Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 1, 5 January 1906 — Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao. [ARTICLE]

Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao.

i (Kakauia Simeon E. Nawaa.) i S I j i MOKI'NA XXIII. KAO POO ELIMA.) KE KAUA 0 MEKIKO. Mamuli o ka poeleele e «na ua hiki ole i na Amenka ke uhai akti mahope o na Mekiko e auhee ana; aka moe iho la no lakoii me ka paa no i ka lakou mau meakaua me ka manao i kekahi la a*e e hoo- ! mau hou ia aku ai ke kaua. e ia na ka mea hilu loa T i ke ao ana a'e j keia aole he ike ia aku o ka enemi. Ua kuemi'hope aku o Santa ī Ana 110 Aqua Xeuva. a iloko o na la pokole. ua hookauliilii ia a'e . ia kona pualikoa ir,amr.!i o ka haulehia ana. Ia lakou e auhee ana ua waiho iho la maluna o ke kahuakaua he elima haneri poe i ; make a i eha, a o ka nui maoli o ko lakou poe i poino ma keia kaua ana he elua kaukani a oi: ma ka aoao hoi o na Amenka. mai ka poe i make. nalewale a i eha he ehiku haneri me kanaha-kumamalima. i I ka la hoi i malamaia a'e ai ke kaua ma Buena Wista, ua hoo- . kukeia aku e Kapena \Veb?ter, kekahi o ko.Amerika.mau kapena ; ma ia kaua. a e alakai ana hoi i kekahi wahi pualikoa uuku o na , Amenka, na Mekiko no lakou ka huina nui o ewalu haneri, malalo jo Generala Minon, mai Saltillo aku. He ekolu la mahope mai'ua haulehia iho la kekahi hapa o ka poe enemi i na Konela Morofan ame Irwin ma Aqua Frico, a ma ka la 7 hoi o Malaki, lanakila iho la o Mekia Cidding ma ke kaua o Ceralvo. I I kwa nianawii 0 malamaia nei keia mau kaua ana'l hoiki'ia ae la, na maki aku la 0 Ueneiala Taylor 110 \Valuut •S i »rini;. e kokok« j , ana i Moiiteiey. a nalaila oia i nolio iho ai 110 kekahi mau mahiua 11..' ■ ke kaua ole, a iloko o Hepateinaba IS4T) hoi aku la oia 110 kona lnaut\ a malaila oia i houkipaia mai ai me ka hanohano nui. Ht* i'koln niakahiki mahope mai, kohoia ilio la oia i l»erosidt*na 110 Ann 4 r?ka lluipuia. I keia mau moa e hanaia ana ina ka liuli ln*ina o Amoi'ika. ria hoi ko ala la na lawolawo kana ana ma ka akau 110 0 Mekiko. m:i ka huli komohana lioi o Amei ika. Ca kauohaia aku o .\li kia SU phen \V. Kt*arney, i komisinaia ac hoi i ka liapa hopo o 1 S4(» u- ki lana Mekia-ōenerala, a hoonohoia aku hoi i alakai 110 ka pualikoa nana e L'oino ae i ka huli Komohana, a e noho ana ma ka l'apu o L";ivi'nworth. e kii ae ia Xu Mekiko anie Kalepoui. Mamua aku o keia ma- ( nawa. ua ala mai la he mau like ole mawaena o na Mokiko ame Kapena Jolm C. Fromont. ko Ameiika aliikoa i hoounaia nku ai me eono hanei'i koa 110 ka huli ana i kekahi hapa o Xu Mekiko anu» ka aekai Pakipika. 'laia i liookokoke akt» ai i ka aekai i'akipika. ua ku-eia mai la oia e Oenenila Castro o Mekiko. Ca kuemi liope aku j la o Fremont no na mauna, a malaila oia i kahea ae ai i nn kanaka Amei-ika apau e noho ana nialail;} e'luii pn niai nie ia, a me ia mau kokua ana i lelekana aku ai oia i ke kahua hoomoana o na Mekiko ma ke alaliele 0 Sonoma, ina ka la 15 o lune, 1840, a lilo j)io mai ia wahi. I Aole nae i pau ke kaua malaila, ua malamaia ae 110 he mau hakoko liilii ana, a ma ka la 5 0 lulai i hoopuehu liilii ia aku ai ko Castro pualikoa, a kukala ae la na Amei'ika ia lakou iho he poe kuokoa, 1 a liookau aku la ia Fremont i poo 110 lakou. | He elua la inalioj>e mai, ua kipoka ae la o Komodoa Sloat. ke

alakaī hoi o ko Auieiika aumokukaua ma ke Kai Pakipika, i ke kuUnakauuale o MMDietvy. a ma kn la 9. lawe ae la ia Kapalakīk ~ Aneam- paha e pnle. hoea ae la o K.ou;odoa BtiH-kron niahui.i a laftf a»* ia i ko Komuiloa Stoat makalmi. a \ ka !a 17 o Auj»ate, ?ta r»ui ae la oia me Fr*-uioni a h*we ae hi $ ki 1 kulauakaulial*:' o Anp ie.<. ke Kapiiala o ke Kaiaua o !axs Aiii.eies. Kat**p»*m, ī inanawa. Iloko o lune. haaleie iho la o i»enerala Kea 1 ney i ka Papu «> n?e eouo haneri koa. a mahoi>e o ka maki aua no ehv;i haneri mik% hiki aku la oia ma Santa Fe. ke kulanaka»hale kapir.ua oNn Mekiko. laia ma kana huakai aole loa oia i halawai mai nina akeakea aua. a iaia i kokoke aku ai i Sania Fe. ua holo mahuka aku la ke kiaaina ame eha kaukani koii Mekiko me ia, a haaiele iho la hoi i na makaainana oia kulanakauhale i man pk» na na Amerika. I.awe ae la o Kearney ia kalanakauhale. a htK)kohu akn la ia CharK s Best i Kiaainn. alaila hooman loa iiku la i kana hnakai no KalejH>ni. laia ma kaua hnakai no Kaleponi halawai iho ia oia me ka eiel»mai ia Komodt*a Sto« kton e hoike aku ana iaia i ka lilopio ana «> Kale{>oni ia Fremont ame ia. nolaīla hoonna aku la o Generala Kearney i ka hapanui o kona mau koa no Santa Fe. n me eha haneri koa hoomau loa aku la oia i ka heie ana no Los Anjreless. Ma ka Ia -7 o Dekemaba. hui aku la oia me keia man aliikoa, a hui like ae la keia mau aliikoa ma na hana hoohanoliano a ko lakou aupuni i hoomakaukau ai 110 lakou. a paa hoi-ko lakou mau inoa ma ko Amerika moolelo. 0 lakou na aliikoa nana i lawe haaheo ae i ka Mokuaina o Kalejxmi a paa he hapa no na Moknaina Iluīia. MOKI NA XXIV. KEKAHI MAl* MEA AXO XCI O HAWAII XEI i% E na makamaka heluhelu oke **Keueknria t T in!-knniamaiwn."' mnnuili o ka holokiki loa o ka j>eni a ka meakakau ua hanle hoj>e o Ilawaii nei ma ke "Kau Poo Eha." a ua lele aku i ke "Kau Poo Elima" mamua o ka hoikeia ana aku o kekahi mau mea e pili ana 110 Hawaii nei. Ma keia ke (>anee aku nei ko oukou meakakau i ko 'Ilawaii nei mea ano nui o ke -Kau Poo Eha." mamua o ka nee hou ana aku.i ke "Kau Poo Eliiiia.") 1 IvA I"IAXAIXOIA AXA O XA KAKOLIKA. Mamuli o ke kauoha i haawiia e Kaahumanu ia Kiaaina Poki ma ka la 8 o An<;ate. 1820, ua kuahaua ae la o Hoki i na kanaka Hawaii e paj».*i ana i ko lakou hele ana i ka iiooniana Kakolika Uoma. la Kaahumanu i hoi mai ai mai Kauai mai, i ka hapamua o k i 1830, ua hoomaka koke iho la oia e hooj)ono)»ono-i kekahi mau lawelawe heiuahema ana a Poki. I keia manawa i hukiia aku ai kona noonoo 110 ka holomua o ka mauaoio Kakolika iwaena o na kaiuika Hawaii. nolaila kauoha aku la oia i na kahuna Kakolika e hoopau ae Iko lakou a'o ana aku ia hooiuana. Ca kauoha j>u aku la 110 h*ū oia i kekahi poe kanaka Ilawaii e waiho i na lei ke'a Kakolika a hooweliweli aku la ia lakou e hoopa'iia 110 ina e hoomau akn lakou j»ela. O Luika, lie wahine Hawaii i baj)otizoia nia KalejH»ui ma ka hoomana Kakolika. ka Kaahunianu i lawe ai iinua'o kona alo nie ka inanao e lioololi ae ana keia wahiue i kona manaoio: aka ua j»aa loa iho la 110 kona manao a ua hanainoia oia. Ca loaa iho k;i manao iloko «) Kaahumanu e hoouna aku iaia 110 Kahoolawe ika aina i hookaawaleia ia manawa 110 ke kipaku ana i ka j>oe lia'iha'i i na kauoha :l Kaahumanu), eia nae ua komo akeakea koke'ae la o Mr. Uikeke. a hoihoi ia mai la 0 Luika no Honolulu' nei. Ia Kaahumanu nia na Pali Koolau, ua hookau aku la o Kinau i ka hoopn'i maluna o kekah* j»oe Hawaii malalo no 0 ka hoomana ana i ke Akua ma ka hoomana Kakolika, e hoohanaia ana hoi.ua poe la ma ki* kukulu ana i na j»a pohaku. a o na waliine hoi ma ka nanala moena. (Aole i pau.)