Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 50, 15 December 1905 — Page 3

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Noella Karasuda
This work is dedicated to:  Dedicated to the Native Hawaiians! :)

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, DEKEMABA 15, 1905.

 

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na

Wiwoole

 

Ka Ahikanana Nana i Ulaa ke Kana-

wai o ka Make o Ciretia.

 

MOKUNA II.

KA HOLOPONO MUA I LOAA.

 

            “Aole pela,” wahi a Tisia i pane aku ai. “Mai ae aku i ke ke’ake’a mua e hookuha’u i ko kakou huakai. E hele aku e kuu Casama maikai a e kauoha aku owai la ko loko keia hale,” i huli aku ai ke alii opio a pane aku la i kekahi hoahele ona.

            Aka aole i hooko aku o Casana i ke kauoha a kona Haku ua hemo hamana koke mai la ka puka-pa nui o ua halealii nei a puka mai la he kanaka nona ke kino nui o ke ano pilikua maoli i aahu hoi me kona aahu kapakila e uhi ana mai kona a-i ia na kuli ae ma kona lima akau e paa ana i kana pahikaua nui e ma kona lima hema no hoi kona palekaua nui.

            “Owai oe i aa mai nei i ke ala o ka anemoku o Korino nei.” wahi a ke kanaka i pane mai ai me ka leo ikaika me he la ua huhu.

            “Owau ka mea e hanu ana i na ea a ka lani i haawi mai ia no ka hanu ana,” e wahi a kakou wiwoole i pane aku ai me ke kanalua ole. “A owai hoi oe?”

            “Owau o Polukula,” wahi a ke alii o ka hale nui, alaila hakapono mai la kona mau maka no ka hoomaopopo loa mai ina paha e naka haalulu aku ana ka opio imua ona ma ka lohe ana ia inoa i kau nui ia ka weli. Aka ua hoopohoia ka manaolana o ua pilikua nei no ka mea aole he wahi launa iki mai o ka maka’u iloko o ka opio alii Tisia oiai nae kona mau hoahele e naka haalulu ana mailuna a lalo i ka wa i lohe ai i ka inoa “Polukula.”

            “A,” wahi a Corio i hooho ae ai, “aole loa he pono iki a kakou i kamoe mai nei ma keia ala. O keia ke kanaka ikaika hookahi ma keia kuahiwi nona ka moe hao i kaulana kahi e hoomoe paa ia ai na pio e paa ana iloko o kona umii. Ina he pio ia nona kahi kino pokole mai i ko ua moe hao nei alaila na na palaka-huki e hoomolio iaia a loihi e kupono ai me ka moe, a ina he pio oia i loihi loa mamua o ka moe alaila e pokepokeia no kona mau au i kulike ai me ua moe nei. E pono kakou e hoi hou i hope.”

            “Aole hoi e wikiwiki loa i ka hoi ana,” wahi a Tisia i hoomalielie aku ai i kona mau hoahele a iaia i pane ae ai ua huki pu ae la oia i kana pahikaua a ku aku la imua o ka pilikua hakumakuma.

            Aka hoohenehene mai la ua Polukula nei me ka hoowahawaha nui.

            “E ka peelua wiwi, e aa mai ana anei oe i kuu manao-paa no ka hookoe ola ole iloko o kekahi mea uhane?” wahi a ka haku hale.

            “Ae,” wahi a ka kaua wiwoole, a ke koi nei wau ia oe no ka hakaka ku pakahi ana.”

            “A-no, ma ka inoa o Olimipia kiekie,” wahi a ka naita o ka ululaau me ka owili pu ana ae i kana pahikaua nui e olino ana i ka maka o ka la i aui me ka nee pu ana mai imua no ka hoomaka ana i ka hakaka, “o kau i koi mai la oia no ka mea nana e hoopokole ae i kou ola ana ma ka honua nei. Aole oe e ola io ana no ko’u hoomoe aku ia oe iluna o kuu moe hao.”

            Ua hookuene pono iho o Tisia alii i ka paa pono ana i kona palekaua ma kona lima hema a hoomaopopo pono iho la i ka paa pono o kana pahikaua a kona makuakane ma kona lima akau a me ka noonoo lana malie oia i nee aku ai e hui me kona hoa paio.

            No Polukula he kanaka kino nui oia o ka loihi kupono no ame ka pu’ipu’i no nae a lahalaha o kona umauma me ke kihikihi o na poohiwi ame na oloolo wawae nunui i nele ole ka ikeia aku o na hiohiona hakumakuma o kona helehelena i ka maa i ka noho mau ia e ke ano huhu mau.

            Ua nee haa mai no oia imua me kana pahikaua i makaukau no ka hoohana ana a i ke kokoke ana ma ke kowa kupono mawaena o laua iho ua lele mai la ua Polukula nei me ka ikaika nui, i kana pahikaua i wala ae ai iloko o ka honua oiai aole i loaa aku ka opio Tisia no ka mea aia no oia ma kona kulana ua makaukau mua no ke pale ana i ke kulana kiina a ka pilikua. Eia nae ina i loaa pono io aku ka wiwoole o na wiwoole ina no ua maheleluaia kona kino i ka nui ikaika maoli no o ke alii o ka ululaau o Korino.

            Ma ka aoao hoi o Tisia aole oia i makemake e hoohakalia i ka hakaka ana a ua hooholo iho la oia i ka wa mua no e loaa ai iaia he manawa no ka haawi ana i kana ai aole oia e hoohakalia, nolaila i ka manawa i iho iho ai ka ha-una pahi mua a Polukula ua lawe koke ae la oia i ka pale keikikane o ka hakaka pahikaua ana a i ka pa ana iho ai ua pahikaua papalina palahalaha nei ua halakika ae la a iho ana kona oioi iloko o ka honua, a oia no hoi ke kumu i o-i loa mai ai ke kino o ua Polukula nei imua, a mamua o ka hiki ana i ua hoa paio nei o ka kaua wiwoole e kuene pono ae ua loaa pono aku la ka lima akau e paa ana i ka pahikaua a lolo loa iho la me ka hiki ole ke hoohana hou aku.

            Me ka huhu nui ame ka pii nui ana ae o ka ula puni maluna o kona mau papalina ua leo nui pu ae no oia me ka ha’uha’u nui ana, alaila, ua kiola ino aku la oia i kana palekaua e paa ana ma kona lima hema e lele nakeke ana hoi ua hoihoi ae la oia i kana pahikaua ma kona lima hema a hoomaka iho la ke kakapahi hou ana.

            “E make oe e pono ai,” wahi ana a lele mai la imua me ka hoopololei ana mai i ka oioi palaulau o kana pahikaua imua pono o ka puuwai o ke kanaka opio.

            Eia nae, aole i lihi launa aku ka oioi o ke palaulau nui i ke kanaka opio oiai ua kuene malie ae la no oia ma kahi aoao a halakika ae la ke kiina a Polukula a ia manawa hookahi no ua onou aku la o Tisia i ka oioi o kana aulii ma ke kowa poaeae o ka pilikua a kapalulu ana iloko ona.

            Me ka nunulu weliweli nui i haule pa-hu iho ai o Polukula iluna o ka honua ilalo ke alo a make loa i ka manawa koke no. A mamua o ke kanono ana o ka pilikua i ka honua ua unuhi hikiwawe mai la ke kanaka opio ikaika wikani nui wale i kana aulii a holoi iho la i ke koko mai ka pahikaua ae ma ka ani ana iho iluna o ka aahu o Polukula. Alaila huli ae la oia a pane aku la i kona mau hoahele.

            “Ianei iho la ka e hoohana mua ai au i ka meakaua a kuu makuakane i waiho iho ai na’u a ke kalokalo ae nei ae no keia mua aku e ukali mau ia me na pomaikai he nui. A mamua o ka hala loa ana o ka malamalama o keia la a uhi mai ka po, e kuu mau hoahele maikai, e hele ae kakou e huli ia loko o ka hale o ka hoa paio o kakou e waiho make nei.”

            Alaila komo aku la o Tisia iloko o ka pa me ka ukali pu ana aku e kona mau hoahele Corio ame Casana. Ua hele aku la lakou maluna o ke alanui palainapunaia a ma ke alapii mahala i pii aku ai lakou he helena ake’ake’a ole ia hoi e kekahi mea. Ia lakou i hiki aku ai i ka halelalo ua loaa aku ia lakou na meaai like ole e mokaki ana iluna e kekahi pakaukau hakumakuma a ma na wahi like ole o ke keena e ku lehulehu ana na puu waiwai o na ano like ole, he mau waiwai i laweia a haoia mai na poe kalepa waiwai o na wahi like ole apuni ia wahi i maalo ae a limaikaikaia e ka naita Polukula.

            Ma kekahi kuono aia he mau pahu hao he nui me na po’i kaumaha i ka nana ana a hoomanao koke ae la o Tisia alii i ka huihui ki e lewalewa ana ma ka puhaka o ka pilikua a iaia e huli ana no na mea aku i koe aia o Corio ke hele la no ua huihui ki la.

            Me ka hoohakalia ole iho ua hemo ae la ua poe pahi nei mahope iho o ka hoi ana mau o Corio me ka huihui ki a ike iho la lakou ekolu na piha i ke gula ame ke dala ame na pohaku makamae he nui, e laa ke daimana, ka mura ame na pohaku nani e ae. Ua hoolawa pono iho la na hoahele o ke kanaka opio ia laua ma ka hoopiha ana i ko laua mau ekeeke me ke gula ame ke dala oiai o Tisia e wae ana i na waiwai makamae nani loa e like me ke daimana.

            Iloko o kekahi lumi nona kekahi wahi pukaaniani e pa olino ana ke kukuna o ka la ua loaa aku ia lakou e ku ana kekahi moe hao me na kukulu-hao ame elua rola kaumaha – hookahi ma ke poo o ka moe a hookahi malalo.

            Iluna o ua moe nei e waiho ana kekahi kanaka me kahi aho iki wale no e u ana i ka nui ehaeha a i ka ike ana o ka kaua wiwoole ua komo koke aku ke aloha hoaloha iloko ona a emoole ua hemo ae la ke pio ma ka okioki koke ia ana ae o na kaula i hauhoaia maluna ona, aka ua hala ka manawa kupono oiai ua lele koke ae la no kona hanu ma ka manawa i hemo ae ai na kupee ana o ke aloha ole.

            Ma keia manawa ua molehulehu iho la a hooholo iho la ke kanaka opio naau aloha i ka hoakanaka e hoopanee i ke kuekaa hou ana aku i ka hale a kahi la ae. Alaila, i liuliu ae la lakou i wahi paina ahiahi no lakou maluna o ke pakaukau o ka pilikua a he hoonuu hoi kau i ka nui o ka pololi ame ka olu no hoi ia o ka noonoo mamuli o ka holopono ana o na hana o ia la, a i ka waiho hiamoe ana o na kamahele ua halawai aku la lakou me na moeuhane maikai, a oluolu no hoi ka noonoo.

 

MOKUNA III.

KE KAUA ME KA NEWA-HAO.

 

            I ke ala ana ae o ke Keikialii o Atica ua kiekie ka la a ua ala mua no o Corio a e hoomakaukau ana i ko lakou aina kakahiaka a mahope o ka pau ana o ka paina ua ha’i mai la o Casana i kana moolelo mahope o ka pau ana o ka paina o kana wahi hele makaikai ai iloko no o ua hale nei.

            Wahi ana me he la ua lohe oia i kekahi mau leo nunulu o ka ehaeha me he poe la ua hoopaaia ma kahi paa a ua komohia e na hoehaeha ana a i ka hoolohe ana me he la mai ka poli mai ia o ka honua.

            Me ka hoohakalia ole iho o Tisia alii ma ka hoomaopopo ana iho ona nona iho i ka nui maoli o ka ehaeha ina oia kahi e hoopaaia iloko o ia wahi o ka ehaeha, nolaila ua lawe ae la oia i ka huihui ki a hele aku la no ka huli ana i kekahi puka e hiki ai ke iho hou aku ilalo.

            A loaa io aku la no he puka a me kekahi ki o ka huihui i weheia aku ai a iho aku la oia ilalo me na hoahele ona a aole i hala loa aku ilalo ua aaki loa iho la ka pouli ke kumu o kona hoouna hou ana ia Casan iluna i ipukukui no lakou. Aia ia ke lohe la i ka auwe leo o ka ehaeha mailalo mai aole no nae i mamao loa a hakalia no a hoea hou o Casana o ko lakou hoomau aku la no ia a me ka malamalama o ka lamalama i loaa koke aku la kahi o lakou e iini nui ana e hiki aku a ua hoohaaluluia ko lakou mau nui kino i ka hemo ana o ka puka me kekahi ki iwaena o ka huihui, ma ko lakou ikemaka ana aku i kekahi mau uhane ola e noho ana iloko o ka ehaeha mainoino.

            Ua loaa aku ia lakou he umi-kumamalima kanaka iloko o ka lua paahao e noho ana iloko o ke kawa-u o ke anu, oiai o lakou apau ua pau na aahu i ka weheia a e noho olohelohe ana. No ka olino loa o ka malamalama o ka lamalama i hoopowewehi ae i ka ike o ko lakou mau maka pela lakou i hoomaopopo ole mai ai i na helehelena o na kamahele, a no ke kau-e no o ka weli i ka pilikua ua manao e mai la no lakou oia ia i hele aku no ko lakou make, pela i kukuli olohelohe iho ai lakou a pule mai la no ke alohaia mai.

            “Ala, ala,” i pa-e aku ai kekahi leo opiopio o ke aloha hoakanaka, “Owau ko oukou hoola. Ua make o pilikua Polukula a he poe kuokoa oukou i keia manawa.”

            Aole i kanamai ko lakou hoomaikai i ka lohe ana i keia leo o ke aloha a manaoio iho la lakou he leo ia o ka ola i hoouna ia mai no ka hoopakele ana ia lakou, a hala wale kekahi mau minute a ano maa iho la ko lakou mau maka i ka malamalama o ke kukui oiai ua noho pouliuli mau lakou iloko o ka lua a kahi no lakou a hoomaopopo i ka helehelena u’i o ka wiwoole o Atica a he mea e ko lakou hauoli i ka ike ana i ko lakou hoopakele.

            A kukuli hou iho la lakou ilalo ma keia manawa a o ka lua no hoi ia o ka manawa a o ia kukuli ana mamuli ia o ko lakou piha i ka hoomaikai no ko lakou hoopakele. A me ia haawina i haawi aku ai na pio i loko lakou hoomaikai nui.

            O kekahi mau pio aole e hiki pono ke hele me ke kokua ole ia aku aka no lakou apau ua pau aku lakou iluna i kahi o ka malamalama a i kahi o ke ola ame ka ehaeha ole a mahope o ka hoauau ana a hoaahu ia lakou iho me na aahu i loaa aku ma ka huli ana ua lilo hou ae la ua poe pio nei he mau keonimana o ko lakou wa mua.

            Mahope o ko lakou ai ana ame ka hoonuu no hoi ka ai ana no ka nui maoli o ka pololei a mahope o ka hoomaha iki ana ua haawi mai la lakou i ko lakou mau moolelo o ka nohona ame ka maalo ana mai ia wahi a paa ai i pio. He poe lakou i paapio ma na manawa like ole a o ka hapanui o lakou he poe kuonoono a ma ka oihana kalepa waiwai ko lakou hooikaika e kalepa ana i na waiwai i na aina mamao.

            “O Osutara ko’u inoa,” wahi a kekahi o na pio, a oia no hoi ka mea ikaika loa o lakou,” a no Korino hoi wau. E holo ana wau ma ka moku no Aloga a na ka ino i hoopae mai i ko makou moku i kapakai o keia wahi a i ka wa i lukuia ai makou e ke kanaka i kau nui ia e ka weli o keia wahi oia o Polukula na pau aku la na luina o ka moku i ka lukuia e ia a o makou ka i hoopaapioia.”

            “O keia poe,” i hoomau aku ai o Mr. Osutara, “o lakou kekahi poe ma ka oihana kalepa mai Korino mai kekahi a mai Aloga mai no hoi kahi a mai na kulanakauhale mai no hoi o Atica. He iwakalua ko makou nui i ka wa mamua aku nei a he elima o makou i laweia ae e hoomoe iluna o ka moe hao kahi i kau nui mai ai na ehaeha he nui maluna o ke kanaka mamua o ka lele loa ana o ka hanu ola. Ua manao wale ae no wau owau ke laweia i ka manawa e kii hou ia mai ai, a ma ia mea ua nui ino ko’u hoomaikai ia oe no ka hiki ana mai mamua o kuu laweia ana.”

            Mahope iho o ka hoolohe ana o ka kaua wiwoole i na moolelo o na pio i hoopaaia a hu mai la kona aloha no lakou ua lawe aku la oia ia lakou iwaho no ka ikemaka ana i ke kino make o ka weli o ka ululaau Mr. Polukula a i ka nana aku i na pio ua hooi ia aku ko lakou olioli i ka ikemaka maoli ana iaia e waiho ana.

            “A-no,” wahi a Tisia mahope iho o ka hooponopono ana i na hana i koe, “he mea pono ia’u e haalele iho i i keia wahi. Mawaena o keia wahi ame kahi i koe o Korino aole he poino i koe. A he poe oihana kalepa oukou alaila he poe keonimana pu no hoi oukou. A o ka eha like ana o na keonimana a i ole o ka olioli like ana o lakou na lakou no e mahele like i ka olioli a ehaeha mawaena o lakou, nolaila ia makou e haalele iho ai i keia hale na oukou no e mahele like i na waiwai he nui iloko o keia hale mawaena o oukou. E hoomanao po no hoi oukou i ka poe ilihune ma ka haawi ana ia lakou i ko oukou mau kokua ana.”

(Aole i pau.)

 

 

Kenekuria Umi-kumamaiwa

AME

Kana Mau Hana Kamahao.

(Kakauia Simeon K. Nawaa.)

 

MOKUNA XXI.

(KAU POO EHA.)

KA HOONAUE HOOMAEMAE MA ENELANI.

 

            (HOAKAKA. – I ka make ana o Keoki III i ka 1820, a i kekahi kau mai aia ke kalaunu o Pelekane ke papale ia la e Keoki IV, “ke keonimana mua ma Europa,” I ka 1829 ua hookonokonoia oia e ae aku i ke Kanawai Kuuakea Kakolika, a i kekahi makahiki mai make iho la oia, a pii ae la kona muli William IV ma ka nohomoi.)

 

            I ka make ana o Keoki IV i 1830, a pii ae hoi o William V ma ka nohomoi, ua hoomaka hou ae la e kupinai na leo hooho hoomaemae Ahaolelo ma Enelani, e hoalaia ana hoi me ka ikaika, no ka mea aia ke kaua kuloko ma Farani nana i kipaku ae ia Kale X mai ka nohoalii aku, a kauia ae hoi o Lui Pilipi, kona hoahanau ma ia makalua. Ua ae no o William IV i keia koi, aka nae ua hoole loa aku ka Duke o Welinetona, oiai oia e noho ana no ma ke kulana, a lanakila ae la ka aoao Whigs, a o keia no hoi ko lakou manawa mua loa i noho mana ae ai iloko o iwakalua makahiki o ka hooikaika ana e noho mana, a malalo hoi o ke alakai ana a ka Eale Grey.

            I ka 1837, ua waiho ae la ka Haku John Russell iloko o ka Hale o na makaainana i ke Kanawai Hoomaemae mua loa. Ua paioia ae keia kanawai no hookahi pule a hooholoia; aka ua hookomoia ae he pakui hoololu, a lilo hou i ka hoopaapaa a haule ka aoao o ke aupuni, eia nae aole i holo loa a hookuu e ka Ahaolelo. I kekahi kau koho mai lanakila iho la ka aoao hoomaemae, a hookomoia ae la ka lua o ka kanawai hoomaemae, a mahope o na hoopaapaa ana, ua hooholoia e ka Hale o na makaainana, a kiolaia nae e ka Hale o na Haku.

            Ua loaa ae no nae he alahele e ko ai ia manaolaname ka limanui ole, nolaila, hookomo hou ia ae la ke kolu o na kanawai, a hooholoia iloko o ka Hale o na makaainana i Dekemaba, 1831. Mamuli o ka loaa ana he mana i ka Aha Kuhina e kapae ae ai i ka hale oluna ua hoomakaukau iho la ia aha e hooko aku. Hoikeia ae la ua makaukau ka nohomoi e hoala ae i na haku o ka aoao Liberala lawa kupono ai ka a’eku ana i ka oi ma ka aoao. Tory, a i ka maopopo ana o ia maoli ka hana e hooko ia ae ana, ua ae aku la kekahi aoao, a hooholoia iho ke Kanawai Hoomaemae o 1832. He kanalima-kumamaono mahele aina o Enelani, no lakou hoi na lala ahaolelo he hookahi haneri ame umi-kumamakahi i hooneleia ae i ka mana koho. He kanakolu-kumamamalua mau mahele i nele ia he hookahi lala pakahi – ua like hoi ia me hookahi haneri ame kanaha-kumamakolu lala i haule. He umi-kumamawalu noho o Enelani i hoohakahakaia ae, a o ke koena iho mawaena o na Wale, Irelana ame Sekotia. Ua hoomahuahua hou ia aku na mana koho, a ma ka hoopokole ana ae o ka manao nui o keia kanawai hoomaemae, o ia hoi, “o ka mana kalaiaina ua hoihoi ia ae mai ka papa kiekie a i ka papa waena.”

            Hoalalaia ae la na manao like ole iloko o ka lahui. Komo aku la na palapala noi iloko o ka Hale o na Makaainana e koi ana aole e hooholo i ka bila no ka hoolako ana i ke aupuni me kekahi mau mea e pono ai. Malamaia ae la na halawai makaainana e hoole ana i ka uku ana i na auhau a hiki i ka manawa e hooholoia ai ua bila la. a hoao ia ae la na mea apau e holopono ai ka aoao o na makaainana. Ma ka hoopokole ana ae, ua ala mai o Enelani holookoa no ke kiola ana i na mea kahiko, a ke kii aku nei imua i aupuni moi me ka mana pu o na makaainana iloko o na lawelawe aupuni ana. Ua ko ia makemake ana e like me ia i hoike mua ia ae nei.

            Mamua o ka hapalua hora elua o ka wanaao o ka la 20 o Iune, 1837, aia o Williama IV ke waiho la iloko o ke Kakela Winsor, ua make, a ia manawa hookahi no hoi aia na eleele ke holo la no ka Halealii o Kensington no ka hoike ana aku i ka hooilina alii i ka lono nana e hapai ae iaia ma ke kulana poo o ke aupuni. Ia Williama IV pau ka nohoalii mana nui o na moi o Pelekane. Iaia ua hiki no ke hoopau ia aku na lala o ka aha kuhina e like me kona makemake.

            Aole he keiki a Williama IV e hiki ai ke noho ae i ka nohoalii o kona makuakane, nolaila, lilo aku la ka nohoalii i ke kaikamahine a kona kaikaina (ka eha o na keikikane a Keoki IV), ka Duke o Kent. O keia no ke Kama’liiwahine Alexander Vitoria, i hanau hoi ma ka Halealii o Kensington ma ka la 24 o Mei, 1819. I kela manawa aia na makahiki o Victoria maluna iki aku o ka umi-kumamawalu. Ua make mua aku kona makuakane he mau mahina mahope mai o kona hanau ana, a waiho iho la i kana kaikamahine na kana wahine no e malama. He wahine oia i a’o maikai ia, i pokepokeia kona mau aoao apau. Ua hoonaauaoia e hiki ai iaia ke malama iaia iho, e koa hoi, a e maemae kona kulana. O ka hoomakaulii ame ke akahai he mau haawina ia i a’oia aku iaia a lilo mai me he mea la ua hanau ilibune ia mai oia.

            O ka Akibihopa o Canterbury, Kauka Howley, ame ka Haku Chamberlain, ka Makuika o Conyngham, na elele i haalele iho i ka Halealii o Windsor a holo aku no Kensington, no ka hoike ana aku ia Vitoria i ka make ana o ka Moi. O ka hora elua paha ia o ka wanaao, ka manawa a keia poe i hoomaka ai i ka lakou huakai, a hiki aku la lakou i ka Halealii o Kesington i ka hora elima o ke kakahiaka. Ua kikeke aku la lakou mawaho o ka puka-pa no kekahi manawa a ala mai la ke kiai puka, a i ko lakou komo ana aku iloko, ua haaleleia iho la lakou mawaho o ka halealii no kekahi manawa, a mahope mai hoihoiia aku la lakou no kekahi lumi uuki kahi hoi o lakou nei i haalele ia iho ai, me he mea la ua hoopoinaia lakou. Hookani aku la lakou i ka bele, a hoike aku la ua makemake loa ia ke kama’liiwahine maluna o kekahi kumuhana ano nui, a noho hou aku la no na eleele e kali. Hala ae la he manawa, a ke puka loa ae la ka la iluna, hookani hou aku la lakou nei i ka bele, a i keia manawa i hoea mai ai kekahi o na kauwa a hoike mai la aia ke kama’liiwahine ke hiamoe maikai la, a ua hiki ole ia lakou ke hoonioni aku i kona hiamoe ana.

            Alaila olelo aku la ua poe elele ia, “Ua hele mai nei makou maluna o kekahi hana nui o ka aina no ka Moiwahine, a he mea pono nona e hoopau ae i kona hiamoe ana.” He mea oiaio aole lakou nei i noho hou e kali, oiai ua alakaiia aku la lakou nei no ka rumi hookipa, a aole no hoi i liuliu iho, komo ana o Vitoria iloko o ka rumi me kona lole moe po me ka uhi e kau ana maluna o kona mau poohiwi, a e luhe ana no kona mau lauoho, a o kona mau wawae e paa ana no me na kamaa noho hale, a e kiheahea ana hoi na waimaka maluna o kona mau papalina; eia nae aole oia i pihoihoi. Ua hoouna koke ia aku la ke kii la Kuhina Nui, ka Haku Melbourne, a kahea la ae la no hoi ka haiawai a na Alii e hui ae ma ka hora umi-kumamakahi, a ia manawa no hoi i hoohikiia ai o Vitoria i Moiwahine no Beritania Nui, hoopaa pu mai la no hoi na luna aupuni ia lakou iho e hoolohe i na kauoha a ka Moiwahine.

            Mai keia manawa aku i kau aku ai na maka o ka lahui maluna.