Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 12, 23 March 1906 — Page 4

Page PDF (1.50 MB)

This text was transcribed by:  Ron Cox
This work is dedicated to:  na 'Anakala Louie Lopez

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

DAVID L. A-I,          Lunahooponopono

S. K. NAWAA,          Kokua Lunaphooponopono

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Territori o Hawaii, ma ke ano o ka mea Papa Elua.

E hoouna mai i na hoolaha apau ma ka inoa o 'KA NUPEPA KUOKOA" wale no. P. O. BOX 208.

HOOPUKAIA E KA Hawaiian Gazette Co., Ltd

CHAS. S. CRANE     Lunanui

NO KAA MAKAHIKI          $2.00

NO EONO MAHINA            1.00

SUBSCRIPTION RATES

ONE YEAR   $2.00

SIX MONTHS           1.00

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA. E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

O na Dala apau o ka Pepa e hoouna pololei mai i ka "HAWAIIAN GAZETTE COMPANY LIMITED," wale no. P. O. Box 208.

HONOLULU. OAHU.

POALIMA     MARAKI 23, 1906

 

"Ke Pii Nei Kakou ma o na Mea Malalo o ko Kakou Mau Wawae."

            O keia kekahi o na olelo naauao a kekahi haku mele kaulana o Amerika, a ma ka hoihoi ana a'e i ka manao maoli e loaa ana penei: "Ke Pii nei Kakou Iluna mamuli o na Anuu Alapii malalo o ko kakou mau wawae." Ma ka hoomaopopo ana i ka manao o keia olelo kaulana, aole e hiki ke hoohewahewa a'e i ka oiaio maoli no, a ma ke kanana ana ame ka hoolaula ana i ka manao ua pili keia ma na mea apau e pomaikai ai ke kanaka.

            Ua maopopo loa, ina aole na anuu alapii e kokua i na kapuai wawae i ko ke kanaka manawa e pii ai iluna o kekahi wahi kiekie ma ke alapii, aole loa oia e kau ana iluna; koe wale no kona kokuaia maie kekahi mea okoa mawaho a'e ona, ma ka nakinaki ana paha a paa i ke kaula a huki palakaia iluna, a i ole, ma kekahi alahele okoa a'e paha. Ua maopopo pu no hoi, i ko ke kanaka manawa e pii ai iluna o ke alapii, aole o ka lekei mai lalo aku a kau iluna ka rula maikai, o hapaku'e auanei ka hehi ana a haule hou ilalo, aka, o ka pii malie ana, me ka hehi ana ma kela ame keia anuu ka rula e hapaku'e ole ai; koe na'e ina ma na ulia kauhihi wale mai, poniuniu ke kanaka ma kona pii ana, a hina oia ilalo, ma ia ano aole e hiki ke alo ae.

            Ma ko makou manaopepa o ka pule i hala e pili ana i ka "Manawa," ua hoomaikeike aku makou i ka waiwai o ia mea, elike hoi me kona poomanao, "He Dala ka Manawa," o ia pule aku, a ma keia hoi ke hoomaikeike hou aku nei makou he mea pono e malamaia ka "manawa" ma ka pii anuu ana.

            He mea maopopo aole e nele ke ala mai o na manao ku'ihe iwaena o kekahi poe ke noonoo a'e i ka luhi maoli no o ka hana ana iloko o na mahiko, a o kekahi maui Hawaii hoi i lawelawelima maoli i na hana ma na mahiko ma mua aku nei, a ike i na inea a komo na'e na manao hoopauha, aole no e nele ke komo pu a'e o ia mau noonoo hookahi ke nana aku ihope a hoomaopopo ia mau mea; aka, e hoomanao, aole e hiki ia kakou ke pii iluna ina aole he mau wawae nana e hapai a'e, a o ka luhi ana he luhi makepono ia, no ka mea aia no he hua e loaa mai ana mahope aku. Ua oi loa aku keia luhi ana mamua o na la e pokakaa wale ana no ma na alanui o ke kulanakauhale nei, a hoi na'e i kauhale aole he mea loaa mai.

            He mea maopopo loa i kinohi o ka hoomaka ana o kekahi ohana, a i ole mau ohana paha e lawe i na aina hookuonoono a na mahiko, aole e nele ka homimi o na loaa, a ulu a'e no na manao i ka waiwai ole o ka paaua ana malaila; aka, e ku iki iho a noonoo iho, aole e hiki ke loaa ka palena oluna o ke alapii, ina e hehi oe i ke anuu mua loa, alaila, noonoo a'e aole oe e kau ana iluna. O ka hana pono loa malaila, e ka'i hou aku i anuu hou, a he mea hoohewahewa ole ke i a'e, ua kiekie hou a'e oe he mau kapuai mamua o ke anuu mua i kau ai. Ua loaa na hoike maopopo loa o keia manao ma ka nana ana i na hana nui o ka aina, a i ka hoihoi ana mai hoi ia kakou na Hawaii, aia keia mau ohana Hawaii o Hilo Paliku. I kinohi o ka hoomaka ana o keia ohana, ua pupu maoli no; aka, i keia la o ia kekahi o na ohana ulakolako loa ma ka mokupuni o Hawaii. Ua hoike maopopo mai ka hana a keia ohana Hawaii i ka hehi ana o na wawae i ke anuu mua, a nana aku na maka i ke poo o ke alapii e kau mai ana iluna, alaila, ka'i hou a pela aku a hiki i ka loaa ana o ke kulana e ku nei i keia manawa.

            O kekahi o na anuu maopopo loa e loaa ole mai ai na manao kuihe ma ka lawe ana mai i na aina a na mahiko a home hookuonoono o ke aupuni e makemake nei e haawi i kekahi mau ohana, o ia no ke anuu o ka hoomakaulii. Ina no e kiiia na aina hookuonoono, a lawelawelima maoli ke kanaka, a nele oia i keia anuu hoomakaulii, ua maopopo loa aole he kau e loaa ai ka ulakolako iaia, a ua like no a i ole oi aku no paha na pilikia e loaa ana iaia, i ka wa e pau ai ka manawa aelike aina hookuonoono me ka mahiko, a i ole haalele aku paha i ole ka hookuahalahala mau ana o ka noho ana ma ia aina hookuonoono, me ko ka manawa no e ku kii ana ma na alanui o ke kulanakauhale nei a mamua hoi o ka h@ ana maluna o na aina hookuonoono o na mahiko. No laila, aole no e nele ke ala I'o mai o na manao hooku@ihe.

            Ua pii@auia keia i na mea apau. Ina hoi aole he @@@@@@@@ e ke kanaka e @@@@i na aina hookuonoono o na mahiko, eia no kekahi mau aina o ke aupuni i hookaawaleia no na aina hookuonoono. Aia ma Hauula he mau aina o keia ano, a eia hoi he hoolaiia mai nei ke alahao nana e hoopuni a'e i ka mokupuni o Oahu nie. Aole anei he mea pono i na Hawaii a hehi aku i keia mau aina, a hoomaka aku e hana i hoowaiwaiia ai keia mau aina, ame na poe no hoi e makemake ana e noho maluna o ia mau aina?

            E nana i kekahi mau Hawaii i loaa na aina hookuonoono ma Palolo. I keia manawa ke uliuli mai nei ke kalo a lakou i kanu ai a ke waele mai nei no hoi kekahi poe, a ua hana mai nei no hoi lakou i alanui mai na apana aina i lilo ia lakou a hiki i kahi a ke aupuni e makamake nei e wehe a'e i alanui. O keia mau mea apau he mau anuu mua ia, a ina e hoomau ana keia poe i keia hana maikai a hoopili pu aku i ka hoomakaulii me lakou, maopopo loa, iloko o ka manawa kupono mai keia manawa aku e lilo ana lakou i poe ulakolako a oi a'e ko lakou kulana ma keia mua aku i ko keia wa.

            O ko makou iini nui ma keia mau kalaimanao ana ame na kalaimanao o keia ano na na wa i hala a'e nei, e ala mai kakou na Hawaii a hookahi ka nee pu ana me ko kakou mau hoa ilikea. Ua hala ka manawa e hookuukuu ai; ua pau ka manawa e hookuuwale ai ia kakou iho, aohe keia he wa nuha, a he wa keia no ka hana me ka hooikaika maoli no. Ua naaupo loa ke kauka'i ana on na hana aupuni wale no e loaa ai na pomaikai, a pela no hoi me na ike e a'e, ike a ka lolo ame ka ike hanalima. He manawa keia no ka huli i kahi e loaa mai na pomaikai me ka nana ole a'e o ka hana hea la maloko nae o ka pono ame ka poholalo ole. I keia la, o ka oihana mahiai oia ka pouha-na o ke Aupuni Nui o Amerika, a i keia la he poe Hawaii-Amerika kakou, aole anei he mea pono e hookomo pu kakou na Hawaii ia kakou e malama i ka "manawa," alaila, e kukulu a'e i mau anuu alapii malalo o ko kakou mau wawae, a hehi aku a pii aku iluna a hiki i ke panepoo o ka lanakila.

 

Aole Kakou ma ke Alakai Makapo.

            O na nupepa Hawaii a mau wahaolelo hoi no na oiwi Hawaii ame na alakai apau o ka lahui--na alakai kalaiaina Hawaii, na alakai pili hoomana, na alakai hoonaauao, na alakai ahahui hoolaulea, na alakai ahahui hoohauoli, na alakai oihana hoowaiwai ame na alakai o na hana e ae apau, ame na haole pu, o ka oleloa'o maikai loa no lakou i waiwai ai lakou imua o ko lakou mau hoakanaka, oia ke poomanao nona keika kinomanao, e i ana: "Aole kakou ma ke Alakai Makapo."

            O kekahi o na alaki lalau loa oia no ka hoonuinui ana i ka ino oiaio ole e i ana i ka pau aku o na manakoho o na oiwi Hawaii mamuli o ke komo ana mai o na Rukini Molokana iloko o Hawaii i hoi aku la i Kapaa, ma o ka hooikaika ana la o ka poe mahiko ma o ke kanawai hoopae limahana la i hooholoia i kanawai e ka Ahaolelo i hala iho nei. He hoonuinui ino oiaio ole keia a  makou e olelo nei i ka lilo o ia ana a'o i mea hoomakapo ia kakou Hawaii no ke poino ana ma ia alakai hewa ana, no ka mea, o kakou no ka poe e lalau ana, a makou hoi e pana kanalua ole nei i ka naaupo o ia ana a'o, a makou e paipai ikaika nei, aole kakou ma ia ano alakai ana e pono ai.

            Ma ka hooaiai manao o ka Repubalika Hawaii e puka aku nei ma keia helu o ke Kilohana, ma kahi e kalele ana maluna o na Molokana e ku-e ana i ka nupepa "Ke Aloha Aina," aia maloko o ia mau hooaiai manao he mau oiaio hiki ole ke alo a'e, a makou e kalele nei oia ke ano o na oiaio e hooikaika e kanu iloko iho o kakou Hawaii, aole o ka huna ia maikai a hoike ae i ka ino e hookomo ai i na manao hoonaukiuki ame na noonoo huhu iloko iho o kakou Hawaii no na haole a poe e ae, a kaa mau no kakou iloko o na kulana nanauki a nunuha, oiai ka hapanui e nee ana imua e kaulike ai me ka nee ana o ka manawa. Ke olelo nei makou, he mau a'o naaupo loa ia, no ka mea, o kakou Hawaii no ke poino ana, ke ilihune ana, ke naaupo ana, aka hoi, ke lawe ole kakou i na a'o o keia ano, alaila, ua noeau kakou ma ko kakou aoao. He mea pono no nae, e heluhelu no ia mau manao hoouluulu ino i ikeia ai ke ano o ka poe na lakou ia mau a'o hoonui ino, a koe ka lawe ana ia mau haawina maikai ole i mea alakai no ke ola honua ana. Mai a'o aku i kau mau keiki ia mau mea inoino, o lilo auanei lakou he mau makaainana hapakue.

            Eia ua a'o oiaio maikai nei a ka Repubalika Hawaii i kalele nui ai, oiaio nae, o kekahi mau alakai manao ana ame na olelo he ikaika maoli no, e hoike ana i ka hoopunipuni o ke a'o a "Ke Aloha Aina," aka, o ka hoike manao ana maluna o ke kanawai hoopae limahana he oiaio maoli no ia, oia hoi, ma na kanawai o Amerika Huipula, ua aeia ke komo ana o na limahana a ano lahui e ae a ko na Pake, iloko o Amerika me $50.00 no nae iloko o ka ekeeke ma kekahi olelo ana ae, aole mea nana e papa i ke komo ana mai o kekahi ana lahui o na aupuni mawaho aku o Amerika e komo iloko o Amerika ke loaa pu me ia iloko o kona poli he $50.00, a koe na Pake.

            Ma keia hooaiai manao naauao a ka Repubalika Hawaii maluna o keia ninau ke kokua loa nei makou a o na makaainana Amerika no apau i komo ole iloko o ka hoonui ino ana ma ka hu-na ana i keia oiaio a hoomau aku i ka a'o ana ma na mea kupono ole, a ina no aole he kanawai hoopae limahana i hooholoia e keia Teritori, aole no ia he mea e pae ole mai ai na limahana, oiai ua hoohamama ke Aupuni Nui he ipuka no na kanaka apau e komo mai ai Hawaii nei a koe na Pake. A mamua o ka hoopaeia ana mai o keia mau limahana Rukini, he nui na kanaka o na aina-e i komo mua mai i Hawaii nei a e komo nei no hoi, eia nae he nui o lakou i loaa ole na hookupono ana e loaa ai na manakoho balota, oiai no hoi kahi poe o lakou, ua loaa. Eia he mau makaainana Pelekane Kelemania, i loihi ka noho ana i loko o Hawaii nei aole nae i loaa ko lakou manakoho, a o na kalele hoonui ino i houpuapu mau ia ai a oi loa aku iloko o kahi nupepa "Ke Aloha Aina" oia no ka hoomakaukau ana aku i na Hawaii i mea no lakou e huhu mai ai, ma ke a'o ana o ka nui mai o na malihini Rukini iloko o Hawaii oia ka nui loa ae o na balota o na Hawaii, a he mea hoi i nele ole ka manaoia e na oiwi Hawaii hapopo. Aohe oia ka mea e lilo ai ka mana koho balota o na Hawaii; no laila, e hoomahele mau kakou ma ke alakai naauao ana.

 

E HOI MAI ANA PAHA O KIAAINA CARTER ILOKO O MEI.

            Ua hoolala ae o Kiaaina Carter no ka hoi ana mai ma ka mokuahi nui mua loa e haalele ana ia Kapalakiko ma ka malama o Mei, a oie no hoi ka mokuahi Korea, e ku mai ai ianei ma ka la 22 o ia mahina.

            "He hoolala wale ana no keia a ke Kiaaina ma kona manawa i haalele iho ai ianei." wahi a kekahi o kona mau hoaloha pilipaa loa i hoike manao ae ai ma ka Poaono iho nei; "e hoi mai i Honolulu nei ma ka moku nui mua e haalele ana no Honolulu nei iloko o ka malama o Mei. A oo ka hookoia aku o keia hoolala ana aole e hiki ia'u ke hoike ae ma keia manawa. Aole no hoi au i lohe mai ke Kiaaina mai ma keia manawa."

            Ma ka manawa i hoea mai ai ka leka hope o ke Kiaaina, ia manawa, i Redland oia kahi i noho ai mahope o ka loaa ole ana o na mea ana i makemake ai no kona olakino ma ka Hokele Ramond i Pasedena, a mai ia manawa mai no hoi aole i pii maikai loa knoa ola e like me ka mea i upuia e loaa mai.

            Ia manawa ua ikeia ua hala aku oia no Pasadena--a aohe he mea o Honolulu i ike i kona wahi e noho nei. Ua loaa ae no na noonoo ma ka manawa i haalele iho ai ke Kiaaina ame kana wahine, e hele loa aku no a hiki ma ka hema o Kaleponi, a nee aku hoi mai kahi wahi aku e like me ka ulu ana mai o na makemake hoololi, i kulike ai me ke kulana ola o ke Kiaaina. Ua hoike ae no ke Kiaaina i kekahi mau nupepa o Kapalakiko aole ona manao e waiho i ka oihana aka, e hoi hou mai ana no oia a e rula hou ma ka manawa e loaa ai ka ikaika kino maikai iaia.

            Aole no i loaa na manaoio ma ka Hale Manahooko no ka hoi mai o ke Kiaaina ma ka malama o Mei ae nei. O ke Kiaaina, he kanaka ma'i maoli no oia. Aole no hoi ia o ka manao o ke Kiaaina o ka holo aku i Wakinekona mamua o kona huli hoi ana mai. Aka, o ka mea oiaio maoli no aole e mau hoolala e ae ana ma kona manawa i haalele iho ai ia Hawaii, ma waho ae o kana hoolala no ka mea ana e hana ai ma ka manawa e hiki aku ai i Kaleponi Hema, ame ka huli hoi ana mai ma ka malama o Mei ae nei.

 

HE LIKE OLE NO.

            I ka wa o ka ino nui ma ka moana, he mea maa mau i na kanaka lawai'a o Norewai i ka ninini i ka aila akepaa o ka i'a cod maluna o ka ilikai i mea e hoopau ai i ka ikaika o ke kupikipiki-o o na ale kai. O ka lakou hana oia no ka uwi ana i ke akepaa maluna iho o ke kai huhu. No keia ua maopopo loa ua kupono keia aila no ia mea. Aka, i ka manawa ou e noonoo iho ai no ka hoola o ka ma'i hokii, ame kekahi mau ma'i hoomailo kino e iho, aole i kanamai ka like ole. O ka ai i ka momona aole ia he mau kaupale i ka emi o ka momona ame ka i'o, oi loa iho hoi ke emi o ka hoi'o ae i ke kino. Oia ke kumu i loaa ole ai he kahua ma na ano apau no ka manaoio a kekahi poe iloko o ka aila akepaa o ka i'a cod ma ke ano he laau lapaau. O na mea ai ano pia e like me ka laiki, ua oi aku ka hoomomona o ia mea mamua o kekahi ano aila, aka o na ai ano pia he mea ai kupono ole i ka hoowali a ka opu, a o lakou na mea kupono e lawelawe ole ia. Ma kekahi aoao hoi o ka aila maemae o ke akepaa o ka i'a cod aia iloko olaila na ano waiwai apau o ka laau lapaau o ke ano maikai loa a i mea e kupono ai he mea pono e laweia ae ka aila kupono ole a e hoohui ia me na ano hoola e ae a hooulu o na mea waiwai like. Ua ikeika ka holopono o keia ano ma ka WAMPOLES PREPARATIONS ka mea hoi i kupono a ono ano like me ka hone a nona hoi ka waiwai hooulu a hoola kino o ka Aila Akepaa Maemae o ka I'a Cod i laweia, mai e makou mai ke akepaa hou, mai na i'a cod i hui pu ia me ke Compound Syrup of Hypophosphites and Extracts of Malt and Wild Cherry. Iloko o keia hoohuihui ana ua loaa maopopo ia makou ka laau hoola kino a hooulu kino ka mea i loaa ai ia makou ka lanakila iloko o na ma'i Anemia. Alaala, na ma'i o na puu ame ke akemama. He laau keia i kaawale loa mai na ano metala mai aka nona hoi ka waiwai maoli o ke akepaa o ka i'a cod. Hookahi no omole o ka lawa no ia o ka makemake. Hoomaka no ka maikai i ka wa no e lawe ai i ka oolopu laau mua. He kuaiia keia laau lapaau ma na wahi apau loa o ka honua e ka poe kuai laau lapaau.

 

HANA PU ME NA MEA A KE AKUA I HANA'I.

            O ka laau lapaau e loaa ana ke ola ame ka holomua, o ia no ka laau e hana pu ana me na mea a ke Akua i hana'i.

            O ka laau kunu a Kamalena oia wale no ka laau o ia ano. E lawe oe i kou wa e loaa ai i ke anu a o ka oluolu no i o kek unu, hoomama ae i ke ake mama, kokua i na mea a ke Akua i hana mai ai i mau mea e kokua ana i ke ola o ke kanaka a he pale hoi kana i ka loaa ana mai o ka numonia. Ke kuaila nei e BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena ma Hawaii nei.

 

Ka Papa Kuhikuhi o na Lealea o ka la Apopo

            No ka hookomo ana i ka poe i makemake e komo iloko o na heihei ame na lealea e ae o ka la heihei o keia Poaono oia no hoi ka la-apopo no ka hakoko ana no ka moho lanakila helu ekahi ua paniia ae ka puka ma ka Poakahi iho nei ma ka hora elua auwina-la. E malamaia ana keia heihei a hana hooikaika kino ma ke kahua heihei a kahua paani o Kauwela, a o keia malalo iho nei ka papa kuhikuhi o ha hana o ka la:

 

50 I-A.

Punahou--C. Lyman, W. Cooper, W. Desha, Sing Chong.

Kula Kamehameha--J. S. McCandless, F. Mackenzie, P. Cummings, H. Hulu, J. Pahia.

Hui Kamehameha--Ah Hook, H. Hanakahi, K. Owana.

Diamond Heads--C. En Sue, M. Correa, J. Kaulukou.

 

100 I-A.

Punahou--C. Lyman, W. Cooper, J. Pa.

Kula Kamehameha--McCandless, Cummings, Mackenzie, Pahia, Hulu.

Hui Kamehameha--Ah Hook, H. Hanakahi, J. Arcia, K. Owana.

Diamond Heads--En Sue, A. Akana, J. Lo.

Kahua McKinley (Tenth Infantry)--Corp. J. Armstrong, Puali K.

 

220 I-A.

Punahou--Lyman, Cooper, Pa.

Kula Kamehameha--McCandless, Mackenzie, Cummings, Hulu, H. Kahiki.

Hui Kamehameha--Thomas Nahiwa, J. Arcia.

Diamond Heads--Akana, Sheldon, Lo.

 

440 I-A.

Punahou--J. Peterson, D. Desha, J. Desha, F. Wight.

Kula Kamehameha--McCandless, Mackenzie, G. Maioho, B. Maby, D. Mahukona.

Hui Kamehameha--Thos. Nahiwa.

Diamond Heads--Sheldon, F. Sylva, F. Scharsch, R. Clark.

 

880 I-A.

Punahou--R. Smith, S. Dodge, J. Desha, S. Desha.

Kula Kamehameha--Mahukona, S. Kuahine, P. Contrades, J. Kapu, W. Puaoi.

Hui Kamehameha--J. Kapu, W. Helenihi.

Diamond Heads--Scharsch, R. Clark, Ching Lun, G. Desha.

Kahua McKinley (Tenth Infantry)--J. C. Ewing.

 

HOOKAHI MILE HOLO.

Punahou--R. Smith, S. Dodge, Aloy Loong, L. Clark.

Kula Kamehameha--H. Sawaguchi, J. Bartels, P. Contrades, Kalimapehu, G. McIntyre, D. Davies.

Hui Kamehameha--John Kepa, W. Helenihi.

Diamond Heads--Scharsch, F. Bechert, J. Kepa.

 

HOOKAHI MILE HELE.

Punahou--Hang Chack, Aloy Soong, L. Withington, E. F. Melanphy.

Kula Kamehameha--W. Puaoi, J. Kapu, H. Auld, E. Noah.

Hui Kamehameha--Bill Huihui.

Diamond Heads--K. C. Hopper, D. Trask, H. M. Ayres.

 

120 I-A LELE PA.

Punahou--W. Desha.

Kula Kamehameha--H. Kaipo, S. Toomey, J. McCandless, W. Puaoi, S. Robinson.

Hui Kamehameha--Aole mea komo.

Diamond Heads--F. Sylva, En Sue.

 

HAPALUA MILE HOLO-PUNI

Punahou--Lyman, Cooper, Desha, Hang Chack, Pa, A. Schnack.

Kula Kamehameha--McCandless, Cummings, Mackenzie, Maioho, Hulu, Mahukona, Maby.

Hui Kamehameha--H. Hanakahi, Nahiwa, Helenihi, Arcia, Kepa.

Diamond Heads--Lo, Sylva, Sheldon, Correa, En Sue, Akana.

 

HOOKAHI MILE HOLO-PUNI.

Punahou--J. Desha, J. Peterson, J. Pa, F. Wight, Hang Chack, R. Smith, D. Desha, C. Lyman, W. Desha.

Kula Kamehameha--McCandlesss, Maioho, Maby, Mahukona, Mackenzie, Kuahine.

Hui Kamehameha--Hanakahi, Nahiwa, Helenihi, Arcia, Kepa.

Diamond Heads--Scharsch, Sylva, Lo, George Desha, Sheldon, Akana.

 

HOOLEI POKA.

Punahou--J. Desha, W. McDougall, W. Lydgate.

Kula Kamehameha--W. Meyer, C. Makanui, McCandlesss, H. Robinson, F. Kanae, P. Contrades.

Hui Kamehameha--Ed. Hamauku, Chas. Nahele.

Diamond Heads--O. Jones, G. Ewaliko, F. S. McLeod.

 

HOLO LELE.

Punahou--A. Schnack, J. Pa.

Kula Kamehameha--McCandless, Mackenzie, Cummings, Mahukona, Kauhane.

Hui Kamehameha--Aole mea komo.

Diamond Heads--En Sue, Amoy, John Fern.

 

HOLO LELE KIEKIE.

Punahou--Schnack, Lo On, P. de Brettebille, J. Peterson.

Kula Kamehameha--McCandlesss, S. Robinson, J. Simeona, A. Asui, Mahukona.

Hui Kamehameha--Aole me komo.

Diamond Heads--F. Sylva, K. C. Hopper, Ching Yet.

 

LELE-PA ME KA POU.

Punahou--Pa, W. Desha, J. Desha.

Kula Kamehameha--J. Archer, J. Bai, S. Kauhane, W. Cluney, P. Cummings.

Hui Kamehameha--Aole mea komo.

Diamond Heads--Amoy, Fern, T. Carter, Kaai.

 

HOOLEI HAMALE

Punahou--J. Reed, F. Wight, W. McDougall.

Kula Kamehameha--F. Kanae, S. Apela, H. Robinson, C. Makanui, W. Meyer.

Hui Kamehameha--E. Hamauku, C. Nahale.

Diamond Heads--F. S. McLeod, T. McLeod, W. R. Chilton.

 

Kuu Pokii Aloha, Jos. Keliikoa, Ua Hala i ke Ao Polikua a Kane.

            E ke Kuokoa. Aloha oe:--E oluolu ia mai. Ma ka hora 10 a. m. o ke Sabati, Malaki 11, 1906, mana aekai o Kailua, N. Kona, Hawaii, ua haalele mai ia i keia ola ana kuu pokii i aloha nuiia, Jos. W. Keliikoa, ma ka hale noho o ka maua hunona, J. N. Kaomoa. A haalele mai la i ka hoapili he wahine ame na keiki ekolu e ola nei, a pela hoi me ka nui ohana o Hookena e paiauma aku nei nona me ke aloha waiohia.

            He ekolu no la o ke kaa ma'i ana, o ke ano fiva a hui hoi me kona ma'i mau no he "puupaa" ma ia ano iho la i loaa mai ai keia ulia ame na hoolawehala ana a haalele mai la i keia ola maulele ana. O na hoao lapaau ana ua lilo i mea ole.

            Ua hanauia ola ma ka la 9 o Feberuari, A. D. 1849, ma Hookena, Kona Hema, nolaila, ua piha iaia na makahiki he 57 ame na la keu ma keia ola honua ana, mai na puhaka mai o Keohokapuli (k) ame Nakapuahi (w). O Keohokapuli (k) i hoikeia ae nei maluna he keikipapa oia no ka iliili nehe e kaulana nei o Keauhou, Kona Akau: a o kona makuahine hoi he kaikamahinepapa oia no le "Kehau Kaomi Mu'olauniu" o Hookena, Kona Hema, a ma ia ano i pokii ai oia no'u ma o na makua 'ia o maua. He mahina wale no a oi ka like ole o ko maua mau la ma keia ola ana a hala wale aku la oia; a o ka mea ehaeha loa aole au i ike i kona helehelena hope loa, ua nui no nae na hoa'o ana e ike i kona kino wailua, eia nae ua hiki ole.

            Ma Hookena nei ka hapanui o kona mau la kamalii a ma Keauhou nohoi, a pela aku no ka nee ana a hiki wale i kona hoonaauao ana.

 

KONA HOONAAUAOIA ANA.

            Ua hoomaka nohoi kona hoonaauaoia ana ma na kula hele la elike nohoi me ka hoomaka mua ana o ke a'o kula ana a ma ia mau kula no a komo wale i ke kula wae a G. W. Pilipo o Kona Akau, a mai ke kula wae aku no ke Kula Nui o Lahahaina, a puka maikai mai me ke mahaloia e kana mau kumu i ka A. D. 1869.

 

NOHO I KE KULA LOIO.

            I ka 1870, ka hele ana i ke a'o kanawai ma ke kula loio a P. B. Mahoe, he hookahi paha makahiki a puka mai; a hoi mai lawelawe i ka oihana loio a ma ia oihana oia a lilo wale i Lunamakaainana i ka 1902 a komo i ka Ahaolelo.

            He kanaka kuokoa a naauao ma na hana o ka Ahaolelo a nui ka mahaloia e kona poe koho a ua loaa no na pono o kona aina aloha, mamuli ona. Nolaila, aohe paha he Keliikoa hou e loaa ana.

 

KANA HANA HOPE LOA.

            He hope Makai Nui kana hana hope loa no ka Apana o Kona Akau, Hawaii, elike me ke koho balota Kalana i Iune 20, 1905, a ma ia hana oia i lawelawe hope loa iho la a haalele wale mai la i keia ola ana. Oiai oia ma keia oihana hope he nui no na kue elike no me na ano mau, eia nae, ua lanakila ole na kue.

            Aloha ino kuu pokii, kuu hoapili o ke kula loa o Kalaheo a ka ihu o ka lio e haulani ai. I kaawale ko maua pili aloha ana i ko maua mare ana i na wahine a maua, a ma ia ano i noho iho ai maua ma ke ano he poo ohana. He Home Rula kona aoao kalaiaina a ma ia aoao oia i kupaa ai me ka naue ole a hala wale aku la ma ia ano iho la ko maua like ole a no ka mea he Repubalika ko'u aoao kalaiaina, aka, ma ka hanau ana ame ke koko he hookahi maua. Iloko o ko maua noho ana ma na aoao kalaiaina, aole oia i koi mai a pela nohoi me a'u, aka, ua noho kooikaika pu maua no ka pono o na aoao kalaiaina pakahi o maua.

            Ke hooki nei au me na waimaka eloelo no kuu pokii hele loa ame ka wahine kanemake, na keiki ame ka ohana, na hoaloha nohoi a pau o maua, ko'u hoomaikai hope loa.

            Owau iho no me ka luuluu,

            S. W. KAAI.

            Hookena, S. Kona, Malaki 19,1906.

 

E LOHE WAHI BANA ANA KO NA KUAAINA.

            Ua hooheno ae na ohe o na keiki puhiohe o ka Bana Hawaii ma ke Hale Manakooko ma ka auwina-la o ka Poakolu nei ma ka aha hookipa o Hope Kiaaina Atkinson i na aliikoa o ka mokukaua Oregona, a mahope o kela i liuliu ai lakou no ka lakou huaka'i ma na kuaaina o Oahu nei.

            Ua haalele iho ua bana nei ma ke kakahiaka o nehinei, a e paani mau aku ana lakou ma ko lakou ala apuni ka mokupuni no ekolu a eha manawa o ka la e paani ai, a o ka paani hope oia no keia e malamaia ai ma Haleiwa Hokele o Waialua, ma ke Sabati ae nei, a pau ia hoi loa mai no Honolulu.

 

HOOLAHA KUMAU

 

Kakela me Kuke

[KAUPALENAIA]

Poe Kalepa ma ke Komisina

A HE

Poe Lawelawe Kopaa.

Poe Agena no na Mahiko Lehulehu

 

Kauka Mitamura

            E hooneeia ana kona keena oihana a ka helu 1412, Alanui Nuuanu, ma ka la 1 o Malaki, a e hoonee pu ana no hoi i kona wahi noho a ka helu @, Alanui Vinia, i ka lua iho o ka pukapa mai ke Alanui Nuuanu aku.

            Na hora hana:--Hora 9 a. m. a 12 m.: 5:30 p. m. a 7:30 p. m., koe ke Sabati. Sabati, ma ka hooholo ana.

Telephone Blue 3466  P. O. Box 842.

 

Hui Alahao ame Aina o Oahu

            MANAWA HOLO

Oct. 6, 1904

            MAI HONOLULU: AKU@

No Waianae, Waialua, Kahuku  ame na wahi hoolulu ma ke alahao--*9:15 a. m., *3:20 p. m.

No Perl City, Ewa Mill, ame na wahi hoolulu ma ke alahao--+7:30 a. m., *9:15 a. m., *11:05 a. m., *2:15 p. m., *3:20 p. m., *5:15 p. m., #9:30 p. m., +11:15 p. m.

            MAI WAHO MAI.

Ku i Honolulu mai Kahuku, Waialua, ame Waianae mai *8:34 a. m., *5:31 p. m.

Ku i Honolulu mai Ewa Mill ame Pearl City mai--+7:46 a. m., *8:36 a. m., 10:38 a. m., *1:40 p. m., *4:31 p. m., * 5:31 p. m., * 7:30 p. m.

            *Kela ame keia la.

            #Sabati wale no.

            +Koe ke Sabati.

G. P. DENISON, Lunahoohana.

            F. C. SMITH, G. P. & T. A.

 

EXTELL AME SHAW.

(Na pani ma ko J. C. Axtell makalua.)

            Na mea hoopae a hana i na

            KIA HOOMANAO AME NA PA--HAO.

            Pau pu no hoi me ka hoomaemae ana i na pohaku kia hoomanao, ke kakau ana i mau olelo hou ame ke pao ana.

            Keena ame ka Pa, 1048.50, Alanui Alakea, Telepona Helu 1801 Blue.

            Pahu leta Helu 642, Honolulu.

 

Aila Lauoho a Ayer's.

he ai ia na ka lauoho. He hoolako oia i ka lauoho me kekahi mea i kopono e loaa ina i makemakeia e maikai kona ulu ana.

            I ka manawa e maloo ai ka lauoho a paakiki, mokumoku mai ke kumu, helelei, a i ole lilo ae i lauoho hina, ua loaa mai ia mau haawina mamuli o ka loaa ole o ka ai kupono nona. He mea oiaio o ka AYER'S HAIR VIGOR, aole ia he mea laweia maiako. Mawaho no ia e hamo iho ai, a nana e hooulu a hanai hoi i ke kumu o ka lauoho.

            He hoihoi hou mai kana i ka lauoho a kona ano mua, a hooulu mai hoi i lauoho maikai a nui. He lauoho nani, a loihi!

            Ina makemake kou e hoomauia kou opiopio alaila e lawe ae i ka AYER'S HAIR VIGOR.

            Ua hoomakaukauia keia aila lauoho e Dr. J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass., U. S. A.

 

HOOLAHA HUI

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha o Mrs. Rose Wagner ame C. E. Calbvert, no Honolulu laua a elua, o ka Teritori o Hawaii, ma ka la 1 o Feberuari, 1906, ua hui ae la laua ma ke ano he mau hoa hui malalo o ka Inoa Hui o Wagner ame Calvert, no na hana hanai puaa.

            Hanaia ma Honolulu, T. H., Malaki 10, 1906.

            WAGNGER AME CALVERT

            Ma o C. E. Calvert.

            3112--Mar. 23, @.