Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 12, 23 March 1906 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T.H., POALIMA, MALAKI 23, 1906.

 

ALEMANAKA O 1906.

 

1906  *  Maraki  *  1906

[Calendar image]

 

            E puka ana ka la i ka Poalima, Malaki 23, hora 6:01: napoo, hora 6:12. Poaono, Malaki 24, puka hora 6:00: napoo, hora 6:12. Sabati, Malaki 25, puka hora 5:55@: napoo. 6:13

 

            O ke Kai Pii ma Kahului ame Hilo e pii ana he hookahi hora mamua o ko Honolulu.

            Mahina hou, Malaki 24, hora 1:21 p. m., a i Malaki 23 e pau ai ka hapamua. Puka i ka Poalima, Malaki 23, hora 6:05 (Mahina hou). 

KAI PII.

 

            Pii ke kai i ka Poalima, Malaki 23. hora 2:51 a.m., 3:22 p.m.: Poaono. Malaki 24, hora 3:24 a. m., 3:57 p. m.: Sabati. Malaki 25. hora 4:24 p. m., 4:00 a. m.

 

KAI EMI.

            Emi ke kai. Poalima. Malaki 23. hora 9:22 a. m., 9:13 p. m.: Poaono. Malaki 24, hora 9:44 a. m., 9:54 p. m.: Sabati, Malaki 25,hora 10:13 a.m., 10:35 p. m.

 

MALAMA O KAULUA.

 

La 1.—Olekukahi.

 “  2.—Olekulua.

 “  3.—Olekukolu.

 “  4.—Olekupau.

 “  5.—Huna.

 “  6.—Mohalu.

 “  7.—Hua.                             }Kapu Hua

 “  8.—Akua.

 “  9.—Hoku.

“ 10.—Mahealani.

“  11—Kulu.

“  12—Laaukukahi.                 }Kapu Kanaloa

“  13.—Laaukulua.

“ 14.—Laaupau.

“ 15.—Olekukahi.

“ 16.—Olekulua.

“ 17.—Olepau.

“ 18.—Kaloakukahi.

“ 19.—Kaloakulua.

“ 20.—Kaloapau.

“ 21.—Kane.                           }Kapu Kane

“ 22.—Lono.

“ 23.—Mauli.

“ 24.—Muku.

“ 25.—Hilo.

“ 26.—Hoaka.

“ 27.—Kukahi.

“ 28.—Kulua.

“ 29.—Kukolu.

“ 30.—Kupau.

“ 31.—Olekukahi.

 

NUHOU KULOKO.

 

            Ua hala aku o Lunakula Babbitt i ka mokupuni o Kauai ma ke ahiahi o ka Poalua iho nei no ka nana ana i na kula aupuni olaila.

 

            Ma ke ahiahi Poalua iho nei i hala aku ai o Hope Makai Kiekie G. Sea no ka mokupuni o Kauai. Ua hala aku no na mea pili oihana o kona keena.

 

            Eia ke neemua nei ke kukulu hou ana i na hale o ka wiliko o Onomea i pau ai i ke ahi ma kekahi manawa aku nei mamua. Aole e emo, paa.

 

            Ma ka loaa ana o Lunakanawai L. A. Dickey i ka nawaliwali i hiki ole ai ke alo ae, ua hoihoiia aku oia ma ka Haukipila Moiwahine no ka lapaau ana.

 

            Inehinei iho la i malamaia ai ka halawai o ke Komike Kalana o na Demokarata o Honolulu nei ma Waverley Hall alanui Betela, ma ka hora 7:30 o ke ahiahi.

 

            Ua loaa mai he lono mai ka lunahooponopono Kepani o ka nupepa Kepani Hawaii Shinpo ma ke kelekalapa i ka hoi mai o Kanikela Saito; a oia no hoi ka mea i hoike mua ia aku ma ke Kuokoa o kekahi helu i hala.

 

            E malamaia ana ka halawai hoeueu o na Ahahui Hooikaika Kristiano o ka mokupuni o Oahu nei ma ka luakini o Kawaiahao, hora 7:30 o ke ahiahi o keia la. He halawai hoeueu kumau keia ma na hapaha makahiki apau.

 

            Ua hauoli na kini o Kalihi-waena i ka paa ana ae nei o na kukui-uwila o na alanui oiai e malamalama mau ana, ko lakou mau alanui ma na po pouli apau. He haawina keia i loaa ole ia aoao no kekahi manawa i hala ae nei.

 

            Nui ka hoohalahala o na Rukini Molokana o Kapaa no ke kulike ole o ka lakou mea i manao mua ai me na mea o Hawaii nei, aka, ma ka hooponopono ana o Mr. James Castle, ana i holo aku ai i Kauai ua lana malie ae ia na noonoo.

 

            Ma ka noho ana o ka halawai o na wahine hololio pa-u ma ka home o Mrs. Kainana Puahi, ma Waikiki-kai, ua kukuluia ae la ka hui no ua kumuhana ia a he umi-kumamalima iaia e ku nei ka hui i keia manawa a malalo hoi o ke alakai ana a Peresidena Kainana Puahi. He mau la liuliu keia no na hana e pono ai ka hui. E kokua pu ae ana na haole i keia hana maikai.

 

IKE O OREGONA I KA AKIMARALA HOU.

            Ma ka hookomo ana mai o ka mokukaua Oregona iloko o Kou nei ma ke awakea Poalua nei ua pomaikai loa oia, no ka mea, oia ka manawa i malamaia ai na hana hoohiwahiwa ma ke kahua mokukaua ma Ainahou ae ne no ka huki ana i ka hae hope-akimarala no ka hanohano o ke kulana akimarala i loaa ae ia Kapena Lyon.

            A i ka hae e pii ana aia ka mokukaua e hookomo mai ana a i ke kau ana o ka hae akimarala iluna o ka pahuhae, oia no ka manawa i uina mai ai na pukuniahi o umi-kumamakolu manawa mai ia Oregona mai, a mai ke Kahua Mokukaua Moana ae he 17 pu aloha no ka hanohano o ka mea nona ka la.

            Ua ike oia i keia hanohano o kekahi o na alii o kona aupuni, oiai no hoi kona mau hae e welo haaheo ana, aka,o ka hae hookahi i haaheo mau ai na alii ame na luina o Oregona oia no ka hae ulaula me ke kia nui oiai nana i hoike mai ae o Oregona ka mokukaua hookahi i lawe ae i ka moho hanohano ma ke ki pukuniahi ana.

            He elua makahiki o kana paa ana ia hanohano a oiai he nui no na mokukaua i hookuku ae me ia a aole nae hookahi o lakou i ahai ae ia hanohano a Oregona e paa nei, aka, ma keia kau kiki pu aole oia e komo ana no ka pilikia i loaa iaia e hoi nei no ka pahonohono hou ia mai.

            O ka hanohano hope i loaa ai iaia oia no keia kiki pu ana ma ka malama o Malaki i ka makahiki 1905, he hanohano no hoi i oi ae i ko ka makahiki 1904. A ma keia mahele iho la i kaa mau ai na ki pu noeau ana o ka mokukaua ma ia papa a hiki i keia manawa.

 

            Ma ka Poalua iho nei i ku mai ai ka mokukaua Oregona o Amerika i Kou nei mai lokhama mai, a eia ke mo-ku nei.

 

            Ua hookuuia ae o H. P. Macfarlane ma ka Poalua nei e Lunakanawai Whitney mai kona hihia apuka i hoopiiia ai.

 

            Ma ka Poaono i hala iho la i malama ae ai o Hon. J. A. Cummins ma kona home he paina hoomanao no ka piha ana iaia o na makahiki he kanahikukumamalua.

 

            Ua hopuia ae o Mr. W. T. Rowland e Makai Kiekie William Henry no ka hewa apuka o ekolu hihia, mamuli o ka loaa ana mai iaia he leka o ia ano kauoha mai Hilo mai.

 

            I ka Poaono i hala i loaa mai ai he lono kelekalapa mai a Loio Kuhina Moody mai o Wakinekona ia Lunakanawai Robikana e hoike mai ana ua kakauinoaia ke “Komikina” (hookohu).

 

            O Mr. Papai ka moho Repubalika no ka oihana lunamakai o Oahu e manaoia nei, aka, ua oleloia ae o Hon. Frank Andrade ka mea e holo ku-e ana ia Lunamakai Brown, ke hiki mai ke kau koho balota.

 

            Ke hooikaika nei na haumana Pake o ke Kula Pake a Kaimana o ke kulanakauhale o Honolulu nei e hooponopono loa ae i ko lakou ahahui hoonaauao no ka liuliu ana e holo aku i Kina no ka hoonaauao ana i ko lakou mau hoa lahui. Maikai kela.

 

            E oluolu na lala apau o ka Ahahui Hoolewa Aloha Lahui o Lahaina e, hoomanao mai i ka lau oliva o ke aloha no ko oukou hoahanau i make i ka la 10 o keia mahina, oia o Mrs. Kealoha Paona, e hoihoi ae ma ka lima o ka puuku. Aloha no ia hoahanau.

 

            Ua malamaia ae e Mr. ame Mrs. J. K. Luka he paina hoomanao la hanau no ka piha ana o ka makahiki hookahi o ka laua hanai, ma ko laua wahi noho ma Manana, Ewa, i Malaki 17. He nui ka poe i hiki ae,ua nuu iho a lawa i na mea i hoomakaukauia.

 

            I ke ahiahi Poaono aku nei, Malaki 17, i haalele mai ai i keia ola ana o Sam K. Moe, he Hawaii opio i ike nui ia iwaena o na Hawaii, a he lala no ka Bana Hawaii. Ua kamaaina pu ia oia iwaena o ka oihana pa‘i palapala o ke kulanakauhale nei. Ua haalele iho oia he wahine a he mau keiki elua.

 

IKAIKA KA UA ME KA HAKU‘I ANA O KA HEKILI.

 

            Ma ka ino ua nui i haluku iho ai ma ka Poalima i hala iho la ma ke kulanakauhale nei, ua nui maoli no ka ua nana hoi i hoolawa pono ae no keia malama o Malaki holookoa, a ua maikai loa hoi no na kini o ke kulanakauhale nei ame ka poe mahiai, a iloko o ia manawa hookahi no, i haku‘i iho ai ka hekili a o ka mua loa hoi keia i ku‘i ai no kekahi manawa loihi.

 

            Ma ka hora eono no o ke kakahiaka i haluku iho ai ka ua mai ka po iho no nae ka hoomaumau ana iho me ka ikaika no, a i ke ao hoi i ikaika loa ai, a ma ka hoomaopopo ana o ka poe kilo he oi ae keia mai ka wa i hemo ai ia keena ma ka malama o Sepatemaba i ka makahiki 1904.

            Aia no he mau ua nui ana aole nae i ikaika loa ka nei ana o ka hekili, aka, ina e hiki i ka manawa kupono ame ke kulana no ka hekili e hana ai e like me ka hoike o na papa kuhikuhi ua o na wa i hala e ikeia ana no ka ikaika o ke ku‘i ana o ka hekili e like aku ai me ko Amerika.

 

HOOLAHA HUI.

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha o William R. Chilton, Joseph Carlo ame Frank Levy, no Honolulu lakou apau, o ka Teritori o Hawaii, ma ka la 12 o Malaki, 1906, ua kukulu ae i hui malalo o ka inoa hui o ka The J. Carlo Pawnbroking Co. (Hui Hoaie a J. Carlo) no ka lawelawe ana i na hana hoaie, kuai ana mai ame ke kuai hoolilo ana aku.

THE J. CARLO PAWNBROKING CO.

                                    Ma o Frank Levy.

                        3112—Mch. 23, 30

 

I KULA A‘O KOHO BALOTA NO HONOLULU.

(Mai ka aoao 1 mal.)

 

o ka pule hookahi ma ka manawa i kukuluia ai ke kula kulanakauhale iloko olaila, a lanakila hou ae ia kona mau hana. A aia no hoi he kula ma Pilekelepia, he kula po no nae, he kula hoi i loaa na manaolana poho no ka holomua mamuli o ka hiki ole ke hoomalu i na haumana, no ka mea, @e hana aku na haumana in na hana ku ole i ke kanawai, eia nae, i ka hookomoia ana o ke kula kulanakauhale @ ua hoihoi hou ia ae ia ke kula iloko o ke kulana holomua a maikai.

 

            Ma ka po i kukuluia ai ke kula kulanakauhale he iwakalua o na keikikane i hele ae imua o ke pakaukau o ke kumupoo a hoike aku ia i ko lakou makemae e hoopaa hou ia ko lakou poe inoa pololei ma ka papainoa hoopaa inoa koho balota, me ka hoike pu ana i ko lakou hoopaa ana ma ka manawa mua i na inoa pololei ole no lakou, oiai ua loaa ia lakou ka manao e hoopaaia ko lakou mau inoa pololei i pololei ai ke koho ana i loaa ai na hooiaio ana o ka poe i koho kuleana ma ke koho balota, i ole ai nohoi e loaa pono lakou i ka oihana makai ma ka manawa e imi ponoia mai ai no ka hopu ana.

            A he kaikamahine ano maikai ole a kupono ole kekahi, ua lilo ae ia oia i kaikamahine maikai malalo o na hoomalu ana o kona mau hoakuia o ke kula hookahi malalo o na hooponopono aupuni kulanakauhale ana. A iloko o na pepa i loaa mai ia Lunakula Babbitt he nui na hooaiai ana e pili ana i ka holomua ame ka maikai o na hoohana o ke kula malalo o keia ano haawina.

            Oia hoi, o na kula i kaa aku mawaho o na kulana kupono ua hoi hou ae la ko lakou kulana a ka maikai mamuli o keia ano rula hou. A mailoko mai olaila i puka mai ai na haumana a heluia ae ia he mau makaainana maikai a keonimana a kulana lede no hoi.

            A no ka maikai o keia ano kula ua laha loa aku la a ua palahalaha loa a hiki ma Kekokia, a aia ma Cuba, Mekiko ame Aferika Hema. O ke ano maoli o ke kula he wahi hoonaauao pili maoli i ka hoomalu ana i ke kino iho ame na haawina o ke kulana makaainana maoli. No ka haumana iho he mea oiaio maoli ke komo loa o keia haawina iloko iho ona, aole wale ma ka noonoo ana, aka, ma ka hana maoli ana. He ike hooponopono oihana aupuni a he loaa na ike e hookele ai no ka hoopakele ana i ke aupuni.

            A no Hawaii, ua loaa keia ike he kula kupono loa keia e kukuluia, oiai he nui na ano lahui like ‘ole iloko ona a o na rula maikai e like iho la me keia ka mea nana e kokua nui i na kumukula ma ka hoomalu ana i ko lakou mau haumana, a he mea hoonaauao i na haumana ma ka hoomalu ana ia lakou iho ame ka makaukau koho balota, a e hiki mai ai i ko lakou manawa e komo ai iloko o na pahu balota no ke koho ana aole lakou e puhili mamuli o ka makaukau.

            Ina e holopono ka lawelawe ana ame ka hoohana ana o keia ano kula iloko iho o na kula aupuni o Honolulu nei alaila e wehe laulaia aku ai no na kula o na mokupuni e ae ke makemake lakou, no ka haawi ana aku i keia ike i ko ia mau mokupuni. A he mau la noonoo aku keia o ka poe hooikaika hoonaauao mai na kumukula a ka poe i ike nuiia iloko o ia hana ame na makua pu no kahi e noonoo ai no ka pono o ka lakou mau keiki e hoonaauaoia nei iloko o na kula aupuni o ka Teritori.

KU-E MALE LEHULEHU.

(Mai ka aoao 1 mal.)

pau? Ae anei lakou i ka ‘mare lehulehu?’ Aole loa. O na aupuni Karistiano a pau loa, a i ike ia he mea hoomalamalama, a i hoomalamalamaia, aole kekahi o lakou e ae ana i ka ‘mare lehulehu,’ no ka mare ana i elua a ekolu wahine a pela hoi i elua a ekolu kane a ka wahine hookahi; aka, o ka poe wale no iloko o ka pouli, a i ike ole ia mea he malamalama o ka olelo a ke Akua, o lakou wale no ka poe e ae ana e hana ia hana, a kue hoi i ka mea a ke Akua i a‘o mai ai.

            “E nana aku i ke aupuni o Enelani, he ‘mare lehulehu’ anei malaila? Ia Gelemania, Farani, Italia, Amerika Huipuia, Hawaii nei ame na aupuni a pau i komoia e ka malamalama o ka Euanelio, he ku-e loa lakou i ka ‘mare lehulehu,’ a nolaila i hana ia ai he kanawai e keakea ana ia hana.

            “A pehea la e hoala ia mai nei maloko o ko kakou mau nupepa na manao alakai o keia ano, e apono ana i ka mare lehulehu e kekahi poe. E alakai hou ana anei ia kakou i hope? A i ole, ke manao nei anei lakou, aia a mare lehulehu alaila ulu nui mai ka lahui? Aole, aole loa ia he kumu e ulu mai ai ka lahui. Auhea na lahui i noho ma ia ano i keia wa? Aole lakou, ua nalo aku, no ka mea, eia ka malamalama o ka Euanelio o Karisto ke alakai nei ia kakou.

            “O ke kumu kalele ikaika loa a ka poe e kakoo nei i ka mare lehulehu; no ka elua hoi wahine a Aberahama, a elua no hoi wahine a Iakoba. He keu aku ke kupanaha o ka noonoo ana pela, a a‘o mai ia kakou e hoohalike aku ka me ka hewa o ke kanaka pono: o ka Aberahama hana hewa ana anei, oia a kakou e hoohalike aku ai?

            “He hookahi wale no wahine a Aberahama i hoopiliia e ke Akua, oia no o Salai, a o kona hana hewa ana anei me Hagala, ke kauwawahine, a kana wahine he mare lehulehu ia? Aole loa, nona iho no kona hewa. Eia nae, ua mihi aku no o Aberahama i kona hewa, a ua aloha mai no ke Akua, i ke keiki a Hagala i aneane e make i ka pololi a hoola ae la iaia, a lilo oia i lahui kanaka nui, e ku-e ana hoi kekahi i kekahi.

            “A pela no hoi me Iakoba e olelo ia nei he mare lehulehu no ka elua ka ana wahine. Eia nae, he hookahi no ana wahine mare, oia o Rahela, a o wai Lea kona kaikuaana, ua hanau @o mai no he poe keiki pololei, a aole no nae ia he mare lehulehu, aka, he hewa no ia ana i hana ai: a o ka hana hewa ana anei a ia kanaka pono oia ko kakou mea e hoohalike aku ai? Aole loa pela.

            “He hana pono anei ka hana i hanaia a lilo mai ka pono o ka hanau mua, aole ia he hana pono, aka, he hana hoopunipuni ia, eia nae, ua loaa no ke apono ia. A pela no hoi o Aberahama i olelo aku ai ia salai, i kana wahine. A i ninau ia mai oe he wahine na‘u, alaila, e olelo aku oe, o oe no ko‘u kaikuahine—he hoopunipuni maoli keia, eia nae o ka hopena i loaa mai he maikai eia nae he pono ole ia.

            “Heaha la ka pilikia o ka mare lehulehu?

            “Eia hoi paha, he malama i na haku elua, aole he mea maikai ka malama i na haku elua, aole he mea maikai ka malama i na haku elua, o malama i kekahi a hoowahawaha i kekahi. A pela no hoi ina he elua au wahine, a elua paha kane a kekahi wahine, e aloha ana oe i kekahi a e hoowahawaha ana i kekahi a pela no hoi me ka wahine, e aloha ana oia i kekahi kane a e hoowahawaha ana i kekahi.

            “Ia‘u i holo ai iloko o na aina haole ua halawai iho ia au me kekahi hoaloha o‘u a nana i hoolauna aku ia‘u me kekahi Moremona o Uta: henui kana poe wahine. Ua noho oia me kana wahine mare mua a makemake oia i wahine hou mare aku oia i ka lua o ka wahine, pau kona aloha i ka wahine mua, a lilo i ka wahine hou, a pela no hoi i ke kolu o ka wahine, a pela aku: a ua hookaawale oia i wahi no lakou pakahi apau: aka, o ka lakou mau keiki ka mea hoopilikia, nui ka huhu a hakaka lakou, kekahi i kekahi, a ku-e aku, aka, o ke keiki a ka wahine mare mua, oia no ko lakou maikai, no ka mea, he keiki oia na ka wahine mare. Ua like na keiki a na wahine e ae me ka poe Isamaela, aka, ua puka mai ka Hoola oia ka Mesia, mailoko mai o ka wahine i hoopiliia ma ke ano hookahi, a hookahi hoi i‘o.”

            Ua paipai mai ke kahu i na hoahanau aole e lawe i na a‘o e kakoo ana i ka mare lehulehu, aka, e hele ma ka malamalama.

            Kou mea kakau,

                        J. H. S. KALEO.

            Honolulu, Maraki 19, 1906.

 

A KE AHI NO MAKAIKIU LAKE.

(Mai ka aoao 1 mal.)

            He palapala noi ka i waihola ae imua o ka Papa mai na makaainana mai o Hauula e noi mai ana e hoihoiia no na aina i mahelehelia i mau aina hookuonoono i ke aupuni i mea e hoopakele ai i ko lakou awa a he noi pu ana no hoi kekahi e kukuluia i hale malama meahana no ia apana, a ma ka noonooia ana ua waihoia ia hana i ke Komikina Aina Aupuni.

            Na J. Nott o Pawaa i noi mai e hoolawaia aku o Pawaa me elua pahu hooho pauahi a waihoia ka hana ia Lunakiai Moore no ka waiho ae i kana hoike ma ka halawai e noho hou ai ka Papa.

            A mahope o ka hoolohe ana i ke noi a Lunakanawai Weaver no ka hoomau ana aku i ke alanui o Manoa, ua hapaiia ae la ka hana no Makaikiu Lake, ka hana i a ai ke ahi o na Lunakiai maluna o ka makai a waihoia ae la ka hana no kekahi manawa no ka huli pono e like me ia i hoike mua ia ae nei, a hookuu no hoi na hana ma ka hora 9:20 p. m. a noho hou i ka Poalua o keia pule ae.

 

E BONAIA NA LUNAKANAWAI APANA.

 

            No ka mea ua ikeia ka nele ole o ke komo mau ana o na huina dala mai ka uuku a ka nunui iloko o na lima o na lunakanawai aha apana ame ka lakou mau kakauolelo, he mau huina i kuleanaia e ka Teritori, nolaila, e pau ana lakou i ka bonaia, e ke Kiaaina. A no ka hooko ana i keia mea, ua kakau leka aku ia oia e like me ia malalo iho:

                                                Malaki 15, 1906.

Hon. W. F. Frear, Lunakanawai Kiekie Ekahi, Honolulu.

 

            Aloha oe:--Malalo o ka Pauku 88 o ke Kanawai 100, o na Kanawai o ka Ahaolelo o 1905, ke hoike aku nei wau, ma keia ke makemake nei au i na bona mai na luna aupuni mai e like me ia malalo iho nei iloko o keia mau huina:

            $1000—I ka Lunakanawai Aha Apana Ekahi o Honolulu, ko Ewa, Wailuku ame Hilo Hema; ke kakauolelo elua o ka Apana Hookolokolo o Honolulu ame ke kakauolelo o ka Aha Apana o Hilo Hema.

            $750—I ka Lunakanawai Aha Apana Ekahi o Makawao, Lahaina, Hamakua, Lihue ame Waimea.

            $500—I ka Lunakanawai Aha Apana Ekahi o Waianae, Waialua, Koolauloa, Koolaupoko, Honuaula, Hana, Kipahulu, Molokai, Lanai, Kalaupapa, Kohala Akau, Kohala Hema, Kona Akau, Kona Hema, Kau Hikina ame Komohana, Hilo Akau, Puna, Koloa, Kawaihau ame Hanalei; kakauolelo kokua o ke Keena Hookolokolo, ka makai aha hookolokolo, ka mea malama keena buke ame ka elele o ka Aha Kiekie: ke kokua kakauolelo ame ka makai o ka Aha Kaapuni ame ke kakauolelo ame ka maheleolelo o ka Aha Apana, Apana Kaapuni Elua, ame ke kokua kakauolelo ame ka elele ame ka maheleolelo, Apana Kaapuni Eha.

            Owau iho no, kau kauwa hoolohe,

              A. L. C. ATKINSON,

            Hope Kiaaina o Hawaii.

            O ke Kanawai 100 o na Kanawai o ka Ahaolelo o 1905, oia no ke kanawai e koi ana e hoopaaia na luna aupuni Teritori malalo o na bona no ka hoopakele ana i ka lehulehu. Ua ikeia ae keia kanawai ma ka manawa e noho ana ka Ahaolelo he kanawai maikai a o kona hooholoia ana he hoike ana ia i ka noeau o ka hana ana pela.

            Aka, aia he mau olelo iloko o ua kanawai la e haawi ana i ka mana i ke Kiaaina e hoopaa i mau bona no na luna aupuni i hoomaopopo moakaka loa ole ia iloko o ke kanawai. A ma keia wahi iho la i komo kuleana aku ai ke Kiaaina ma ka haawi a hoopaa bona ana no na lunakanawai ame na kakauolelo, oiai ua hamama ia ipuka nona e hana ai, a aia no hoi iaia ka mana kanana i ka nui o na bona e hoopaa ai.

            A ma keia no hoi e ikeia ai ka waiwai maoli o ke kanawai oiai he mea kupono maoli i‘o no e bonaia na lunakanawai ame ko lakou mau kakauolelo no ka mea he ohi mai lakou i na dala e ukuia ana no na hoopa‘i, e ohi i na dala bela, a o ka hoopaa ana ia ae o keia mau luna aupuni oia no ka hoopakele ana i ke Aupuni Teritori.

            Eia nae he wahi haawina ano ehaeha iki keia i na luna aupuni no lakou na uku@ana haahaa loa aka aole no paha e @ele ka nanaia aku o ia mau anuu.

 

LAAUILINONABEBE

O Kana Paa ame Kana Lauoho kekaki mea ana nui loa a na Makuahine e noonoo nui ai

* * *

UA HANAUIA KELA A ME KEIA KEIKI ILOKO O KA HONUA NEI me ke ene o na ma‘i lehulehu e ulu mai ana iloko o ka ili, ke poo a e lilo ana hoi ke koko ia wa i mea nui loa no ka panee ana i keia popilikia a pela i lilo ai ia i mea nui loa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o kela a me keia mea i loohia i ka nali ana a na ma‘i lehulehu. Aole keia mea i hookaumaha ia ma kekahi ano e ae, aka, mamuli no o ka hoopalalehaia ana o ka mea i kupono e malama a makaala i keia poino. Nolaila, ua lilo i kumuhana na kela a me keia makuahine maikai e makaala mau ai i ka lakou maui keiki e loohia ana i na popilikia lehulehu e ulu mai ana mamuli o ke koko ino, e hookamaaina mau lakou me na mea a pau e hiki ai ke pale aku i keia mau popilikia lehulehu, i mea hoi e loaa ai ke ola maikai, malalo o na lapaau noeau ana me ka hikiwawe a me ke ola loa no hoi.

            Ua olelo ia o ka auau me ka wai pumehana a me ke KOPA CUTICURA no ka hoomaemae ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahi mau ino e ae, a pela hoi no ka unahi-pii, a pela hoi. Ina e kapili malie i ka Aila Hamo CUTICURA no ka hooki koke ana i ka maneo o ka ili, ka eeke ano manene o ka ili ame ka pehu, a pela hoi no ka hoomalielie ana i ka hu‘i a me ka hoola ana i na palapu, a mahope aku oia wa ina ka e inu i ka Laau Hoohainua CUTICURA oia wale ae ia no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki liilii ina wa a pau e hoomaka mai ai, a ina no ua loaa mua, hemea pau wale no ia i keia mau laau ae ia, ke malama pono ia na kuhikuhi. Ma keia hana ana pela, e loaa ai i na makuahine hoomanawanui ka maha a me ka oluolu o ka naau, a he mea no hoi ia no lakou e hookaumaha ole ia ai i na wa a pau. Ua hoola ia keia mau haawina pomaikai ma na home lehulehu a puni ka aina.

            Mamuli o ka momona, ka maemae, a me ka hikiwawe o ke ola o keia laau, i makemake nui ia ai e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona waiwai nui ma ke ano hoola, a pela no hoi i hilinai nui lala ai kona waiwai no ka hoopakele ana i ka luhi a me ke kaumaha o na makua lehulehu ma na wahi a pau, a pela no i malama nui ia ai maloko ona home.

            HE HOOLA MAOPOPO NO NA MA‘I MALOKO A MAWAHO O KE KINO.

            Oia hoi ke KOPA CUTICURA e hoomaemae ai i ka ili a me ke kepia o ke poo a hoowaliwali i ka alualu, o ka AILA CUTICURA HAMO no ka hoopau koke i ka maneo o hooluolu a hoola, a me ke CUTICURA RESOLVENT no ka hooluolu a hoomaemae ana i ke koko. Ke kuaila nei ma na wahi a pau o ka honua nei. Keena Kuai ma Auseteralia, R. Towns & Co., Sydney, N. S. W.  Keena ma Aferika Hema, Lamron, Ltd., Cape Town. “I loaa ai ka ili pahee maikai, ka lauoho a me na lima.”

            O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston,  U. S. A., na Ona o na Laau CUTICURA a pau loa.

 

KU MAI KA MOKUKAUA OREGONA

 

Mahope iho o ka noho hana ana ma na kai o na Aina Hikina ua huli hoi mai la ka mokukaua Oregona mai Iokohama mai a ku mai ia i Kou nei i ka Poalua iho la, mamua iki iho o ke awakea. He eha makahiki ka noho hana ana ma ia mau kai. A iloko o na la pokole e holo aku ai oia i ka Mokupuni o Mare no ka hoolele ana aku i kona mau lako pauda ame na meakaua, alaila, holo loa aku a Bremerton ma Puget Sound, a ilaila e pau ai kona komikina hana.

            He mokukaua oia i kaulana i ka ikaika a i kapa nui ia ma ka inoa “Ka Ilio Bulu o na Aumokukaua,” he olelo hoi i pu-a mau ae mai na aliimoku ae ame na koa no apau ona, he mea hoi i loaa mai mamuli o ka ikaika o na pu ame ka eleu o ka hoohana ana ia mau mea oiai oia iloko o ke kaua me na Kepania, aka, i keia manawa ua pepe oia a ma kekahi olelo ana he ilio nawaliwali oia. Pela oia e hoi nei i kona makua ia Amerika no ka hooponopono hou ia mai.

            O kona mau pukuniahi kaulana o umi-kumamakolu iniha, na pu hoi i kaulana ai oia oiai e hoohanaia ana ma ke kaua poina ole o na Amerika ame Sepania, oia na pukuniahi aole e hiki ke kiia ma keia manawa, no ka mea, aole e hiki i ka moku ke paa iho i ka nui o kona ikaika hoonei, oiai oia e nawaliwali ana i keia manawa. Nolaila, i kauia ae ai ke kauoha he mau la aku nei i hala. AOLE E KIIA I HOOKAHI PUKUNIAHI O UMI-KUMAMAKOLU INIHA KOE WALE NO A HE HANA HIKI OLE KE ALO AE, A HIKI I KA WA E PAU AI NA HOOPONOPONO HOU ANA.

            A no keia kulana i nawaliwali iho la ka mokukaua Oregona a waiwai ole ai kona noho hana aku ma na kai o ka Hikina. O ke kauoha i haawiia no ke ki ole ana i na pukuniahi nunui ua hookoia ia mamuli o kekahi mau kauoha mai Wakinekona mai ma kekahi mau mahina i hala aku nei, pela i hooholoia ai e hookaawale ae iaia mai ka noho hana ana ma ka oihana kaua moana no kekahi manawa, no ka hoihoi aku iaia e pahonohono hou ia ma kahi kapili moku.

            Ma keia holo ana mai ona ua haalele aku oia ia Iokohama ma ka la 8 o Malaki, hora 6:10 p. m., a i ke ku ana mai ianei ua piha iaia na la he umikumamalua ma ka holo maamau. He maikai kona holo ana mai a he malie no hoi ka moana, koe na la elua i ino ai. Ma ia manawa i haule ai kekahi waapa ona a hookui no iaia ke kumu i poino ai kahi waa iki.

            Ma ka hoike o na alii o ka moku he ola mau no ka maikai o ka iwi-kaele koe wale no na wahi i pili kokoke i na pukuniahi nunui i loaa mau mai i ka ikaiaka hoonei o na pu nunui ma na manawa e kiia ai a oiai no hoi he nui na manawa i hoohanaia ai na pu nunui a ma ia mau kumu i emi mai ai ka ikaika paa a huiia me ka ili ana ma kekahi wahi o na kai o ka Hikina pela i maopopo loa ai kona nawaliwali, a ma ia manawa no hoi i pahonohonoia ai, o kahi paa nei no, aka, ma keia hulihoi ana e hanaia ana oia a paa pono.

            Aia oia malalo oka hoomalu a noho mana ana o Kapena John P. Merrell, a me ia he 32 alii ame 468 mau koa. A o kona mau alii ma keia manawa oia iho keia:

            John P. Merrell, kapena, alakai nui.

            Leo. D. Miner, alakai-lukaneia, wiliki.

            W. W. Buchanan, alakai-lukanela, lunamoku kiekie.

            G. M. Williams, alakai-lukanela, luna hooholo moku.

            J. G. Church, lukanela.

            E. J. Marquart, G. J. Rowcliff, J. P. Lannon, F. C. Martin, O. C. Dowling, C. W. Early, J. C. Townsend, O. F. Cooper, C. S. Kerrick, R. S. Holmes, F. H. Sadler, K. B. Crittenden, na alii lawe hae.

            C. A. Ritchter, aliimoku opio.

            A. Farenholt, kauka.

            F. W. S. Dean, kokua kauka.

            J. R. Dykes, kokua kauka.

            H. H. Balthis, luna ukuhana.

            F. M. Wise, kapena, U. S. M. C.

            W. E. Smith, lukanela ekahi, U. S. M. C.

            J. S. Croghan, kuhoe.

            H. Reick, mea ki pu.

            Wm. O’Neill, kamana.

            J. Hickey, W. C. Gray, D. Purdon, poe hana mikini.

            F. Hunt, kupakako.

 

            O ka nui o na pukuniahi o Oregona he eha pu nunui o umi-kumamakolu iniha, he ewalu pukuniahi ewalu iniha, he umi-kumamalua pu eono iniha, a o keia mau pu apau aia ma ka oneki nui. A ma ka papa elua, aia he iwakalua pukuniahi liilii helu eono, eono pu helu ekahi, elua pu pauma, a he elua pu ekolu iniha kani pinapinai. O kona nui kino ma ke ana @ he 10.288 a ua kapiliia oia ma ka halehana hao Uniona i ka makahiki 1898 no ka waiwaiio o $3,222.810. He 16.79 @ kona holomama.

 

I WAI NO KA MALU ULU O LELE.

            Ma ka Poakahi iho nei i haawi ae ai o Hope Kiaaina Atkinson i ka mana piha ia Lunahoohana Holloway o ka Oihana o na Hana o ka Lehulehu e hookohu aku i komikina no ka imi pono ana i ka waiwaiio o ka wai o Lahainaluna e lawa ai no ka hoolako ana aku i ke kaona o Lahaina me ka wai i maopopo ai ke kumukuai no ke kuai ana ia pono wai.

            O ke kumu i ulu mai ai o keia mea mamuli no ia o ka ikela ana he mea pono e lawa o Lahaina me ka wai. Ma ke kauoha o Mr. Holloway i hala aku ai o Mr. E. A. Southworth i Maui ma ka Poakolu iho la no ke ana ana i ka wai ame ka hoomakaukau ana i na mea e pono ai ka noonoo ana no ka waiwaiio o ka wai e hoikela ae ai o ke Komikina. He nui na like ole e pili ana i ka wai o Lahainaluna, no ka mea, oia ka wai e lawe mau ia ana e ka Hui Mahiko o Lahaina oiai i ke kula, e loaa ana iaia he eha hora me ka hapa wai i na la apau.

            A ma k@a pono wai e laweia ae ai no Lahaina, oia hoi, i pono wai e kahe ai no Lahaina ma kela ame keia eha hora me ka hapa ma kela ame keia la. Ua hoohalahala ae no ke kula, no ka mea, malalo iho la o keia hoohana ana e lawa ole ai ka wai no na lo‘ikalo.

            “Ua ike au i kekahi mau lo‘ikalo,” wahi a Komikina Holloway, “ he maikai maoli no me ka uliuli pu ma ka manawa a‘u i ukali ai i ke Kiaaina ma kekahi manawa aku nei. Aole no hoi au i ike i kekahi ala mawaho ae o keia e kaulike ai keia hooponopono wai ana a ma ke koho ana hoi i komikina nana e koho i ka waiwaiio o ka wai e kuaila aku ai oia wale no ke alanui e hiki ai e loaa i wai.”

            A ma keia kulana iho la i haawi ae ai ka Hope Kiaaina i mana o ia ano ia Mr. Holloway, no ka hookohu aku i komikina e imi ai i ka waiwaiio o ka wai o Lahainaluna. E hoomanao pu ia no hoi,he hookahi lala o keía komikina e hookohuia ai e Holloway, a he hookahi mai na kekahi aoao, a na ia mau iaia e koho i ke kolu no ka hoopiha pono ana i ke komikina.

            Ma ka aoao o ke aupuni ua makaukau oia me ke dala no ke kuai ana i ka pono wai no Lahaina a ma ka manawa no e maopopo ai ke kumukuai e lele aku ai ko kapuahi; eia nae, e hala ana no kekahi mau la ma na hooponopono ana.

 

HOAUIA KA HALE PUHIOHE O AALA PAKA.

            O ka hale puhiohe hou o Aala Paka i kukuluia iho nei e ke Kalana o Oahu, ua hoauia ae ma ka Poaono i hala, la 17, ma ka auwina-la hora 4, ma ka hookani ana ae o ka Bana Alii Hawaii he mau mele malalo o ke alakai ana a Kumu Puhiohe Berger, kahi i akoakoa nui a‘e ai he heluna nui o ko ke kulanakauhale iho mai na haole a na Hawaii a na Pake ame na Kepani a lahui e ae.

            O ka hale puhiohe hou he hale opaka no ia e like no me kekahi mau hale puhiohe e ku nei, aka, he wahi ano okoa iki ko ianei, oiai he au paia paa kahi ona i kukuluia ae oiai na hale kahiko, he hamama pu apuni. Ua hanaia keia hale e like me ko na aina-e, o ka hoopuniia o kekahi aoao me na paia paa opakapaka, a o kahi e hamama ana malaila ka leo e hemo aku ai e po-ha pono ana mamuli o ka paaia ana e na paia paa.

            O ke alo o keia hale puhiohe aia ke huli la i ke kahawai o Nuuanu e moe la mamua pono iho o ka paka, a o ka laau me he mea ia ua wae pono ia mai i kulike ai me ka makemake o ka oihana e lawelawe mau ia ai iloko o ka hale.

            A pau ka hoonanea ana o ka bana ua huli hoi aku na kini puni hoolohe leole‘a me ka olioli nui.