Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 6, 9 February 1906 — Page 5

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, H. T., POALIMA, FEBERUARI 9, 1906

 

ALMANAKA O 1906

 

            Mahina Piha Feberuari 9.  E puka ana ka la i Feberuari 8 ma ka hora, 6:34; Feberuari 10 ame 11, hora 6:33.  E napoo ana ka la i Fberuari 9, ma ka hora 5:55; Feberuari 10 ame 11, hora 5:56.

            O ke Kai Pii ma Kahului ame Hilo e pii ana he hookahi hora mamua o ko Honolulu.

 

KAI PII.

 

            O na kai pii e hoomaka ana mai Feberuari 9 a hiki i ka la 11.  penei no ia: Poalima.  Feb. 9, hora 3:54 a. m.: hora 4:06 p. m.; Sabati. Feb. 11, hora 5:07 a. m.; 5:54 p. m.

 

KAI EMI.

 

            O na kai emi mai Feberuari 9 a hiki i Feberuari 11, penei no ia:

            Poalima, Feb. 9, hora 9:42 p. m.: 10:46 a. m.; Poaono, Feb. 10, hora 11:16 a. m.: 10:29 p. m.; Sabati, Feb. 11, hora 11:49 a. m.; 11:21 p. m.

 

ALEMANAKA O KAELO, 1906.

 

La. 1. – Olekukolu.

 “  2. – Olekaupau.

 “  3. – Huna.

 “  4. – Mohalu.

 “  5. – Hua.               } Kapu Hua

 “  6. – Akua.             } Kapu Hua

 “  7. – Hoku.

 “  8. – Mahealani.

 “  9. – Kulu.

 “  10. – Laaukukahi  } Kapu Kanaloa

 “  11. – Laaukulua.   } Kapu Kanaloa

 “  12. – Laaupau.

 “  13. – Olekukahi.

 “  14. – Olekulua.

 “  15. – Olepau.

 “  16. – Kaloakukahi

 “  17. – Kaloakulua

 “  18. – Kaloapau.

 “  19. – Kane.            } Kapu Kane

 “  20. – Lono.            } Kapu Kane

 “  21. – Mauli.

 “  22. – Muku.

 “  23. – Hilo.

 “  24. – Hoaka.

 “  25. – Kukahi.

 “  26. – Kulua.

 “  27. – Kukolu.

 “  28. – Kupau.

 

Nuhou Kuwaho.

(Mai ka aoao 1 mai.)

 

      Ma kekahi lono telegarapa o ka auwina la e ka la 3 nei ua hoikeia a’e ka ae lokahi ana o na Demokarata e ku-e i ke apono ana i ke kuikahi m San Domingo, a oiai no na’e aole no i hoike maopopo loa ia mai, me he mea la o keia aelike he hopena ia o ka ahakuka I malamaia.

      Ma ka lono telegarapa hoi o kekahi la mai ua oleloia he eha balota i koe i makemakeia no ka hooholo ana i ua kuikahi nei. a ua kalele aku na manaolana e loaa mai ia eha main a Demokarata mai. a oiai ua aelike a’e na Demokarata e ku-e ana ia mea. nolaila, ma na hiohiona ua hiki ke ikeia aku e haule ana ka aoao o ka Peresidena iloko o ka Ahaolelo ma kia ninau.

      Ua kohoia oia i Senatoa mai Kolorado a’e mamuli o ka hui ana o na Demokarata.  Repubalika Dala Keokeo ame na Makaainana ma ke kau koho o 1901. a mamua aku hoi oia manawa ua noho mua no oia iloko o ka Ahaolelo Nui, a ua paa hoi i kekahi mau oihana kiekie, a i kona manawa i komo ai ma ka oihana ua hoike a’e oia e komo ana oia iloko o ka ahakuka Demokarata.

      Iloko o kana mau lawelawe kalaiaina ana aole loa oia i huipu me na Repubalika, eia na’e ua komo kokua a’e no oia ma ka hooikaika ana ia Kolorado e lilo no Weaver e ku-e ana hoi ia Grover Kilivilana.  Oia kekahi o na kanaka mai kinohi loa mai i hooikaika i ke kakoo ana ma ka aoao kalaiaina Dala Keokeo.

 

KE NOONOO NEI NO KA PONO O AMERIKA MA KINA.

 

      Wasinetona, Feb. 6. – Ua apono aku nei o Kakauolelo Metcalf o ka Oihana Kalepa ame Limahana i ka hoike a ke komisina i hookohuia no ka hooponopono ana i na rula o ka ae ana aku i na Pake e komo iloko o Amerika Huipuia.  O ka lawelawe huli a ninaninau ana a Bergillon I na Pake e noi ana e ae ia aku e komo iloko o Amerika, e hoopau ia a’e ana, a e lawelaweia aku ana me ka maikai na Pake e hoea mai ana i keia aine.  Ke manaoia nei o keia hoololi no ka hooko ana aku i ke kanawai ka mea nana e hoopau a’e i na hana ku-e i ko Amerika waiwai komo aku ma Kina.

            Mai ka manawa i hoomaka ai na hana ku-e i ko Amerika mau waiwai komo aku iloko o Kina, a laha a’e hoi na manao pihoihoi e pili ana i ka pilikia o na launa kalepa ana o Amerika ma ia aupuni, mai ia manawa mai ka huli ana o ka mana lawelawe aupuni ma Amerika i na alahele e hiki ai ke hoomaalili aku i ka inaina o na Pake ma ka hoololi ana ame ka hoopau ana i kekahi mau mea e hookapu ana i na Pake.  Ua hoomaopopo loa ia no hoi ua hiki ole maoli no ke hoano hou ia ua kanawai hookapu nei, mamuli o ke ku-e o na uniona ma Amerika, nolaila i laweia mai ai ka noonoo ana maluna o ke kanwai e hoomana loa ana i ua kanawai hookapu nei.

 

KE KUKAKUKA NEI O KINA ME RUSIA.

 

            PEKINA. Feb. 6. – Eia na elele o na Rukini amen a Pak eke noonoo nei i kekahi kuikahi i ano like aku me ke kuikahi i hanaia mawaena o Kina ame Iapana.  Aia iloko o keia aelike hou e komo ana na mea pili i na lua maina, na alahao amen a lawelawe kapepa ana.

 

MA’I LOA O LUNAMAKAAINANA HEPBURN

 

            WASINETONA, Feb. 6. – Eia o Lunamakaainana Hepburn ke waiho ma’I koikoi nei.

            O Luanamakaainana William P. Hepburn o ka Apana Ewalu o Iowa, aole ia he malihini I kekahi poe o Honolulu nei.  I keia kau wela aku nei ua hiki mai la oia maanei me kana wahine, a noho hoi maanei no kekahi manawa, me ka laua kaikamahin, ka wahine a Mr. R. H. Chamberlain, ka Lunaohi Dala Federala maanei.

            O Mr. Hepburn kekahi o na alakai o ka aoao Repubalika iloko o ka Ahaolelo Nui.  O keia kau ana e noho nei o ia ka umi o na kau i nohoia e ia ma ia hale hanohano, a oia no hoi ka Lunahoomalu o ke Komike o na Aina E, a ke kau nei oia maluna o kekahi kulana kiekie iloko o kona aoao kalaiaina.  Ua hanauia oia i ka makahiki 1833, nolaila, eia oia i ke kanahikukumamakolu o kona mau makahiki o ke ola ana.

 

KA NINAU HOOKAPU WAIWAI AMERIKA MA KINA.

           

WASINETONA, Feb. 7. – Ua hooholo ae nei ka Aha Senate he olelo hooholo no ka huli pono ana i ka hookapu waiwai a na Pake.

           

LADANA, Feb. 7. – O na lono e loaa mai nei maanei ke hoike mai nei i ka laha nui ana o na manao ku-e i na lahui e.

           

            Ma na hiohiona e ikeia nei ma keia hana a na Pake eia lakou ke nee aku nei i kahi e ala ae ai na mana nui a lawelawe limanui aku me na meakaua, no ka malama ana i na pono o na makaainana o na lahui e e noho nei ma Kina.  Ma ke kaua mawaena o Rusia ame Iapana ua ike ae na Pake i ke ano o ka lawelawe kaua ana o Europa a na ia ike i hookomo aku iloko o lakou i na noonoo ana, he mea makehewa ka lawe ana mai i ko Europa hookele kaua ana, a ua imi koke ae la i na lawelawe kaua ana a Amerika, a ua ala ikaika mai ko na Pake makee i ko lakou aina.  Ma na ike hou e hoea mai nei, eia ko Kina pualikoa ke hoomahuahua ia nei, a e hooliloia ana he $600,000,000 no na lilo lakokaua.  Ina he oiaio keia mau lono, alaila, ua loaa io mai no he mea nana mana nui e ae e makaala ai no lakou iho.

 

Ka Kakou Mea i Ike ai.

 

            O ke keneturia i kaa hope aku nei, oia kekahi o na keneturia kupaianaha loa i ikeia mai ka hookumu ana a hiki i heia manawa.

            No ka like aku o keia keneturia me ia, na ke au o ka manawa e hoike mai ia mea.  O ka holomua o na hana e pili ana i ka holo ame ke pale ana aku i ka ma’i, oia ka mea i oi ae mamua o na mea apau.  I keia wa, aohe iaha ae o na ma’I ahulau a puni kea o holookoa ua maopopo i na kanaka ke ano o ke umi ana i keia mau kupueu ino i ko lakou manawa e hanau ae ai.

            No na mea hoi e pili ana i na ma’i kumau a puni ka honua, na ano ma’i hoi nana e luku nei na kanaka a oi aku mamua o ka luku puka manawa a ke kolera, hepela, a i ole, o ka bubonika paha, ua hiki loa ia kakou ke hoonalu ia lakou, a he iwakalua-kumamalima wale anei no, aohe i moeuhane ia e hiki ana ke hanaia keia mea.  Ma keia papainoa, ua komo ka ma’i Scrofula, Anemia, a Garipa, Ma’i Wela ame ke Anu, na Ma’i o ka Puu, Akemama, Opu ame na Naau ame na Ma’i Emi pu o na ano apau.  Maluna ae o na ma’i apau e hoopilikia nei i na lahuikanaka, o ka laau lapaau pookeia i loaa ma ka imi ana ma na hana a ke akamai e pili ana i na laau lapaau, oia no ka.

 

WAMPOLE’S PREPARATIONS

 

            Ua like ka momona o keia laau me ka hone meli, a ua loaa iaia na mea hoonoono ai maikai i loaa i ka Aila Cod Maemae, i hanaia e makou mai ke akepaa mai o ka i’a cod hou loa, a i huiia me ke Compound Syrup of Hypophosphites ame ka Extract of Malt ame Wild Cherry.  He kamahao kona mana hooikaika kino i hana mau ka nohona a ka ma’i aohe mea e like ai.  Aohe e pahu’a kana mau hana no ka hookomo hou ana mai i ka oolea iloko o ke kino nawaliwali, a he laau hoi no ka papa ekahi o na laau no na ma’i emi pu ma’i o ke kino.  He puuhonua keia no ka poe i loaa ole ka pono mai ka lawe ana i kekahi mau laau e ae; ua hiki ke koko ke hoomaemaeia, a e kaupale aku hoi i na anoano o ka ma’i mai ke kino aku.  Aole e pahu’a na hana.  E hoao, oia ka mea nana e hooia mai.  Na ka omole mua e hooia mai.  Loaa ka pono i ka lawe mua ana.  E kii i ka mea pololei.  Ke kuaiia nei e ka poe kuai laau maanei ame na wahi e ae a puni ke ao nei.

            Ma ka Poalua iho nei I ku ae ai kela haole pepehi keiki o Waialua, Frank Johnson, imua o ka Aha a Lunakanawai Lindsay, a na kona loio, S. B. Kingsbury i hoike ae imua o ka Aha, aole i hewa ka mea i hoopiiia.  Ma ka hoomoe ana o ka aha i ka hihia, ua maopopo loa e ala koke mai ana ka hoolohe ana i kona hihia ma keia mua koke iho.

 

Liela Ponquet.

(Hoomauia.)

 

NOHO HOOKAHI MA KEKAHI AILANA O KA PAKIPIKA.

 

            O keia lilo ana o ua kaikamahine la i ke kai, o ia ka hookahua mua loa ia ana o kona ola kamahao i ikeia ma keia moolelo.  O kana mea wale no i hoomanao ai o ia kona paio me na hooikaika ana e hoopakele a’e iaia, a mahope o kona kupaka ana no kekahi manawa, ua pau a’e la kona ike.  Aole oia i maopopo i ka loihi o kona manawa i paialewaia ai e na ale o ka moana; aka aole no paha i loihi loa.  O ka hapai ana o ka nalu iaia a i ka aku iluna o ke one, o ia ka mea nana i hoala a’e i kona noonoo.  Hoomaopopo iho la oia i ke ko hou ana o ka nalu iaia iwaho, a me ia wahi hoomaopopo iloko ona i hooikaikai hou a’e ai oia e kau iluna o ka aina, alaila waiho aku la oia maluna o kahi maloo ua paupauaho a ua maluhiluhi hoi.

            Iaia i ala a’e ai ua poeleele; eia na’e ike iho la oia i ka pumehana o kekahi mea maluna o kona helehelena, a i kona ala ana a’e me ka hikilele ike a’e la oia o Mona, kana liona punahele, ke palu iho ana iaia.  O ua liona la kekahi o na holoholona keaka o ua hui keaka la a Ponquet, a oia kekahi i hoopaeia e ka nalu maluna o ua wahi ailana la, eia na’e ua eha kekahi o kona mau wawae, a o keia liona ame ke kaikamahine na mea ola iluna o ua wahi ailana la.  Ia po moe pu iho la laua.

            O keia ka po mua o na la he 553 a ua kaikamahine la i noho ai ma keia ailana.  Ia manawa aole i maopopo ia Liela kona wahi e noho nei, a hiki wale i kona manawa i hoopakeleia ai.  Aia keia wahi ailana ma ka akau o ka aekai o Bellona, e nana ana i ka mokupuni o Chesterfield, a mai ka huli hema o ua wahi ailana la i noho ai o Liela, i hiki iaia ke ike aku i na lau o na kumu niu o kekahi ailana okoa aku.

 

HANA I KONA WAHI O-PU MALUMALU

 

            I kekahi la a’e kaapuni a’e la ua wahi kaikamahine nei i kona ailana, a mamua o ka piha ana o ka hora hockani hoomaopopo iho la oia i na pilikia e hoopuni ana iaia; aka manaolana loa iho la no oia, e loaa mai ana oia i ka waapa o ko lakou moku, no ka mea koho wale iho la no oia, malia paha ua pae aku ua waapa la ma kahi mokupuni ma ka hema ona.  Iaia i kaapuni ai i kona wahi ailana loaa aku la iaia na wahi apana papa i lilo mai ka moku mai o lakou, he mau wahi koena kaula likini o ka moku, he pahu moa i piha i na moa make, he mau wahi apana pea i weluwelu ame elua tini palena, o keia wale no na wahi mea i loaa aku i ua kaikamahine la ma kahakai, a o keia mau mea apau kana i huki mai ai a kau i kula ma kahi e loaa ole mai ai i na nalu e poi mai ana.

            O kana hana mua loa i hana’I, o ia no ke kukulu ana i kekahi wahi apana laau loihi i pae mai i ka aine, a maluna o ua wahi apana laau la i kau a’e ai oia i ka hoailona poino.

            Mahope o keia huli aku la oia i wahi nona e kukulu ai i kona wahi o-pu malumalu ma ka aoao huli makani, kahi hoi e ulu ana na kumu niu ma ka’e o kekahi wahi luawai uuku.  No kekahi mau la kona eli ana i ka lepo me kona mau lima ame kekahi wahi apana laau uuku, e hoopuupuu ana hoi ma kela ame keia aoao o ka hale i ka lepo i huipuia e ia me na pohaku, a ma ka aoao maloko o na paia ua kukulu a’e la oia i na wahi apana laau i loaa iaia.  Maluna iho o keia mau paia lepo i hohola iho ai oia i ka apana pea nui i loaa iaia, a o keia kona home i noho pu ai me kana liona, a o kahi hoi ana i hoakoakoa a’e i na mea apau e loaa ana iaia.

(Aole i pau.)

 

Na Kaumaha o na Wahine.

 

HE MEA PAAKIKI I KEKAHI WAHINE O HONOLULU NEI E KUILUNA A HOLOHOLO I KA MANAWA E EHA MAU ANA KONA KUA.

 

            I ka manawa e eha ai ke kua o ka wahine,

            Iaia hoi e uwe ana i kea o ame ka po;

            A i ole maluhiluhi paha oia;

            Hiki ole ke kulou iho me ka loaa ole o ka eha.

            I ka manawa hoi o ka mimi paa.

            A haupuupu a uluku kona noonoo,

            He mea paakiki ka hooikaika ana ae.

            Aole e ola maikai aia wale no a maikai na puupaa.

            O ka laau Doan’s Backache Kidney Pills ka mea nana e hoola i keia mau mea.

            Hoola i na puupaa a malama hoi me ka maikai.

            Ua hooiaio ko Honolulu nei hoike no ia mea.

            O kahi noho o Mrs. N. Joseph aia ma ke kihi o na alanui Liliha ame Moi.

            Wahi ana: “No ehiku mahina i eha ai ko’u kua a e loaa ana hoi i kela ame keia, wa i kea nu ame ka lia o ke kino.  He maikai ole maoli no ko’u ola ana, a nolaila, ua kuko nui loa au e loaa ona laau e loaa ai ia’u kahi oluolu.  Ua loaa io ia’u ka’u mea i makemake ai ma na Huaale a Doan.  Kuai aku la wau ma ka halekuai laau o Hollister ma a ua hauoli loa au i ka hoike ana aku, aole wale no i haawi mai ia’u keia mau huaale, he maha aka he ola loa maoli no; a no ia mea aole o’u wahi kanalua iki ma ka hoomaikeike aku ia mea, oia hoi i ola au i na HUAALE A DOAN N OKE KUAHANEENEE AME PUUPAA.  He laau maikai keia no na ma’i puupaa.”

            He kuaiia  na huaale a Doan no ke kuahaneenee ame puupaa e ka poe kuai laau lapaau apau, he kanalima keneta no ke poho hookahi a he eono poho no $2.50.  E hoounaia aku no maloko o na Eke Leta e Hollister Drug Co., Honolulu, na agena kuai nui no ko Hawaii Paeaina, ke loaa mai ke kumukuai.

 

LAWE IA HAOLE I KONA OLA.

 

Ma ke ahiahi o ka Poakahi nei, iloko o kekahi hale mahope iho o ka hale inu-rama Iwilei i lawe ae ai o Geo. Reese, o ka mokuahi Amerika Iroquois, i kona ola ma ke ki ana i kona poo me ka pu a make loa, a ma ka hoikeia ana ae o ka lawe ola i ka Oihana Makai ua eleu koke aku la ka Hope-Lunamakai Vida i kahi o ka hana weiliweli i lawelaweia.

            I ka hoea ana aku o ka makai ua loaa aku he puulu kanaka nui e mumulu ana mawaho a e nune nui ana i keia lawe ola o ka po, ia Reese e waiho ana iloko o kekahi wahi rumi uuku o kekahi hale i hamo-puna puniia mahope o ka haie inu-rama i hoike mua ia ae nei.  ua loaa aku oia e waiho make ana me kona lolo i leleliilii ma ka ikaika o ka pu ana I ki ai iaia.

            A e kau ana no hoi iluna o kona kino ka pu ana i ki ai i nakiiia nae kona lawe me ke kaula, o kea no hoi o ka hoohana ana i ka pu i mea nona e make ai.

            A o ka mea nana i ume nui i ke kanaka e hana i keia hana weliweli pili no ia i ka wahine am eke ake ona rama.  Ua noho pu o Mr. Reese me kana wahine mare, he Poko Riko, iloko o ia hale.  He akahi ae nei makahiki o ko laua noho maie ana, aka, aole i ku i ka lokahi loa ame ka moekahi.

            Ua oleloia, ua hookikina aku o Reese i kana wahin e komo iloko o na hana hilahila, a ke loaa ole mai ked ala mai kana wahine aku, oia no ka manawa e palukuia ai me na manapa’i.  A no ka inoino loa o na hana e hiki ole ai ke hoomanawanui ua hookomo aku la ua wahine nei i kana hoopii oki ma ke kakahiaka o ka Poakahi, ka la o ka lawe ola.

            A ia po, ma ka hora ewalu, ua hoi mai la o Rees ea noi mai ia i kana wahine e haawi aku i dala nana, a i ka loaa ana aku he hapalua ua hele aku la oia e inu a aole no hoi i liuliu, hoi hou mai la oia i ka hale.  Ia manawa koke no i unuhi ae ai ke kane i ka pu, a no ka maka’u o ka wahine ame kekahi hoaloha o ka wahine e noho pu ana, ua holo aku la laua iwaho o ka wale, a aole no hoi i puka pono aku iwaho, o ke kani koke ae la no ia o ka pu a o ke kani ana no hoi ia i make ai ke kanaka lawe ola.

            He haole o Reese ma kahi o 35 makahiki a he ano maikai no kona hana maluna o ka moku Amerika aka, o ka inu-rama ka mea i hoolio iaia a kaa malalo iho o ke kulana keonimana a poholo loa ilalo loa o ka palena haahaa loa e hiki i ke kanaka ke iho e pau ai kea no kanaka maoli.  He kanaka aloha oia i kana wahine, aka, ua oi loa aku kona aloha i ka rama.

 

LIULIU-E I MAU KEENA NO KA AHA SENATE

 

            O keia kekahi o na ninau ano nui o ke Kakauolelo Teritori Atkinson e noonoo ai ma ka manawa ona e noho ae ai ma ke kianoa no ka Teritori oia no ka hoomaopopo ana i ke keena o ka Aha Senate, ma ka hoololi ana i kekahi mau keena oihana aupuni o ka Hale Manahooko, no ka hookuene pono ana ae i loaa ai i keena mau no ia Aha.

            O na hoolala wale ana no i noonooia ae oia no ka hoihoi ana aku i ke Keena o ka Oihana o na Hana Hou o ke Aupuni ma ka hale lalo loa o ka Hale Manahooko, no ka mea, he nui kahi kaawale o ia wahi e lawa ai ka makemake o keia oihana.

            A i ka manawa e neeu aku ai oia, oia no ke kaawale ana ae o ko ua oihana la e nohoia nei eia (Oihana o na Hana Hou) ma ka papahele ekahi ma ka aoao Ewa o ka holo nui, mauka iho o ke Keena Puuku, a o ia keena nui e hookaawaleia ia no ka Aha Senate, a i keena mau hoi nona.

            A ke holopono keia mau anoi ana, alaila, emau ana no ke Kakauolelo Teritori ma kona keena mau, oia ke keena mauka iho o ke Keena Kiaaina ma ka papahele elua, a aole hoi e kiola hou ia oia iloko o kahi rumi-pahu ma ka lanai e like me ia mamua iho nei.

           

$98,000 NO KA WAIHONA PUUKU I LOAA MAI.

 

            O ka uku mua ana ia o na bona hou i hoea mai ai i Honolulu nei i ka Poakahi nei ua ukuia ae iloko o ka Waihona Puuku o ka Teritori ma ka aoao o ka poe kuai o na bona, ka Kuontze Bros., o Nu Ioka, ma o ka Banako o Bihopa la.  Ua hoea mai ke daia ma ke kelekalama mua a o ia huina oia no ka uku ana ae no ka akahi haneli kaukani dala mua ka waiwaiio o na bona, o ka uku mua ana e laweia no ia e ka poe kuai bona ma ka apono ana la o na luna aupuni o ka Teritori.

            O ka huina dala I ukuia ae iloko o ka Waihona Puuku Teritori ua oi iki aku maluna o $98,000 a oia no hoi ka uku ana no ka waiwaiio o na bona o hookahi haneli kaukani dala me na ukupanee i pakuiia mahope iho o ka hoolawe ana i na hoolio o ka hooiliia ana mai e ke dala mai Nu Ioka mai a i Honolulu nei.

            A i ka manawa koke no i loaa mai ai o keia huina dala nui ua hoike koke aku la ka Hope-Puupu i ka Lunahoia o ka Teritori, oiai, aia no o Puuku Campbell i Amerika, a ia manawa koke no hoi i haawi mai ai ka Lunahooia i kona apono ana i ka aelike o $28,000 i hanaia me Ulakoheo Hou no ke kukulu ana i ka luawai o Nuuanu.

            He aelike keia I paaia e ka Lunahooia no kekahi manawa mamuli o ka nele i ka mea hoopaa ole, a i ka hiki ana mai o ke dala oia no ka wa i hookoia aku ai ia hana nui.

 

E HOOLOHE HOU MAI!

  

            Oiai ua kalahea aku au ma ka helu i hala o ke Kuokoa no ka Hoike Hui o na Ahahui Hooikaika o ka Apana o Maui Hikina ma ka luakini o Kipahulu, aole i hai maopopoia aku ka la mamuli o ka loloiahili o ka hana a ke Komite Hoeueu o na Elakesia o Maui, a oiai e noho ana ia aha ma ka la 19 o Maraki, A. D. 1906, a o ke Sabati, la 25 o Maraki, 1906, ma ka auwina la e malamaia ai na hana hoike o na Ahahui Hooikaika e like me ka mea i hoolaha mua ia.

            Owau iho no, ka oukou kauwa.

PETER N. NAHOKUOLUNA.

Paia, Maui, Ianuari 27, 1906.

 

LAAUILINONABEBE

O Kana Paa ame Kana Lauaha kekahi mea ana nui loa a na Makuahine e neenee nui ai

 

            UA HANAUIA KELA A ME KEIA KEIKI ILOKO O KA HONUA NEI me ke ewe o na mai legulegu e ulu mai ana iloko o ka ili, ke poo a e lilo ana hoi ke koko ia wa i mea nui loa no ka panee ana i keia popilikia, a pela ilil ai na i mea nui loa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o kela a me keia mea oohia i ka nail ana a na ma’I lehulehu.  Aole keia mea i hookaumaha ia me kekahi ano e ae aka, mamuli no o la hoopalalehaia ana e ka mea i kupono e malama a makaala i keia poino.  Nolaila, ua lili i kumuhana na keia ame keia makuahine maikai e makaala mau ai i ka lakou mau keiki e loohia ana i na popilikia lehulehu e ulu mai ana o amuli o ke koko ino, e hookamaaina mau lakou me na mea a pa ue hiki a ke pale aku i keia mau popilikia lehulehu, i mea hoi e loaa ai ke ola mailai, malalo o na lapaau noeau ana me ka hikiwawe me ke ola loa no hoi.

            Ua olelo ia o k aauau me ka wai ku mehana a me ke KOPA CUTIKURA no ka hoomaemae ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahi mau ino e ae a pela hoi no ka unahi-pii, a pela hoi, ina ka e kapili malie i ka Aila Hamo CUTIKURA no ka hooki koke ana i ka maneo o ka ili, ka eeke ane manene o ka ili ame ka pehu, a pela hoi no ka hoomalielie ana i ka hu’I a me ka hoola ana i na palapu, a mahope aku oia wa, ina ka e inu i ka Laau Hoohainu CUTIKURA, oia wale ae la no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki liilii i na wa apau e hoomaka mai ai, a ina no ua loaa mua, ne mea pau wale no ia i keia mau laau ae la, ke malama pono ia na kuhikuhi.  Ma keia hana ana pela, e loaa ai i ne makuahine hoomanawanui ka maha a me k oluolu o ka naau, a he mea no hoi ia no lakou e hookaumaha ole ia ai i na wa a pau.  Ua hooiaia keia mauhaawina pomaikai ma na home lehulehu a puni ka aina.

            Mamuli o ka momona, ka maemae ame ka hikiwawe o ke ola o keia laau, i makemake nui ia ai e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona waiwai nui ma kea no hoola, a pela no hoi i hilinoi nui ia ai kona waiwai no ka hoopakele ana i ka luhi a me ke kaumana o na makua lehulehu ma na wahi a pau, a pela no i malama nui ia ai maloko o na home.

HE HOOLA MAOPOPO NO NA MA’I MALOKO A MAWAHO O KE KNO.

            Oia hoi ke KOPA CUTICURA e hoomaemae ai i ka ili a me ke kepia e ke poo a hoowaliwali i ka alualu, o ka AILA CUTICURA HAMO no ka hoopau koke i ka maneo a hooluolu a hoola, a me ke CUTICURA RESOLVENT no ka hooluolu a hoomaemae ana i ke koko.  Ke kuaiia nei ma na wahi a pau o ka honua nei.  Keena Kuai ma Auseteralia, R. Towns & Co., Sydney, N. R. W. Keena ma Aferika Hema, Lamron Ltd., Cape Town.  “I loaa ai ka ili pahee maikai, ka lauoho a me na lima.”  POTTER DRUNG AND CHEM COMP., Boston, U. S. A., na Ona o na laau CUTICURA a pau loa.

 

HOOPAKELEIA MAHOPE O KA HAUNAELE ANA O NA LUINA.

NU IOKA. Ianuari 14. – Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Amerika St. Paul i keia la mai Southampton ame Cherbourg, ua lawe pu mai oia ia Kapena Shepard ame eiwa luina o ka moku kiapa Edward Maryberry, i haaleleia aku hoi i ka moana ma ka la 15 o Dekemaba i ka moku ma kahi he 250 mile ma ka hikina o ka Lae Hatteras.  Ua hoopakeleia a’e na luina o ua moku la e ka moku kiapa Amerika Stalia, a laweia a’e lakou a hooleleia ma Havre.

Ma ka hoike a Kapena Shepard he eha ia i hoohaunaele ai kona mau luina.  I ka manawa i hiki ole ai ke hookeleia, ko lakou moku ma ka la 10, o na luina, he poe paele no ka Hema, ua hoomaka iho la lakou e lawe i ka pahu wai, na I’o puaa palaoa ame ka bi, a lawe aku la i keia mau mea pau ilun o ke kaupaku o ka hale.  Mahope mai hoike akea a’e la he eha o ua poe Paele la e haalele ana lakou i ka moku.  Huki a’e la o Kapena Shepard i kana pu panapana a hoike aku la imua o ua poe la e ki no oia i ke kanaka mua loa e hoa’o ana e haalele iho i ka moku.

Ma ka ia 14 o Dekemaba ua emi loa iho la ka wai o ua poe la a koe he hookahi wale no omole a o keia ka ke kapena i kiai makaala loa ai.  Ma ka la 15 o Dekemaba, ma ka latiku 36:08, loniku 71:15, ua ikeia mai la lakou e ka moku Stalia, e holo ana mai Honduras no Havre, a ma ke kakahiaka o ka la 16 ua laweia aku la lakou iluna o Stalia.

 

HAKAKA PU ME KE AHI.

Ma ka Poakahi nei i puoho ae ai kekahi ahi iuka o Puuohia, mauka o Puoina, he pauahi maluna o “Kuahiwi.” Ka pa-hale o Senatoa C. H. Dickey, a lilo ae la ia he mea hoolele hauli i ko ke kulanakauhale nei, eia nae, ua pio iho no ua ahi nei ma ka hora elima o ka auwina la, a aohe no hoi he mau poino nui.

Ma kahi o ka hora 10 a. m. o ia la i hoomaka ae ai ua Kenakoa la e puhipuhi opala a i ke ano akakuu ana mai o ke ahi mahope iho o ka puhipuhi ana, ua iho aku la ua Kenakoa nei me kona mau limakokua ma ka aoao malalo o ka pa-hale.

Iloko no o keia manawa i pa mai ai kekahi makani ikaika a pii hou ae la kea hi me ka ikaika a holopuni ae la ma ke kahua.  A la manawa koko no i hoomaka ae ai ka hakaka ana o ke Kenakoa me na limakokua i ke ahi.  Ua kaheaia i mau kokua hou aku, a emoole no hoi i hoea mai ai na Kepani a Mr. Walakahauki a hookahi ka paio like ana i ke kupuino.

Me ka hooikaika nui ana i ke kinai ana i ke ahi a hiki wale i ka hora elima o ke ahiahi.  A ua hauoli no hoi ua Kenakoa nei i ka hoike ana ae i ka pio ana o ke ahi iloko o ka manawa kupono ia Mr. Hosmer, kekahi o na luna o ka Oihana Hooulu Laau ame Mahi, he hoopakele ana hoi i ka holopapa loa ana aku o ke ahi maluna o na aina e aku.

 

AHA MELE NUI.

Mr. Lunahooponopono.  Aloha: Ma ke ahiahi o ka po Poalima, Feberuari 16, hora 7:30 p. m., o keia mahina no, e wehe ana ka Ahahui Opiopio Imipono Kristiano o Kwaiahao he aha himeni nui, ma ke keena nui akea malalo (basement) o ka luakini; a o na loaa apau o keia aha himeni, no ka pomaikai no ia o ka luakini o Kawaiahao ame kona Ahahui Opiopio.

Nolaila, auhea oukou e na manu hulu like, na koa Hawaii o ka pono Kristiano, na oniu maa o ka puali o ke ola, ka poe ihe kupaa o ka halepule o na lii, na mamalahoa akamai, ame o’u mau hoa ulumanu ukali oiaio o ka pono o ka Haku o Iesu Kristo, ke kono aloha ia aku nei oukou, e na lede amen a keonimana, ka poe puni i na leo mele, i na hana maikai, i na aha hoolaulea, ame na anaina hanohano o ko kakou ola na, e ku’I lima pu mai me ka hoolohe oluolu, i hookahi pana ana i waiolohia e na hoa paahana o ka pono, amen a makamaka apau o ke kulanakauhale o Honolulu; pau ka paina ahiahi me ka ohana ma ka home, komo iho i kahi aahu ahiahi, hao mai a paihi, a au ka manu iluna, naue nui ae ma Kawaiahao, ilaila kakou e hoonanea ai, e ike i ka po lea o Kalani ame Halalii.

Aia malaila na komite hookipa a ke aloha, e kali mai ana no kakou, huhui aku na maka ilaila, e ike a hoonuu iho ka makemake i na mea momona a ka leo o na manu, e maona ai ka manao i ke kani kapalili honehone, a e oluolu ai ka uhane i ka mea ono a liua; no ka mea, he poe puni himeni na Hawaii, he iini e ake no e lohe a he makahehi nui hoi, ma ia mahele kiekie o ka naauao.

A e lohe ana kakou main a ialena like ole a ka Makua Lani i haawi mai ai i na keiki laulima, a ke aloha, no ke kokua ana i keia hana maikai; e nana pono malalo iho.

O kahi auhau he hapaha ka uku komo, e loaa no na kikiki ma ka lima o na komite, a ma ka ipuka.

Me ka mahalo,

            EDWARD K. LILIKALANI,

            Lunahoomalu o ke Komike.

 

PAPA KUHIKUHI MA KE ANO NUI.

Kawaiahao Choir, full chorus, 2 himeni.

Moana Valley , chorus and echo, 2 himeni.

Kamehameha Glee Club, solo ame chorus, 2 himeni.

Kawaiahao Seminary, full chorus, 1 himeni.

Mr. Harry Davison, baritone solo.

Kaiulani Home, duett.

Pauoa Valley , full chorus, 1 himeni.

Kakaako Glee Club, full chorus, 2 himeni.

Kamoiliili C. E., full chorus, 1 himeni.

Mr. E. K. Lilikalani, baritone solo.

Ernest Kaai, hookani pila, 2 himeni.

Waikiki C. E., full chorus, 1 himeni.

Ellis Bros. Glee Club, 2 himeni.

Royal Hawaiian Band boys, hookani pila, 2 himeni.

Kakaako Mission, 2 himeni.

Mr. W. S. Ellis, baritone solo, I kokuaia e W. C. Achi, Jr.

Hawaii Ponoi.

 

HE OLA NO KA MA’I LEPERA I KANA LAAU, WAHI ANA.

TRUCKEE , Ianuari 27. – O Kauka Anthony Zimmer e noho ana ma kahi e eono mile mai nei aku, ua hoike ae oia i ka hoolaia ana o ka ma’i lepera ma ke kau ana i ka laau meaulu.  Ua olelo pu ia ae hoi i ka lanakila ame ka hololea o na lapaau ana a Kauka Zimmer ma na ma’i kau a ma’i loihi apau i loaa aku iaia.

He mau pule aku nei i hala ua halawai aku la oia me Mr. Geo. Papelow, he kanaka hoi i loaa i ka ma’i lepera no kekahi mau makahiki loihi; a koi aku ia ke kauka i ke kanaka ma’i e hoi me ia iuka i kona home kuahiwi, no ka mea, wahi ana (kauka) aole e nele ke ola o kona ma’i iaia.  Alaila, haawi aku la ke kanaka ma’i i kona ae a kaa oia maialo o ka hoomalu lapaau ana o ke kauka no kekahi mau pule.  He laau meaulu ka laau o ke kau ana ia.

A o ka lawe koke ana iho nei no ia o Kauka Zimmer i kana ma’i i lapaau ai i Truckee nei i kekahi mau kauka elua – o Kauka Bryant ame Kauka Shoemaker, a na laua i nana a huli pono i ke ola i’o o ka lepera a hoopuka ae la i ka laua olelo hooholo no ke ola i’o o ke kanaka ma’i lepera.

Ua olelo ae o Papelow oia ka mea mua nana i imi a loaa ka laau hoola lepera i ola ai oia, aka, he mea ma’i wale no oia na ke kauka a o Kauka Zimmer wale no ka mea i ike i ka mana hoola o ka laau am eke ano o ke kau ana e ola ai, a he meahuna hoi la nana.

 

LOAA NO KA LAAU KUNU A KAMALENA I NA KAAHELE MA NA WAHI APAU.

            Eia ka pane a Mr. C. W. Eckerman, lunanui o ka Smith-Premier Typewriter Co., ma Omaha Nebraska, U. S. A., he kanaka hoi i pili loa kona manao i ka laau kunu a Kamalena (Chamberlain’s Cough Remedy): “Ua hakilo loa au a loaa iho la ia’u me he mea la, he laweia keia ano laau e na halekuai laau apau apuni ka aina, he mea maikai hoi no ka poe kaahele.  He hauoli nui ia no’u i ka olelo a’e i ko’u lawe ana iaia no na makahiki loihi a ua loaa mau ia’u ka maha lawa kupono, he hikiwawe hana oihana hoola mamua o na laau o kona ano like.”

            No ke kuai ana, e loaa no ma ka halekuai laau lapaau o Benson, Smith & Co., Ltd., na Agena no Hawaii Paeaina.