na nae.  Ma Amerika, o keia na ano halekuai a na makai e nana mua ai no na waiwai i aihueia, a he lehulehu na manawa i loaa pono ai ka poe aihue mamuli o keia ano halekuai.  Ma kekahi mau wahi he haawiia na kikiki i ka poe e hoolilo ana i na waiwai iloko o keia mau halekuai, a he hoopaaia na inoa.  O kekahi poe i lawe aku i ka lakou ma uwaiwai i makemake ai e piepiele ia aku e na halekuai o kei aano, ua haawiia no na kikiki, a in a aole he lilo o ia mea, ua hiki no ke kii hou aku, a o ka loaa ana o keia mau kikiki ka mea e loaa hou ai ua waiwai la i ka mea nana i lawe aku e kuai.

            O kekahi ano o keia halekuai oia hoi he hoale.  Haawi aku oe i waiwai ma kou aoao, loaa mai ke dala, a loaa no hoi kau dala hoihoi aku oe ia mea i ka on a o ka halekuai a loaa hou mai no ka waiwai au i hoale ai; a in a aole e kaa aku o ka lilo no ia iaia la i ke kuai ia.

            He ano halekuai maikai ole no keia, aka ke kaa nae iloko o ka lima o ka poe kolohe, a in a he poe maikai ka poe nana e lawelawe e alo no auanei lakou mai na waiwai i aihueia.  Ua ike na poe e lawelawe ana i keia ano halekuai i ke kanawai nana e alakai ana i ka lakou mau hana, a in a he hooko pono ia aole e loaa mai na poino.

            Ma ke kau Ahaolelo o 1905, ua hooholoia he kanawai no keia ano halekuai maanei, a ua hoakakaia ma ua kanawai la he $50 ka uku laikini no ia ano halekuai.

--

Kala o Maui.

--

            MAUI, Aug. 11.--Ua malama ae na lunakiai o Maui i na halawai mau o ka mahina iloko o na rumi o Kepoikai Hale, Wailuku, e hoomaka ana mai ka Poalua, ka ia 1 a hiki i ka la 4.  Ua halawai ae ia papa i kela ame keia po a hiki i ka hora 10.

            O na hana nui i hanaia o ia ka uku ana i na bila o ka mahina.  Ua auhau ae ka Banako o Wailuku he hookahi pa-keneta maluna o ka palapla kikoo o $4690 i loaa mai ka puuku teritori mai.

            Ua hookiekieia ae o Harry Copp, ko Puunene makai, a lilo i kapena no ko Wailuku puali makai, a malalo o ke noi ana o ka mahiko H. C. & S. Co., ua hookohuia ae o W. B. Keanu i makai no ka mahhiko ma kahi o Copp.

            Ua hooholo pu ae no hoi ua papa la i ka pono i ka Hui Alahao o Kahului, no ka wa mau loa, no ka hoomoe ana i kekahi alahao mai kahi aoao a i kekahi aoao o ke alanui kalana mawaena o Spreckelsville ame Paia.  O keia ke alahao e holo ana a hiki i ka hale wili ko o Paia.

            Mamuli o keia ninau i ala ae mawaena o Trent ame na lunakiai ma Honolulu, eia na lunakiai ma Honolulu, eia na lunakiai ma Honolulu, eia na lunakiai ke alo nei mai ka hiki ana i ka palapala i hoopuka pakahi ia ke hooliloia aku.  Ua halawai ae o Lunakiai Church me Lunahooia J. H. Fisher ma ka Poaono i hala a kamailio ia ke hooliloia aku.  Ua halawai ae o Lunakiai Church me Lunahooia J. H. Fisher ma ka Poaono i hala a kamailio maluna o keia ninau.  Ua makemake no lunakiai e pono e loaa i palapla kikoo ano hou.  Ua ae no o Mr. Fisher o kekahi hapa o na palapala kikoo e puka nei aole no i maikai.  Ua hoike ae oia e noonoo ana oia i ka makemake o ko Maui poe a e hui ana oia me ka mana aupuni ma Honolulu i loaa mai ai na a'o maikai ana i ko Maui mau lunakiai i ke alahele e hala aku ai.  He makemake ko na lunakiai e hoololi ae i na olelo o na palapala kikoo. O ke kinoi o na palapla kikoo i keia manawa ua ano like aku no me ka palapala kikoo banako.  O ka makemake o na lunakiai o ia ke kau ana o ka inoa o ka mea nona ia palapala e hoopukaia aku ai.  Ma ka Poalima ua hoopanee ae lakou a halwai hou iloko o Sepatemaba ae nei.

--

Makemake i na Aina o Palolo.

--

            I keia Poakahi ae e weheia ai na aina hookuonoono o Palolo, a ma ka nana aku i keia mau la, e pihaku'i ana ke Keena Aina Aupuni me na kanaka e makemake ana e lawe ae i na aina malaila, oiai aole i kanamai ka nui.  Ua oi aku ka nui o ka poe makemake aina mamua o ka aina, a me he mea la, a loaa ana keia olelo kaulana ma ua la nei e weheia ae ai, oia hoi, "Na ka oloi mua ka loaa."  O ka poe e hiki mua ana no lakou ia mau aina, nolaila, in a he poe Hawaii kekahi e iini nei e loaa na aina hookuonoono, e miki mua ae no me ka makaukau a ka puka kakali aku o ka wehe ia mai, a poholo koke aku iloko.

            He elua aina o Palolo e weheia nei.  O na aina mauka ua kupono i ke kanu kalo, a uamaheleheleia no hoi na aina i loaa ai he aina wai a aina maloo e kukulu hale ai a e mahi ai.  O na Hawaii ka nui e makemake nei i keia mau aina.

            O ka lua mai o na aina aia makai mai, a o keia na aina maloo, i kupono hoi no na mea ulu e ae mawaho i ke kalo.  I keia manawa ke waiho nei he mau noi no keia mau aina, a he nui aku no na aina i koe.  E hoomanao pu no hoi, aole e haawi wale ia ana keia mau aina aia wale no a loaa na kumu hookupono i hoikeia ma ka hoolaha a ke Komikina o na Aina Aupuni, e like me ia e puka pinepine nei ma na kolamu o ke Kuokoa.  Nolaila,e  eleu ae oukou.

--

I Mau Kahunapule Hawaii Ike

Olelo Beritania.

--

            Ma ke Sabati i hala iho la, Augate 13 i pu-a ae ai he manao, eia ka Papa Kahu o ka Ekalesia o Kaumakapili ke noonoo nei e hoouna aku i mau haumana Hawaii i Amerika no ka hoonaauao ana ia lakou ma na ike o ka oihana kaunapule, a hoi mai hoopiha ae i na makalua o na makua kahiko e nalo liilii aku nei, ame na ekalesia kahu ole.

            He manao keia i hoalaia ae no kekahi manawa iloko o ka Papa Hawaii, a o ka hua o ia mea aole i maopopo; aka ke luluia nei no ka anoano o ia mea, a o ke kupu mai a hua ae la, aia no ia i ka Mea nona ka pawaina.

            Ma ka hoike manao a paipai ana hoi o ke kahu o Kaumakapili, ma ke Sabati i hoikeia ae nei, ua waiho ae ola i keia ninau: "No keaha la hoi e hiki ole ai ia--ke hele?" e hoike pakahi ana hoi i na inoa o na opio Hawaii ana i manao ai ua kupono e hoouna ia aku no Amerika e a'o ai i ka oihana kahunapule.

            He lehulehu wale na kumu e hiki ole ai paha i ua poe opio la ke hele,  a ma ka hoopokole ana ae, "aole i hemo ke kaula o ko lio." O kekahi kumu, oia keia, aole i koho  mai o Kristo ia lakou; a in a hoi ua koho mai Oia, a ke kahea nei, alaila, ua papani i na pepeaio i lohe ole, a i ole ke holopee nei e like me Adamu.  A ina pela, aole he alahele okoa ae o ke kahea mau no:  "Auhea oe!"

           

No na aa olo

Nawaliwali.

 

            "O ka hakaka ana no na mea e loaa ai na pono o ke ola ana i keia mau la, aole me ka piha ikaika o kou kino, aka, me ka holopono o kou mau aalolo" o keia ae la ka olelo a Sir J. Creighton Browne, he kauka kau ana ma ka oihana lapaau.  I keia olelo, e paku'iia aku ka olelo a Kauka Fathergill i make kekahi no hoi o na kauka kaulana.  "Ina e hoomaka mai e nawaliwali ka opu hoowali ai, e nawaliwali mai no kou akepaa ame kou akemama, a e piha no ke koko i na mea ino, he kumu e loaa mai ai i na ma'i ino e like me ka a'i pehu o na ami, rumatika, ma'i o ka puuwai, hano ame ka ma'i o na aalolo.  O na aalolo oolea, na aa o o e hiki ai ia oe ke hana, ke kp iluna a hakoko ma keia ao no na pono o keia nohona me ka loaa ole o na popilikia i ke kino, e pono lakou e malama pono ia a e hanai hoi ia lakou  me ke akahele ia mea hoi e loaa ai ia oe ke kino oolea.  O ka manao ae la keia; a peha hoi e loaa ai i ka poe me na kino nawaliwali keia oolea ame keia mana hooolea hou i ke kino e waiho nei mahope o keia mau nea?  Ma ka lawe ana i ka

WAMPOLE'S PREPARATIONS

he laau lapaau i kaulana a puni ke ao nei no ka holopono ame ka hikiwawe i ka hoonoono ana i ka ai ame ka hoomaemae ana i ke kok.  E loihi no kou manawa e huli ai a loaa kekahi ano ma'i e hiki ole ai i keia laau ke hoola, he laau i loaa mai ma o ka noonoo naauao ana o keia au o na hana o ke akamai.  He momona e like me ka hone, a ua loaa hoi iaia na mea hoonoono ai apau i loaa i ka Aila Cod Maemae, e hanaia e makou mai ka puupaa mai o ka i'a cod hou loa, a i huila me ke Compound Syrup of Hypophophites ame ka Extracts of Malt and Wild Cherry.  Ua olelo ae o Kauka Clark:--"Ua loihi ko'u wa i hoohana ai i ka aila cod, eia nae, aole wau e kanalua ana i ka hoike ae o kau laau ka helu ekahi o na laau a'u i maopopo a e kualia nei i keia wa."   Aohe e haule, a e loaa no na pono mai ka lawe mua ana.  Ua hiki i keia laau ke hooikaika i kou kino ame ka pii ana ae o ke olakino maikai.  E pono e hoao.  Oia ka mea e ike ai.  Ke kualia nei keia laau e ka poe kuai laau a puni ke ao holookoa nei.

--

Ke Apaapa Nei o Kohala.

--

            Mai Kohala mai i loaa mai ai na meahou malalo iho nei:

            Eia ma Kohala e noho mai nei ka Aha Kaapuni o Hawaii, a aia ilaila kekahi poe loio mai na kihi eha mai o Hawaii Teritori.

            O ka hihia pepehi kanaka o Soto, he Pukiki i pepehi ai i kekahi Pake ma Kau, o ia kekahi hihia i kiiia ai kekahi o na hoike a loaa ma ka mahiko o Honouliuli, Ewa.  O Kauka McLean ua hoike la, a ua hiki aku oia ma Kohana, ma ke Kinau o ka pule i hala.  Oia nei ka mea nana i huli i na mea maluna o ka mea i pepehila.

            Ma ka Poaono Augate 5, iho nei hoi ua hakaka ae o Juan Otis ame Jose Kinon me na pahi oki ko.  He mau Poto Riko laua.  Ua oki ae o Juan i ka pepeiao ame ka poohiwi o kona hoa lahui, a eia ke waiho nei iloko o ka halema'i.

            Ma ia la hookahi no, ua hou pahi ae la he Kepani luna o ka auwai o Kohala, maluna o kekahi wahine ma ka inoa o Miyo, a oki ae la no hoi i kekania-i.  Ua make koke iho ua wahine la.  Ua waihoia aku keia hihia ia Mr. Doyle, a ma kana huli ana, ua ae a'ie ua Kepani la nana i hana ia karaima.

            Ma ka moolelo oho home ana o keia mau Kepani i maopopo ai he wahine kuai kela na ua Kepani luna nei no $280.  He elua mahina i hala ae nei keia kuai ana.  Ma ka la 1 o keia mahina ua noho aku la ua wahine nei ma kekahi wahi a poeleele hoi aku i kauhale, a o ka hopena i loaa ae, he ku i na puupuu.  I kekahi la ae, ua hoopii ua wahine la, a hopuia a hookuuia ua Kepani luna nei mamuli o kona bonaia ana he $10.  I ka po o ka Poaono hele aku la oia no ko laua home me ka manao e lawe i kona mau wahi pono, a ilaila, ala hou ka hoopaapaa a hanaia iho la ke karaima.

            Ua aia ae no hoi he wahi haunaele uuu ma ka mahiko o Kohala, ma ka Poakahi i hala, iwaena o na limahana Korea, eia nae ua hoopioia ae e na makai.  O ke kumu o keia mamuli o ka pepehi ana o kekahi luna i kekahi limahana Korea, a o ka hopena ua ala mai na limahana.  O ka luna hoeha limahana nae ka i noho ae i ke puhi.

            Ma ka Poakolu, ua haule ae he Kepani ma ka inoa o Sakimoto, iaia e hana ana ma kekahi pali kiekie o kahi e moe nei ka auwai o Kohala.

--

Nui na Make i ka Uwila.

--

            Nu IOKA, Iulai 30.--Ua uhi ae ka ino uwila ame ka makani ino ma na aekai Hikina o na Mokuaina Huiia a waiho iho hoe moali make ame na ehaeha mahope.

            Ma ka Mokupuni o Coney he elima poe i make a he eiwa i hoehaia e ka olapa hookahi ana a ka uwila.

            Ma ka Aekai Gravesend he hookahi kane i make a he elima poe i hoehaia mamuli o ka olapa uwila, ia lakou iloko o kekahi haleole e pee ana mai ka ino mai.

            Ma Carteret, N Y., ua pa iho kekahi makani tonedo mamua o ke kau ana mai o ka ino, a nana i hoohuli ae i na hale, hoopoino aku hoi i kekahi, hoohina i na laau a lawe aku i na moa ame na holoholona liilii e ae.

            Iloko iho hoi o ke kulanakauhale nei ua hoike like ia ae keia haawina kaumaha.  Ua hooweliweliia na ma'i ma ka halema'i Bellevue e ka uwila i komo aku iloko o ka hale mamuli o ka uwea telepona a holo pupule ae la lakou iloko o ka hale.  Ua ho-aia ae hoi e ka uwila kekahi o na kaa uwila o ke @ianui eono.  Ma ka Lae o Pleasana, N. Y., ua loaa iho la kekahi o na kanaka banako ame kana kaikamahine i ka ino a piholo laua.  He ehiku ka nui o na poe i make i ka uwila ma ke kulanakauhale nei.

 

KA LAAU MAIKAI NO KA HIKOKO.

--

            Penei ka hoike a Mohau @ll, Lunanui o ka N. W. Ry. Coop Halekuai, ma Lahore, India: "He mea hiki ole ke hoopaapaa ae o ka Chamberlain's Cough and Diarrhoea Remedy oia ka laau maikai loa i hanaia no ka @ola ana me ka pule ana i na haawina a k ma'i hikoko ame na pilikia e ae o ka waihona ai.  O keia a'u e hoike @ ua loaa mai ia'u mamuli o ka ike i loaa mai ia'u  mamuli o ka ike i loaa mai ia'u ma ka lawe mau @ i keia laau a'u i hoolako ai ma k@ @." Ke kuaiia nei o BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma Hawaii nei.

--

HOOLAHA KUMAU

--

Kakela me Kuke

[KAUPALENAIA]

--

Poe Kalepa ma

            ke Komisina

::A HE::

Poe Lawelawe Kopaa.

--

Poe Agena no na Ma

hiko Lehulehu.

--

Kauka Mitamura

--

Alakai Kukui Ololi Helu 68, Honolulu, Na Hora Hana:

            Hora 9 a. m. a 12 m; 5 p. m. a 7 p.m. koe ke Sabati ma ka hooholo ana.

Telephone Blue 3466              P. O. Box 842.

--

HUI HOOLEWA HONOLULU

--

            Ke hooiaio nei keia hui i kana mau hana kokua i kona mau lala. I keia wa ua oi mamua o 1300 lala, a ke pii mau nei i kela ame keia la.

            J. H. TOWNSEND,    Kakauolelo.

--

--

Hui Alahao ame Aina o Oahu

MANAWA HOLO

Oct. 6, 1904.

MAI HONOLULU AKU

 

No Waianae, Waialua, Kahuku ame na wahi hoolulu ma ke alahao--*9:15 a. m., *3:20 p.m.

No Pearl City, Ewa Mill, ame na wahi hoolulu ma ke alahao--@ a. m., *9:15 a. m., *11:05 a. m., @ m., *3:20 p. m.,

             *5:15 p. m., @ p. m., +11:15 p. m.

 

MAI WAHO MAI.

 

Ku i Honolulu mai Kahuku, Waialua, ame Waianae mai *8:35 a. m., *5:31 p. m.

Ku i Honolulu mai Ewa Mill ame Pearl City mai--+7:46 a. m., *@ a. m., *10:38 a. m., *1:40 p.m., *4:@ p. m.,

            *5:31 p. m., *7:30 p. m.

 

            *Kela ame keia la.

            @Sabati wale no.

            +Koe ke Sabati.

 

G. P. DENISON,

            Lunahoohana.

                                    F. C. SMITH,

                                                G. P. & T. A.

--

EXTELL AME SHAW.

(Na pani ma ko J. C. Axtell maka@.)

Na mea hoopae a hana i na

KIA HOOMANAO AME NA

PA-HAO.

            Pau pu no hoi me ka hoomaemae ana i na pohaku kia hoomanao, ke kakau ana i mau olelo hou ame ko pao ana.

            Keena ame ka Pa, 1048.50, Alanui Alakea, Telepona Helu 1801 Blue.

            Pahu leta Helu 642, Honolulu.

--

Ke Maikai Ole ke Koko

            ua Pilikia Iho Ia

            ke Kino.

            --

            E hoomaemae i ke koko a e kipa@uia aku no na ano ma'i apau.  Aole he laau i loaa ae no ka hoomaemae ana i oi aku mamau o ka

AYER'S SARSAPARILLA--

 

ka mea hoi nana e hookaawale aku @ kumu o ka ma'i ma ka hoole hhoowaiwai ana i ke koko a ma ia ano ua hooikaika ia ke kukulu ana i ke kino; a o ka hopena hikiwawe loa oia ka hoi ana mai o ke olakino maikai.  Aia he kaukani o na kanaka i hiki ke hoike ae i na @ na ehaeha a lakou i noho kaumana @i mamuli o ke kokokoino, a i kela manawa eia lakou ke hauoli hou nei i kela ola ana a lakou e makaumaku mau nei e hapai pookela ae i ka Ayer's Sarsaparilla.

 

            Hoomakaukau e Dr. J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass., U. S. A.