Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 49, 8 December 1905 — KULIANA Ka Weli o Damaseko. KA HOOKO MOEUHANE A KA U'I ULINA. [ARTICLE]

KULIANA

Ka Weli o Damaseko.

KA HOOKO MOEUHANE A KA U'I ULINA.

KE KANAKA IBEHAELA. | MOKUKA VI. Vi E Aboula Casenia,'* wahi aka inoi, mahope oka hala ana aku luda, "heaha ko'u manao no keia uiea?" "Ke mana<» nei wau e imi ana keia Isaraela i kekahi papahana e hiki ai iaia ke liooko aku maluna o Kuliana mai keia manawa aku a liiki ike kakaliiaka oka la ajK>po. Ake manao nei no hoi wau, e kuu haku, aole he kanaka kupono e ae nana e hooko aku i kou makeniake o Keia liula wale no." I ke ahiahi okoa no hoi aku la ua moi ia e hiamoe, a ia po holookoa ua hoanoeia koua moe aua mamuli o na inoeuhane hoouluhua . loaa aku iaia. I a moeuhane oia no elua a ekolu manawa ua aihueia aku kana wahine hooj>alau e Kuliana, a he hookahi hoi manawa ana i inoeuhane ai i ike aku ai oia i ka lilo ana aku o kona nohomoi mai aku. Ike kakahiaka ae ua hooi loa ia aku kona makemake e make koke ka Weli o I)ama«eko. a noho aku la oia me ka uluhua o ko lu<ia hoea koke aku imua o kona alo. I ka inanawa a luela i hoike aku ai i ka inoi e liiki aku ana oia me kana liaina ua lieie aku la oia imua o ka moi, a hoike aku la e lawelawi* ana oia i ko ka moi makemake. "liia e hoiopono ana ka'u haua/' wahi a ua liida la i pane aku ai. 'v lohf koke 110 oe mai ia'u aku i ka wa ai. Ina hoi e haiiU- ana. aiaila aole loa oe e ike ana ia'u. ,) "I ka wa hea oe e hooko aku ai i kau hana?" i ninau aku ai ka liioi 111»« kona iini nui. ••K liel<> koke iio wau i keia la. e kuu haku. I keia la no, ina wau e inakankau aua." "Ile makemake anei oe i mau kokua nou?" "K wae ae no wau i elua o kou niau koa i hilinana.'' "E kolio ana anei oe ia laua maiwaena ae o na poe i hoonolioia ai maaiM'i no ke kiai ana?" v K knn 'iaku. aole. Aole ia lie mea e maalahi ni ka'u .hana. Malia o ike mai na powa ia laua. E lawe no wau ia elua ona koa i heie |ni mai me kakou mai l)amaseko inai." •'K hana aku e like ine kau i makemake ai. e luda. E koho ae i kau mau kauaka i inakeinake ai a e liele pu aku 110 laua me, oe." Uoike aku la ua kanāka īsaraela la e makaukau ana oia me kana mau ne-a i hoolala ai inaiuua o ka hoi ana aku o ka nioi. a me keia }ioojiaa ana akn o ua kanaka la i haalele iho ai oia i ke alo o ka moi. 1 ke kokoke ana ae e awakea ua niakaukau iho la ka luiakai huli hoi a ka inoi no Dainaseko. Ka hookauia aku o I lina aine Alabia iloko o kekahi wahi pahu i lioopaaia maluna iho o ke kua o kekahi kamelo a kukuluia ae he liookahi lianeri koa ma ko laua mau aoao. O ke koena iho o ua hoahele ua liooponoponoia ae e Aboula Caseina. a o ke kali wale aku no o ka loaa mai o na kauoha a o ka hoomaka iio ia o ka luiakai e nee. I ka inakaukau ana oka liuakai. ua hoi aku la ka moi noloko o ka lialealii, a malaiia i loaa aku ai o luda iaia e hoomakaukau ana no kana huakai huli ia Kuliana, a me ia pu o Oma ame kekahi o na koa o ka moi, a be mau l\elel\ele3ia ko laua e hoike mai ana i ko laua ohohia i ka liana i waeia ai ; *laua. Va hauoli loa iho la ka nioi i ka luda papaliana ame kona wae ana i keia maii kanaka i mau kokoolua nona. "Mai loaa ole ia'u ka manao no laua nei," walii a ka moi; <k akn ua ike no wau e hooko ana no laua i kau mau kauoha. Heaha na mea i koe au e makemake nei?'' "Aole he mea i koe," i pane aku ai o luda; "ua loaa na mea.apau ln ai. aua makaukau wau no ka'u hana. īna e lioloj 4Po ka'u liana, e lolie ana oe mai ia'u aku i ka wa kupouo; a i lohe o!e 04* mai iau aku. alaila e inanao iho oe ua liaule ka'u hana aole nae iHi ka nele i ka manao e haua aku nou." \ Me na olelo hoolana manao pokole ua haalele iho la ka inoi i kana V|;auwa e hooko aku i kana hana, a hoomaka aku la oia e liahai maliope o kana huakai. oiai aia ka luiakai ke nee la; a mamua o ke kapoo ana o ka la o kekahi la ae. ua hiki aku la kana huakai 110 Damaseko. k.ihi hoi i hoihoi liou ia aku ai o Vlina e noho malalo o na kaupoku o kona home ponoi. E pili ana lioi i kona n\are, ua hooinaopopoia ae e hooko koke ia no ka berita laa mahope koke iho o ka pau ana o kona manawa kanikau, o ia hoi lie elua pule i koe; a aole loa hoi oia e haalele iho i kona home a hiki i ka la o laua e hoohuiia ai, mamuii o ka manao ia o ike nui aku ua Vlina nei i na mea mawaho. mamua o ka lilo aua mai o na lima o ua kaikamahine la a Aboula i ka moi. Maanei. he mea pono ia kaua e lioohnli ae i ko kaua lena ike a nana akn i ka Halealii o ke Awawa; kalii hoi a kaua i haalele aku ai i ka poe i liuliu iho no ka hele ana aku e huli ia Kuliana. Ika hala ana aku o ka moi. ua hoike hou aku la o luda i na kauoha i manao ia ua lakou e hana aku. Aole e helo pu ana oia me koua mau hoa; aka e h»»Ie aku kona mau hoa mahope ona e like me ka lakou i aelike ai, a e uana aku hoi laua ia luda me he mea la lie malihini &ia ia laua. I ka auwiiu la.o ia la wehe ae la o Tuda i kona mau lole apan, a kam»ha aku la i kekahi o kona mau hoahele e hili iaia uie ka ili i hoopaaia me na mea kalakahu a hiki i ke kakau ana o na maawe mai kona mau \wohiwi a hiki i kona kikala. Mabope iho o keia komo ' hou iho la oia i koua mau lole, a i ka nhi ana mai o na eheu malu o ka po, ua kau aku la oia maluna o kekahi lio holo loa. a hohi akn la no ka akau. i>.o ke kula 'hoi o Abilene. maopopo iaia o keia ke alahele a Kuliana ame kona mau hoa i hele aku ai, a ua manaolana oia e leaa koke aku ana o Kuliana ma iaia mamua o ka hala ana ae o kekahi mau hova loihi. Va hoomau aku la oia i ka holo awiwi ana a hiki ike aumoe ana; aka mahope iho hele malie aku la oi a me ka makaala loa. e kiei ana a e hoolohe ana. ma kona aoao akau ame ka hema iaia e nee ana imua. Pela oia i holo aku ai a hiki ika wehe na wauaao o kekahi la ae. me £ona lohe ole a i ole ike paha i kekahi īueā ano nni. Aka nae ke neeuee aku la oia i kalii e loaa akn ai ke kahi niea ana e hauoli ai. Ikawaaka la i hoolei ae ai i kona mau kukuna malamaiama mahma o na kuahiwī, ua hiki akn hv oia ma kekahi ala hele ololi e wailio ana mawaena o elua pali kuhoīio a e waiho mai ana hoi he awawa nani inamua. a iaia maanei ua paaia inai la kona lio e kekahi kanaka nui i nee mai hoi imua ona me ka ihe e paa ana ma kona liuia. mai kekahi kumulaau nui. "K ku iho!" wahi a ke kiai. ''Owai oe?" "He mea auwana," wahi a lnda i pane akn ai. •*K hele ana oe ihea? M i4 No ka akau/* "Heaha kau e hele neir' 4 -l keia manawa a kaua e kamailio nei ke buli ikaika nei wau i kahi e loaa mai ai ona al na*o. w 4, He dala no anei kau iloko o kon pakeke?'"

"iie Uala no e lawa ai no ka*u mea e makemake nei e loaa koke uiai. -Aole anei ou maka'u i ka lilo aku o ia mea mai ia oe aku?" "Ma ke ano hea e lilo aku ai?" •*Ma kou loaa mai i na poe powa." 4 -Jna ma ia ano. aole o'u makemake e iilo aku ka u niau wahi kenikeni. He makemake no nae kou e hui me kekahi o keia \*>e powa." 4 *E halawai koke aku ana oe me lakou. aia mauß*a e makemake ole ai oe i kou hui ana me lakou." "Aole pela, no ka iuea ke iini nei wau e ike aku ia lakou." •Pela anei? A heaha kau ia lakou?" <4 Aole au ninau no ia inea. Ina wau e halawai ana me lakou. e ike koke no lakou. "Malia paha e hiki ana ia'u ke alakāi aku ia oe imua o lakou " "Ke manao nei wau e hiki io ana 110 ia oe; a e kuu hoaloha maikai, ina he hiki ke loaa lakou ia oe, a e alakai aku ia'u imua o Kuliana. e hoomaikai nui no wau ia oe.-' "Ea, he kanaka kupaianaha maoli no oe i ka hiki aua ke koho mai ia'n.'' "Ua koho aku nei wau no ka puali oe o Kuliana. ka Weli; a oiai he iini nui ko'u e ike aku iaia, ke nonoi hou aku nei wau ia oe e alakai aku ia'u i ona la." l'a kunana iho la ua kanaka la i kana mea e hana aku ai. a i ka hope loa i pane mai ai o|a, me ka hoholo ana ae o na minoaka maluna 0 kona mau papalina: u He kanaka huna ole oe i kou manao. a ma ka nana aku aia he oiaio iloko ou; a ke manao nei wau e alakai no wau ia oe i ua kanaka Ia au e makemake nei. Aka nae. e kuu Jioaloha wiwoole, he wahi nianao kou o keia huli ana mai nei iaia." "E alakai aku ia'u imua o Kuliana, a na'u no e hoike aku i ke; koena 0 ka'u huakai." "Ua pono; aole oe e liookikina hou mai ana ia ? u. E lele iho oe ilalo, a hahai mai mahope o ? u," Lele iho la o luda mailuna iho o kona lio, a mahope o kona hoo lou ana aku i ke kaulawaha o kona lio maluna o keka-hi lala laau. hahai aku la oia maliope o kona alakai. He liapalua mile mai keia wahi aku hiki aku la laua nei ma ka'e o ka ululaau nui, a malaila lae aku ai ke kanaka Isaraela e polouia kona uiau maka. Aole'oia i ake'ake'a ae, a ia manawa i hoomaka iho ai kona alakai e mikinaki i kekahi kuapo opu lole malnna o na maka 0 luda, a maliope ilio o keia ua alakaiia aku la oia 110 kekahi walii mamao aku, mahope no nae o ko laua hele ana ma kekahi alahele pakaawili, a i ka weheia ana ae 0 kona palulu. ike iho la oia iaia iho iloko o kekahi wahi awawa iiuku, a e hoopunana iho ana hoi maluna iho o ua awawa la na liko launahele, a iwaena lioi o kekalii anaina nui o na kanaka he hookahi haneri i lako pono me na meakaua. Hookahi iwaena 0 lakou—lie kanaka u ? i, a nanaina lioopono—i ku ae iluna a hele mai la i 0 liula la, a hoike aku la 110 lioi ke alakai i na mea i kamailioia ma waena ona ame luda. "Ke makemake nei anei oe e ike ia Kuliana?" i ninau aku ai ua opio kanaka u'i la, me kona mau niaka e liaka pono ana maluna 0 ke kanaka īsaraela. "Ae. v i pane aku ai o luda, nie ka liunahuna ole iho, ame ka pihoihoi ole 110 lioi, me he mea la oia pu 110 kekahi iloko o ko Kuliana auna. "Owau no o Kuliann." i pane aku ai ka opio, me ka malie. "Ina pela," i.pane aku ai ka malihini, me kona kunou hooliaahaa ana aku, "'imua ou ke waiho aku nei wau i ka'u noi." <; 0 ka mua, —owni la oe? v "O liula ko'll inoa, a he kauwa wau no ke aloalii o ka moi 0 Damaseko/' "A, pela Mai oi loa aku ka pono ina i hakilo pono loa aku 0 KiUiana maluna. o ka lielehelena 0 ua kanaka la, aka nae aole oia i puiwa ae i keia pane. "Ua olelo mai nei oe e pili ana ike noi. īīeaha la ua noi la?'' Welie ae la o īuda i kona aahu, a waiho mai la me ka moakaka imua o ua Kuliana la na.moali kaula e kau ana ma ke kua ame na puoihiwi o ua luda maalea la. "Ke ike mai la anei oe i ko'u kua? v i puana ae ai ua luda la. me ka naka haalulu ame ke aki ana iho ona niho. "Ke ike niai la anei oe i kahi i aiia ai ena maawe huipa menemene ole? Xa Horama, ka moi o Damaseko i kau mai ia mau mea maluna o'u. " līe niakemake anei koii e lioike liou aku wau ia oe?" "Ke manao nei AVau he makemake kou e panai aku i keia mea maluna o ka moi" i ]>ane aku ai o Kuliana. | "Ua aa loa wau ma na ano apau e kukuluia wau imua loa o ke- j kahi pualikoa e paio ku-e aku ana ia HoramaVa na'u ]>onoi 110 e pe-! pehi aku iaia, a i ole e liookau 110 wau i na poino apau maluna o kekalii mea i onaia e ia. Aole wau i hanauia ma Damaseko, a aole hoi malaila ko'u E hoohui 110 wau ia'u ilio me ka poe e liahai ana mahope o Kuliana. ao ko lakou ]>oii\o o ko ; u poino 110 ia. a ina lioi he ])omaikai 110'n pu ia pomaikai." / Mahope iho o keia i hui kuka iho ai o Kuliana me kekalii mau hoa ona. a aole no hoi i liuliu iho i hoike aku ai o Kuliana ia luda, ua hiki no iaia.ke noho ilio me lakou; a ina e hiki ana ia īuda ke liooiaio iaia iho o ia kona manawa e hooliloia ae ai i liookahi me lakou. Haawi aku la ua kanaka Isaraela la i kona lioomaikai no ka aeia ana mai o kana noi, a liookuu koke ia aku la oia e hele iwaena o ko Kuliana mau kanaka. No elna la iaipu ai oia me lakou, a e huipu ana hoi iloko o na hana hooikaika kino; a iloko o keia mau la ke ike la 110 oia i kona hakilo loa ia. Eia nae ua like 110 a like kona makaala me na kiu e hoohalua ana iaia, a i ke kolu mai o na la, ua hooliloia ae la oia i lala 110 ko Kuliana poliai. I kekahi la ae ua laweia mai la e kekahi koa kiai o Kuliana he wahi kanaka paele. a hoike ae la ua paele la o Oma kona inoa, a ua olelo ae lioi oia ua holo malu mai oia mai kekahi hakuhana hanaino o Alepo. Ua lioike hou aku no hoi keia kanaka he hoaloha kona aia ma kekahi wahi o ka ululaau kahi i pee ai. Mamua o ke awakea ana ae. ua hoea niai la ua hoaloha la, a ae la o Selima kona inoa; a i ka manawa i ninaninauia ai laua, ua like loa ka laua mau moolelo i hoike ae ai: a mamuli o ke ano oiaio ua aeia mai la laua e noho ma ke kahuna hoomoana o ko Kuli ana mau hoaloha; a i ka hope loa no h<>i he mau kauwa na Kuliana. Aole he mea a luda e hoohalahala ae ai no keia mea; a ua hoo holo iho la oia mai ia manawa aku e hoomoe aku ai oia i kana upena a paa pono me ka inaikai. . Auwe no'hoi e! Ua moeuhane anei o Kuliana ika poino e hoo pnni ana'iaia iho ? kela manawa! MOKUNA VII. C KOMO I KE PUHL Ma ka hoolilola ana ae o keia man hoa o īuda i. mau kauwa na Kuliaia, ua loaa iho la ka mea a luda e akahele loa ai a e noonoo nui loa ai. Aole loa oia i manao mua e lawe ae ana o Kuliana i kona mau ht>a a lioonoho aku kahi i kokoke loa i kona pono iho, a i kona manawa i ike ai i keia mea a Knliana i hana'i. o ka manao mua loa i komo mai iioko ona oia ka hooliakalia ana i kana hana i ole e ala mai na hoohuoi j|na no Selina ma. Ika hala ana o kekahi nian la pokole hoopau iho la o luda i kona mau manao maka'u oiai aole he wahi hoohuoi i loaa akn ia Kuliana nona a i ole no kona mau hoa paha, a hoohuli ae la oia i kona noonoo no ka hana nui e waiho mai ana imva o kona alo. (Aok I pen.)