Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 3, 19 January 1906 — TISIA-O-ATICA Ka Wiwoole o na Wiwoole-o Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia. [ARTICLE]

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na Wiwoole-o

Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia.

MOKUNA V. KOMO ILOKO O KA N'ENELU POULI. "K«»mn mai e ka opio wiwoole.' v/ahi a ke kamaaina iaīa i ku ae ai a heit.- mai la imua me ka haawi ana mai i kona lima akau no U:i luluh'ma ana. O kana aiau oh'io ua hoike ae ia i ka ohaoha o ka | hookipa ana a o kona nanaina hoi e hoike ana i ka olioli i ka hui j j>ti ana. "O Oreta anei ka'u e kamailio pu nei."" i ninau aku ai o Tisia. "Pela, e ka opio u'i; a ke manao nei wau ua loaa ia'u ka olioli ntii o ka hookipa ana mai i ke keiki a Atira malalo iho o kaupoku o kuu hale nei." "Oia no." "O Tisia?" i hooho ae ai ka elemakule poohina. "< > kena au i ha'i mai la ko'u inoa." "A na ko makuahine maikai anei i hoouna mai nei ia oe i o'u nei ?" "Ae." wahi a Tisia, "ame kona ha'i pu mai, n'au'e lawe ia'u i kuu makuakane." "I'ololei. O oe ka'u i kaunui ai no keia mau la loihi i hala ae nei a akahi 110 kaua a hui pu. Eia ka nolio —e noho iho ilalo, no ka mea i ka nana aku he mau wawae no kau i au mai nei." Alaiia noho iho la o Tisia ilalo. "Ua hoomakaukau mai nei anei kuu mau kauwa i papaaina nau?" i ninau aku ai ka elemakule. •'Ae." "A he waina anei kekahi?" "Ae."' "He maikai anei ka waina?" wahi hou a ka ninau o ka elemakuie. "Pela ko'u manao, eia nae aole au i hoomaopopo loa, no ka mea he hoopa wale ana aku nei no ka'u. Aole au he mea puni waina." Alaila hakapono mai la na maka elemakule maluna o ka opio e noho aku ana innia pono ona, a me ke akahele no hoi ka nana ana, a i ka wa mua no nae ua ano-e iki ae la ua poohina nei, a aole no hoi i 1 i 111 iu ua hoi hou ae la a kona kulana mua. "t r a lioopomaikai mai kou makemake ole i ka waina ia oe e Tisia." walii a ka elemakule. O ka poe apau i haawi ia lakou no ka wai a Simona aole lakou i kupono no ka hoomalu ana." "Ua olelo mai nei oe no ko makuakane," wahi hou a ke poohina i hoomau aku ai, "a ina i hoea mua mai oe ianei i ka la mamua iho 0 nehinei ina ua hiki loa ia'u ke lawe pololei aku ia oe i ona la. Aka, no keia manawa lie mea pono ia oe e kali. .Ua hele aku oia mawaho o ke kulanakauhale a e hoi mai a!ia ke hala ae he mau la. Aka. aole ia he mea pilikia no ka mea o ko'u home nei o kou home no ia a ianei oe e noho ai a Hoi mai kela/' "Aka, he hookahi hana e hiki ia oe e Oreta maikai ke hana mai no'u." wahi a Tisia i pane aku ai: "ua hiki ia oe ke ha'i mai i ka inoa o kuu makuakane, a owai la oia." "Alaila aole i ha'i mai ko makuahine i kona inoa ia oe?" "Ina hoi fia pela, ?na aohe he waiwai o ko'u huli ana mai ia oe," 1 pane aku ai o Tisia. "Oiaio e kuu keiki. A ke ike la wau i ke kulana maopopo o ke kahua o ka hana. Oia hoi. ua makemake loa oe e ike i ke ano o ke koko e holo la iloko o ko mau aa-koko. Ua ha'i mai no anei ko makuah'ine no kou pii aku maluna o kekahi kulana hanohano iloko nd o Aienai?" * "Aohe ana wahi mea hookahi o ia ano i hoakaka mai ai ia'u. O ke kauoha wale no o ka hele mai i o|i la a nau e hoakaka mai no kuu .makuakane." "Uh. Aloha no, aloha no o Atira," i hooho malie ae ai ka ele-] makule me ke ano kaumaha. i kona mau lima e koo ana maluna iho o kona mau kuli, a i ua maka hoi e lelia.ana ilalo o ka papahele. j "No keaha hoi?" i ninau aku ai o Tisia me ke pihoihoi. "A. e knu keiki. ke maka'u nei au ua hoomahele loa ia oe a nui loa aku mahma o ia mea. Ua ha'i mai no anei ko makuahine ia oe e pili ana i kona hui mua ana me ko makuakane?" "E ka elemakule maikai."-i hooho leo nui ae ai ka kakou wiwoole. me ke ku pu ana ae iluna, "e ha'i pololei mai me na olelo moa- ' kaka. l*a hiki mai nei w'nii imua ou no ka loaa ana mai o na mea i nuikemakeia mai ia oe mai. A e lia'i mai i na mea au e hoike niai ai, a e oluolu no wau ia mau mea." "Ua īke-e au aole e oluolu ana kou lunamanao ke lohe oe i kulike ole e like me kau i anoi nuia ai," wahi a ka elemakule. "O kou makuakane he koa ikaika a wiwoole oia. a oia kekahi o na koa kulana ko'iko'i iwaena o na koa apau o At»ca. nei. aka " "A nehea aku ?" "E kuti Tisia aloha» e ae mai ia'u e a'o aku ia oe. E kali oe a hiki mai ko makuakane a nann no ia e hoike piha mai ia oe i na mea apau au e niuau ai iaia." "L'a i nras nei oe he koa kuu makuakane. He wahi koa kulana haahaa anei oia : " "Nv- keaha oe i ninau ai pela?" i ui aku ai ka elemakule. *\l īke au, e Oreta." *\A. na maopopo ia'u e kuu keiki, aole e oluolu ana kou lunamanao no ka'n liaina e waiho aku ai n.iu." "O kou hai ole mai i ka haina o ko'u makemake v>ia ka mea-nana e hooemi umi i ka ohiolu o ko'u noonoo/* wahi a ke koa o Atica. "Ina pe!a. e kuu keiki maikai. oiai ua koi ikaika mai nei oe ia'u e ha'i aku i ke ano o kou makuakane alaila e ha T i aku ana wau me ka hookoe koena oU*. O kou makuakane he koa kulana haahaa oia." "A p»'hva oia i hiki ai i ke kulana a mare ai i ke kaikamahine a ka moi;" 4 \Ma;>va o kim !nVi ana i ka haina o kena ninau au e kuu Tisia maikai." i pane aku a» ka elemakule me ke ano pihoihol o ke kanalua, "e ae mai ia'u e hoihoi aku i kou noonoo maloko o keia mea oiaio hookahi, a oia keia: O Torene aoie ia he wahi ano nui, a o kona moi ka mea e lioomalu ana iaia, aole oia he moi ano nui a ko'iko'U' "Alia, e ka elen|akute/' i hooho leo nui ae ai ka opio me ka ikaika a holopuni ae la ke koko iloko ona a pii koke ae la ka ula

nolua > ke u'i malisr»a o kona helehe'iena ma ke kulana nooric«o ik iki no nae. "o kuu kupunakane he moi ota a ua lawa ia. Ke nookupu nei kona mau makaamana iaia me ko lakou aloha a hoomaika: mau ana īaia. a oia no hoi ko lakou kau kanawai. O kuu ma-> <uahsne oia kana kaikamahine. A ke ninau hou aku nei wau ia oe. pehea la ku.i mar.uar.ine i male si me ke koa hnahaa "E kuu keiki, he kanaiua mau ko'u i ka haawi piha aua ia oe no ko'u noono<.> ?ho he mea ia e ano-e at kou manao. a o ka pono paha oia ka hoike piha ana ia oe, wahi a ka elemakuie i hookuanui aku ai i kana pan*:. "C ka'u oluolu loa ia o koti ha'i piha mai." "A ke !?a'i aku wau ia oc, a ma na ano apau aole oe e hoahewa mai ia'u ne:." ' \o!e h<x">kahi hoahewa ma na ano apau. M i pane aku ai o Tisia. "Alaiia. e kuu keiki maikai, e oluoiu e noho ilaio a e haliu pono mai kou mau pepeiao a hoolohe mai." A n-.'ho ka opio iluna o kona noho ua hoomaka mai la ka eleinakule i ke kuauhau ana: "A nia ka hoomaka ana, ua manao wau e wehe mua aku i kou hanau ana a i ka meahuna hoi i pi!i ia mea a he hoomaalahi ana lioi ia i ko makuakane ke hiki i ka manawa ona e hoi mai ai a hui me oe a wehewehe i kona moolelo ame ko ko makuahine. 4i Ua hoea mai ko makuahine i ke aioalii o Aienai nei oiai oia e opiopio ana" no. a ua ume nui mai kona wahine u'i. u'i nohea i ka puuwai o kekahi o na *s<iki kulana hanohano loa o Atenai nei, he keikialii ma ka hanau ana. he pilikoko hoi no ka moi o Atica. Ma na keena o ua makuahine nei ou iloko o ka Haleaiii. ma ka hale o luna ua hoonohoia he koa kiai, a oia no hoi kekahi o na koa wiwoole o na koa apau f he kanāka u'i no hoi a nohea kona helehelena. "Aiaiia, haule iho la ko makuahine i ke aioiia no ua koi nei, a olu 'ho la ke.aloha o ka wahine opio. 110 ka mea ua aloha 110 ua koa wiwooie nei iaia a like iho Ia ko laua manao aloha no kekahi i ke-. kahi, a imi iho ia ua koa nei i wahi e hookoia a ko iaua manaopaa. "Mahope koke iho ua mahuka aku ia ko makuahine me ua koa nei ana i aloha nui ai a maloko o ka makaiiiki hookahi o ka huliia ana aoie iie wahi mea a loaa iki, a aole no hoi he mea i ike, a waiho pu wale ka huli ana. A manawa ua hoea mai la ko ma- '. nahine i Alenai nei me ka bebe iloko o kona poli. "A mahope o ka aloalo ana o kana kane iloko o ka laau no kekahi manawa me ka loaa oie ua loaa ilio la iaia he manawa kupono nona i hele kuokoa hou ai ma kona hoopakele ana i ke ola o ke keiki ponoi hookahi a ka moi. Na keia hana ana i huikaiaia ai oia a ae hou ia oia e noho hou iioko o ke kuianakauhale, aka nae. aoie oia i ae hou ia e ike ia Atira. Ua hoounaia aku ke keki i Torenc kahi 0 ka makuahine i aeia ai e ike iaia, he hookahi manawa o ka makahiki. Makemake anei oe e lohe hou aku ?" waiii a ka elemakule i hookl iho ai. "Ae. Ke makemake nei au e ike pehea ia i loaa ai i kuu makuakane ka pahikaua ame ka paa kamaa guia ana i waiho mai ai no'u." ( 'Ua haawiia mai ia mau mea iaia,'' i hoomau hou aku ai ka elemakuie, "mai kekahi koa wiwooie i maiamaia e ia i aneane e make, oiai oia iloko o ka ululaau. Ua he koa oia i kipakuia mai ka Mauna Oiimipia mai i ka wa ona i hoohaumia aku ai i na akua, a o ka pahikaua hoi ana he mau wniwai kamahao loa kahi i pili ai me ia i hana ole ia eka lima-kanaka. A no ka makau o ko makuakane o iaweia ka pahikaua ame na paa kamaa pela oia i huna ai i kahi i loaa ai ia oe." "A ke hooki nei au i ko'u makemake ninau hou ia oe no keia mea no keia manawa a-no," wahi a Tisia i pane aku ai. "A e manaolana aku wau," wahi a ka elemakuie i pane liou aku ai, "o keia mau mea a'u i waiho aku nei ia oe, aole e lilo ia i mea nou e lumaiia ai a nalowale. Eia nō oe ke opiopio nei, a malia, ma keia hope aku e loaa no ia oe he manawa e ka aku ai i ala nou e pii ae ai a na kulana hanohano a ke ao nei e haawi mai ai nou." "Na'u no e hoolala i ka'u papahana no ko'u aia no keia mua aku," wahi a ka opio wiwoole i pane aku ai me ka leo ko'iko'i, aka, ua hoomanao koke ae la oia iaia iho no ka elemakule, alaila, p.ane hou aku !a ota, "Ke haawi aku nei wau i kuu hoomaikai ia oe no na mea au i haawi mai nei ia'u. E oluolu e haawi mai i keia manawa 1 wa hoomaha no'u a i ka wa e loaa hou ai ia'u he manawa e hui kuka ai me oe, aole au e hoohala ika ninau hou ana ia oe. Pehea la ia?" "Ua hiki ia oe ke noho me a'u iloko o kuu hale e like me ka loihi au e noho ai, e kuu keiki. Ma keia lumi aku e loaa ai ia oe he walii punee, au no hoi e manao iho ai me he la nou ia. A mamuli o ko'u aloha no kou makuahine, aneane e hiki ole ia'u ke kapa aku ia oe jae hoaloha no'u, a e kahea aku ia oe me he keiki ponoi la na'u." "A ke haawi hou aku nei wau i ko'u hoomaikai no kou lokomaikai i pan?i mai la. A e hoaumoe i'o au me oe no keia po." I ka haalele ana mai o ka elemakule ia Tisia iloko o kona lumi i haawi ia aku, ua huna iho la oia i kona helehelena iloko o kona mau lima. A hala kekahi manawa loihi ma ia ano me ka pa-e leo ole alaila ku ae la oia iluna a holoholo haka-nu iho la iloko o ua keena moe nei. "A o keia iho la paha ka meahuna a kuu makuahihe i*ae ole ai e hoike mai ia'u e pili ana no kuu makuakane," wahi ana i hooho malie ae ai, i kona mau lima e puili ana me kona poo e kulou ana. "O keia iho la ke kumu o kona hoouna ana mai ia'u ianei me ka ike ole i ke ano o kiiu makuakane ame ke ano o ka auwai o'u i puka mai ai.". "O, ina no wau i lohe mua i keia mau meahuna i kahi o kuu kupunakane inoi, aole no wau e hele wale mai. Ua hapala i'o ia no kuu kino nei, aole nae he hewa. Ahe hilahila nui hoi no kuu inoa. Ke ike maopopo nei wau i ke kumu i ae ole ai kuu makuahine e ukaji mai ia'u ma keia huaka'i. Eia nae, aoie au e ae e hoahetva i kuu makuahine alii aloha. Ua ike au ua oi aku kona mau ehaeha ame kona hoomanawanui ana ia mau ehaeha a uuku mai ko'u mau hakoko no na poino i alalai mai mamua o'u." "Aka, he mea oiaio." wahi hou ana i pane ae ai iaia iho no, "ke kanikau nei au me ke kumu ole. Aohe he kahua o keia kaumaha i waie «na, i\la ka mea i hoikeia iloko o ka hokele ua ikeia au aia I o Atica nei iloko o ka ai-e ia'u. Owai ka mea nana i pepehi aku ia j Polukula? A owai hoi ka mea nana i pulumi aku ia Perifita mai • kona punana limakoko nui wale aku? Ke manaoio nei wau ina e ! ike ana ka moi o Aiiea nei i ka make i*o o keia mau kanaka i weli- | weli nui ia e koonei poe a ike hoi i lea mea nana i pepehi ia laua. e : haawi mai no auanei oia ika hoohanohano ana maluna ona. Eia l hae, aoie \ pau ka'u hana. Ua pololei ka olelo a Oreta i ka i ana | eia rio wau ke opiopio nei, a o ka hana nui hookahi a*u no keia mua i aku oia no ke ka ana i alanui no'u no kuu inoa maikai." S Me keia mau olelo i hoohala iho ai ka kaua wiwoole iloko o kona j lumi me ka hooniaopopo ole ae i ka hele ana o ka la, a hiki wale i •ka uhi ana iho o ka pouli oka po. Alaila laweia mai la nona he | wahi kukui i malamalama no kona lumi, a ma ka pukaaniani oia i j noho hou il'.o ai a hanu aku la i na ea huihui o ka po e pa kolonahe | mai ana. A hu mai la kona aloha no kona makuahine alii ame kona | kupunakane moi, alaila, haupu ae la oia i kona mau hoahele. j A hala kekahi manawa, ua waiho aku la oia iaia iho ma kahi moe no ka hooluolu ana i ka luhi o ka la i heleia r a i ke ao ana ae e waiho ana maluna o ke pakaukau ma ka lumi-aina he mau meaai i kupono no ka wa e ala ae ai i kulike ai me ko laila ano nohona. A pau ka paina ana ua hele aku la oia i ke keena moe ma kahi punee ona i haawiia mai ai. (Aole 1 pau.)