Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 49, 8 December 1905 — KA NINAU LIMAHANA MAHIKO. [ARTICLE]

KA NINAU LIMAHANA MAHIKO.

O ka ninau limahana mahiko oia kekahi o na kumuhana ko'iko'i i ulu mau ae iioko o Hawaii Paeaina mai ka hookumuia ana o keia oihana ko'iko'i o ka mahiko a hiki wale i keia mau la. Ma ka hoomaopopo ana ua kukulu mua ia ka oihana hoopae limahana i ka makahiki 1850 e like me ka Polopeka Alekanakero hoakaka—oia hoi, ma ia mau manawa mai i kukuluia ai na kanawai hoopae limahana a o na la no hoi ia o ke Aupuni Moi. a ia mau la no hoi ka ike nui ia ana o na limahana Pake ame Kilipaki, na Paele, a o Pukiki mahope iki mai no nae. Alaiia i kit huli ana aku a nana ia mau la maluna o keia kumuhana limahana, ma ko makou hoomaopopo iho ma ka hookuku ana i na limahana i maikai a ohaohaia e ka maka o ka lehulehu o Hawaii Paeaina aole makou e kanalua i ka hoike ae o na limahana Pake ame Pukiki na limahana oi ae o ka maikai mamua o na limahana e ae. A hiki wale hoi i keia mau la, i ka va o ka Teritori, eia ka uwe limahana ua ikafka loa—o kekahi kumu mamuli ia o ka ae ole ia ana o na Pake e komo hou mai 1 Hawaii Paeaina a mamull ia o ke kuikahi a kanawai hoi o na Amertka e kaupale ana i ke komo ana mai o na Pake iloko o na Palena o Amerlka, a oiai, he hapa o Hawaii aloha no Amerika i keia manawa ma kona kulana teritori. ua >kau mai ia haawina kaumaha e hoopilihua ana i ka oihana mahiko ma ke komo hou ole ana mai o na Pake limahana iloko 0 Hawaii. pela i loaa hou ole ai iakou ma ke ano Limahana. A hiki no hoi i keia la aole i na ka uwe iimahana ana e hoike ana hoi ia 1 ka na o ka makemake maiuna o na Hmohana lapana ame Poko Riko i hookomo koke ia iho nei no, a he mea ia e hoike mal ana, aole i lawa ka maikai me keia mau lahul ma ke ano limahana —oia hol, ia Kepanl ame Poko Riko aole laua i kupono no ka limahanu oiai he nul na kuia maikai ole i niu maiwaena mai o laua iahui a nui ka haunaele i ulu ae aole wale no iloko o na mahiko aka Iloko no o na wahi e ae. He nui na hana limaikaika a limakoko ame na ano ino e ae i nele ole i ka hanaia e keia mau lahui, oiai nae aole i nele ka hanala ana o na ano ino like e na lahui e ae iloko o ka Teritori nei, a o ka oi aku no nae keia mau lahui ina e hookukuia. Kla nae o ka lehulehu no ka i Ike no keia ano hoohalahalaha i ulu mau ae i na manawa iike ole. Alaila, ke na mea apau, tna ko makou manao ana ua oi aku ka malkai no keia poe mahiko a poe kalepa e hooikaika i ka hoopae mai i na Umahana Pukiki ame Pake, a oiai he ku-e loa o Amerika l na Pake, alaila o Pukiki ma na limahana e hooikaika ai oi ae mamua o ka hooikalka ana i ka hookomo ana inai i na Rukini ame Ilalia a mau iahul ano e ae. O ko makou manao ma keia kumuhana limahana oia no ka maikai .io o ka hooikaika ana no na iimahana Pukiki, he jx»e hoopilikia ole .e hele loa ai i ka poino mamua o Kepani ma ame Poko Hiko. Ma keia ninau limahana no ka hoo- j pae i Hawaii nei he hana la i kukuluia : maluna o na kanawai o Hawaii Teri- i tori ke kumu i kukulnia ae ai he papa j komikina hoopae limahana a Kakau- , oleio Atkinson e noho lunahoomalu nei a aoie e hiki ke alo ae i ka hooikalka ana koe wale no aole he waihona dala me ke Aupuni i makaukau no ia mea, noiaila i hooholo ae al ka poe oihana kalepa e luiu i waihona nui no ka hooko ana aku. i pae mai ai i hookahi kaukani Pukiki a aole hoi e oi aku i ka eilma kaukani—o keia ninau limahana l»e mea hiki oie ke alo ae I ka hooikaika ana & hookola olai o na ilmahana kekahi pouhana o ka olhana mahiko; a o ka oihana mahiko hoi oia ka iwlkuamoo nui hookahl e holomua mau nei keia Paeaina mai kinohi mai o kona pli ana. He inea olaio no o ka poe no i komo kukonukonu loa iloko o keia oihana mahiko. oia no hoi nA haole kuonoono 0 Hawaii nei, o lakou no ka I neie oie 1 ka halawal mau m| na uiakolako he n\»l Ino mal ia oihana mahiko mai, a ela no hoi ke kumu nui o ke komo hooikaika nul ana a i nele oie ai ko lakou f»okeokeo mau, a aole no he mea i komo iloko olaiia. me ka nana oie ae <vwai ia oia, ina he haole & oiwi Hawali

[ a Pake v-:\hz a K-:;arl paha, e nele k;i l ic«»a pu o k* uiako':ako. aka. o ka m?* | j 01 aku iloko o k*ia olhana nnahiko ola no kona liio aaa ī omana hoowaiwai kfek;e hookahi iloko o Hawaii. Ina ■* hauie. o ka piiiaiku no ia o ka o Hawail ma ka mahele hoowaiwal a houlakolako. ! E hooikaikaia o Pukiki ma aoi aku I mamua o Poko Riko, Kepani, Ru- | kini ame Haiia ma. -J.