Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 48, 1 December 1905 — Page 1

Page PDF (1.42 MB)

This text was transcribed by:  Naomi C. Losch
This work is dedicated to:  Dorothy M. Kahananui

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

BUKE XLIII. HELU 48.                                                                                                                   NUPEPA KUOKOA, POALIMA, DEKEMABA 1, 1905                                                                                           NA HELU APAU 3096

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kuleana i ka Nohoalii o Pelekane.

He Meahuna i Waihoia no Kanahiku Makahiki ma ka Banako Coutts.

_____________

Weheia Mamuli o ka ae Ana a ka Moi Eluene--Loaa na Hooilina no ke Kalaunu ma Amerika.

_________________

       LADANA, Novemaba 10.--Mamuli o ka ae ana aku o ka Moi Eluene, ua weheia ae la e ka nupepa Daily Chronicle he puolo o na pepa i waihoia aku ai na ka Banako Coutts e malama e Mrs. Fitzherbert (Maria Anne Smythe malalo o ke kauoha aole e weheia no kekahi manawa loihi a i keia manawa mahope o ka hala ana o na makahiki he kanahiku ua weheia ae la a ikeia iho la he hoike iloko hoi olaila ka palapala hooia mare ame na hoike e ae e hiki ole ai ke hoole ae i ko Keoki V mareia ana me Mrs. Fitzherbert.

       Ua lilo mai o Mrs. Fitzherbert i wahine na ke Keikialii o Wale, mahope mai hoi i kapaia aku ai oia Keoki IV, iloko o Dekemaba, 1785. O ua mare ana la o ke Keikialii ua mana ole malalo o ko Enelani kanawai, oiai no nae ua hooiaioia e ka Hoomana Kakolika Roma, ko Mrs. Fitzherber hoomana i noho hoahanau ai. Ua manaoia o keia mau pepa iloko o ka Banako o Coutts ka mea nana e hoopau ae i kekahi ninau nana i hoopioloke i ka lehulehu o Pelekane no hookahi kenekuria a oi, ina paha ua loaa mai he keiki ma ia mare ana, aka aole he mea o ia ano i ikeia ma keia hoike e hoike ana ua loaa ka haina o ia ninau. Ua hoikeia i kekahi manawa loihi i hala ae nei ua loaa io mai no he keikikane a ua holo aku keia no Amerika a noho iho ma Wasinetona, a malaila oia i make ai he mau makahiki i hala ae nei, ma hope o kona noho hamau ana, aka ma ke kulana maemae.

LOAA IO KA OHANA O UA KEIKI LA.

       KIKAKO, Novemaba 12.--O ka ohana Amerika o Ord. i lala aku ma Kikako ame Kapalakiko, ke koi nei he lalani pili loa me ka ohanaalii o Enelani, a kuleana hoi i kekahi aina i oi aku kona waiwaiio maluna o $25,000,000 he hopena hoi o ka weheia ana o na moolelo ma Ladana ma ka Poalima i hala i malama ma-lu loa ia no kanahiku makahiki.

       Ma keia mau moolelo kahiko ua hooia mai i ka mare ana o ka Moi Keoki IV me Mrs. Maria Smythe Fitzherbert.

       He keikikane ka i hanau mai mamuli o keia mare ma-lu ana. I hana maluia hoi i ka manawa o ka Moi Keoki IV he umi-kumamawalu wale no makahiki malalo o ka inoa Keikialii o Wale a o kana wahine kekahi o na u'i nohea o ke aloalii. Ua laweia mai keia keikikane no Amerika e James Ord, he hoaloha o ka wahine a ke Keikialii, a ma ke ano hoi he keiki na kona kahu malama waiwai, a lawe ae hoi i ka inoa o James Ord.

       O James L. Ord o Kikako, he lunanui o na hana no ka Hui Telegarapa Uniona Komohana, e noho nei me kana wahine ame eha mau keiki ma ka helu 901 alanui Osgood, oia ke keikikane mua a John S. Ord i noho mua ma Santa Cruz, Kaleponi, nolaila he moopuna na ka Moi Keoki IV, a hoahanau ekolu o ka Moi e noho nei o Pelekane.

       O na poe kuleana ma Amerika e hoomaka koke aku ana lakou e hakoko ma ke kanawai no ka aina waiwaiio o $25,000,000 i waiho kanalua ia hoi ka ona io maoli no kekahi mau makahiki loihi, aka aole lakou e koi ana i ka nohoalii, no ka mea he mare ia mawaena o kekahi kanaka kiekie me ka wahine haahaa. Ua hoole o Keoki IV i kona mare ana ia Mrs. Fitzherbert oiai oia e waiho ana ma kona moe make, a aole hoi he ike aku o ko Pelekane i ka mare i hanaia mawaena o na alii ame na poe haahaa.

       O ua mau palapala la e hooiaio ana i keia mare ana, ua weheia ae ma ka Banko o Coutts ma ka Poalima i hala, mahope o ke kiaiia ana ma ke ano he meahuna na ke aupuni malalo hoi o ka sila i kauia e ka Duke o Welinetona ame ka Haku Stourton i Augate 24, 1833.

NA HOIKE E AE.

       He moolelo loihi keia, a ke lawe mai nei ke Kuokoa i na hoike e ae i hoolahaia ma na nupepa o Amerika, e hooiaio ana i ka lala ana o keia ohana i pili kuleana i ka nohoalii o Pelekane, a ku-eia no nae e na kanawai o ia aina. Penei kekahi mau hoike

       I ko ke Keikialii o Wale manawa i pii ae ai ma ka nohoalii o Pelekane, ua hoole a hookuke aku oia i kana wahinemare, a make oia mahope mai, a lawe ae la o James Ord i ke keikikane no Amerika i ka 1810, e kapa ana hoi iaia he keiki nana. Ua hoike aku no o James Ord i keikialii i hoowahawahaia he meahuna kana e hoike aku ana mamua o kona make ana, i pili hoi i kona hanau ana. Hiki io mai la ka la a James Ord i manao ai e hoko i kana mea i hoike aku ai i ke keikialii, aka ua make e oia mamua o ka puka ana o kekahi huaolelo; eia nae ua waiho iho la oia he palapala kauoha hope loa e hoike ana i ua keikialii la o ka Moi Keoki IV kona makuakane. O ua keikialii la i haaleleia, e ikeia ana hoi ma ka inoa o James Ord, ua komo aku la oia iloko o kekahi o na ohana hanohano o Wasinetona mamuli o kona mare ana.

       Malalo o kekahi mana i maopopo ole mai Pelekane mai, ua hoounaia aku la o James Ord i ke kula Kiekie o Georgetown, hoolakoia aku oia me ke dala a liko ae la ia i mea hana iloko o ka oihana kaua o ke aupuni Sepania. Ua hookonokonoia oia iloko o ka oihana kaua moana o Amerika ma ke kauka o 1812, a ua oleloia, ua hanaia aku pela i hiki ai ke haule kana koi i ka lalani alii o Pelekane malalo o kona komo kipi ana i ka hae o Pelekane. He umikumamalua keiki a James Ord--ua ola hoi oia no kanaiwa-kumamalima makahiki, a make oia ma Omaha he mau makahiki mahope mai.

       Eia hou keia hoike o Mrs. S. W. Holladay, e noho nei ma keia kulanakauhale (Kapalakiko), he moopuna hoi na Mrs. Fitzherbert a kaikamahine hoi a James Ord, kana keikikane, i hiki mai hoi ma keia kulana iloko o ke kenekuria i hala, ua olelo ae oia ma ke Sabati i hala, aole oia i lohe iki i keia koi a aole hoi ona manaoio he wahi waiwai kekahi iloko o keia meahuna. I kona manawa i ninauia aku ai ina paha ua waiho iho o Mrs. Fitzherbert he waiwai ma Pelekane, ua pane mai la oia

       "Ua waiho io ia no he waiwai, aka ua hooiliia akku no e ia i kana kaikamahine hanai i mare aku hoi ia Dawson Damer ma Pelekane."

       Eia hou keia hoike: O ko James Ord Ohana e noho nei ma keia kulanakauhale (Santa Barbara) aole lakou e komo pu ana iloko o ka hoopii e koi ana i ka waiwai o ka Moi Keoki IV o Pelekane.

_________________________________________________

Makaikiu David Kaapa ua Hala.

___________

       O Makaikiu David Kaapa o ka Oihana Makai o Oahu nei i kamaaina nui iloko o ke kulanakauhale nei ua hala.

       Ua haalele mai oia i keia noho honua ana ma ka Poaha o ka hebedoma i hala ma kona home ma Alanui Vinia mahope iho o ke kaama'i ana no eha mahina. A iloko o ia mau la ona e waiho ma'i ana oia no na la ona i ike nui ole ia maloko o ke kulanakauhale, oiai aole oia he mea ha'o i ka maalo ana ma kekahi wahi o ke kulanakauhale nei oiai oia iloko o kona oihana makaikiu. O kekahi keia o na oiwi i hana aku i ka maikai ma ka umii ana mai i ka poe ha'iha'i kanawai i maamau ole i ka hopu paa ia e na makai nei no.

       Mamua o kona hala ana aku nei ua haalele mua mai kana wahine iaia a na ia nei no i u hookahi iho i kona ehaeha o ke kaama'i ana mawaho ae o na kokua o na hoaloha ame na makamaka a o kona haalele ana iho ia Honolulu oia no ka nalo ana aku o kekahi makaikiu Hawaii kaulana loa.

       Ua oleloia o kana poe i hopu ai a hala ka wa loihi aole e hala mai ka hoomanao ae o ka makaikiu a i ka wa e komo ai ka poe i hopu mua ia e ia aole e hala na moolelo o na wa i hala no ua poe nei a o kana mau hihia i hopu ai ua miko mau ka hapanui i ka paakai a ma ia mahele oia i hana ai i ka maikai.

       He Hawaii o Kaapa i hoonaauao ole ia ma ka oihana makaikiu e like me na makaikiu haole o ke a'oia ma ia hana a makaukau mamua o ke komo ana iloko o ka hana, aka o Kaapa, ua hoonaauaoia no oia ma kona komo maoli ana a hana i ka hana, ma kekahi olelo ana na ka hana no i hoonaauao iaia, a puhili no kekahi poe haole makaikiu iaia. Iwaena o ka poe i komo nui aku ai kana makaikiu-iwaena no ia o na Hawaii, na Iapana ame na Pake, a he weli no hoi oia ia lakou.

       A haalele iho la oia a hoi aku la i kahi mau ua waiho iho oia i kana mau hana o ka hooikaika ana no iwakalua makahiki a oi. Aloha no ia makamaka hooikaika kinai i na hana ha'iha'i kanawai a malama maluhia.

       Ua maneleia aku kona kino no kahi mau ma ka ilina o Kawaiahao mahope o ka haipule hoolewa i malamaia i ka hale e ka Makua Rev. W. N. Lono.

________________________________

OLELO HOOHOLO A KA AHAHUI O NA KAUKA.

__________________

       Oiai, Eia ke Aupuni i keia manawa ke hana nei ma ke awawa o Nuuanu, maluna aku o Luakaha, i kekahi luawai nui, e hooliloia aku ai ke paa a'e no ka hookio ana i ka wai lana i manao ia e lilo mai o ia ka lokowai maoli e hoolako mai ai i ke kulanakauhale o Honolulu; a,

       Oiai, ua hoikeia ma na kulanakauhale lehulehu ma o ka lilo ana o na ola lehulehu o ke alahele wale no e pakele ai mai ka ma'i taifoi fiva, hi-koko ame ke kolera ame na ma'i e a'e i loaa mai ma o ka wai la o na wahi e kalele ana i ko lakou wai inu mai na wai hoolanaia aia wale no ka pakele ma ka lawe ana i ka wai kananaia no na hana apau i pili i na home; nolaila e

       Hooholoia, o ko Hawaii Teritori Ahahui Lapaau ke kahea nei i ke Aupuni i ke kupono e lawelawe koke ia iloko o ka hana o ke kukulu ana i kanana wai no kahi hoolako wai o Nuuanu; a e

       Hooholo Hou Ia, E kohoia i komike o ekolu lala e hana aku ma ka aoao o keia Ahahui a ke hoomanaia nei e hui aku me ke Kiaaina o ka Teritori ame ka Peresidena o ka Papa Ola no ka hooko ana i ka manao o keia olelo hooholo.

__________________

Makemake e Hookawowo Maanei.

________

He Poe Rukini ke Makemake Nei i na Aina Aupuni o Kapaa, Kauai.

__________

       He mau la mamua iho nei i hoea mai ai he mau alakai Rukini i Hawaii nei no ka hoomaopopo ana ina e loaa i mau home hookuonoono mahi no lakou Rukini, he ninau hoi i noonooia mamua iho nei a i ko laua hoea ana mai ua holo aku laua no Kauai me na luna aupuni o ka Teritori-Ke Komikina Aina Mr. Pratt ame Lunaalanui Johnson. He mau Rukini hoi laua i hoea mai ianei mai Amerika mai ma ka lawe ana mai o Kapena Demens, ka mea hoi i makemake loa e loaa i kahua hoomoana mahiai no na Rukini. Ua hulihoi mai lakou mai Kauai mai i ke kulanakauhale nei i ka Lapule iho la.

       Ua hoike ae o Komikina Aina Aupuni Pratt i ke ano o ka lakou huakai o ka hele ana aku nei i Kauai, oia hoi, ua heleia e lakou me ke kilo a nana pono ana i na kulana o na aina aupuni o Kapaa, Kamalamalo ame Anahola.

       Ua hoike pu ae no hoi oia (Pratt) i ka loaa iaia o ka noonoo aia ka makemake piha me na Rukini no na aina o Kapaa. He nui na ninau i waihoia aku e na Rukini na Pratt e pane pili i ke kumuhana o na aina a ua paneia lakou e like me ka hiki ia Komikina Pratt ke hoolawa i ko lakou makemake.

       Ua ninauia mai e na Rukini pili i ka wai, ka pipi, hipa ame na meaulu ai. Ua hoohalaia no hoi kekahi manawa no ka makaikai ana i na wiliko no ka ikemaka ana i na hana o ka hoolilo ana i ke ko i kopaa. Ua hoohalaia nae e lakou ma kahi o akahi hora ame ka hapa ma ka hele ana mauka o ka aina.

       Aia ma kahi o 5000 eka o na aina aupuni iloko o Kapaa kahi hoi i manaolana ia ua makemake na Rukini, he mau aina hoi i kaokoa ae mai ka aina i hookaawaleia no ke kuahiwi. He maikai ka waiho ana o ka aina a he nui no hoi ka wai i lawa no na ano mahiai apau.

       Oiai aohe he ike o na Rukini i ka olelo haole ua hoomaalahiia ae ma ka maheleolelo ana o Lunaalanui Johnson ke kanaka Rukini opio e noho nei ma ke kulana lunaalanui no ke Kalana o Oahu nei ke kapena hoi o ka puali Hawaii nana i lawe mau ae i ka hanohano o na la hookahakaha paikau.

       A ke holopono a ku i ka makemake i na poo o na Rukini i hele mai nei no ka nana pono ana i na aina ame ka maikai ame ke kupono no ka oihana mahi i Hawaii nei maluna o na aina hookuonoono ina no ke aupuni a i ole no na mahiko mai e like me na wahi hookuonoono i haawiia mai e na mahiko kuloko iho, alaila, e hoea nui mai ana na Rukini a me he la o lakou aku ana na limahana e lawa ai no ka hoopuipui ana i ka ninau limahana a na mahiko e uwe nei, a o ka hoopiha ana ia ma kahi o na Iapana ame na limahana e ae.

_____________________

Kalapu no na Kaikamahine.

_________

       Ma ka lono i loaa mai ke noonoo ia nei e kukulu i kalapu no na Kaikamahine (Girl's Club) elike me ko na Keikikane, a ua loaa he 18 mau opio-wahine ma Kauluwela i makaukau e kukulu kalapu. O na kaikamahine mai ka 7 a hiki i ka 18 makahiki ka poe i aeia e komo. O na a'o ana no ka noho pono ame ka noho maemae ana me na hana hoonaauao, na hana ike hanalima, na hana hooikaika kino, ame kekahi mau hana maikai e ae o ia ke a'o ia ana. I ke ao e noho ai na halawai a ke kalapu. E ala e na paahana e a'e e hoomakaukau, a i ka wa a ke komike e hoea aku ai o ke ku no ia o keia hana maikai ma ko oukou mau apana.--Ka Hoaloha, Dekemaba, 1905.

__________________________________

E Hoopahu i'o ia Ana Anei?

He Hoike Hoolele Hauli na Kekahi Mau Koa o ka Mokukaua Lena.

_______

       Ina he oiaio na wawa olelo a na luina o ka mokukaua Rusia Lena e ku nei ma keia awa, alaila e ike koke aku ana kakou i kekahi o na hana a kakou e lohe mau nei a e ike mau nei ma na lono telegarapa e pili ana i ko na Rukini makaukau e hookomo ia lakou iho iloko o ka haunaele ku i ka weliweli. I keia manawa e ia keia mokukaua ke hoopiha mai nei i ka lanahu, a ua manao ia i keia Poaono e haalele iho ai oia i keia awa a holo aku no Vladivostok.

       Penei kekahi mau olelo i hoikeia imua o ka meakakau o ka nupepa Advertiser ame kekahi mau kamaaina o keia kulanakauhale e kekahi mau luina o ua mokukaua la:

       "Ke makemake nei makou e kokua mai oe ia makou ame na kanaka no apau oluna o Lena ma ke kakau ana ma ka oukou nupepa e holo ana ua moku la i keia Poaono a ke manao nei he umi-kumamaha o kona mau aliimoku e hana i kekahi hana ku i ka weliweli. E hoopahu aku ana keia poe i ka moku iaia e hiki aku ai ma kahi o elima mila mai ka aina nei aku a hoopiho aku iaia ma kahi hohonu, a hoopakele ae ia lakou maluna o na waapa e kauohaia ana e hookuu ia iloko o ke kai mamua o ka hoopahu ana. O na luina e haaleleia ana lakou mahope.

       "Malalo ma kahi noho o na koa ame na luina e kokoke ana i ka lumi paudo, a malalo aku o ka papahele olalo, he ekolu la i hala ae nei ua eliia iho e kekahi mea he eha mau puka e kokoke ana i kahi o ke kilamoku he hookahi kapuai 15-16 iniha ka hohonu a he 1 1-2 iniha ke ana waena. Ua loaa aku keia mau puka i na kanaka ma ka Poaono i hala a ua lilo keia i mea e kamailio nui ia ai.

       "He elua o keia poe aliikoa he mau hoaloha no na luina, a ke ku nei laua no lakou, a na laua i hoike mai ia makou e hookomoia ana e na aliikoa ka dainamaita iloko o keia mau puka a hoopahu ae i ka wa e hala ai ka moku iwaho he elima mile mai ka aina nei aku. Ua hoike mai keia mau aliikoa elua ia makou aia he elua pahu dainamaita iluna o ka moku a ke malamaia nei e lakou iloko o ka rumi pouli.

       "Ua olelo ae keia mau aliikoa e hoohoaloha nei ia makou he mea pono i na luina e nana i na waapa hoopakele, a i ka manawa koke no e hookuuia ai lakou e hoomakaukau koke iho makou no ka hoopakele ana i ko makou mau ola.

       "Ua kukakuka ae na luina i keia mea a ua hooholo iho lakou o ke aliikoa mua loa e hoao ana e kau iluna o na waapa e make no ia.

       "E ike ana oe ma keia, i keia la ke ola nei makou a malia paha e make ana i ka la apopo, nolaila aole a makou mea e kupono ai ke ola aku.

       "Ua ike no na aliikoa i ko makou makemake e hoi aku no ko makou mau home, aka ua maka'u lakou e hui pu aku makou ma na hana hoohaunaele i ko makou manawa e hiki aku ai i Rusia. Ke maka'u pu nei no hoi lakou no lakou iho, no ka mea ke manao nei lakou ua huhu ka Za i ka moku, a e hoopa'i ana oia i na aliikoa i ko lakou manawa e hoi aku ai. Ua manao iho lakou he mea pono ia lakou e hoopiholo iho i ka moku ame kona mau luina a holo aku lakou no kekahi aina okoa aku.

       "He eha la mamua o ka hiki ana mai i Honolulu nei ua ha'iolelo mai la ke aliikoa ekahi imua o na kanaka a hoike mai la ia lakou o ke kanaka mua e hoopuka ana i ka huaolelo hoohaunaele e kiolaia no iloko o ke kai. No na la ekolu i hala aku ua hoonohonoho iho la na kanaka e hakaka ku-e i na aliikoa, a ke pule nei makou i ke Akuka e hookaawale aku i keia poe aliikoa lapuwale mai ka mokku aku a haawi i poe

(E nana ma ka aoao 6)

_______________

Aole Pau na Hoohaunaele o Rusia.

Haule ka Aoao e Kakoo Ana ia Kuhina Nui De Witte ma ka Ahaolelo.

Ninau nui no Macedonia---Ku-e ka Suletana i na Koi a na Mana Nui--Na Lono Kuwaho e ae.

________________

LOLI NA MANAO O NA LIMAHANA.

       ST. PETERSBURG, Nov. 19.---Ua hooholo ae nei ka Ahakuka o na Limahana e hoopau i ka olohani i ka Poakahi. Eia na poe noonoo akahele ke kakoo nei ia Kuhina Nui de Witte.

KOKUA KO IAPANA MANA AUPUNI.

       NAGASAKI, Nov. 20.---Ua hoike ae he elima haneri poe pio kaua e hoi ana no Vladivostok he wahi aweawea o ka haunaele. He elua moku i noi ae i koonei mana aupuni i mau kokua. Ua hoounaia aku he hookahi haneri makai iluna o ka moku a he eha moku topido i hoopuni ae i na moku Rukini. O Adimarala Rojestvensky kekahi me lakou.

KA LILO IO MAOLI O KE ALAWAI OKI.

       WASINETONA, Nov. 20.--O ka lilo kohoia no ke alawai-oki iliwai ma Panama he elua haneri ame kanakolu miliona dala ($230,000,000) a he umi-kumamalima makahiki e hanaia ai.

MAIKAI AE KE KULANA.

       ST. PETERSBURG, Nov. 20.--O na lala noonoo akahele o ka Ahakuka o na Limahana ua hooholo ae i kekahi olelo hooholo e kue ana i ka ewalu hora hana o ka la. Eia na manao akea ke holo awiwi nei no ke kakoo ana i ke Aupuni ma kana hana e hooikaika nei e hoopau ae i ka haunaele.

 

KOHO A KE KEENA KAUA.

       WASINETONA, D. C., Nov.--O ke koho a ke Keena Kaua e hiki ana i ka umi-kumamaono miliona dala ka lilo o ke alawai-oki o Panama i keia makahiki ae.

KA KINA KOI.

       WASINETONA, Nov. 21.--Ua koho ae nei o Kina i kona poho mamuli o ke kaua mawaena o Rusia ame Iapana he iwakalua miliona dala ($20,000,000). Ua olelo ae oia he iwakalua kaukani (20,000) ka nui o na Pake i make i komo ole iloko o ke kaua, i make hoi i na Rukini a i ole i na Kepani. Ke manaolana nei o Kina e hiki ana oia i ka hopena o keia mea me ka waiho ole aku i keia ninau iloko o ka aha uwao The Hague.

 

MOKUKAUA AMERIKA NO RUSIA.

       WASINETONA, Nov. 21.--O na mokukaua o Amerika aole lakou i hiki aku nei i St. Petersburg. mamuli o ka paa o ka nuku o ka muliwai Neva ma Cronstadt ika hau.

 

KO RUSIA KULANA.

       ST. PETERSBURG, Nov. 22. Ua hoopukaia ae na nupepa no ka manawa mua loa iloko o hookahi pule ma ka la i nehinei.

 

       MOSCOW, Nov. 22--O ka manao o ka Zemstvos (ahaolelo) aia ke holo nei no ke kakoo ana aku ia de Witte.

       GOMEL,  Nov. 22.---Ua olohani ae he hookahi kaukani koa mamuli o ka maikai ole o na meaai.

 

LOLI KA MANAO O KA SULETANA.

       VIENA, Nov. 22.--Ke manao ia nei e ae aku ana ka Suletana i na koi a na mana nui e pili ana i ke ano aupuni no Macedonia. E ku aku ana ka aumokukaua o na aupuni huiia ma Piraeus ma ka Poaha.

 

LOLI HOU KO KOREA KIAAINA.

       TOKIO, Nov. 22.--O Barona Hasegawa ke lilo ae ana i pani no Makuika Ito ma ke anao Kiaaina Nui no Korea.

 

HOOLE I KE KOI A NA MANA NUI.

       KONOKANAKINOPELA. Nov. 23.--Ua hoole aku nei ke Suletana i ke koi a na mana nui no ka hoomalu ana o na mana nui i ko Macedonia waihona dala.

MAU NO KA HAUNAELE MA RUSIA.

       VLADIMIR. Nov. 23.--Eia na poe hoohaunaele iloko o na apana elua ke koi nei e haawipioia aku na waiwai lakoai a hooweliweli mai la no ka ulupa ana ina aole e hookoia aku ana ko lakou mau makemake.

       KURSK, Nov. 23.--Ua hiki ole i na koa ke ku aku imua o ka poe hoohaunaele, a ua kaheaia aku nei i mau kokua.

 

MANA O NA KELEMANIA E KOKUA AKU.

       PARISA, Nov. 24.--He aumokukaua, o umi mokukaua, ke manaolana ia aku nei e hopupio ae ana i na awakumokuame na hale dute o na mokupuni lehulehu mawaho aku o na aekai o Asia Uuku. Ke manao ia nei o ka hoole ana aku nei o ka Suletana e ike mai i na manao o na mana nui ua hookahuaia maluna o ko ke Kaisia hui pu ole ma na hana kue i ka Suletana, a ke manaolana mai nei oia i na kokua ana a Kelemania.

 

LOHEIA KO NA MAKAAINANA LEO MA RUSIA.

       MOSCOW, Nov. 24.--O ka ahaolelo, mamuli o kekahi oi uuku loa, ua ae aku e kakoo i ke aupuni aka nae ua hoomau no i ke koi ana no ka pono koho balota laula, a e haawiia ka mana i ka ahaolelo mua e hana i kumukanawai. Ua hoole na hoaloha o de Witte i ka haawi ana i ka manao koho laula aka nae ua haulehia lakou.

HAUNAELE HOU NA KOA.

       ST. PETERSBURG, Nov. 25.--Eia kekahi hoike ke hoolahaia nei maanei o na koa o ko ke Kai Eleele aumokukaua i hoonohoia ai ma Sevastopol ua ala haunaele ae a ua laha aku nei na manao aloha ole i ka Pa-koa kaua aina. He elua aliikoa o ka pa-koa, e like me na mea i hoikeia ae nei, ua pepehiia e ka poe hoohaunaele.

       HOAO KUE I NA LIMAHANA.

       ST. PETERSBURG, Nov. 25.--Ua hoohui ae nei na hakuhana o na poe olohani e kue aku i na koi ana apau mai na limahana mai a hiki i ka manawa e hui ae ai ka ahakuka. Ina e ko io ana keia mau mea, e kau no auanei ka poino maluna o iwakalua-kumamalima kaukani poe limahana. Eia na limahana ke kahinuia nei me na manao socelika.

MAHUAHUA NA MANAO LIKE OLE.

       ST. PETERSBURG, Nov. 26.--Eia na lono lehulehu no ka mahuahua mau o na manao like ole mawaena o na bataliona o ka oihana kaua moana. O kela ala haunaele ma Sebastopol ua hooiaio mana aupuni ia ae nei. Aia kekahi papahana koikoi loa no ke ala haunaele kuloko ke laha nei iloko o  ka pualikoa kaua aina. Eia o Adimarala Pisarevki, i eha hoi i ka poe hoohaunaele, ke waiho kukonukonu loa nei iloko o kona eha.

 

E KUEMI HOPE ANA PAHA KE SULETANA.

       PARISA, Nov. 26.--Aole i manaolana ia aku e lawe ae ana ka Suletana i na meakaua a kue mai i na mana nui. Ke manao ia nei e noonoo hou ana ka Suletana i ka manao o na mana nui.

 

AIA NO ILOKO O KA ULUAOA.

       ST. PETERSBURG, Nov. 27.--O ka haunaele ma Sebastopol ka mea nana i hoopuiwa ae i ke aupuni. Ke makau ia aku nei eia keia mea ke laha aku nei iloko o ka pualikoa kaua aina. Ua kahea ae o de Witte i ka halawai a ka Aha Kuhina.

 

       SEBASTOPOL, Nov. 27.--He @io ke alakai nui o na papu. Eia na koa o na mokukaua ke hoole nei i na kauoha aole nae o lakou aloha. Ua hoopaaia ka poe hoohaunaele malalo o na olelo hoopaa aole e hao wale aku ame ka ona.

 

       MOSCOW, Nov. 27.--Eia ke laha nei ka olohani limahana. Eia na poe olohani ke haowale nei i na halehana ame na halehana waiona. Ua hiki ole i na makai ke hoomalu aku.

HIKI IO NA MOKUKAUA MA TUREKE.

       KONOKANAKINOPELA, Nov. 27.--Ua ku ae nei na mokukaua o na mana nui ma Mit@@ene. Ke manao ia nei e ae aku ana ka Suletana ina koi a na mana nui.

_______________________________

Mahae ka Pili.

_______

       No hookahi kenekuria a oi ua kaupalenaia a ua punukuia ka mana o ka Poe, ma Farani, mamuli o ka paa o ka hoomana Kakolika malalo o ka hooponopono ana a ke aupuni, aka, i ka noho ana mai nei o ka ahaolelo ua hooholoia mai nei e hookaawale i ka hoomana mai ke aupuni mai. He 341 ma ka ae a he 233 ma ka hoole. Ua hoomauia no nae ka malama ana o ke aupuni i ke ola o na kahuna Kakolika i keia wa, koe nae ko lakou mau hope aku. O na luakini apau he mau waiwai ia no ke aupuni a e hoolimalima ia aku ana i na hoahanau e hoomana ana iloko oia mau luakini.--Ka Hoaloha, Dekemaba, 1905.