Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 4, 26 January 1906 — Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao. [ARTICLE]
Kenekuria Umi-kumamaiwa AME Kana Mau Hana Kamahao.
(Kakaula Simeon K, Nawaa.) MOKUXA XXIV. KEKAHI MAl' MEA AXO XUI O HAWAII XEI I kela \va ua iilo mai la ka mokii "Don Ouixote M i ke kuaiia i ke aupuni a hio ae la i mokukaua. rne kona niau pukimiahi he umikumamaha. I. a hoololiia ae kona inoa mahope mai a kapaia ka mokukaua "Kai. Ma ka !a 12 o Apenla. 1837. ua iawe aku la ka moi i ke kino-make o kona kaikuahme no Lahaina maluna o '"Kai." a ma keia huakai he ewalu ka nui o na mokukuna i holo pu aku. Ua waihoia aku ke kinowailua ma ka aoao o Keopuolani, ko Kamehameha 111 makuahine. Ma ka la 9 no oia mahina i ku mai ai ka moku "Marv Frazier n mai Bosetona mai me na kumu misionari, a o huakai i hoouna nui ia mai ai na kumu. KA HOI HOU AXA MAI O BACHELOT AME SHORT.— L a hiki hou mai la kakou i ka lua o na manawa i hoomaka hou ai na paonioni ana ma ka hoomana. Ua kau mai la o Rev. Bachelot ame Short maluna o "Clementine, M he moku Pelekane i onaia e Mr. Jules Dudoit, he haole e noho ana ma Honolulu, mai Sana Babara mai, a hoea mai la maanei ma ka la 17 o Apenla, 1837. Oiai e kaawale ana ka Moi ame Kinau mai Honolulu aku. ua kauoha aku la o: Kekuanaoa i ke kapena ame ka ona o ua moku la e hoihoi hou i na ka- j huna Kakolikā iluna o ka moku, a hoole mai la laua. Ma ka la 19 | ua waiho aku la oia i ke kauoha i na kahuna e hoi aku iluna o ka moku, a ua aponoia keia hana a Kekuanaoa e ka Moi ame Kinau, a hoole mai la keia mau kahuna. Mahope o na hoao ikaika ana ame na kukakuka ana me ka holoP°no ole, a i ka moku e hoomakaukau ana e holo, ua hooko aku la 0 Kekuanaoa i kana kauoha i hoopuka ai ma ka la 20 o Mei, a hoo- ; kauia aku la ua mau kahuna la iiuna o ka moku me ka limanui ole. i Alaila, kauoha aku 1 a o Mr. Dudoit i na iuina e lele iuka o ka aina. huki iho la i ka hae o ka moku ilalo, a lawe aku la imua o Charlton, ke Kanikela Pelekane. a nana i puhi ae i ua hae la i ke ahi iwaho o ke alanui. Alaila, hoohalahala aku la ua haole la imua o Charlton, e hooiaio ana ua hopuia kona mau luina e ke Aupuni Hawaii, a hooko ae la oia i kana koi poho o $50.000. Ua waiho pu ae la 110 hoi'ko Amerika Kanikela he koi poho.mia ka aoao o Mr. \V. French, i ke Aupuni Hawaii, ka haole hoi nana i hoolimalima i ua moku la. KE KU ANA MAI O NA MOKU "SULPHUR" AME "VEXUS. ,! " —Ma ka la 7 o lulai, 1837, ua ku ma ' a ka mokukaua Pelekane "Siilphiir.'' Kapena Edward Belcher, ma Honolulu nei mai San Blas mai. a ma ka la 10 lioea mai la ka moku Farani Venus, Kapena Du Petit Thouars. mai Kalao mai. Ua hookomo koke ae la laua i ka laua mau koi no ka hookuu ana a'e i na kahuna Kakolika e paa ana iluna o "eiemenline/' O keia mau kapena elua ame na kanikela elua. o iakou ka i hele a'e e luii me Kinau ma Kauila Hale 1 ka auwina o ka la 10, a malaila i malamaia ai na kukakuka ana me ka ikaika o na olelo. Ma keia hui ana i haalele ai o Kapena Belcher i kona kulana keonimana, a wiliwili aku la oia i kana puupuu imua o Kinau. I ka hala ana aku o keia kapena keonimana ole ame kona mau hoa. ua hoi aku la o Chariton a hoike aku la ia Kinau ua panikuia ke awa o Honolulu, a aole hoi e aeia kekahi moku e haalele iho i ke awa, koe wale no kahi moku "Clementine" i hoopaaia ai na kahuna. Mahope o ka ninau ana o Kinau i ka manao o keia hana, ua pane | aku la oia: <4 0 ko'u moku kekahi e holo ana." Alaila pane aku la o Charlton • "Aole: e kipoka koke.ia no kou moku ke hana aku pela. Ina he makemake kou e kakau leta aku i ka moi, ua liiki no i kou j elele ke holo aku maluna o ko makou moku me ka leta." Hoole ; loa ak.it ia o Kinau. "Aole," wahi ana, "e holo ana no ko'll moku. M ! He mea oiaio ua holo i'o aku no ua moku la me ka hoopilikia ole ia. L'a hoounaia aku la kekahi pualikoa o na marina noluna o "Clementine" no ka hookuu ana a'e i na kahuna. a mahope iho i ala-
ai kapena e- keia maku ina kahuna «o ko laua home ka a:na i'a huki in a'e. kn hae Pelekane maluna • ta as:: Sn ua 1« e kn 1 ka moi tna La'"zr:2. .•> ?r.?i h r::o: ?r.a ka la 20 nir'-:na o ka mokukaua ; "Ka;." « e r r«t: ana Kek.il? i tna;; wna r.\c ra ukali o ka mo;. , \ 'a a'e ::n aku 'a ka i fr,ar.T\va no keia r.iau kapena e hui ai r:e ia» a a'e la he kukakuka r»na no kekahi mai *awa loihi. Ua hoa>tv k 2 like a*e keia mau kapena \ ke alaheie a ka moi i hawe ai. aka ni e na ae a'e no laua i ko ka moi n:au kuieana malalo 0 na kanawa? iahui. Hoko o keia aha i hoohaahaaia ai o Rev. H. r.inainu e kekahi o aliikoa o na aina-e. nolaila. ua kaa a'e ir.a ka aoao o na 'hi ka malama ana i kona ola. I mea e p:ui ai keīa like oie. ua ae a*e la o Kapena Du Petit T::ouar> e kakauinoa i kekahi o»e!o hoopaa ma ko M. Bachelot aoao, a ma ua oielo hoopaa sa ua oleloia "e haalele koke iho no o M. nac!;e!ot h Hawaii nei i ka manawa no e loaa ai iaia he moku a e hoio aku no Lima. \*aiparai<o. a i ole ma kekahi wahi okoa a"e paha, a iaia e roho ana tr.a ka aina nei aoie loa oia e haioielo a a'o aku paha." Ua kakau:r<oa iho no hoi o Kapena Belcher he palapaia iioopaa.no o keia a f ;o 110 Mr. Short, a kakauinoa iho la no hoi ka moi i kekahi pa'apala e ae ana i ua mau kahuna la e noho iho me ka hoopilikia olt ia a hiki i ko laua manawa e haalele iho ai i ka aina nei. Ma kekahi hui kuka liou ana o keia mau kapena me ka moi, ua kakauinoa iho la ka moi i kekahi aeiike me Kapena Du Petit Thouars, e haawi ana hoi i ka pono kaulike i na makaainana Farani e noho ana maanei elike me ka loaa ana i na makaainana o na lahui e a'e. Ma ka la 24 haalele like iho la keia mau moku i ke awa me ke kipu aloha ole mawaena o laua me ka papu aina. KA'HIKI ANA MAI O MAIC»RET AME MURPHV.—O keia ke kolu o na manawa i aia hou mai ai na paio hoomana ana. Ma ka la 2 o Ncvemaba, 1837. ku mai la ka moku "Europa, M Kapena Shaw, mai Valparaiso mai. a maluna o ua moku la o Rev. L. ID. Maigret ame Mr. J. C. Murphy. Mamua oka haalele ana aku ! o ka moku ia \"alparaiso, ua koi mua aku o Mr. H. Skinner, ka mea nona ua moku la. i keia mau ohua e hoopaa ia laua iho malalo o kekahi bona, aole laua e lele ma Hawaii nei a hiki i ka loaa ana aku ia laua he ae ana mai ka moi aku. I ke ku ana mai o ka moku ua hoopaa aku la o Kinau t ke kapena o ua moku la malalo o kekahi hona o umi kaukani eiala aoie e ; hookuu mai i keia mau ohua ana no ka aina nei. He ekolu mau ka--1 naka Kile i mahuka mai i aeia aku e lele mai. Ua malama ia a'e he mau kukai ana mawaena o ka mana aupuni ame.Mr. Maigret. a ua hoike a'e keia kahuna o kona nianao wale no oia ka noho ana iho maanei a hiki i ka ioaa ana o ka moku aku iaia no ka Paeaina o Makuisa.' Ua hoole loa aku la no na'e ke aununi i kona lele mai i ka nina, aia waie no a hoopaa aku o Mr. Duhoit i kekahi huina dala kupono e hooia ana i ko Mr. Maiqret haalele iho i ka aina ika wa kupono. Ua aeia aku o Mr. >Turnhy lele mai ika aina mamuli.o ka hooia ana aku a ke Kanikela Pelekane aole oia he kahuna. Mahope inai kuai iho ia o Mr. Maigret i kekahi mokukuna ma ka inoa o "Honolulu," no $3000, a holo aku la maluna o ua moku la 110 ka Paeaina Maikonisia ma ka la 23. Ua kau pn aku o M. Bachelot me ia, me kona kino nawaliwali: eia na'e aole oia i pohala a'e a make oia ma ka moana, a kanuia oia ma ka mokupuni o Ponope, kahi hoi a Mr. Maigrol i noho iho ai no kekahi manawa. I\A HOOMAAUIA ANA O NA KAKOLIKA.—-Ma ka la 18 o Dekemaba, 1837, ua kuahaua a'e ia ka moi ame 'lii i kekahi kanawai koikoi e kapae ana i ka hoomana Kakolika. a ma ia ano ua papaia ke a'o ana ma ia hoemana ame ka. hoounaia ana mai o na kuniu misionari. Iloko o keia mau makahiki oka inaina ame ka hoomaauia o na Kakolika, ua hoala hou ia mai na hana hoopilikia i na kanaka Hawa«i i huli ma ia hoomana. A hiki wale i ka 1835 a me na manawa 'like ole iloko o na makahiki ekolu mahope mai, aneane 1 he kanakolu j)oe i hoohanaia ma ka iia"a oolea, a he hapa uuku hoi e hana ana iloko o ka papu. L'a komo akeakea a'e no na makaainana o na aina-e, i luiipu no • hoi me na kumu misionari. i keia mau hana a ke aupuni, a i Sepa- ; temaba, 1838. ua kakau aku la o Kinau i kana pane ia Kapena Eliot • o ka mokukaua Pelekane "Fly." a maioko o ua pane la keia mau huaoleio: "Heaha ka makou e hana aku ai ? K hoi'hou.anei makou i ka hoomana ana i na kii ame ka hookahe koko?" (Aole i pan.l