Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 47, 24 November 1905 — TISIA-O-ATICA Ka Wiwoole o na Wiwoole Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia. [ARTICLE]

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na Wiwoole

Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia.

MOKO'A I. SA HANA KUPAIAXAHA A TISIA. Hi* kulana aliiwahine hiehie ka nohea Atira i kona manawa i kaawale ai mai kona makuakane mai, e hoike mai ana hoi i ka loaa hou ana iaia o ka naauao kiekie ame ka hoopono. He malaina loa i na kanawai o kona aupuni, a he piha aloha makaainana ame ka ialani alii o kona aupuni ponoi iho. "E kuu lei :%t}ha, M i pane mai ai kona makuaalii, f *ua haawi mai oe i ka manao hauoii palena oie iloko o kuu puuwai, a ke ihauoli nei au ! ka ike aku i kou mau helehelena nani a piha oluolu. Ke nei au i ke a ka o kou Ui, a ke mak|a nei au i kou ldno kilakila i kia hoomanao mau na'u i na kau apau o ke kupulau." "Heaha ia mea e kuu papa?" e kuu lei aloha. aole anei oe i ike i kuu moopuna alii ia Ti«ia? M | Ka opu o ka makuahine aloha ka mea nana i kapa kela inoa Tinia, ua iawe ia mai ia inoa a hoohuihui ia mai na kanaka koikoi !oa a naauao o keia mau mokupuni liilii o ka hema ma Agolisa. •• l'a he!e mai nei au," wahi aka pane, u e ike aku i na -hooponopono ana o *nii kulana imi naauao, ame ke alahele e loaa ai iaia ke kulana alii kiekie loa." <4 Ua maopopo no ia'u ia mea;" wahi ake alii "a oia no ke kumu nui o ko'u maka'u i ka haalele hookahi aku iaia ma ka home imi nauuao." > . "A'\ lie kulana kaula kona?*' i pane mai ai ka makuahine Atira, me ka piha hauoli. "IVia 110/' wahi a Pitiasa, he keiki opiopio oia i loaa ka ike kilokilo, a he naauao loa ma ka hoakaka ana i na ouli o ka manawa e hīki mai ana o na mokupuni hema o Agolisa." Yib kapa pu ia aku oia, he haku maluna o na mea ulu apau a' ke Akua i hooulu mai ai maluna o ka ilihonua: a he kuhikuhi puuone hoi iloko o kona mau la e iini naauao ana iloko o ke kula. a he kanalua ole au ke olelo ae, aohe lua e- like me ia ma na mokupuni hema apau o Ap:olisa. "Pololei e kuu papa aloha," i paue inai ai kona mama aloha. <l T'a makemake nui au e ike iaia." "E piha hauoli no oe, e kuu lei alolia," ina oe e ike pono ana i kona mau 'helehelena, ame ka'u mau hoakaka ana e pili ana i ke kulana o kana mau hooponopono hana ana no keia mua aku? Ua ano-e koke ae la na heleheletaa o kona luaui makuahine Atira. "Aole e kuu oapa alolia," i pane malie ae ai kana kaikamaliine me ka leo nahenahe olu waipahe. u Tna o kuu nian manao pono apau loa e pu-a aku ai iaia, e lilo i alakai no kona mau la ma keia mua aku; al'aila, aole loa oia e liiki e poina i kekahi oia mnn hoakaka ana aku. Aka, na ke Akua Kiekie loa e kuhikuhi a e alakai aku iaia i ka mea i oi aku mamua o ka'u tu-i. E hoolohe no hoi kaua iaia." "Pololei' kau e kuu Atira aloha. He ninau hoopaa ole ia na kaua eui ae ai. K noho aku ana no au me ka makaala loa iaia." No ia mea. ua kaliea aku la ke alii Pitiasa i kekahi o kona mau koa. e hele aku e kii i kana moopuna alii Tisia e hoi mai i ko lakou lialealii. Ua inakemake kona makuahine alii Atira e ike ia Tisiai kana keiki alii o kona mau la heu ole. Aole i liuliu mahope iho o ia wa. ua hemo mai la ka ipuka o ka rumi ike alii, a komo mai la o Tisia iloko. I'a ike ia aku la kona kulana kanakamakua, e hoike mai ana kona mau lielehelena U'i i oi palua ae i ka nani o kona luaui makuahine alii Atira, me lie opun rose la ka ula wena e halii ilio ana ma kona mau papalina. He kino loihi pilalahi kona. he lauoho kalole aeae uliuii ko kona poo, ua kahi hapalua like ia kona lauoho. T ka ike ana mai o kona makuahine alii ka U'i Atira me kona kupunakane alii Pitiasa, i ke alii opio Tisia, ua ku like mai la laua iluna. me ka haawi like i na aloha lululima mawaena oiakou me ke aloha pumehana i makia paa ia iloko o ko lakou mau puuwai, e iho mnkawalu ana m waimaka mwi ko lakou mau papalina mai. he manawa hoi ia o ke aloha kupouli e haluku ana iwaena o lakou iho. I ka pau ana ae o na kikina aloha mawaena o lakou, ea ae la ko Jak<!u mau poo iluua. i4 a pane mai la ka Moi Pitiasa ia Ti&ia penei:" • -K Tisia. e ike oe i kou luaui makuahine nlii. a e malania pono oe iaia." Aka. aoi. \ inaa i manawa no Tisia e hoomaopopo mai ai i na olelo a ke.na kupnna aiii Piiiana, oiai aia no lakou iloko o na haawe aloha kekahi mau makahiki loihi i hala ae a akahi no hoi a hui hon i'= ke apo oke aloha. T T a ano kuihe no ko Tisia mau noonoo, i;i u!uli o ka oh?h> a kona kupuna alii. oiai, o Pitiasa wale no kana i maup*)p«> !oa, a nana ponoi uo hoi i hookomo iaia no ka hooimauao n«a. Ao}»> oia i maopopo he makuahine kona i liamiu mai a\ ikf ::i ao: aka. ua lohe wale no oia no Atirs\ ka u ? h oiai, ua haalele ia o e Atira l kona mau la hepe. a na na wahine hanai kei.ki o ah» a'ii oia i malama a hiki i kona nui ana. **T'a ht«im«opopo hou nku la kona kupunakane alii Pitiasa ia T!sia/ % e ikt» i kona luaui makuahine alii Atira. "a e malama pono iaia." -h\" hoopau ia ae la keia mau manao kuihe o Tisia. a nkahi .» hvao\>opo iho la iaia he makuahine alii no ka kona e ola Va-:. Ua ->« ohala ia ae !a lie hapalua hora paha no ko lakou kamakamaU-*> m> na mea e pili ana in Tisia kona manawa makamna iloko o k-» krhu ka holomua a holomua ole o kana mau haawina kula. kona nohona ;loko o ke kula ame kona knlaua ma na ano a|»au iloko o ke kula. --Ua ?oraaka mai la ke keikialii opio Tisia e hoakaka i kona huml makeahine alii ame kona kupunakane alii, i na haawina apau ana i hoomaka'ai e komo ike kula: mai ka mua a hiki ika hoj>e. a he h h>a aku kona ike ame ke akamai ma na mea pili lani a piU hM'na. ame ke kuhina hooponopono alii kiekie o ke Au kahiko h>a o na mokupuni hui o ka hema o Ago!i&a. M I ka \va i lohe |xnno ai kona maknahine alii ame kona kupunakatte aHi i na hoakaka naauao a Tmia ke aIH opio, me-e k3 piha Uauoli o ko laua w&m a puana ae Ta i na huaoWio kalokalo i na maua hmi. penei:

I "I p;ia n?;in h«x»|Kmopono ana malaio o ka kt* Ak'ui Kiekie \ loa ah.kai ana." f *'r. v* jw«x»le kau h«x»keie ana ma na uiea pili iaui a j»i!ī h«>u;iu/ "E ku|>:iii*oaiia kau ho.»keie ana i keia ao holookoa/* "E kua inama aloha/* i pane niai ai ke alii opio TUia» iaia i iohe pono aku ai i na kahoahoa ana a kona makuahine alii Atira. Ke hoomaopopo nuii la ao anei loaa ana ia"u kau keiki nei bt* waiwai i ko'a mau la e kauakamakua ae ai? A pe!a pu no anei ka manao o kuu kupunakane alii Pitiasa? **ra pololei kaa e kuu keiki aloha i pane mai ia." **Ke ola nei no anei ko*u makuakane ponoi?" **Ae. M i • Aia oia i hea i keia wa? i huii aku ai au iaia." "t~a luliiuii ae la ke poo o kona makuahine." •'Pehea ? M aole ka wau e ike aku i ko'u makuakane? Me keia iho la no ka wau e hele auwana ai maluna o ka ili honua me ka ike oie aku i na helehelena o ko'u papa. Ia uianawa. ua kukakuka iho la ke aiii Pitiasa ame kana kaikamahine aiīi mawaena iho o laua, me ka noho hamau ana iho no kekahi manawa pokole; a liuliu iki. ua pane mai la kona makuahine alii Ati ra: *•£ ku« keiki aloha," mai hoolilo oe i kou noonoo ana maluna o kou papa, oiai, ua lawe aku ka po i ka hanu ola o kou papa mai ka opu aku o ka honua palapala, a ua waiho iho ia kaua mahope nei e paiauma aku i ke aloha paumako nona; aka, e kuhikuhi aku ana no au ia oe i kona wahi i kanu ia ai. "Alaila, e olelo mai aua oe. he keiki kiileo ole au? ua piha anei au i ka nawaliwali?" i pane aku ai ka opio me ke ano-e o kona heiehelena. "E hele wale anei au ma ka honua no ke koena aku o ko'u mau la o ke ola ana me ka maopopo ole, pehea, a heaha hoi ke kumu nui o ka make ana o ko'u papa?" "E kuu mama, oia iho la ke kumu nui nana e ho-ano-e nei i kuu lunaikehala me ke ake e imi aku ia mea/' "E oluolu. e ha'i mai ina he mau enemi ko kuu paa; a o keia mau lima ka mea nana e ulaa aku ka papaku o ka honua." 31ai hoopouiiuli mai i kuu noonoo. "lua paha he mea ia e komoliia ai au iloko o na haawina kuhohouu o ka poino ame ka pilikia; alaila, e hoopau no au ia ma* nao ana. a e huli au no'u ponoi iho." | "E kuu lei aloha, v wahi a Atira i hoomau mai ai i ke kamailio me ka uianao kaumaha o ke aloha kupouli—"e nui aku ana ka hana e loaa ia oe?" A e nui pu aku aua no ka hahai oka poiuo uia kou aiahele. "E kala mai nae oe i kou mama aloha nei, ina he kumu ia e kaohi ia ai kou mau manao uilani." 4, E kala mai ia'u e kuu mama ahonui, iua ke kamailio nei au me ka hooinaopopo ole. Aka o ko'u iini nui o ka liana aku i ka mea i oi aku a kapae aku paha i na ano hana hoopoiuo wale iloko 0 Torene." * huli ae la o Atira a kainailio aku la i koua makuakane. a i kana keiki no hoi:" k, Aia 110 me oe o Tisia, ka noonoo ame ka hoomaopopo pono ana, ina mea apau e hiki mai ana niamua ou." He hapalua hora mai keia wa aku e hele like aku ai kaua ma ke awawa o Sirio. a malaila e liana ia ai ka olelo hooholo. 1 "E lawe pu auei au i kuu mau hoahele?" "Owai laila?" k, He elua o'u mau hoa—Cario ke koa wiwoole ame Casana o Aloga. He Diau kauaka maka'u ole laua me ka oiaio, he mau hoahele pu lioi me a'u ma na walii apau no kekalii mau makahiki lehulehu." "E liele like no laua, e kuu lei." 4, 1a wa i lele aku ai oia e honi i kona makuahine a haalele iho Ia i kiv halealii." Ma ka halehookolokolo i hui like ae ai lakou iloko o ke apo o ke aloha. ana lioi i hoike inua aku ai i kona ma- ! kuaalii, 110 Cario ke koa wiwoole, aole hoi i oi aku koua mau makahiki i ke kanakolu. <4 He oi aku nae kona kaumaha mamua o Tisia, aka, ua nele oia i ke kulana maikai, ikaika na lala, a oolea e like me Tisia. Xo Casana hoi o Aloga. he mau makahiki oi aku kona i ko Cario. he palanaiki no nae kahi pauku kino. He mau kanaka koa a wiwoole e paa pu ana no laua me ka laua mau pahikaua. I a wae ka moi Pitiasa ia laua i mau hoahele pu uie kana moopuna a ua lilo nui ko lakou manawa ma na hana uhai a lioomaamaa paikau ki-pololei. Ua pili paa ko lakou mau manao aloha ke kahi i kekalii mai ko lakou mau la opiopio mai, a hiki wale no i keia wa. ' "E o'u mau hoahanau maka'u ole," wahi a Tisia i puana mai ai. IO koV'jVp mai nei ka manawa, a'u e akenui nei heaha la ka mea e hiki uuii ana mamua o'u. Ua alakai mai nei kuu makuahine ia u mai ke awawa o Cirio nei, a ke hui pu nei kakou. "Heaha kau i pane mai la?" I apo liina like ae ai lakou me ka hauoli. I'a makankau mau maua e hele pn me oe ma na wahi apau. a hiki i ka hopena o ke ao neir" Ia manawA koke no. ua hiki kino mai la o Atira imua o ka Alia, kona makuakane alii ame liookahi kauwa a noho koke iho la no ka lakou papa hoonohonoho hana. Aia keia wahi ma ka aoao komohana o ke kulauakauhale. a he hapalua mile hoi ka mamao mai ka hihipe'a ma'i aka naheleliele. la wa, ua hauwalaau ae la na leo uwo o na holoholona liihiu. a hookokoke mai la imua o lakou nei. a oia ka mea nana i hoopiha loa ia Atira me ka maka'u ame ka weliweli nui: aka ua auelu» aku la o Tisia e hele aku e hui pu me keia mau hololiolona hihin. a unuhi ae la oia i kana ihe e kailewa ana mahope o kona kua. a hoomaka aku la e lele maluna o keia mau holoholoua a ku ma kekahi aoao a'pelaj no hoi a ku ma kekahi aoao, me ka make ole. | Mamuli o ka ike ana o Cario ame Ca*ana na lanakila ka laua! aikane maluna o keia man holoholona: aole laua i nee akn a hahaii paha mahope o keia mau holoholona: aUa. ua kahakaha hoailona I iho la laua ma kahi i hooili ia ai ke kna, i kumuhana e hoike aku| ai i ko lakou makuaalii Pitiasa, a hooinau aku la no lakon nei i kal hele ana no mna. t "A hiki aku la lakou nei ma ke awawa o Cirio he elna mile ka| mamao mai Torene mai, e moe ana hoi he wahi kahawai «uku; ua ae'hi e Aiii a he laan tna kekahi o konalima a he pohaku ma kahi lima." "Ua alakai aku la oia ia lakou nei a hiki i ka hapalna o ke awa-i wa. ua noho iho ia oia mamna [Miuo o kekahi pohaku nui pulahalaha. ua nalowale kekahi hapa iinko o ka lepo." knu keiki." wahi ana i pane ae ai. "E hiki anei i kekahi kanaka ke hapai i keia pohaku mai kona wahi ae e waiho nei?" "He hiki no ke hapai ia?" wahi a CaHo i pane mai ai. * 4 Pela ko'u manao," i hoomau inai ai o Atira. tk Ho mai na*u e hapai." la wa hoomakankau iho la o Oario e paeii ilnko o ka lepo. ma kekahi o ka pohakn. a pela no hoi ma kekahi aoao, i wahi * paa ae ai na lima malalo ae. a hoonloni ae la oia me kona man lima 1 a noke oia i ka hapai ma na ano apau a hiki i ka pau ana o kona ikaika. aole wahi mea a oni ae* Pan kona aho ua komo mai o Casana no kahi o ka hana. Ua noke no hoi oia i ka hoonioni ame ka hajmi i ua pohaku nei. he oie hoi kan o ka nane ae. (Aole i pen.)