Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 51, 22 December 1905 — Page 5

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Linda Ching-ikiri
This work is dedicated to:  Awaiaulu

NUPEPA KUOKOA, POALIMA, DEKEMABA 22, 1905.

 

ALEMANAKA O DEKEMABA, 1905.

[@GRAPHIC: Calendar]

1905             Dekemaba           1905

 

Sabati    Poakahi  Poalua   Poakolu  Poaha    Poalima  Poaono

                                                                       1           2

  3           4           5           6           7           8           9

10          11          12          13          14          15          16

17          18          19          20          21          22          23

24/31     25          26          27          28          29          30

 

       Mahina Hou, Dekemaba 25

       E puka ana ka la i Dec. 18, ame 19, hora 6:32; Dec. 20 ame 21, hora 6:33@; Dec. 22, ame 23, hora 6:24; Dec. 24, ame 25, hora 6:35; a e napoo ana i Dec. 19, ame 20, hora 5:23; Dec. 21 ame 22, hora 5:24; Dec. 23, ame 24.

 

KAI PII.                                                                KAI EMI.

Poakahi, Dec. 18, hora 8:12 a.m.; 9:50 p.m.         Hora 3:25 p.m.; 1:28 a.m.

Poalua, Dec. 19, hora 9:18 a.m.; 10:59 p.m.            "   4:10 p.m.; 3:13 a.m.

Poakolu, Dec. 20, hora 10:20 a.m.; ­­­­­------                   "   4:58 p.m.; 5:00 a.m.

Poaha, Dec. 21, hora ------; 11:35 a.m.                    "   5:45 p.m.; 6:30 a.m.

Poalima, Dec. 22, hora 0:55 a.m.; 12:38 p.m.          "   6:32 p.m.; 7:40 a.m.

Poaono, Dec. 23, hora 1:45 a.m.; 1:35 p.m.             "   7:17 p.m.; 8:44 a.m.

Sabati, Dec. 24, hora 2:28 a.m.; 2:25 p.m.               "   8:00 p.m.; 9:38 a.m.

Poakahi, Dec. 25, hora 3:12 a.m.; 3:13 p.m.            "   8:41 p.m.; 10:25 a.m.

 

 

Nuhou Kuloko.

 

       "Mele Kalikimaka" kakou apau loa, mai na poe heluhelu i ke Kuokoa ame kona poe enemi.

 

       I kela po Poaono iho, e puhi ana ka @ana o ka mokukaua Kikako ma ke kuea o ka Hotele Hawaii.

 

       He umi-kumamawalu poe piliwai-wai i hoopalia ae iloko o ka Aha Apa-na i ka Poakahi nei he $3 pakahi.

 

       E hoi mai ana o Kiaaina Carter i ka la apopo mai Hilo mai, kahi ana i holo aku nei me na aliimoku o ka mokukaua Kikako.

 

       Eia no o Hon. M. K. Nakuina ke waiho nei ma ka Halema‘i Moiwahine. Aia kona pilikia i kela manawa iloko o ka puuwai.

 

       Ua loaa mai he lono i Honolulu nei i ka papaala o na Kona i keia mau la. O Honolulu no kahi haule mau o ka ua i keia mau la.

 

       Ua hala hou aku ka mokuahi Mauna Loa no na Kona i ke awakea o ka Po-alua nei, a e hoi mai ana oia he la mamua o ke Kalikimaka.

 

       Ua hala aku maluna o ka mokuahi Ventura o ka Poalua nei no Amerika o Puuku Campbell o ka Teritori no ke kuai ana aku i na bona hoaie o kela $750,000.

 

       E kani hou ana no na pila i keia po Poaono ae ma ka Halekuai Oiwi. He anaina ka i akoakoa ae mawaho iho olaila i ka Poaono i hala no ka hoo-lohe ana i na leo himeni.

 

       He kohu kekake ka hoi kekahi o na kaa uwila nana i lawe ae i na haumana o ke Kula Kamehameha o na keiki-kane no Maunaala i ka Poalua iho nei, ka nuha i ka piina o Waipiula. Imua a ihope ka hoi e haloke ai.

 

       O kela hakaka kuikui puupuu i manao ia ai mawaena o Eddie Tede ame McFadden, ia malama ia ana ma ka Opluma iloko o keia makahiki ae, ua pau wale iho nei mamuli o ka hoole ana mai o ko Kapalakiko keiki i kona hiki mai ianei i ka manawa i manaoia.

 

E hoea mai ana a noho Ianei.

 

       Ke loaa ole na hoololi e hoea mai ana ka Mokukaua Princeton no Hawaii nei a noho i Honolulu nei no na hana pili i ka oihana hoomalu kaua moana.

       Ua holo ae oia mai San Diego. Kale-poni, no Kapalakiko a me he la e huki ia ae ana ola iluna o kahi hanamoku o ke Kahua o na Mokukaua ma ka Mo-kupuni Mare no ka hana hou ana.

       Ua ulu mai keia manao e hana hou ia oia mamuli o kona noho loihi ana i na kai o ke kaikuono o Panama a loaa na poino like ole ano maikai ole ma kona iwi-kaele, a he mea pono e hana hou ia. A aia i ka wa e pau ai na hooponopono ana e holo mai ai no Hawaii nei a ku i Honolulu, kahi ona e hookahua mau ai.

 

Ka hana o ka Ekalesia o Ewa.

 

       O ka hana e pili ana i ka hoonee a kukuiu hou i ka luakini o ka Ekalesia o Ewa, ke nee mua nei. Ua wawahila ka luakini i ka la 8 o Novemaba i hala, a laweia a kukulu maluna o na apana aina i makanaia mai e ka Papa Hawaii i ka Ekalesia o Ewa, ma o ka haawiia ana mai e ka Papa Kuhu Wai-wai o ke Alahao. Ua paa ka hale, a e hoopau loa ia ana na hana ma ke-kahi mau la o ka pule hope ae o keia mahina o Dekemaba nei, a e hoolaaia ana ka hale no Iehoa ke Akua ma ke Sabati mua o Ianuari, 1906. O ke kahua kahi e ku nei ka luakini, e loaa no i ka poe e makemake ana e hele e ike, ma ka welau hope o ke Alanui @, e pili ana me ka hoomaopopo ana, aia no ma ka $300 a oi. Mai ka wawahi ana a hiki i ka paa ana, mai na uku hana ame na mea e ae.

 

HALE INU RAMA

PAUOA

 

E NA OIWI O PAUOA!

 

"Kaua i ka uwahi polua,

       Puia e ke aia o ke KINI,

@ hooheno ka WAINA;

       Pehea kaua i ka WAIKEKE,

Pahee i ka puu ke moni

       Kamau kiaha @IA no hoi."

 

       O ko mau ipo keia o na ia kulaia, ke Kalikimaka ame Hape Nuia! Naue mai a e loaa no me ka makepono loa @.

       THE PAUOA WINE CO.

       Frank Correa. Lunanui.

       @, @ o ke @ [line hard to read]

 

Ke Haalele nei ka Poe Pili-waiwai.

 

       Ma ke komo ana aku o ka mea ka-kau nupepa o ka Adavataisa i ko Mr. Carlo halekuai hoopukapuka waiwai makamae like ole ma ka hoaie, ua hoike mai la ke kanaka kalepa waiwai me ka olioli i ka holomua ame ka nee mua o kona halekuai.

       "Ke piha loa nei ko'u halekuai me na waiwai like ole," wahi a Carlo. "E hoomanao oe eia ka poe piliwaiwai ke haalele nei i ke kulanakauhale a ke lawe mai nei i ko lakou mau waiwai i mea e loaa ai ke dala no ko lakou ukumoku."

       "He ehiku a ewalu paha o lakou i hele mai i o'u nei," wahi ana i hoomau aku ai i kana wehewehe ana i ka mea kakau nupepa, "i keia pule no a waiho mai la i ko lakou mau uwati, kaula-uwati, pihi-palule, komo-lima ame na mea e ae. Wahi a lakou aohe he mau mea no lakou i koe iho no la-kou a o ka mea wale no ma ko lakou aoao oia no ka haalele iho i ka aina a i ole hele paha i ka hana."

       "O kekahi mau waiwai gula no la-kou ponoi no ia a o ka hapanui ua loaa mai lakou maloko o na hana pili-waiwai i hoohanaia iho nei ianei." Ua hoike pu ae o Mr. Carlo no ka hoo-lilo ana aku i na waiwai ma na kumu-kuai haahaa loa ma ke ano makana Kalikimaka. E hoolilo ana oia ia mau mea ma ke kumukuai e aneane ai no i kahi o ka haawi maoli ana.

       Aka nae, he hookahi wahi hoohala-hala a Mr. Carlo oia kahi piliwaiwai e hoohanaia ne ma ka Opiuma Hale-keaka, oiai mamuli o ia i lilo aku ai ka poe keaka ilaila a pau ko lakou komo ana mai i ko ianei halekuai.

 

Ke oni mai nei o Kauluwela.

 

       E wehe ia ana he hoikeike hooma-keaka ma ke kihapai o Kauluwela ma ke ahiahi Poaono, Dekemaba la 23, ame ke ahiahi Poalua, Dekemaba la 26, 1905. O na keiki o Kauluwela, na keiki o ka Hui Opio i kapaia ma ia inoa, na keiki i lawe haaheo i ka lanakila o ke kinipopo mawaena o na hui opio like ole o ke kulanakauhale, o lakou ana na paahana ma ia mau po a i elua i hoike ia ae la maluna. O keia hoikeike e wehe ia ana e pili ana no ia i kekahi paele e noho ana maloko o ka aina o ka Pilipine. I ka lohe ana o keia Paele ua make ka Peresidena o kekahi o na kulanakauhale kuwaho i kapaia ma ka inoa o "Kabinatala," ua hookahua iho la keia manao kolohe iloko o keia Paele, e hele koke oia me ka hikiwawe loa iloko o keia kulana-kauhale o Kabinatala, a hoike aku i na kanaka e noho ana iloko olaila, ua hoouna ia mai oia e ke Kiaaina Nui o Manila ma ke ano oia ka Moho Holo Peresidena ma ka aoao o ke Aupuni Nui o Amerika. He mea oiaio ua puni na kanaka iaia a i ka hoea ana mai o ka la koho balota, o na lunakanawai koho balota i koho pono mua ia, ua hoopauia aku la e ia, a lilo iho la keia Paele Koho he Lunakawaia Kiekie no ke Koho Balota. E hoomaopopoia, he moho oia no ka hanohano o ka Peresidena, a i ka manawa hookahi, oia ka lunakanawai o ke koho balota. He mea hoopaapaa ole, ua lanakila ka Pa-ele a ua rula iho la keia maluna o ke kulanakauhale o Kabinataia ma ke kulana he Peresidena.

       No kekahi mau makahiki kona rula ana maluna o keia kulanakauhale a oiai i kekahi la e malama ana na kanaka ame ia pu he anaina hoohauoli, e maki ana hoi na kanaka i o a ianei, ua hoea mai ia kekahi o na kanaka kakau nupepa mai Manila mai a i ka ike ana o keia Paele i keia kanaka kakau nupepa, he kanaka keokeo, ua makau iho ia oia, a holo aku ia i kona home. Ma ia ahiahi hookahi no ua hoea aku ia ke kanaka kakau nupepa ma ka home o ka Peresidena a mahope o kekahi mau kukaolelo ana, ua hoi aku ia ke kanaka kakau nupepa no ke kulanakauhale o Manila, a hoolaha aku ia maloko o na nupepa i na hana kolohe a keia Paele hona oi ka inoa, "Keoki Wakinikona Kepokona."

       I ka ike ana o ke Kiaaina Nui o Manila i keia mea hou iloko o na nupepa ua kauoha aku ia oia i keia Paele e hele koke mai imua ona, ma ke kulana-kauhale o Manila. He mea oiaio he mea pono ma kona aoao e huna i keia mea, a nolaila i kekahi ahiahi ua kono aku ia oia i na kanaka apau e hoea mai i kona kakela, a mahope o ka malamaia ana o kekahi aha hoohauoli, ua ku mai ia ua. Paele nei a hoike mai ia i keia mau olelo pokole.

       "E na keonimana, me ka ohaoha o kuu naau i keia po ua kono aku nei au ia oukou e hele mai a no ka mea o ko kakou hui hope ana keia. Ua kauoha mai na kanaka o Amerika ia'u, he 80,000,000 ko lakou nui, e hoi koke aku ao e rula i ke aupuni ma ke ano owau ka Peresidena."

       E ike ia ana no ma ia ahiahi na keiki hookani pila o Kauluwela, ame na keiki leo nahenahe kaili puuwai o ke kula a'o kumu. O ka uku komo he 35. O na opiopio he kenikeni.

 

Palupalu ka Uwapo o ko Maa-laea Awa.

 

       MAUI. Dekemaba 15.--I keia manawa ua palupalu loa ka uwapo kumoku o ke Awa o Maalaea a ina aole e hooponopono koke ia alaila o ke @uku-lu hou ana ia i ka uwapo o ke awa o McGregor e apaapaia mai ne. A ina aole e hana koke ia peia maluna o keia mau wahi alaila e loaa ana he mau ulia poino ko'iko'i.

       O mua pono o ka uwapo ua popopo maoli a aneane e pau loa ka hapalua o ke alo iloko o ia haawina, a no ia kumu i hi-o aku ai ka uwapo i ke kai ma kahi o 45 keke-le e iho ana iloko o ke kai. Ua hemohemo ae kekahi mau papa oluna o ka papahele o ka uwapo, a he mau pukapuka na mea ike ia ma na wahi like ole.

       A o ka hana o ka uwapo o ke awa o McGregor eia no kona palapala ae-like ke ulolohi nei a me he mea la aohe he mea hookahi i ike i ka@ wa e ala mai ai ia no ka hoohanaia aku.

 

E Kuaiia ana o Hoku Ao i Amerika ke lilo ole ianei.

 

       O ka Mokuahi Misionari Hoku Ao e ku mai nei i Kou nei ua kukalaia ae kona kuaiia aku eia nae a hiki i keia manawa aole he loaa hookahi mea kuai oonei.

       O ka papa agena kuloko ma Hawaii nei o ka Papa Misiona Kuwaho Amerika ka ona hoi nona keia moku aole i loaa iaia ke kuleana kuai hoolilo aku aka, ua loaa nae iaia i ka mana lawe mai i na koho kuai ana.

       A ina e loaa ole kekahi mea koho no ke kuai ana i ka moku misionari iloko o ka manawa kupono me he mea la e ho@holia ana ka moku i Amerika kahi e loaa nui ai ka poe koho no ke kuai ana.

       O ka manao nui o ka hooholo ana o ka Papa e kuai i ka moku oia no ka lilo ana o ka hoolawa ana me na pono ai ame na mea like i na mokupuni Kilipaki i ka Ahahui Misionari Pelekane kahi hoi o keia moku i hoopaaia ma ia hana no keia hoolawa lako ana. Ua oi aku no hoi ka makaukau o ka hoo-lawa ana ia e keia Ahahui Pelekane oiai no na Pelekane no ka hapanui o na apana oloko o keia paemoku mamua o ko na Amerika.

 

Ka Hui Himeni "Kawaihau."

 

       I keia mau po, na ka Hui Himeni Kawaihau, malalo o ke alakai ana a Mr. S. K. Nainoa, e hoonanea mau nei i ka poe e kipa nei ma ka halekuai o L. B. Kerr, ma alanui Alakea ae nei. Iloko no o ka kilikilihune iho o ko luna poe, aole he nana ia ae e ka poe e hele nei ilaila; aka kuku aku la no mawaho, no ka nanea maoli no kekahi i ka maikai o na leo mele ame ko na pila.

       I keia po a i ka po no hoi o ka la apopo, e hoomau ana no keia hui i ka hoonanea ana i ka lehulehu ma ia wahi; a oiai o ka po o ka la apopo pau ko ka lehulehu hiki ana ke kuai i na makana Kalikimaka, e lehau ana na alanui o ke kulanakauhale nei i na kanaka, a aole e nele ka piha hou ae o ke ai@anui Alakea elike me ka po Poaono i hala.

       O keia malalo iho nei ka Papa Kuhikuhi o na mele a keia hui no ka po o ka la apopo:

March---Hawaiian Hotel (Hotele Hawaii) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S.K. Naino Selection---Tammany . . . .  Gus Edwards Selection---Loaa ko Puni Kauoha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mekia Kealakai Hula---Honolulu  Hulahula High . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kaipo Nohea Aea Selection---Oldsmobile . . . . Gus Edwards Hula--Honolulu Tom Boy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sonny Cunha

 

Mai Maui Kalana mai kekahi mau Waiwai.

 

       Ma ka Poaono i ku mai ai ka moku-ahi Likelike mai na awa mai o Maui ame Molokai a mahope o ka haalele ana ia Molokai i ka hora 3:35 o ke ka-kahiaka o ia la no i ku mai ai i Kou nei i ka hora 8:30 ae.

       He nui na ano ukana me ia ana i lawe mai ai. He 240 mau pahu mo-mona hone, 55 puaa, 22 eke kulina, he 10 eke uala, 98 eke laiki me ka @ no, 16 pahu moa a 2 ko na palahu, 6 ope-ope daia, 3 eke omole, 10 eke hua oolea Pake, 6 pahu hua moa ame 30 opeope o na ano e ae.

       Ma ka hoike o Kupakako Burmingham he nui ka ino ma ka aoao makani o Molokai a oia ke kumu o ka lele ole ana i Halawa koe wale no na ohua ame kekahi mau ukana kupono.

 

AOHE PANE E LOAA AKU

 

       O kau e C. W. Kinney, aohe a makou pane e loaa aku nau, malalo o na kumu maikai e like penei:

       Akahi--Aole loa oe he Lunakahiko mare lehulehu o elua wahine e like me ka manao ano nui o ka makou kue.

       Alua--O kou ae a hooiaio ana ua hoopailua i'o no ke Akua i ka mare lehulehu o kou uweia ana no ia i kou waha pono ame oukou no apau loa, aole loa e hoopuai hou no ia kumu hooulu ino no ka wa mau loa.

       I hooiaio ia mai e kou hoa paio Bro. "Keaulana" ma kekahi Poakolu aku nei, Dec.13, hora 5:30 p.m., 1905.

       Ike makaia e J. M. Mahuka. Apaki B. Pahukuia, "Good-bye to you." Ma ka Boat Landing.

HUI PRAY UNION

Ar@on Hall.

Dec. 19th, 1905.

 

Ko Kanealii Hihia.

 

       Ua hoopuka ae ka Aha Kiekie i ka olelo hooholo maluna o ka hihia o Kanealii, kekahi o na lunakiai o ke Kaiana o Kauai i kohaia ai ma ke kau koho balota kulana i ha@a, e olelo ana @ olelo hooholo ia na ku no Kanealii kohoia ana i ke kanawai a ua pono hoi. Ua oleioia ae e ka Aha ina ua huipu o Kanealii ma ka hoao ana e apuka i na inoa maluna o @ paia-paia hoopaa holo @oho a hoopa@a pa-ha oia, ala@ he mea maopopo loa e hoohakahakaia ua ku@ ia, a i ole e kio@ malalo o ka pauka @ o k@ Kanawaikumu o Hawaii nei. Ua hoo-komoia ae keia hoopii e Will@ ko Ka-@ hoa palo ma ua kau koho @.

 

LAAUILINONABEBE

O Kona Poa ame Kana Lauaha kekahi mea ana nui loa a na Makuahine e noonoo nui ai

 

       UA HANAUIA KELA A ME KEIA KEIKI ILOKO O KA HONUA @ me ke ewe o na mai lehulehu e ulu mai ana iloko o ka ili, ke poo a e lilo ame hoi ke koko ia wa i mea nui loa no ka panee ana i keia popilikia, a peia @ ai @a i mea nui loa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o keia a me keia mea oohia i ka nali ana a na ma'i lehulehu. Aole keia mea i hookaumaha ia @ kekahi ano e ae, aka mamuli no o ka hoopaia@ehaia an@ e ka inoa i kup@ e malama a makaaia i keia poino. Nolaila ua @ i kumuhana na keia a@ @ keia makuahine maikai e makaaia mau ai i ka lakou mau keiki e loohia @ @ na popilikia lehulehu e ulu mai ana mamuli o ke koko ino, e hookama@ mau lakou me na mea a pa ue hiki a ke pa@e aku i keia mau popilikia lehulehu, i mea hoi e loaa ai ke oia maikai, malalo o na iapaau noeau ana me ka hikiwawe a me ke ola loa no hoi.

       Ua olelo ia o @ k@aauau me ka wai pu mehana a me ka KOPA CUTIKURA no ka hoomaemae ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahi mau ino e ae, a peia hoi no ka unahi-p@, a peia hoi, ina ka e kapili malie i ka A@ Hamo CUTIKURA no ka hooki koke ana i ka maneo o ka ili, ka eeke an@ manene o ka ili ame ka pehu, a peia hoi no ka hoomalielie ana i ka @ a me ka hoo@a ana i na palapu, a mahope aku oia wa, ina ka e inu i ka @ Hoohainu CUTIKURA, oia wale ae ia no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki li@ i na wa apau e hoomaka mai ai, a ina no ua loaa mua, ae mea pau wale no ia i keia mau @ ae ia, ke malama pono ia na, kuhikuhi. Ma keia hana ana peia, e loaa ai i ne makuahine hoomanawanui ka maha a me @ oluoiu o ka naau, a he mea ne hoi ia no lakou e hookaumaha ole ia ai i na wa a pau. Ua hoolaia keia mau haawina pomaikai ma na home lehulehu a puni ka aina.

       Mamuli o ka momona, ka maemae ame ka hikiwawe o ke oia o keia laau, i makemake nui ia ai e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona wai-wai nui ma ke ano hoola, a pela no hoi i hi@nai nui ia ai kona waiwai ho ha hoopakele ana i ka luhi a me ka kaumaha o na makua lehulehu ma na wahi a pau, a peia no i malama nui ia ai maloko o na home.

HE HOOLA MAOPOPO NO NA MA'I MALOKO A MAWAHO O KE KINO.

       Oia hoi ke KOPA CUTICURA e hoomaemae ai i ka ili a me ke kepia @ ke poo a hoowaliwali i ka alualu, o ka AILA CUTICURA HAMO no ka @-pau koke i ka maneo a hooluolu a hoola, a me ke CUTICURA RESOLVENT no ka hoo@uolu a hoomaemae ana i ke koko. Ke kualia nei ma na wahi @ @ o ka honua nei. Keena Kuai ma Auseteralia, R. Towns & Co., Sydney, N.R. W. Keena ma Aferika Hema, Lamron Ltd., Cape Town. "I loaa ai ka ili pa-hee maikai, ka lauoho a me na lima." POTTER DRUG AND CHEM COMP., Boston, U.S.A. na Ona o n@ laau CUTICURA a pau loa.

 

NA LAAU WAIONA.

 

       Ua loaa mai ia Lunaohi R. H. Chamberlain ka papa helu mua loa o na laau hoomakaukau mua ia i hoopukaia no ke kuai i okomo pu ia a i hoohui-huila me na wai lama i lawa ai ke kau-ia ana o ia mau laau ma ka papa o na waiona.

       Ua lawe ae kekahi poe kuai laau lapaau he mau laikini o ke Aupuni Fedarela, aka, me he la e koi pu ia ana lakou e lawe pu ae i na laikini waiona o ka Teritori.

       Iloko o ua papa helu laau mua nei ua ikeia keia mau laau lapaau hoomakaukau mua ia: Atwoos's La Grippe Specific, Cuban Gingeric, De Witte's Stomach Bitters, Dr. Bouvier's Buchu Gin, Dr. Fowler's Meat and Malt, Duffy's Mail Whisky, Gilbert's Rejuvenating Iron and Herb Juice, Hostetter's Stomach Bitters, Kudros Peruna, Rocy Candy Cough Cure.

      

Kaa Otomobile pau i ke Ahi.

 

       He hoailona pauahi ko ka po Poakahi iho nei ma kau wahi paha o ka hora 10, mai ke kihi o na alanui Puowaina ame Moi. O ka pilikia i loaa ae mamuli no ia o ke pa-hu ana o ka ipu aila o ke kaa otomobila o E. H. Lewis e ku ana iloko o ka halekaa ma Kawa@ahao ae nei, ma ka aoao makai o ke poo o a@anui Likelike. O ka ho-a ana aku no ia o ke kanaka lawelawe i na kukui o ua kaa ia, o ka wa no ia i pa-hu ai ka ipu aila, a @a@apaia ae la ke kaa; aka me he mea @a aole paha i poino loa ua kaa la, mawaho ae o kahi huila hookahi i pau loa i ke ahi. Ua manao ka oihana kinaiahi mamuli o ka hemahema o ke kanaka lawelawe i loaa mai ai keia ulia. He $1000 ke kumukuai o keia kaa, a aole hoi i inisua ia e kona ona.

 

Pau ua Eke Leta i ke Ahi.

 

       I ka Poakahi iho nei i loaa mai ai he @ono telegarapa ia Lunaleta Pratt mai Kapalakiko mai e hoike ana i ka pau ana o na ekeleta i kakau hoopaa ia me ke Aupuni, ma ko Honolulu nei ha@eta, i ke ahi. O keia na ekeleta i hoounaia aku ai i ka hapa hope o Novemaba maluna o ka mokuahi Sonoma. O na ekeleta e ae aole i poino. Ua loaa ae he ulia ma ke Alahao Uniona Pakipika, mawaena o Kapalakiko ame ka Muliwai Omaomao, mamuli o ka pau ana o ke kaa i ke ahi, a ua pau keia mau ekeleta, he elua elele ame ke kino wailua o ka wahine a kekahi elele i ke ahi.

       Ma ke kanawai ha@leleta o ka poe apau e hiki ana ke hoo@aio ae o ka @a-kou mau @eta kekahi i pau i ke ahi, ua @iki ke waiho ae i na koi i ke Aupuni a e ukuia no na poho mahope o ka loaa ana o ka o@aio.

 

Hoohikiia o Gassette e Dole i Hope Kanikela.

 

       Iloko o ka Aha Kookolokolo Apana Fedarela i ke kakahiaka o ka Poaono i hala iho ia i maiamaia ae kekahi hana ano nui e Lunakanawai Aha Apana Fedarela S. B. Dole, a oia kekahi o na hana e hoike mai ana i ka lilo ana ae ia Hawaii ka hooko loa ana aku i ka mana lawelawe oihana aupuni iloko o ka Pakipika moana maloko o ko Amerika Huipuia mau hana aupuni.

       A o keia hana ano nui i lawelaeia ae oia no ka lawe ana o Mr. Walter Gassett i ka hoohiki pili oihana ma ke ano he hope generala-kanikila no Amerika Huipuia ma Kobe, Iapana, a imua o Lunakanawai Dole--a nana hoi i hoohiki aku.

       Ua hoi pu aku ka Hope Lolo Aupuni Apana Fedarela J. J. Dunne no ka Hoe Kanikeia Gassett ma na hana @ ae i pili ka @hana hoohiki.

 

Uuku loa ka mokuahi "Kina@."

 

       Mamuli o ka nui ka o na ohua mai na Aina E e holo nei no Hilo, a peia no hoi me ko kakou iho nei, ua manao o Peresidena Kennedy o ka Hui Mokuahi Holo Piliaina ua uuku loa ka mo-kuahi Kinao, a he mea kupono @  loaa ona moku nui no Hilo. Nolaila, ua hooholo iho oia i ko@a manao e waiho ae ia ninau iloko o ka halawai a na hoa hui e malamaia ana i keia mahina ao. Ina e @ ana @ manao, alaila a hoihoia aku ana paha o Kina@ no ka Mokupuni Kaiki @ o Kauai.

 

Hopuia he Wahine Pake no ka Lima a-pa ana.

 

       Ma ke ahiahi o ka Poaono i haia iho nei i hopuia ae ai he wahine Pake @aia iloko o ka halekuai o L. B. Kerr o ke kulanakauhale nei mahope iho e ke kuai ana he wahi waiwai lihilihi e umi keneta ke kumuwaiwai.

       He wa ia e piha ana i na kanaka no lakou na noonoo i umeia aku ilaila mamuli o na leo l@a o ke kalapu himeni e like me ke ano mau o na wa Kalikimaka, a i na keiki hoene e hooheno ana aia na kanaka ke holo-ke la iloko o ka halekuai--o kekahi poe @ komo wale aku no, a o kekahi poe, no ka makemake kuai mea makana p@ kahi a iloko o keia kuai ana i hihia aku ai keia wahine Pake a paa ana i ka hopuia.

       Ua kuai iho oia he waiwai lihilihi o umi keneta ka waiwai i'o eia n@ i kona @awe ana mai i ka waiwai i kuleanaia e ia ua hapapa pu mai oia he waiwai lihilihi nona ka waiwai ma kahi o @wakalua-kumamalima @.

       A mai lanakila loa no @aha ka hana kolohe ina i hala i ka ike o ka poe mea kuai, oiai he nui maoli no na kanaka, eia nae ua loaa iho @a ia he h@-wina a'o i ka hapanui kolohe.

 

       Ua ole@oia ae o Hooleioku, i make iho nei ma Kapalama he umi-kumamahike la i hala ae nei, ua piha iaia na makahiki he 105. Ua hanauia ma Kauai i ka 1800.

 

       Mai poina, e na haumana ame na kumu, a peia no hoi na hoa@oha o ke Kula Sabli o Kawaiahao i ka hele ana ae i keia po ma na hana pili hoomanao Laau Kalikimaka.

 

Ua Noonoo Anei

 

HE NUI KA POE E NOHO NEI MA@ HONOLULU NEI E HOIKE AKU ANA IA OE.

 

       Eia kakou ke noho nei ma keia oia awiwi ana. He kakaikahi wale o kakou i hoolilo i ko @akou mau noonoo ana no na mea iliili, a he nui hoi ka poe @ nana nei i na eha a i ole opaopa paha ma ke kua he mea iliili ia. He ka@ aku lakou o ka haia ae, aole hoi he haawi i manawa e noonoo ai i ke kumu. E Hoomanao: O na Puupaa oia ka @-wai hooholo mea ino ia no ke kino ke lawe nei na puupaa i na mea ino o ke kino, aka i kekahi manawa @ paa no ka auwai @awe mea ino i na opala. Pela no na Puupaa. Aia na puupaa ke waiho ia ma kahi uuku loa o ke kua, noiaila i ka manawa o paa ai @ eha no ke kua, a o ka hopena @ kua haneenee, opaopa, nawaliwali ko kua ame na mea lehulehu wale aku. He nui no na mea lehulehu wale aku. He nui no na mea e hoike aku ai maluna o keia ninau, aka aole makou e ha@ aku maanei, no ka mea ke makemake nei makou e hoike aku ia oukou i k@ ano o a malama ana i na puup@ @ mea e eha ole ai ke kua. Malia o hi@-nai ole mai oe ia makou, nolaila ko waiho nei makou na kekahi o kou ma@ hoa e hoike ae i kana mea i ike ai.

       Eia ka p@ne a Mr. W. F. Williams oloko o keia kulankauhale, ka mea mai noho hoi ma ia hana iloko o 30 makahiki i kaa hope ae nei! "O@ kekahi o na kanaka oloko o na poe he lehulehu wale i loohia me nei moe he kikala haneenee. Aole i kanamai ka n@ o ko'u eha ma ko'u lohe ana aia he laau e oia ai keia ano ma'i oia hoi na Hu@ a Do@n no ke Kikala Haneenee ame na Puupaa, kuai aku ia wau i @-kahi o keia mau Huaale ma ka hal@-kuai laau o ka Hui Kuai Laau o Hollister ma, a ai iho ia i ua mau H@. Ua loaa la'u ka oluolu nui. A k@ hoike aku nei au i kela wahi mooi@ poko@ no keia mea i ikemaka ai no'@ iho no ka pomaikai o ka poe ap@ i @ ole ma hoea mai ka hapanui loa o na eha ma ke kua ame ke kikala mailoko mai o ka pilikia ana o na puupaa a o ka L@ Lap@ maikai loa no ia ano @, oia na Huaale a D@ no ke Kikala Haneenee ame na Puupaa."

       E kuai ia ana @ Huaale @ D@ no ke Kikala Haneenee ame Puupaa @ ke @ @ no ke poho o na poe kuai laau  @ @. E@ [last line unreadable].