Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 9, 2 March 1906 — NA ELELE HAWAII MA WASINETONA HOIKE LAKOU NO HAWAII IMUA O KE KOMITE O NA TERITORI O KA HALE. LOAA HE MAU KU-E NO KA BILA HOIHOI LOAA O KA TERITORI NEI—KONOIA LAKOU ILOKO O NA AHA PAIKA. [ARTICLE]

NA ELELE HAWAII MA WASINETONA

HOIKE LAKOU NO HAWAII IMUA O KE KOMITE O NA TERITORI O KA HALE.

LOAA HE MAU KU-E NO KA BILA HOIHOI LOAA O KA TERITORI NEI —KONOIA LAKOU ILOKO O NA AHA PAIKA.

(Mai ka Advertiser mai, Feb. 22.) { WASINETONA. D. C„ Feberuarl 10. | —Ua pau iho nei ma ka la inehinei ka I hooloheia ana imua o ke Komite o na ! Teritori o ka Hale na Elele mai Ha- | waii mai. i hele mai hoi ma ka aoao o ; ka hila holhol loaa. Ma na ano apau ! ua piha maoli no lakou i ka hana i j keia pule. a ua hauoli hoi lakou i ka 1 pau ana aku o ia hapa o ka lakou j hana i hele mai nei. Ua hoohala la- • kou i ni ahiahi apau ina ka noonoo ana i na kumu kunono a lakou e waiho | aku ai no kekahi la ae, a i kela ame i k»'ia la hoi ua pau loa lakou i na hana' ano nui ma ke Kapita!a. Akahi iho ia ' no. i keia po, a ulu ae he mau manao j iloko o kekahi mau lala o ke komlte 4 e hele aku e hoohala manawa iloko o 1 na halekeaka. a oiai no nae he lehulehu j na paina i hoomakaukauia no lakou. a | o keia mau paina iwaena no ia o na j hoaloha. ua hoohala ae no lakou i ka , hapanui o ke ahiahi ma ka noonoo ana j maluna o ka lakou hana. , ! O Konela Hepburn o lowa ka hoike mua lua i ku ae imua o ke komite o ka Hale e kakoo ana hoi i ka aoao o ka bila hoihoi loaa. He pokole kana kamailio ana me ka ikaika no nae o na manao kakoo, e hoike ana hoi imua 0 ke komite, ua manao oia o Hawaii ka helu elua o na Terltori ano nul 1 loaa mai ia Amerika Huipula. O kana 1 manao ai o ke kuaiia ana o Louisiana mai ia Farani mai o ia ka mua o na mea ano nui. a hookoikoi no hol oia i kona manao e hoike ana o Hawaii ke kahuapale ano nul, a wahl ana lna e paa pono o Hawaii me na papu pale, alaila, ua lanakila na aekai Pakipika 0 Amerika Huipuia. Ua ikaika loa ko Konela Hepburn kaleoo ana i ka hookaawale ana i 75 pa-keneta o na loaa o ke Aupuni Federala o ka Teritori, a ua kakoo pu ae no hoi oia i ko ke Aupunl Federala hookaawale ana i haawina no ka maiama ana i na ma'i lepeia ma Hawaii. E PA'I ANA I NA OLELO HOIKE. Ua hooponopono iho nei na lala o ke komite mai Hawaii mai i ka lakou I mau olelo hoike i waiho ai imua o ke komite, a ke hoomakaukau nei no ke ' pa'i buke ana. E pa'iia ana iioko o ka Halepa'i o ke Aupuni, a me he mea la e puka ana i keia pule ae (elua pule 1 hala ae nei.) Ia lakou i kipa aku ai ma kahi noho o Senatoa Foraker inei hinei iho la, ua loaa iho la na kukai maikai ana, a koi aku la keia poe ; elele iaia (Foraker) e hookaawale ae I | manawa no lakou e hoike ai imua o kana komite, o ia hoi ke Komite o na Ailana o ka Pakipika, i keia Poalua ae. , Ua kuha'u iho no o Senatoa Foraker, ■ oiai ua paa loa maoli no oia i keia manawa me ka hana, oiai oia no kekahi lala o ke komite maluna o na , auhau, e paio nel hoi me ka ikaika me ! ka bila hooponopono auhau alahao. L f a makemake mai oia e hoopanee aku i ka hoolohe ana i na Elele Hawall aka i kona manawa i lohe ai no ka pokole loa o ka manawa e noho ai ke komite

maanei, ua ae mal la ola me ka oluolu i manawa no na Elele Hawail. O ka ninau e ku nei I keia m&nawa 0 ia hoi. e hooloheia ana anei n* Eloio Hawaii imua o ke Komile o ka Hale maluna o na haawina dala, aole paha, aka na keia mua aku e hoike- ae. O kekahi mau laia o na Eiele Hawall ua hui kamailio pu me Lunuhoomalu Tawney, aka ua manao oia he me* pono e loaa mua ae ka hoike a ke Komite o na Teritori. Ia lakou i hele aku al e hui me ka Perosider.a ua hauoli inaoli no na Elele Hawaii i na noonoo ano nui a ka. Pe.residena i manao ai no ka pomaikai o Hawaii. Ua hoike ae ka Peresidena i na Elole. ua hoouna aku oia l keia ninau, ma o kana paiapala ia I ka Ahaolelo, mahope o kona noonoo akaheie ana, a ike maopopo oia o ka hana kupono loa ia e hana ia ai. Va hookomo mai la oia iloko o na manao o na malihini, aole oia l hana aku i keia mea ma ke ano hoopllimeaai ia Hawaii. Aole oia i maa i ka hana ana peia. He mea pono maoli no e loaa ia mea. l T a hoike mal la no hoi ka Peresidena i kona manaolana ua hikl ia lakou (na eiele Hawall) ke waiho aku 1 ka lakou mea i heie mai ai imua o ka ahaolelo me ka hoiopono. aka. nae ina e ike ana na Elele H&waii ho mea pono e kokua mai oia, alaila ua makaukau oia e kokua mai. IKE AKU IA KAKAUOLELO SHAW. Ua ike aku na Elele Hawall kauoieio Sha\v, a hele pu aku la no hol | lakou e makaikal i ka Hale Waihona o ke Aupuni. Ua haawiia aku ia lakou i he ae kaokoa ana e nana lloko o na pahu dala. a pela no hol ko lakou lawe ana ae i kekahi mau bila dala miliona i no ka makaikai ana no kekahl mau \ minute. Ma Ka la Sabat| 1 hala. ua j haawi ae ia o Eiele Lahui Kalanianaole he paina no na Elele Hawaii ma | ka hotele Dewey, a maiaiia pu ae no I hoi o Lunahoomalu Hamilton, o ke Komite Teritorl, a he ehiku a i ole eI walu mau lala e ae o ka Ahaolelo. O Elele Kalanianaole ka mea nana l ala- | kai iho nei i na Elele Hawaii maanei. I Ma ke ahiahi Poakahi he poe mali- | hini lakou ma ka papaalna i haawiia o j Mr. ame Mrs. Hateh ma ko laua wahl i noho ma alanui I. Ma ke ahiahi o ka j Poalua, ua haawi ae la o Mr. ame Mr». McClellan he paina i kekahi hapa o na Elele Hawail, a malaila ae no hoi o Mr. Hatch ame Elele Lahul Kalanlanaole. I kekahi ahiahi mai ua haawl hou ae la no o Mr. ame Mrs. McClell«n he paina i ke koena aku o na elele. I kela ahiahi Poalua ae e haawi al na Elele Hawaii i paina ma New Wiilard no ka hanohano o na Elele o Kat£pont imua o ka Ahaolelo, ma ke ano ho paina panai aku no ka paina a ka Hul Kalepa o Kapalakiko 1 haawi ai i na Eleie Hawail ma Kapalakiko, E pili ana no ka holopono o ka bila (bila hoihoi loaa). he Uke ole no na manao. Aohe he maikai loa o na hlo-

hiona. «* I:*.r .-.v t sa :t;a.keoiak<e o na Eieie ;-»ka oae nx»i i.ikou r.o hr wahi m.inaokma «•.«• kA nui u.> rsae aa paīo ana. I ka K:aniTa e ho'.ūoheia ana kvia ninau ua menitr':r 'o -- mai la na i na : E ; fir r.o na mea e pjii ar:a \ na a::i.i ī i, anu l na lilo o ka a:i.'o:-io Trrit:»rī. Ua komo iho ia iloi k o ra n»n..?o o na komize o ka Hale ua uhaai maoii ka t«er;tort. a ua Joaa nui hot ka pīlikia i keia manawa maluna o k,t lernc»ri mamuii o ke ia uhaai. O Luna'.naiaainana Lloyd Misouri. he kaaai.i h.o; i ikeia oia kekahi o aa ienuaka malkai n:a ka aoa.:< Demokara;a ma na iauvi;r.vr h.ina ura. ua r.:eiiiele īoa mai Ia o:a i na Eleie Hawaii a ma i t ano ua maopopo kona ku-e i ua bi'a ia. a i keia la ua hooiaio mai oia i kona ku-e i ka manawa e kamakamaiiioīa ana no ka hoIoj:o:;o o keia hila. E NUI ANA KA PAIO. "O k€»ia bi!a " wahi a Mr. Livod. "ke makemake nei e hookaawaie ia ae i $7r*.>.Goo, a i oie ma kauwahi no o la huina no na makahiki apau no iwakalua makahiki ka ioihi. Ke maopopo ole nei ke kupono maoli e waiiho aku i keia huina ma na lima o ka mana aupuni teritori. Wahi a lakou (na E;ele Hawaii) ke makemake ia nei keia huina no na hana hou o ka teritori. Aka ua ni.nau aku au i kekahi o na hOike -i kekalii manawa e ninaninauia p.nu, heaha la ka manao ma na hana hou o ka lehuiehu. a ua pane mai la kela e hui pu ana i ka paipu lawe mea ino, a n;a keia ua hoikeia mai e hooliio pu ia ana no keia huina no na Ulo ku'eui uwiia ame kekahi mau hana plli kulanakāuhaie. I ka manawa e p t'iia inai ai ka moolelo o ka aha nieīiiele e ike ana no oe ao.e i komo ia niiiu ninau iloko o ka moolelo, no ka mea ua ninauia keia mau ninau mawaho o ka manawa e nienieleia ana. "Ano., me he mea la aia kekahi mea mahope o keia huina i noiia mai Ia e pono ke nana mua ia aku.' E haawi aku i keia teritori i keia huina o $750.,000 no iwakalua makahiki. a e ike no oukou e loaa ana na halekula, na alanui—a ua hoike mai no hoi kekahi o mau ele.ie ua manaoia e hana i k» kahi niau alanui—na hana hou o na inuliwai ame r.a awakumoku a he leliūlehu wale aku o na hana hou o ka leāulehu, i kupono no paha no lakou ilio no. Aka hoi, heaha na kumu a ka Ahaolelo e waiho aku ai ma na linia o na mana aupuni teritori no ka hoolilo ana o na dala no ia mau hana, oiai he hana na ka Ahaolelo ka hana ana i na haawina ponoi no ia mau niea. E haawi aku ia lakou (na Elele Hawaii) i ka haawina a lakou e noi ■mai nei a e ike koke ia auanei e hoolilo ae ana lakou i ko lakou aina i pa-rc-daiso ma na hana hou o ke kulanakauha'e a pela 110 hoi me na hana hou 0 ka Federala. Ma keia aole loa he hoike ua pono keia. j , HE NOI MAIKAI. ! [ "Ua ike no wau ke uku nei keia teri- ! tori i kekahi huin'a nui iloko o ka wailiona o ke Aupuni Federala mamua hoi o ka mea e loaa aku nei iaia. Pela no, aka pela no hoi ke Kulanakauhale o Nu i;oka. Aka heaha ka mea e loaa aku ana ia Nu loka ina ia e hele mai ana ianei a noi mai i ka Ahaolelo e waiho aku i na haawina dala maloko . 0 na lima o ko lakou mana aupuni no ka hoolilo ana aku e like me keia? Malia paha eia o Mi«ouri ke uku nel a oi aku na dala iloko o ka waihona o ; ke Aupuni Federala mamua o na mea e ukuia aku nei iaia, aka aole e hiki ia'u ke hele mai maanei a o ka'u kumu iho la ia e haawi ai no ka hoomana ana aku i ka hoolilo ana aku I na loaa Federala na ko J£isouri e hana aku." Oiai no nae o keia iho la na olelo pale ma ka aoao Demokarata, ua hoike ae la hoi o Lunainakaainana Webb. o Carolina Akau, a o kekahi hoi o na iala Demokarata o k6 komite, i kona manao i keia la e kakoo ana i ka hookaawale ana i keia haawina. "Ua komo kuhohonu loa mai iloko o'u na kumu a na elele i waiho ae ai imua o ke komite," wahi a Mr. Webb I hoike ae ai. "Ke manao nei au ua lawe mal nei lakou i kekahi ninau maikai loa, a ke kakoo nei au i ka hoike ana aku 1 ka Hale me ke noi aku e hooholoia. Ua ku-e o Mr. Llyod. aka nae o Lunamakaainana Moon 0 Tenese, kekahi

D«r?.c»karata. eia oia ke kakoo r,et i h'.1.1. O Kjaa.fna-i-p.iu Powen*. M-iine. he kanako. Kepuhaiika mana r.,-j a he la:a h.i 4 no ua k-'nūee l\. ua ik»jc:- a:>le f kak.-»- ; ujt bi\\ i> k.ir;a nfau ninau i waiho ae ai i tui Eifie H»v, aH hoike kuj>.-no :v- j". O kela & i,uiiamakaainar.A Payne o Nu 10.v% i uk.i aī »r.a k„; p.ipaheie o ka Haie he mau paie 5 nala ae nei. a i hoou;;.i:a aku ho! 1 ka Advertīser o ia kekahi puupuu nui e eha aL l'a kohoia aku no hoi aia kekahi nuiu iala o ke k<*rr.Ue 1 ku-e i keia bl!a. ERXEST G VVALKER. - * -