Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 41, 13 October 1905 — HE MEA PONO E LOAA KA NAAUAO. [ARTICLE]

HE MEA PONO E LOAA KA NAAUAO.

He mea pono e loau ka naauao. Aole 0 Ka ike wale ana no i ka maikai a Hooho ae i ka wahvai o ia mea he noauao, a. malaila iho la no pau, aka, e hooholo iho i ka noonoo ame ka manaoio hooko e pono e ioaa mai ka naa uao. O ka loaa ana o keia kuko 1 kekahi Hawail o kakou oia auanei ka mana nana e hoonee iaia imua, a iloko o ka >va kupono e loaa io no iaia, iaia no nae iloko o ke alamii imi naauao. O ka mea maa mau oia no 'ka heie mau ana 1 na kuia hoonaauao o kakou nei a oia 110 hoi ke alanui mua o ka hoomakili ana i Ka noonoo kahi e hamama ai ka l>uka o ka noonoo no ka hahao ana mai i ka malamalama iloko o ka uhane r eia nae, ia kakou Hawaii, ianei no kakou hoonaauaoia, iloko nei o Hawaii Paeuina,—o kekahi poe iloko no o na Kula aupuni, a o kekahi poe mai | ua kula aupuui a na kuia hanai e iike ine Kamehameha, Punahou, Hilo Lah:iinaluna. Sana Lui, Maunaolu, Kawaiahao, Kula Kihopa ame na kula e ae —iioko no o keia mau kula a pau iho ia ka hoonaauao ana o ka hapanui. a he kakaikahi loa o na Hawaii i hoonaauaoia ma na aina mamao—ma Amerika ae nei, Enelani ame na wahi mnmao o ae. A i keia manawa e nee nei mai ka 110 i honmakiii ai ke a'o ana o ka naau;u> ua ikeia a ua hoomaopopoia ka īiM.'iuao o na ofwj Hawaii aole i hiki aku i ka pihaku'i aka he makaukau hapapu, a i ka wa e hui hana pu ai me ka poe i hoonaauao pono ia ma na kula nunui o na aina-e—iloko o na kulanui o Amerika. alaila e loaa auanei kahi e maopopo loa M i ka like oee o ko kakou poe i hoonaauaoia t ma p*a~ \vaii wale nei no me kela owaho mai. Aole keia he olelo ana i ka nele o kakou o Hawaii nei i ka hoonaauao ia oiai ua malamalama maoli no •kakou oonei a oi loa -aku i kekahi poe 0 ko na aina-e e komo mai nei—iwana nae ia o ka poe i hoonaauao ole ia mailaila mai. a no ko lakou hele a hoomau ole ana no ia i 'ka imi naauao, ame na kumu like Ole no hoi o ka hele ole ana,—aka aole e hiki ke a\o ae i ka ike iho i ka hapa mai o ka naauao 1 ko *kela o ka poe i hemo pono mai na kula kiekie kuwaho mai. A i *a wa e hoomaopopo ai ke kanaka i keia hapapu e ko kakou aola ana a pitvt a*ku hoi ke.k oloko mal. a huiia me ka maōpopo o 'ke koi o ka! nnmaokumu "he mea pono e loaa ka' naauao" alaiia ua lawa ia i ikalka a i mana e hoonee ai ia kaikou Ha\vaii e heie ma ia aianui imi naauao ana. No«' kiiia i ko makou noonoo a manaoio he iuea pono na oiwi opio o keia mau ia e aia a hookanaka a e malama i ka |.>ono a i ka hemo ana mai na kuianul mai o kakou aiaiia e hoopau pono i ka hoonaauao ana ma na kula kiekie o A-' merika. i hemo pono mai ia a loat\ ka piha e like me ka piha o na illkea a poe e uo i hoonaauaoia ma ia mau wahi, e like me keia i hoomanawanuiia ai e Aberehama Kaulukou opio, C. E. King ame S. Keiiinoi o ke Kuia Kameha-' meha. I H iia mai ana keia i ka maikai «me ka waiwai o ka hoonaauao ana a i ke kupono maoli no e loaa ia mea, aka aole e nelo ke "komo o na hoomaloka} ma ka fke iho aoie he makaukau o; kakou Hawaii me ke daia, i loaa ai ka_ nanahu nana e hoonee a hiki i ka pa-! huhopu o ke kumu o ka ninau a ua? lokahi like no na noonoo ana ma ia' mea .aka aole he *kumu kupono no ka' poe i hoonaauao maikaj ia iloko o naj Kula kiekie o Hawaii nei e hookanaka» ole ai k\ iakv>u iho a e malama ole ia i ko lakoa ano pono, oiai i ka wa e kaheaia ai na kanaka imi naauao i| hoonaauaoia no ka hoounaia iloko o naj 'kula kiekie oioko, alaila oia iho la kal nuuiawa e ho-aa ai i na kanaka o ia. uno e waiwai ai ka hoouna ana a e| huiihoi mai ai i ka aina a hoowaiwal' aku 1 ka lehulehu a l kona lahui mamuli o ka naauao ! loaa iaia. He mau manawa mamua iho nei i pa-e Ikaika ae &i ka leo o ka papa Hawaii no ka hoouna ana i na opio Hawaii iioko o Amerika no ka hoonaauaoia iioko o na %cu\a kiekie olaila ma ka oihnna kahunapule, a hlk! waie i keia manawa aole hookahi i ioaa a mamuil no hoi ia o ka loaa oie o ka poe t hoonaauaola i aahu pu ia me ka pono. He nui no na opk> Hawaii \ hemo pono mai na kulanui mai o Kamehameha, Ban& Lui. Lah&inaiuna ame na wahi ilke o kakou nei. a ua makaukau maoii 110 ka ne« aku imua a i ka hahaia ana aole hookahi i loaa aku no ke "kupono " Ua makaukau maoli no aole nae i ' kupono/' A eia ba ipuka no ka hoonee loa aku i na hoonaauao ana ke hamama nei. aoie nae he mea ij loaa 1 ke kupono no ke komo ana nm ia; ipuka ma ka oihana kahunapuie no nae i Aka aoie wale & ia oihana ka manao c4ai he mea pono e loaa i mau Hawail na«jQfto a makauikau ma na oihana lMie ole, Jo»o. kuiM. malama buke « iil» me Makakoa e maiama huke lanakiia mat

nei iloko o fc*:<ahi te>ite?e nut o N« loka, ame aa oihana n:%auao e &e. a oial aole k» no i r\Akaukau kakou Hawai : » ?».e ka nana.hu t h«>:'i:ee at i ko- kakou mau no ka hoonaauao ana. alāila. he m-. :a . pono e loaa ! mau aianui no ka ana la Lakou imua. He 'me-ii. p»no e ala niai na ahahul, e like me ka Ahahui Haamana Makua o Kamehameha. ka Hui Hookuonoono o n,-£ Osw[ Hawaii. Kamehameha Order ame na ahahui hooaui maikai e ae apiu e lawe i na kumahana o keia ano. a hookumu ffoko iho o lakou a i ka «a e makaukau al ka walhona e la«u mau ai no Ia kumuhana ola aaanei ka manawa e hookoīa al ia hana a naauaoio ko kakou poe oplo—o na opio hookanaka no nae. O keia kekahi o na hana hanohano !oa. E noonoo e fca hoakanaka i keia kumuhana ano nui.