Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 51, 22 December 1905 — Page 1

Page PDF (1.40 MB)

This text was transcribed by:  Susan Kagehiro
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Na Halawai a na Lunakiai.

 

Hooholoia na Hoolilo no Keia Makahiki ae.

 

Hooholo pu ia he Olelo Hooholo e Apono Ana i ko Peresidena Rusawela Manao no Hawaii Nei. 

 

E hooholoia, O ka Papa o na Lunak@i o ke Kalana o Oahu, Teritori o Hawaii, ma keia ke kakoo lokahi nei @ ko Peresidena Rusewela manao e P@ a@ i na loaa o ka Teritori o Hawaii, a ke koi nei makou me ke kuoo i ka Ahaolelo Nui e hooholoia i bila o ia ana. 

 

Hooholoia, He kope o keia olelo @holo e hoounaia aku i ko kakou @ iloko o ka ahaolelo Nui, Hon. J. K@lanianaole.

 

O keia ae la ka olelo hooholo a ka Papa o na Lunakiai o ke Kalana o Oahu nei i hooholo ai ma ka halawai a @ Papa ma ka Poalima o ka pule i h@, i waihoia aku hoi e Lunahoomalu Smith.  Aole he mea hoohalahala i ua olelo hooholo ia, a o keaka Luka n@ ka mea i manao he mea pono no i ke Kalana o Oahu nei e hoouna aku i ele@ no Wasinetona, elike me ka ananao o na poe waiwai o keia kulanakuuhale e hoouna aku i kekahi poe malaila. 

 

O ka hana mua i lawelaweia ae ma ua halawai ia, o ia no ka hooholoia ana o ka hoike a ke Komite o na Aia ame na Loaa, e pili ana i na hoolilo o ke Kalana no keia makahiki ae, e like me keia malalo iho nei:

 

Papa Alanui, $204,400; Oihana Makai, $97,200; Oihana Kinaiahi, $54,600; Oihana Kukui Uwila, $24,000: Oihana Law Opala, $24,000; Bana Hawaii, $16,000; na pahu makai ame hoailona pauahi, $3,600; na poe malama o na Paka, $2,700; hoolimalima keena oihana kalana, $1,200; na luna pa aupuni, $360; na apana o Ewa ame Waianae, $18,000; Apana o Waialua, $12,000; Waianae, $5,000; Koolaupoko, $12,000; Koolauloa (Mahele A), $5,000; Koolauloa (Mahele B), $5,000; Kakauolelo Kalana (na kupakako), $4,200; Lunahooia (na kupakako), $1,800; Loio Kalana (na kupakako), $7,200; Puuku Kalana (no ke kupakako), $1,800; Kapiolani Paka, $9,000; na uku i hoopaaia, $20,040; na lilo e ae, $70,800.  Huina lilo $600,000.

 

Aole i komo pu iloko o keia hoike na auhau alanui kaokoa. 

 

He leta na Kiaaina Carter e pili ana i ke kulana inoino o Kakaako ke hiki mai i ka wa ua, ka i heluheluia ae a waihoia ma ka papa. 

 

He palapala aelike i hanaia e na poe e noho nei ma alanui Hakipila, e ae ana na lakou e hana i na pale aoao o ko lakou mau alanui hele wawae, ina nae e hana ana ke aupuni i ua alanui la.  Ua kauohaia ae e hana i keia alanui.

 

Ua hoomanaia aku o Keaka Luka e kahea ae i na kohokoho no ka hana ana i ke alanui hele wawae o Aaia Paka.  Ua hoomana hou ia aku no hoi oia e hooponopono ae i kahi alahaka apulu o ke alanui Vinia, ma ke kahawai o Nuuanu.

 

E pili ana i keia wawahi hale o ka oihana makai ma keia hale i hopuhopuia ai na Pake piliwaiwai ma ke kihi o na alanui Hotele ame Kamika, ua loaa ae ka ike, ke manao nei o Mendonca e hoopii poho ia Hope Lunamakai Vida.  Ua hoomanaia ae o Adam@ e hui kuka ae me ka ona o keia hale. 

 

He leta na Peresidena Pinkham o ka Papa Ol@ e pili ana i ka inoino o na hale hloi lole o Iwilei.  Ua manao oia e hapai hou ae i ka papahele iluna.  Mahope o na kukakuka ana aole he hua i loaa mai. 

 

Ua hookohuia ae o Asing i luna alanui no Koolauloa no $50 o ka mahina, a ka@oha pu ia no hoi e hookomoia i telepona i kahi o Asing e hiki ai ia Paele ke kukai aku me ia.  Hoopanee @ ka halawai a hui hou ma ka Poalua mai.

 

HALAWAI O KA POALUA NEI.

 

O ka halawai i hoopaneeia mai ka Poalima i haia a haiawai hou ae i ka Poalua nei oia ka halawai pokole loa i ike@a ma ka moolelo o ko Oahu nei Papa Lunakiai.

 

O na mea pili i na alanui i aia mai @a keia halawai, oia no ka hoike ana ae o Keaka Luka he umi-kumamaha ka nui o na alanui e hanaia nei i keia manawa.  Ua aeia aku he noi na Keaka Luka i $4,933.38 no ka ukubana o @a limahana alanui.  Ua hoike pu ae no hoi o Luka ua makemake kekahi poe limahana alanui i $400 e haawi e ia aku ia lakou i loaa kahi Kalikimaka @ keia mau la; aka ua kue ae o Lunahoomalu Smith ia mea a hoihoi hou o Luka.

 

Ua noono pu ia ae no hoi ka ninau wawahi hale o ka oihana makai, a o Adams ke komike i kohoia ma ka halawai i hala ka i hoike ae aole i ae ka oihana makai e hooponpono i keia mea mawaho, nolaila, e hele ana keia hana @ ka i'o.

 

(E nana ma ka @o@o @.)

 

 

HOOMANAO LA HANAU O KE ALII PAUAHI BIHOPA.

 

Ka la Haaheo Mau o na Kula o Kamehameha.

 

Malamaia me ke Ohohia Nui e na Kumu, na Haumana a me na Hoaloha.

 

O ka la 19 o Dekemaba o keia ame keia makahiki he la ia na na haumana o na kula o Kamehameha e hoomanao mau ai, oiai oia ka la i hanauia mai ai ke Kama'liiwahine Bernice Pauahi Bihopa, ka Makua'lii nana i haawi lokomaikai mai, a i kukulu hoi ia mau kula i kia hoomanao no na ohana o Kamehameha, e hoonaauaoia ai na opio Hawaii ma na ike like ole i kupono no ko lakou nohona aupuni ame home ana.  O ua la hoomanao nei ua hoea mai iloko o keia makahiki ma ka Poalua iho nei, a ua malama hoou ia ae na hana hoomanao elike me ka mau.

 

Ma ka po Poakahi nei malamaia ae ai na hana hoomanao mua no ua ia nei maloko o ka Halepule Bihopa Memorial, ko ke kula betela.  Ua hoopihaia ae ua halepule ia me na haumana ame na hoaloha o ke kula, a maluna o ka awai i ikeia aku ai keia poe:  Kaumulunanui Perley L. Horne, o ke Kula Kamehameha o na keikikane; J. O. Carter, ma ka aoao o na kahu waiwai; Peresidena A. F. Griffiths o ke Kula o Punahou; Rev. W. M. Kincaid o Kaukeano Hou; Rev. G. D. Edwards o ka Hoomana Karistiano; Rev. W. N. Lono o Kaumakapili; Rev. John L. Hopwood o na Kula o Kamehameha; David L. A-i; James Auld, ma ka aoao o ka Ahahui Kamehameha Alumni o na keikikane; Mrs. Julia Powers, ma ka aoao o ka Ahahui Kamehameha Alumni o na Kaikamahine, ame kekahi mau kumu o na Kula Kaikamahine ame ko na Pokii. 

 

Mahope o ka hookani ogana, ka himeni "Pauahi ke Alii," i meleia mai e na kaikamahine, ka pule a ke kahu o na kula ame ke mele a ka papa himeni o na kaikikane, i haiolelo mai ai ke kumupoo.  P. L. Horne, e hookipa ana i na hoaloha i hiki aku no ka hoomanao ana me na kumu ame na haumana o na kula ekolu no Pauahi Alii.  Ma kekahi mau olelo ana i hoike mai ai, ua lohe oia i ka hoohalahala o kekahi poe no na kula Kamehameha, e oleloia ana, aole i hookuu aku keia mau kula i na keikikane ame na kaikamahine i lawa kupono ko lakou maikai.  He 245 ka nui o na haumana i hookuu maikai ia mailoko aku o keia mau kula mai ka wa i hookumu ia mai ai, a wahi ana ua hemo aku lakou me ka maikai, he mea hoi e loaa ole ana ia lakou ina aole lakou i komo aku iloko o keia mau kula.

 

Mahope aku o keia he himeni kupakahi, a he heluhelu haawina; he himeni na ka papa himeni o na kaikamahine; alaila komo mai ka haiolelo a Rev. William M. Kincaid.  Ma kana haiolelo, ina ua hoomaopopo loa na Hawaii i kipa aku ma ia anaina, ua hiki loa ke kapaia aku oia he "aneealii maopopo," oiai ma kana haiolelo aole oia i hoopuka mai i ka huaoleio "Mrs." no Pauahi Alii, a iaia i hoopuka mai ai i kona mau manao, aole e nele kona kalele ikaika no ka pono o na Hawaii. 

 

He ekolu mahele maopopo ioa Hoko o kana haiolelo; L. E. hooikaika na haumana o na Kula o Kamehameha i ka naanao, elike me ka manao o Pauahi Alii i kukulu ai ia mau kula.  2.  E ike na haumana i ke alakai ana i ua naauao la.  3.  Heaha ka hana a kela ame keia haumana i kona manawa e puka ai no ua naauao la?  Wahi a Rev. W. M. Kincaid, na keia ame keia haumana e ha'i i ka haina, a e koho hoi i ka hana e hooko aku ai.  I ka loaa ana o ka haina a kela ame keia haumana, alaila e hooko aku no kona pono iho ame ka pono o ka lahui Hawaii.  

 

Mahope aku ona, he himeni na kae anaina, a ku mai ia hoi o Peresidena A. F. Griffiths o Punahou e haiolelo mai.  O kekahi o na manao i hoopuka ia mai e ia, e huli no na haumana o na Kula Kamehameha i kahi ike haahaa ame na ike hanaiima a o ka pau ae la no ia. 

 

O na hana e ae mahope iho, he mau himeni a he mau leo pule na Rev. G. D. Edwards ame Rev. W. N. Lono; iaia no hoi ka pule hookuu. 

 

 

MA MAUNAALA.

 

I ke kakahiaka Poalua ae, oia no hoi ka la hanau o Pauahi Alii, ua laweia ae la na haumana o na kula ekolu e na kaa uwila, a alakaiia ana hoi e ka Bana Kalana, no Maunaaia.  kahi e wiho mai nei na ohana'lii o kakou, no ka hoohiwahiwa ana i ka ohana'lii Kamehameha.  He elima ka nui o na kaa ma keia huakai, a ke huiia na haumana he 270 o keia mau kula, na kumu, ame na hoaloha ua piha paha ma kahi o 340 ka nui o na poe i hiki ae maiaila ma ia kakahiaka.  Ua ku laina ae na haumana ma ke aio iho o ka he (ua like ke ku ana me ke daimana):  o na kaikamahine ma ka aoao mauka, na pokii mawaena, a o na keikikane ma ka aoao makai. 

 

Mahope o ka himeni like ana o na kula ekolu i hoomakaia ae ai e hoowehiwehi i ka he e kekahi mau keikikane ame kekahi mau kaikamahine iliili.  O ka palapalai ka halii malalo, a maluna iho na pua like ole, e hoike mai ana i ko lakou mau nani ame ko lakou mau aia like ole, a ua hele no hoi a luluu wale oluna iho o ka he me keia mau lau nahele nani o Hawaii nei. 

 

Mahope iho he mau haawina puaiu.  O ka mua ka na pokii, he Halelu na Davida:  mahope aku ka na kaikamahine, he haawina ki-ke mawaena o kekahi laina ame kekahi laina o lakou.  O ka hope loa ka na keikikane, o hoopaa ana lakou ia lakou iho, ma ka he o na Kamehameha, e lilo lakou i mau kane maikai, e like me ka manao pookeia a Pauahi Alii i kukulu ai i keia mau kula. 

 

Mahope o keia i mele like ai ke anaina i keia himeni hooanoano "Only remember by what we have done."  (I hoomanaoia no ma ka kakou hana i hana'i).  O ka hope loa he himeni, "Pauahi alii," a hookuuia na hana.

 

 

PAINA MA KE KULA.

 

I ka @wina ia hora i o ia ia no i malamala ae ai ka paina ma ke Kula Kamehameha o na Keikikane, a malaila ae na haumana kane ame na wahine kahi i hoonuu ai i na huhini@ i hoomakaukauia. 

 

( E nana ma ka @.)

 

 

E HAUNAELE HOU

ANA ANEI O KINA?

 

Oehuehuna Pake o ke Kulanakauhale o Kanahai.

 

Ku-e o Kina i ke Kuikahi i Hanaia ma Portsmouth -- Na Lono

e ae o na Aina-E.

 

KO AMERIKA AHAOLELO.

 

WASINETONA, Dec. 15. -- Ua hookomo ae o Lunamakaainana Bennet he ila e hoemi ana i na laia Ahaolelo o na Mokuaina o ka Hema mamuli o ke kailiia ana o ka mana koho balota o ka Paele maluna hoi oia huina koho i loaa ai i laia ahaolelo. 

 

Ua hooxomo ae no hoi o Senatoa Carter o Montana he bila e loaa ai na kanawai like no ke oki ame ka male ana.

 

Ua lokahi ae na Repubalika o ka Hale i ka hoohui ana mai i na Tertori o Oklahoma ame Indian i hookahi Mokuaina a peia no hoi me Arizona ame Nu Mekiko. 

 

 

PAA NO O DE WITTE. 

 

SANA PETEROBORO, Dec. 15. --  Eia ke hoouna nei ke Aupuni i na koa no na mahele aina Blatica, no Livonia no nae.  O na hoao ana a ka poe hoala haunaele e hoohaule ia De Witte aole i loaa mai ka hua. 

 

 

HOOPAU I NA ALIKOA.

 

SANA PETEROBORO, Dec. 16 -- E hele ana ka Za no Kremilin no ke kuahaua ana i ke kaumukanawai ma ka la 19 o Dekemaba.  E kapaela ana na hoolilo maopopo no ua hana ia e hoea mai ana no ka manao ana e hoike aku i ka lawelawe aupuni pakiko ana.  O ke kulana ma na apana kuaaina he ku no i ka pilikia.  Ua hooia aku nei ka Za i kekahi komite o na kanaka kiekie aole oia e alo ae ana mai kana i ae ai iloko o kana kuahaua o ka la 30 o Okatoba.  He eha haneri poe aliikoa i hookuuia aku nei e ka Papa Generala no ka hilinai ole ia. 

 

OKALAKALA KA HULU O KA BEA. 

 

SANA PERTEROBORO, Dec. 17. -- O na hoike mai na apana waena ke hoike nei i ka pii mau o ka haunaele a e hoi i ko ke aupuni nawaliwali. 

 

COURLAND, Dec. 17 -- Eia ke a nei ke ahi o ke kaua kuloko ma livonia. 

 

SANA PERTEROBORO, Dec. 17. -- O ko De Witte mea e noho mana nei no ka loaa wale mai no o ka hanohano mai waho mai.  O Dunrovo oia ka pulakaumaka a ke aloalii.  Ua paa ko ka Za hilinai ana ia De Witte eia nae ua hoole aku i ka hoolohe ana i na uwalo ana a na poe o ke aloalii no ka hoopau ae i ka hoomaemae aupnui.  Ua olelo ae na Libaraia ua haalele mai o De Witte i na makaainana a hoike pu ae no hoi eia ke aupuni ke hoala  nei i haunaele kuloko hou. 

 

MOSEKAO, Dec. 17 -- Ua haunaele ae nei na koa helewawaeame kekahi mau regimana.

 

BELINA, Dec. 17 -- Eia ke aupuni ke hoomakaukau nei i na moku no ka lawe ana ae i na Germania ma ka huli hema o Rusia. 

 

 

HOLO KA BILA NO PANAMA.

 

WASINETONA, Dec. 17 -- Ua hooholo ae nei ka Senate i ka bila haawina o Panama.

 

 

KO RUSIA KULANA.

 

SANA PERTEROBORO, Dec. 18. -- Ua hoihoi hou ia ae nei na kukai telegarapa ana.  Ua hoopukaia ae nei he kuahaua imeperieia, e ae nei he kuahaua imeperieia, e ae ana i ka pono hapa o na koi a na limahana alahao a iloko hoi oiaila he kope o na hana e hiki ai ke pohopoho ae ia mea.  O na lunahooponopono nupepa e hooiaha ana i ka palapala kuahaua a ka ahuhui kue aupuni e hopuhopuia no.  Ke kau nui ia aku nei ko Kauna De Witte palapala waiho oihana.

 

MOSEKAO, Dec. 18 -- Ua haule wale ka hoohaunaele mamuli o ka like ole o na manao a ua haawipio mai na alakai.

 

 

HOOKIPA I NA KOA.

 

TOKIO, Dec. 18. -- Ua malamala ae he hoomanao mana aupuni no ka hanohano o na koa e huli hoi mai nei mai Manukuria mai.  He umi kaukani poe i komo ae iloko o ka huakai hookahakaha.  Ua malamala ae na hana ma ka paka o Uyeno. 

 

 

PAU KA AHA KUHINA O ITALIA.

 

ROMA. Dec. 18 -- Ua haalele mai ka aha kuhina mamuli o ka haule ana o ke kauikahi me Sepania. 

 

 

NOHO POO O MAKUIKA ITO.

 

LADANA.  Dec. 18 -- Ua ae aku o Makuika i kono liko ana i alakai nui e noho ana ma Korea. 

 

 

KE KAUA MA LIVONIA.

 

SANA PERTEROBORO, Dec. 19. -- Ua wawahiia ae e ka poe hoohaunaele he kaaahi e lawe ana i na kokua no Riga.  Ua lele ae la lakou maluna o na poe i koe mai keia pilikia, he hapa hoi o lakou ka i hoowipio mai.  Eia ka aoao hema o Livonia malalo o ka malu o na poe hoohaunaele.  I mea e hala ae ai mai ka luku wale ia ana ke houluuluia nei ko ka Za mau koa ma Riga.  Witau ame Libau kahi hoi a lakou e ku pale nei.  Eia ke Kiaaina ke koi ikaika nei no ke kokua ana aku.  Ua paa ae i ka hopuia na alakai o na limahana ma Kieff.  Ua makaukau he kuahaua e haawi ana he hoopii uku o na koa ame na hooponopono hou iloko o ka oihana.

 

 

KUE O KINA.

 

TOKIO, Dec. 19 -- Ua hoole ae o Kina i ka ae i haawiia ia Iapana ma ke kuikahi o Portsmouth.  O kekahi kumu ana e ae ole e pili ana no ia no ka hana ana i ke alahao o Kirim.  Ke manaoia nei o keia manao o Kina ua loaa mai no ia mamuli o ko Farani, Rusia ame ko Kelemania akeakea. 

 

 

HAUNAELE MA KANAHAI.

 

KANAHAI, Dec. 18 -- Ua ala ae he haunaele i keia ia a he 20 poe Pake i eha a he lehulehu o na lahui e ae, iloko pu o ia poe ko Amerika hopeKanikeia ame ko Geremania Kanikeia.  He mau hapa o ke kulanakauhale ka i haowale ia ae e na Pake a puhi ae hoi i ka halewai i ke ahi.

 

KANAHAI, Dec 19. -- Ua kukaiaia ae ke kanawai koa ma Kanahai.  Eia na iahui e ae ke hapai nei i na mea kaua. 

 

KANAHAI, Kina, Dec. 19 -- Eia ke ku kiai nei na makai me na mea kaua no ka malama ana i ka maluhia.  Eia he mau mokukaua ke ku mai nei no ka hoopuipui ana.

 

 

KE KAU NEI NA AO OMAMALU.

 

KANAHAI, Dec. 20 -- O na lono e loaa mai nei mai na apana waena mai he hoaia i na manao pihoihoi.  eia na mikanele ke kaheaia nei e hoi aku no na kulanakauhale pili kahakai. 

 

 

O KA MUA AME KA WELAU PAHA KEIA.

 

SANA PETEROBORO, Dec. 20 -- O ka haunaele oiohani nui i kaheaia ma rusia holookoa i keia Poaha ae (inehinei), ua aponoia ma ka hui ana o na uniona, ka uniona o na poe alahao, ka uniona o na kauwa ame ka aha kuka o na limahana ma Sana Peteroboro ame Mosekao.  E ili ana keia olohani maluna o na hana hoowaiwai apau o ka emepaea.

 

Ua hoike ae ka poe olohani o keia olohani nui he hopena ia i loaa mai mamuli o ka hopuia ana iho nei o na aiakai o na limahana, na kauoha i na nupepa e hoomoe i ka hoolaha ana ame na hana e ae no ke kinai ana i keia olohani.  Ke paa nei lakou i ka manao ua kiola ae ke aupuni no ka wa hope ioa i ka pulima o ka paio maoli. 

 

 

KA HOIKE A KEKAHI AOAO.

 

O na wanana, ma kekahi aoao, ua hoikeia ae o keia olohani e haule wale ana mamuli o na ia kulaia e neenee mai nei.

 

 

IKEIA AKU ME KE OHAOHA.

 

I hoike no ka inaina o na kanaka, ia Adimaraia Rojestveaky, ke alakai o ko Rusia mau aumokukaua i poino ai ma ke kaua o ke Kai o Iapana, i hiki mai ai ianei inehinei ua hawiia aku ia he hookipa ohaoha ana mai ka lehuiehu aku.

 

 

E BANAKARUPA ANA PAHA.

 

Ua hiki mai nei kekahi poe elele Bourse (Hui hoopukapuka daia o Farani) mai Mosekao mai no ke kauleo ana aku ia Kuhina Nui De Witte e kaohi aku i ke olohani e manao ia nei.  Ua wanana ae lakou ina e hookuuia aku ana e @ e komo auanei ka aina iloko o ka banakarupa.

 

 

KOKUA I NA APANA WI.

 

COURLAND, Dec.21 -- Ua hooholo iho nei ka aniona aiahao e hooholo aku i kaaahi lawekoa no Manukuria no ka lawe ana aku i na mea ai no na apana wi. 

 

 

E HULI ANA I KA HAUNAELE MA KANAHAI.

 

PEKINA, Dec. 21 -- Ua kauoha ae nei ka Emepera wahine e hu@ ka haunaele ma Kanahai. 

 

 

Halawai a na Wahine.

Hui a Noonoo e Hoouna Elele i ka Aha Oki Mare.

Kohoia i Komite no ka Wae Ana i Mau Lede Kupono e Hoouna Aku ai Imua o ua Aha ia. 

 

Ma ka Poakolu iho nei i malama ae ai ka Hui Wahine o keia kulanakauhale he halawai i noho lunahoomaluia e Mrs. Opunui.  O ka manao nui o keia halawai ana oia no ka noonoo ana e hoouna aku i kekahi wahine a mau wahine paha ma ke ano elele i ka Ahaolelo Oki-mare ma Wasinetona a na keia elele e ku aku ma ka aoao o ka Hui wahine a hoomaikeike i na mea e pili ana i ko Hawaii nei noho na ma ka berita male, ame ke koikoi o ka ninau oki-mare ma keia Teritori. 

 

Ua piha ae keia halawai i na wahine, a ua loaa ae he mau hoike manao mai kekahi mau wahine mai.  Ua haiolelo ae o Mrs. Holokua, a maloko o kana haiolelo ua hoike ae oia me he mea ia o ka ninau oki-mare kekahi o na ninau i koikoi loa ma Hawaii nei i oi ae no paha i ko kekahi mau mokuaina e ae, a oiai ua lawe ae ka Peresidena i keia ninau a e noonooia ana ma keia Ahaolelo o Amerika, he mea pono i na wahine e hoouna aku i kekahi wahine i makaukau a i ike i ka laweiawe ana ma na ninau kalaiaina, a ua manao oi he mea kupono e hoouna aku ia Kama'liiwahine Heresa i elele ma ka aoao o na wahine Hawaii.

 

Hoike ae hoi o Mrs. Pele i kona manao, o kekahi ninau nui e like iho ia me keia he mea kupono e waihoia aku iloko o na lima o kekahi mau wahine, aole hoi i hookahi.  Ua manao oia aia no he mau wahine e ae i makaukau mawaho ae o ke Kama'liiwahine a he mau inoa hoi kana, ana no nae i makemake ai e hui mua aku me lakou, nolaila, ua noi ae oia e kohoia i komike nana e huli a loaa na inoa.  Ma kona manaoua hiki no ke Kama'liiwahine ke lilo i agena nana e hui pu aku me na poe hoo@ nupepa o Amerika maluna o keia ninau.  Ua kokuaia keia noi a Pele, a ma ka ninau ana ua hooholo loa ia ma ke ku ana o na poe i ae iluna.  O na komike i kohaia ae oia o Mrs. Wikiwiki, Mrs. Pupule ame ka lunahoomalu.

 

O na paio hoike manao ana maluna o ka hoouna ana i mau elele mai Hawaii nei aku, ua hoomauia aku mahope o keia koho komike ana, noiaila, aia mai la na manao like oie mai na hoa mai. 

 

Ua manao o Mrs. Yong Hi Puk, ka wahine a ke kanikela Korea, he mea waiwai ole ka hoouna ana i lele.  Aia o Mr. Bert Peterson ma Wasinetona, a ua manao oia ua lawa i keia keonimana ka hooko ana aku i ka makemake o na wahine o Hawaii nei.  Ina he makemake ka keia keonimana i kokua nona ua hiki no ia Sonny Cunha, a ina he makemakeia i mau elele mai Hawaii nei aku, alaila hoouna aku.  Ua kakooia keia manao e Mrs. Yaak Po, he hoahanau no Mrs. yong Hi Puk. Ua manao keia lede, oiai na ka Peresidena keia ninau i hoaia ae nei, a oiai oia no ka mea mana nui a i ike hoi i ka hana pono e hookoia ai, he pono no e waiho aku nana e lawelawe.  Aia no hoi a kono mai keia i koonei poe e kokua aku alaila hoouna aku i elele. 

 

Mahope o keia i ala hou ae ai he manao he mea pono e huliia na kanawai oki-mare apau, e like me ka nui e loaa ae ana, oiai o ka manao nui i keia manawa oia no ka hooholo ana mai o ko Amerika Ahaolelo i kanawai e ae ana e oki-mare ma kahi paha o 75 pa-keneta o na noi no ka manawa o iwakalua makahiki.  Ua hoopaneeia ae ka halawai mahope o keia no ke kali ana i ka hoike a ke komike huli elele, e makaukau ana hoi i keia Sabati iho. -- Mai ka P. C. Advertiser, o Dec. 21. 

 

 

Ku-e i na Kii Hulahula.

 

O na kii o na wahine hula Hawaii i pa'iia a paa iluna o na pepa hale @ e like me ia e kua@ nei ma ko kakou mau halekuai buke ame na wahi e ae, a e hoounaia nei iloko o na eke@ mai Hawaii nei aku no Amerika ame kekahi mau wahi e ae o ka konua nei, he mau kii hoohaahaa ia i ko Hawaii nei kulana, peia ka manao e Makua Valentin i hoike ae ai.

 

Wahi ana, ma kana huakai aku nei no Italia, ua haiawai aku ia oia me na hoahanau Kakolika ma Amerika i ike i keia mau kii mai nei aku, a ua ninau mai lakou iaia ina peia i'o iho ia ko na Hawaii ano e noho nei.  Wahi a keia poe i halawai mai ei me ia, ina peia iho ia ke ano o na Hawaii, alaila eia no o Hawaii i ke au @.  O na poe e kaahele honua nei, aole o lakou makemake e hele mai no na aina naaupo, aka he makemake ko lakou e noho a e kaahele ma na wahi i malamalama.  O na Kako@ e kaahele nei aole o lakou makemake i keia mau kii hulahula.  E aho, wahi hou a ua makua ia, e pa @ i na halepule, na hale aupuni, ame na mea maikai e ae, mamea o keia mau kii hoo@.