Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 50, 15 December 1905 — NO KA NUI MAKEE I KAKOOIA AI. [ARTICLE]

NO KA NUI MAKEE I KAKOOIA AI.

O ka poe e hoike nianao nei e kakoo ana i ka *'mare lehulehu" iloKo o na nupepa i keia mau la e nee nei e lik«; me MA C. W. Kinney ame Miss C. Broad, he wahine i mare kane ole, ame kekahi poe kakaikahi e iho, he hoike maopopo ia i ka nui io o ko iakou makee ia mea he mare lehulehu, a no ka makemake mai no ia a no ka ikaika i loa o ka makee ana ia mea pela i ma- » kee pu ia ai ka hoomana. like loa me j ka wahln« mare kane ole Miss Broad : ana i kalele nui ai ma ke poomanao o | kana manao "No ka Makee no i ka | Hoomana." i A he hoohikilele noonoo ana ia i ka j nui lehu!ehu o na H&waii i ka ike ana ; jhb I ke kofno ana o ka ikaika mare i lehuiehu iloko o kekahi mau Hawaii, a oi loa aku ka puiwa o kekahi poe 1 ka ike ana aia he wahine Hawaii l makemake ia mea he mare he wahine mare ole i ke kane. Mai ahona iki ika na ka wahine mare kane ke kakoo, eia nae, aole la he mea e alo ae ai i ka ike iho o ke kanaka a { wahine noonoo maikai i ke kupono ole 0 ke kakoo ana o kekahi kane a wahine ia mare lehulehu. O ka poe haole ka makou i manaoio ai i ke kukonu- ; konu o ka makemake mare lehulehu a ; hooko maoli no a ma keia hoike £ikea ana i ikeia ai o kekahi mau Hawaii pu kahi iloko oia kaina—he hoike pu ana no hoi keia i ka ikaika maoli o ka a'o ana ia o lakou ma ia mahele. A o ke kakoo ana amb ka makee ana i ka mare lehulehu oia no ke ku-e ana i ka ke Akua rula oia no hoi ka ku-e -tma i ke a'o ana o ka Palapala Hemolele, a ku-e pu hoi i'ka na Aupuni Honua, oia hoi, ku-e i na kahawai i hooholoia iloka o na Ahaolelo, e papa loa ana i ka mare lehulehu. Ma ka laweia ana mai o ka moolelo ; o Davida ame Natana e Miss C. Broad 1 hoikeia ma II Sam. mokUna 12 a ma na pauku mua ewalu e kalele ana ka wahine opio na ke Akua i haawi i na wahine a fca poe makee mare lehulehu e manao pu nei pela,—na ia hoike manao ana i hoike ae i ka loaa ole o ka manao maoli o ia moolelo Baibabla. He liiki loa ke ike aku he paa moolelo a paa olelo wale no a paa pauku Baibala aole nae he ike i ka manao maoli, ' ua like ia me ka Manu Aloha Pole i ka I mau ana: "aloha, aloha," aole nae ona ike i ka inanao o kana e walaau ana. O ka wehewehe manao a Mr. Moses Keaulana maluna o keia kumuhana ma ka aoao ku-e no nae—o ke kakoo ana ia i ka mare kukahi.e kakoo ana i ke Kuokoa i puka ma kona Helu o Dekemaba 1 iho nei oia maoli no ka manao pihaku'i o ua moolelo nei a ke Kaula Natana i waiho aku ai imua o Davida a oia maoli ko ke Kuokoa ma- ! naoio a he kakoo nui kona i ka Mr. Keaulana me ka olioli nui i ka loaa ana o ia ik e i keia keiki Hawaii a he i hui na Hawaii haipule i loaa ia ike i like. | Eia kana pane: Eia o Davida, (wahi a ka poe mare lehulehu), na ke Akua no i haawi aku na wahine iaia. I hooiaio no keia, e nana aku ma II Samuela 12:7-8. Penei ka heluhelu ana: "I aku la*o Natana ia Davida. O oe no ia kanaka: Penei ka lehova ke Akua no ka Isaraela i olelo mai ai: Ua poni aku no au' ia oe i alii maluna o ka Isaraela, a ua hoopakele hoi au ia oe i ka lima o Saula: A haawi aku la aU ika hale 0 kou haku nou, a me na wahine a kou haku iloko o kou poil f a haawi aku la hoi au i ka ohana o ka Isaraela ame ka luda nou; a ina he uuku kela mau mea. alaila, e haawi aku hoi au nau 1 kela mau mea, a i kela mau mea." Ma ka hoomaopopo ana i keia mau olelo, UA PILI NO IA I KO DAVIDA LILO ANA I ALII\MALUNA O KA ISARAELA, UA LILO NA MEA APAU MALALO O KONA MALU. A o ka olelo ana ua a'o mai ke Akua ia Davida ma keia e mare lehulehu i na wahine o ka Isaraela, he manao alakai lalau o ka hoopili ana aku ma ke ano koho wale, aole hiki ke nooiaio ia. Oiai, na Davida ponoi no kona mare leliulehu ana. A ua ku-e la hana i ke kanawai o ke Akua i haawi mai ai ma Mose la no na 'lii o ka Isaraela, oia hoi: ' "MAI HOOMAHUAHUA HOI OIA I NA/WAHINE NANA."—Kanawallua 17:17; ma kekahi olelo ana ae, aole e mare lehulehu. O keia hoike manao ku-e mare lehulehu o ka oplo Hawaii ua kakooia e ke Kuokoa. a ua kakooia e na laeoo imi Palapala Hemolele a o kekahi poe o lakou ola keia malalo iho nei: Henry Aiford, D.D.; H. Bailey, 8.D.; Alfred Barry« 8.D.; S. Cl«irk. v M.. A.; F. C. Cook, M.A.: F. Garden, U A>; F. W. Gotch, L.L.D.; G. Grove, H. B. Haekeit, D. D.; E. Hawkina, B, D,; H. Hayman, M.A.; Haku A. C. Hervey, M. A.; J. A. Hessey, D.C.L.; J. D. Hooker, M, D.; F. R. S.; J. J. Hornby, M.A.; W. L. Bevan, M.A.; J. W. Blakesley, B. D. T. E. Brown, M.A.; R. W. Browi\e, M. A.; W. T. Bullock, M.A.; E. H. Browne D.D.; G. E. L. Cotton„ D.D.; J. L. Davles, M.A.; G. E. Day. D.D.; E. Deutsch, W. Drake, "M.A.; C. J. Ellicott, D.D.; E. P. Eddrup. M. A. Farrar, M. A.: J. Ferguson, F.R.S.; E. S. FfoulfceSt M.A.; W. Fitxerald, D.D.; W. Houghton, M.A.; J. . Howson. D.D.; J. B. Lightfoot. D.D.; A. P. Stanley, D.D.; C. E. Stowe. D.D.; J, P. Thompaon. D.D.; ame W„ Thomson, D.D.; a he nul aku.

O keia poe no hol I hoikela ae la maluna pau pu me Messrs Moses Keaiilana ame J. K. Mahoka a nu! waie aku lse kakoo nel lakou a m&naalo maluna o ka mare kukahi. oia ho) ka mare ana o hookahl kane I ka wahine hookahl, a o ka mare ana o ka wahine hootahl 1 ke kane hookahi a ua komo lokahl pu aku lloko o.ke ku-e ana I ka mare lehulehu. ka Buke Moremona (a Kinney ame 31 is» Broad ma) o na Kauoha ame na berita o ka Ek&leaia o lesn Kristo no na Poe Hoano o na Ia Hope. me na Hoike i haawila la Tc«epa Kamika (JofN»ph Smith) Jun„ lte Kaula. no ke Kukulu ana I ke Aununi o ke Akua Hoko o na La Hope; 5 maheiehēleia ma na pauku me na kuhlknhi e Omm Pratt. Sen —Kulana•auhaie Paakai (Salt Lake CUy) r ?*a . Efa ka pane a ua Buke Moremona

Mare Lehuiehn nei o i r ta, Maliele 42:22» penei: "E*aloba oe i kau wahine mare hookahi (w&e? me kou naaa apaa a e piii aku iaia. aole i kekahl mea oKoa aku." A o ka mamalaoleio—*'e pili a&u iala, aole I kekahi mea okoa aku" he hoike maopopo ia i ke ku-e ana i lsa rruire lehuiehu. ma kekahi oleio an.i ua ku-e na o Moremona Mare Lehulehu i ka mare lehulehu. Pono ke hookoia. Eia hou ka hoike o ua buk«r nei e kakoo ana i ka mare pukahi. Ma-

hele 4y:16, penei: "No ia mea. he ku no 5 ke kanawai ka loaa iaia (kane) i hookahi wahlne raare (wife) a lilo laua i i'o heokahi, " .

Mawaho ae o keia. eia na aina ame na aupuni ke kakoo nei i ka oihana mare kukahi a ku-e hol i ka raare lehulehu, a ua naauao loa o Hawaii Paeaina uuku, no ka mea, aia maloko o kona 'inau kanawai aina he kanawai e ku-e ana i ka mare lehuiehu o ka poe e lawelawe ia ano hana hoohaahaa hoakanaka a hoohaahaa kulana makuahlne maoli o na wahine, o lakou ke kapi paakaiia ame ka hoonoho aku iloko o Kawa ma ka hana oolea.

Eia ka pane ikaika o ka Pauku 3155, Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawali, 1905, a oia no hoi ko ka Buke o na Kanawai Kalaima o Hawaii Paeaina 1897—-i houluuluia n\ai ke Kanawai Hoopa'i Kalaima mai o 1559 ame na Kanawai o na Kau Ahaolelo mai 0 IS7O a 1596 i hoopukaia mamuli o ke Kauoha Aupuni, ma kona Mokuna 13 No ka Mare Lehulehu, ete., penei: "O ka mea I mare mamua a mare hou I kane, a i wahine hou maloko o keia Repubalika (Teritori, i ke Kanawai 1905) a i ole ia ua mare i ka wahine a 1 kane paha mawaho o keia Repubalika (Teritori, i ke Kanawai. 1905) a ua moe pu me ka wahine (wife) hou ame ke kane (husband) hou paha Hoko o keia Repubalika (Teritori, i ke Kanawai, 1905) ua pili oia i ka mare lehulehu, a e hooukuia oia, aole oi aku i na dala elima haneri, ame ka hoopakhao ma ka hana oolea ao!e p oi aku i elua makahiki. Nolaila, ma ka aoao o ke Kuokoa ua ike oia aole ola wale no ma ke ku-e mare lehulehu a kakoo i ka mare kukahi no ka pono hooulu lahui. a ke mahalo nei makou i ka poe i komo pu iloko o keia ku-e mare U?hulehu no ke kumu o ka naauao o ko lakou koho ana i ka hana ku I ka pono. ±