Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 1, 5 January 1906 — TISIA-O-ATICA Ka Wiwoole o na Wiwoole-o Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia. [ARTICLE]

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na Wiwoole-o

Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia.

MOKUNA IV. UWILA HOI' KA HANA A KA NEWA HAO. #< 0 ka puali o Korino —o kahi i kau nui ia e ka weli, i keia la aol«? ia he alaloa o ka niake. O na pilikua hoojMiino «ui wale o ia mau kuahiwi—o Poiukula ame I'erilita, ua inAke laua," i hooho leo hou ae ai ka malihini me he la e hoike ana. oia koua mea e maha ai mai ke kauinaha nui ana i noho piliaiku mau ai. <f Make!" i liooho leo paluiohao a kamahao nui ae ka lehulehu oleko o ke keena. "Pehea oe i ike ai?" 4i t"a ikemaka maoli wau i ke kino make o Periftta f ' a mai ka poe lawai'a mai o ia inau kaha i lohe inai ai au i ka make ana o Polukula. Xa kekahi opio ikaika a wiwoole i pepehi ia laua, —he opio hoi i hele uiai kekahi wahi mai o Agolisa." "A, o oukou e ka poe hoomaloka," i hooho olioli ae ai ka Haku hale Orifisa me ke o i ana ae o kona poo a kiekie, "heaha ka oukou ]>aue no ka ike hala ole o kuu maka? Ma ka malu eheu o Puluta uai loaa maoli ka manao me a*u e kaieliu aku ia oukou apau iwaho." Aka. aole he hoololie aku o na hoa walaau o ua hakuhale nei iaia; no ka niea ua ]»ili koke aku la lakou ma kahi e ku ana ka malihini me na hiohiona pihoihoi o ka liauoli nui, no ka hoolohe ana i ka moolelo. A i keia ha'i moōlelo e mau ana ua komo hou mai la lie ekolu mau kanaka malihiui no ka inu waina. A ia lakou e inu ana aia lakou ke hoolohe pu la i na olelo a ka malihini mua. A pii ae la ka pihoihoi me ua poe malihini nei ekolu i ka lohe! ana i na mea apau. a mahoiK 1 o ko lakou uku ana i ko lakou waina, ua puka aku la lakou iwaho a ma kahi pouliuli o ke alanui i ku nui iho ai lakou no ke kuka-ana. ! 'Mleaha ko olua manao no keia?'' i ninau hawanawana aku ai kekahi. "I ko niaua manao. o Tisia kela," walii a na kanaka. "Oia no ia." i hooia aku ai ka mea ninau. U A eia oia inalalo pono o na kaupoku o ka hokele. Ke manaoio nei wau ke liolopono' nei ko kakou mikiona. E pono kakou e hoohakalia ole ma ka ha'i ana i keia meahou i ko kakou poo o hala auanei ka manawa a nele| kakou." | "Manao wau ua pololei kau koho," i pane aku ai kekahi me ke ano kakanalua no nae. "Aole au i kuhihewa ma ka'u koho ana. No ka mea, ua ike no kakou ua haalele aku ua opio nei ia Torene i kulike ai me ka olelo o "TvO kakou elele i hoike niai ai. A ua ike pu no hoi kakou o ka makej ana o na kupua a elua o na mauna, aole he mea okoa nana i liana; aka. na keia kanaka opio no." | Me keia n i f»lelo i hookuu ae ai lakou a maliope o ke kau ana inaluna o ko lakou mau lio, hookahi ia helena o Aienai ka pahuhopu.; I ke kakahiaka nui okoa no i ala ae ai o Tisia me kona mau hoa-j hele. a oiai ua uku mua-e no oia i ko lakou hoolimalima o ka noho' ana ia po ua haalele aku la lakou i ka liokele me ka ike ole o ka uui! kanaka <» ia wahi ia lakou. I A lia'a paha ka mile hookahi ua loaa aku la ia lakou he wahij ]»upupuliale no kekahi walii kanaka hanai lioloholona. a ilaila i hoo-i kipaia ai lakou no ko lakou paina-kakahiaka. A i ke kiekie loa aua 0 ka la i hoomau aku ai ka lakou huaka'i. "Mauao wau." wahi a Tisia. ia lakou i kau i\ku ai iluna o kekahi ]>uu, "aoh» no i mamao loa o Atenai mai nei aku." "Ae. e kuu alii." wahi a Cario i pane aku ai. "'Aole no i mamao loa, eia nae he loihi no kalii i koe a no keia mau kualono mai no ia'.j A ke hah\ \a mau kualono, a kau kakou i ka puu e oioi mai la, o-ko kakou ike no ia i ka Heiau o Mineva ame ka Puu o Masa." "Pela anei ko kakou kokoke i Atenai?" "Ae. e kuu haku." wahi a ka hoahele lioolohe. "Nolaila. ua manao au aole he pohihihi ka imi ana a loaa o Oreta ka mea hana (lala." "Owau kekahi e ike pu la i ke kumu e loaa ole ai ka Mea Hanakini," wahi a ('ai io i kokua aku ai i ka hoike manao a kona haku. *'l"a ike no anei oe i keia kanaka hana dala?" i ninau aku o Tisia alii. "He lohe wale no ko'u i kona inoa. Aole au i ikemaka iaia." 4, Ma ke kalaunu o Iove!" wahi a Tlsia i hooho ae ai, iaia uo lioij e hilinai ana maluna o ke kano o ka newa liao a Peritita, "ke manao, nei wau aole he mau ke'ake'a hou aku i koe ma ko kakou ala o ka; neenma. Eia nae ua hoomao}>opo wau i kekalii mau anoai ano-e." "Aole nae mai ka manawa mai a kakou i lioomaka ai ma keiaj liuaka'i a hiki i ka make ana o Perifita," i lioomaopopo aku ai o Cario. : "Pela io paha," walu a ke alii opio, "aka, e liuliu kakou i keia : manawa a e hoauau ko kakou hele ana i hiki awakea aku ai kakou no Atenai a mamua hoi o ka napoo ana o ka la e ku aku ai au imua o : kuu makuakane he aio a he alo." | Alailu. iho mai la lakou mai ka puu mai a i ko lakou liiki ana? ilalo ua komo aku la lakou iloko o ka laau oliva loloa a puka mai laj no hoi lakou i ke kula maun maikai kahi o na hipa e hanai ana ia lakou. j A ua hiki mai la lakou ma kekahi wahi kahawai unku noua ka; wai aiai e kahe ana mawaho pono iho o ka ululaau ua ike aku la; lakou i kekahi poe kanaka i lawa me na meakaua a i aahu me na ka-' ]>akila kaua e puka mai ana mai ka uhilaau mai nva kahi aoao nonae, e ihh» ]>ololei mai ana i o lakou nei. "A." i liooho ae ai o Tisia, "eia ae kekahi poe mai Atenai mai."j k, F. ku anei kakou ma kahi aoao no.ka hookuu ana aku ia lakou! 1 ninau ole ia mai ai kakou?" i ninau aku ai o Cario. j "Aole," i hoole aku ai ka opio; '*no ka mea. he hoike ana aku ia ua maka'u kakou ia lakou. Ehia ko lakou nui. e kuu Cario niaikai?" <4 Ca helu aku nei wau lve iwakalua ka nui." wahi a Cas?ana i pane ae ai no ka manawa mua. "Aole. aka. ua oi aku maluna o ka iwakalua. He elua ka oi aku." wah? a Cario i hoo]K>nopono ae ai. "He poe nanaina kino ikaika lakou ke nana aku." wahi a Tisia i hooho hou ae ai. "a ke ike nei an i ka oiaio o ke kaulana o na puka-; ua o Atenai mn ka nunui o na kino ame ka ikaika pu." J Aole no hoi i liuliu ua kokoke loa mal la na pukaua o Atenai, a s ia lakou i hele ]K>lolei mai ai i kahi o na kamahele o Torena ua ku|

iho la ke kaaaka mua loa. a nana ke ku ana ua ku pu iho !a ua hoa apuiu. He nmi-kumamawala o lakou ma ka wawae, a he tlia maluna o na lio. l"a kuene ae la ka kakou wiwoole no ka hookuu ana i ua poe pukaua n*»i, eia nae, aole lakou i ae aku ia hana keoniniaua ana a ke alii. ta ku pouo iho la lakou maeuua pono oka opio o Torene. a o ke kanaka ano ko*iko*i o lakou—he pukaua kino ikaika a lahalaha no hoi i lawa nie na nieakaua—he kanaka aoo ma kona kulana me kana pahikaua ina kona lima akau ame ka palekaua ma kona lima hema, a e kan ana hoi ma kona lio ine ka hiehie nui—oia ka i pane inai nse ka leo o ke kauoha: "Alia, e ka opio, mai nee hou mai imua a paneia mai kuu ninau." I ka lohe ana no o ka opio Tisia i ka leo o ke kanaka me ka okahikala nui me he la ua huhu maoli, ua pii koke ae la ko ianei koko i ka wa pr;kole a uhi iho la ka ula nohea maluaa ona. "Mai Agolii?a mai anei oukou?" | "E hele ana makou no Atenai." i pane aku ai ka opio. "a o Ate-j nai wale uo ka*u e ae aku ai e ninauia mai." "Aka. ua hooholo iho wau e ninau aku ia oe no keia wahi." i pane mai ai ka pukaua Atenai, **a he hana naauao ia nou o ka pane mai-i kai mai. No Aj:olisa mai anei oukou?" j I mau kuka kamailio ikaiku ana, aia o Tisia opio ke noonooj pu la i ke ano o na pukaua Atenai. a aole i liuliu ua loaa iho la kanaj haiua, oia hoi, wahi ana aole lakou he poe hoaloha, oiai. na ka poe: eneiiii na olelo kalakala oka huhu. Fa ike pu aku no hoi ka opio: i keia ano o na pukaua ma ko lakou nanaina maikai ole a ua hoomao-! popo pu mai la no lioi o Cario i keia ano. a 110 ia mea i pane mai ai, oia i kona haku* | "E! e nana aku oe i ko lakou mau lima maluna o na kuau o ko: lakon mau pahikaua." k *K> :ke la wau, v i pane ae ai o Tisia, alaila, huli ae la oia i ka liuiakoa a paue hou aku la: I o'u makeinake i ke ano o kou leo —he leo o ka huhu, a oki-; loa aku hoi ko'u iiiakeiuake ole i ke ano o kou haawi aloha ana mai ia'u. Ina lie hana kau i makemake ai no'u e hoike mai me ko ka- : nalua ole." | "() ka iuun. wahi a ua lunakoa nt'i," e ike mua au i kou inoa/'i **A heaha kau ina e hoike ole aku ana wau? H ■ | "Alaila, aoh» oe e komo iloko o Atenai/' i leo ikaika aku ai ke aliikoa. i "Heaha ka mea nana e paa mai ia'u?" | "Ownn no ka inea nana e paa ia oe," i pane okalakala hou ia aku' ai ke aliikoa. ! "<) oe?" I "Ae." wahi.hou a ka Alenai. j "Alaila, nia ka inoa o na akua." i hooho leo nui ae ai o Tisia me, ka huhu nui iaia i hoihoi ae ai i kona liiua akau e paa i ke kuau o ka; newa hao nui. "ua ike-e 110 wau he poe enemi oukou no'u. Xo ka mea, in:i aole oukou he poe enemi, ina ua liele maluhia ae oukou a' liala aku mahope o niakou me ka inalulūa." i "Aka," wahi hou a Tisia i hoomau aku ai, "ina he poe enemi i'o| oukou no'u. a ua hoolala i na hana e lioopoino mai ai ia'u. alaila. e. pane mai me ka moakaka i ole ai au e kolio kuhihewa wale aku ai oukou." j "tle ntra oiaio e ka opio, aole oe e aa mai ana e hakaka mai ia makou," i pane aku ai ka lunakoa o na Atenai. | "Aole, koe wale no a leie niua ia mai e oukou." | "A iheaha kau ina makou e hakaka aku me oe?'' i ninau hou aku' ai ka lunakoa. "0. na ka hana e hoike ae i ka oiaio." ' kahi keiki ai waiu, ua hoike mai kau mau olelo i kou make,"i wahi a ke alakai o na Atenai, "a ina io ua loaa ia ano manao ia oe no; makou nei aole 110 e hunaia ia manao o makou mai ia oe aku. He! poe enemi io niakou nou aooe ko makou i li'a mau ai. I T a ike ma-j kou i kou inoa. Ooeno o Tisia a aole o Tisia e ike ia Atenai. A' jna ua hooholo oe e ike ia Atenai, e waiho iho i kena liewa a e hoo-| liana koke mai i kau pahikaua. Aole he manawa e kali liou aku ai."i "Aole e inu ka paliikaua a kuu makuakane i ko oukou koko e na. manu ai i'o holoholona make," wahi a Tisia i hooho ae ai me ka owilii ana ae i ka newa nui me he kookoo laau la i ka mama pu i ka naua aku. j Ma ka aoao o na kanaka o Atenai ua manao-e aku lakou aole e! liiki ana i ka opio ke owili maalahi i ka newa nui, a ua puiwa nui loa; lakou i ka ike ana i ka mama wale no o ka mea kaumaha. lie hoike! ana ihoi ia i ka nui ikaika maoli no o Tisia. . j Ma keia owili ikaika ana 110 i ka newa hao ua waihoia aku la; kona ikaika maluna o ke alakai o na koa o Atenai e ku kokoke mar ana 110. a i ka i>a ana ua liina aku la oia iluna o ka honua ine ka ikaikaj a kanono 110 \\<n me he la ua loaa aku i ke peku hoki a waiho kaanini) ana me ka hakihaki ana o kekalii mau iwi o ke kino. j A i ka wala hou ana no o ua newa nei ma ka hapaiia ana ae e ka opio e liu ana ka makani iloko o ka lewa ua waiho aku la oia he| ha-una ikaika loa maluna o kekahi mau koa Atenai lielewawae e lele mai ana, a iho aku la maluna pono o lakou, a lilo ae la lakou i mau, moepuu na ka newa. Ua lilo pu ae no hoi ka newa i meakaua ai| palekaua no hoi. Ina manawa apau ana e wili ae ai ika newa hej manawa puikaika ia no na pahikaua o na enemi e hou mai ai a loaa| ka opio. j Ia manawa like no aia o Cario ame Casana ke ulele pu nei a i kaj hui ana mai o na koa Atenai me na hoahele o ke Tveikialii Tisia ua hookuha'u pu ia lakou ma ka ike ana iho i ka hiki ole ke paaniia; lakou ame ka hana keikikane ka liana e pono e lawelaweia e lakou,; maluna o na kamahele. | Ma ko Tisia aoao, ua opa pu aku oia he elua mau lio a pau no lioi, lie umi-kumamalua poe koa Atenai i ka make me ka hakihaki,o na ( iwi i ka ikaika lua ole o ka hooliana ana ia o ka newa, oiai no hoi o' Cario aine Casana e wiwoole ana imua o na koa Atenai i ku mai imua o laua a pau 110 hoi ika make ia laua. A no ka ike ana onn koa elua i koe i ka pilipu o lakou ua liuli ae la laua a holo me ka mama nui e hiki ana i ko laua mau wawae ke lawe i ko laua mau kino mai ka poino aku. A j "Ina he mau elieu ko'u ina— " wahi a Tisia i pane ae ai me ka nui o ka lianu iaia e nana ana i na koa Atenai e holo ana no ko_ laua ola iho. | "Pela," wahi a Cario. iaia e holoi ana i ke koko e kihe'ahe'a ana maiuna o kana paliikaua/' eia nae, aohe a kakou kuiuu e hooliala-; hala ai. ,? " - ! "Aole an e hoohalaliala aua e kuu Cario maikai." i pane aku ai, o Tisia me ka leo oluolu. • "Aka nae." wahi a Tisia i panai hou aku ai ma ke kulana me he la e noonoo ana, "makemake loa wau ina aole i pakele aku nei kela mau kanaka. Aole he mea maikai no lakou e komo hou iloko o Ate-| nai." £f Eia he manao iloko o kena olelo au e kuu haku." i hoomaopopo aku ai o Cario, **a no ko lana loaa ole ke aiualuia aku, no keaha no hoi e ukali a hookolo aku ai mahope o laua e like me ka hiki ia kakou?" "Ua pono kau e Cario. A aole no hoi kakou e loihi loa a hoea akn kakou ike knlanakauhale." Ame ia mau olelo ua kan ae la o Tisia i ka newa iluna o kona poohiwi a hoomau aku la ina ka huaka r i rae ke auau no nae o ka hele ana, a nana ka hele ana ua hui pu aku la kona mau hoahele. (Aole i oaa.)