Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 13, 30 March 1906 — KULIANA Ka Weli o Damaseko. KA HOOKO MOEUHANE I KA U'I ULINA. [ARTICLE]

KULIANA

Ka Weli o Damaseko.

KA HOOKO MOEUHANE I KA U'I ULINA.

MOKUNA XVI. KA MOOLELO A KA MOI. ti ka makamaka r e haalele kaua i na aloha a kaua ame ka lakou bi?akai a e huli a'e kaua a nana aku no Damaseko. a e makaikai īki aku hoi kaua i ke ano o ka moi Horama, ame na mea i ala mai rnarnua iho o ka paa ana o ka kaua mau opio i na koa, Mai ka la mai i holoma-'u ai o L'iina ame Kuliana mai Pamasvko aku, mai ia !a mai i noho iho ai ua Horama la me ka piha inaina. a na ua inaina la i hoolilo a'e iaia i kanaka elemakuie loa. i loaa »>aha j kekahi ma'i 1010 ikaika. a mamuli hoi o kona hooikaika loa i ka < lelo, e hailiili ana, a e haawi ana i na kauoha like ole, ua hele kona leo a hanapilo. Aka, i kona manawa i lohe ai i na olelo ana kanaka Arabia, ua hoomaalili iki ia mai kona inaina, a kau aku la kona manaolana maluna o Einoni ame kona mau koa. He mea uinopopo, ina e lawe ia aku ana kona mau enemi imua o kona alo, haehae ia ana e ia a lilo i mea liilii. ina ia he mea hiki iaia. 'Ke hoike aku nei au ia oe, e Ahoula Casema," wahi a ua Hora:na la i pane aku ai i kona kuhina nui, "he mea pono e kau aku na lv>.'pai ana maluna o Ulina no keia mea. Aole oia he kaikamahine nau i keia manawa; aole hoi au e ike aku ana iaia ma ia ano," Kulou-aku la ko Aboula Casema poo imua o kona moi, a pane aku la ua kupono no ia i kona manao. I ka auwina la, hoea mai la kekahi elele i ka halealii. me ka e hoike mai ana, o Omara, ka moi o Alepo, aia oia ke hookokoke mai la i ke kulanakauhale o Damaseko, a e noho iho ana oia me ka Moi Horama. 'Auwe, ? i hooho a'e ai o Horama. me kona pa'i ana a'e i kona mau lima me ka hauoli, "o Omara pu kekahi me a'u i ka manawa i ioaa ai ka hewa o ka'u wahine mua; a e noho pu mai ana hoi oia me a u a ike i keia hana hope loa a'u e hoomakaukau nei e hooko aku! E kahea aku i na koa apau e ku me ka makaukau, a e haawi aku hoi i na hoohanohano alii ana apau i kuu hoaloha o Alepo." , I ka uhi ana mai o ka malu o ia ahiahi, hoea mai la ka Moi o Alepn. aua hookipaia aku oia me ka hanohano nui ena kiai. I kona komo ana aku iloko o ka halealii, ua hookipa loa ia aku la oia e IJorama no kona keena oihana. a o na hoahele hoi o ua moi la, ua hoihoiia aku la lakou elike me ko lakou mau kulana ma na wahi e a'e o ka halealii. Ua ano like no na makahiki o Omara me ko Horama : eia na'e iu- 1 ia niau no ka ikaika o na olona. ame ka ulumahiehie o kona helehelena. He kanaka kino nui oia, a maloeloe no hoi, a o konS mau kaina wawae he ikaika no elike uie kona mau la opio. Mahope o ka paina ana ua hoi aku la keia mau moi a i elua no ka lumi hookipa. a malaila laua i papaleo iho ai maluna o mea e pili ana i ka lawelawe aupuni ana, a i ka hope ioa no hoi loli a e la ka laua mau kamailio ana no na mea pili ohana. Ua ike mai la o Omara i ko Horama ano-e. a nolaila,: ua ninau koke mai la oia: "He oiaio," wahi a Horama i puana a'e ai, "ua hewa na mea apau iloko o ko'u ola ana." A ia manawa i hoike ai oia i kona hookaawale ana i kana mau wahine apau no ka lawe ana mai i ke kaikamahine a Abou!a Casema i wahine nana; ka holomalu ana o ua kaikamahine la mai iaia aku. Alaila, hoike aku la oia i ka paa ana o ka Weli o Damaseko iaia ame ka hemo ana aku mai iaia aku manuili o ke kipi ana o kana mau kauwa. "Auwe no hoi e," i hooho a'e ai o Omaa, "tia piha maoli no oe } ko kaumaha." "Aole no na'e hoi au i hoike aku nei ia oe i ke ino loa i hanaia mai no'u." wahi hou a Horama, me ke aki ana iho o kona mau niho. "() keia powa ua holo like aku oia me Ulina ia po hookahi, ake manaoio nei no wau na keia kaikamahine i hoowalewale i kuu mau kauwa e hoopakele a'e i keia powa." "Alaila, he opio a kanaka u*i ka paha keia powa?" "Ae—Jie kulana maikai kona a he helehelena u'i hoi. "Ke ole au e kuhihewa, ua olelo mua mai nei oe, ua hui mua no o Le<le Ulina me keia kanaka powa." "Ae. 1 ua Lede Ulina la ma ka Halealii oke Awawa. ua hele aku la keia powa ilaila no ka hookuu ana a'e iaia. me ka manao paha o keia powa ua hoopaaia aku o Leele Ulina malaila me kona makeniake ole." "Pela i'o ka hoi." wahi a Omara i puana a'e ai mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa. "oiai no na'e ua ino na mea apau i loaa mai ia oe. ua hala aku no lakou elike no me na mea apau. "Ae —he oiaio kau i pane ntai' la. i hooho a e ai o Horama. "Ua hupo au i ka hilinai ana aku i keia kaikamahine. Aka na'e e hiki mai ana ka manawa a'u e panai aku ai iaia no kana ino i liana mai ai ia'u. He manaolana ko'u e paa mai ana oia ame keia Weli o Damaseko iloko o ko'u inana i ka la apopo. O, e Omara, ua ike oe ; ka nui o na pilikia i kau inai maluna o'u, a ke ike mai la oe ua i-lemakule iho au mai ka manawa hope loa au i ike ai ia'u. Ma ka nui o na makahiki. he elua wale no o u makahiki oi mamua ou, aka, iiia ka nui o na pilikia ame na hoa'o ana, ua haalele aku au ia oe

hope ioa. I ko v. a hope no he: * hiki mai ma Dama.«cko nei, o <a hookumu ana ia o na hoa*o 2.?<a ia u. a ke o'e au e ho-ohewahewa voie p>> o--e i ia r,ca." > "Heaha !a ia mea:" j "No km: wahine no paha—kuu wahine mua no hoi—kuu wa-l hine no hoi a u i h<x)liio a e ai i n* ; oiwahine no Damaseko nei. "No Lede fi'e!īna anei kau e niai nei.- 1 "Oia no hoi ka'u e manao nei. Auwe! ua poina ka paha oe ?" "Aole." wahi a Omara i pane aku ai; "ke hoomanao nei no au Helinar. Oia kekahi o na wahme u i loa a u i ike at. "A ua Hke no ua u'i la'ena me kona hoopunipuni." i panai mai ai o Horama. "Pela anei? Aole o'u manao he wahine ao oia i ka hoopunipuni." "Heaha hoi keia!" i hooho 3*e ai o Horama. "Ua pau anei kou hoomanao ana ia mea?" "Heaha hoi keia ou, e Horama? He o ia mau no ka maikai o ko'u waihona noonoo/' i "Ina hoi ha pela, kou mea i pahaohao ai i ko'u lio ana no ka hoopunipun» o ka u mua? Aole anei nau no hoi i hoike mai ia'u a i waiho mai no hoi i na hooiaio kupono no ka hoopunipuni o keia vrahine ia'u .* Aole anei nau no hoi i hoike mai ia'u ua haule ua wahine la a"u i ka hewar' "He nuu olelo olohewa kau." i pane mai ai ka Moi o Alepo. <l Ke hoomanao nei au i ko kaua hoohuoi ana no ka moiwahine opio no kona haawi ana aku i kona aloha i kekahi o na kapena o kou puaiikoa kiai—a ke ole au e hoohewahewa o Jabala ka inoa o ua kapena la." "Ae," i panai mai ai o Hoama. 4 *o Jabala ka inoa o ua kapena !a o'u, a ua pepehi aku au iaia a make. O kau mau olelo hooiaio ka mea nana i hoahewa i ua kapena la ame Helina: "A ua hewa anei ka moiwahine no ia mea." "Ua hewa anei ka moiwahine no ia?" i hoopili mai ai o Horama. me ka malie ame ka puu no hoi o kona leo. "Heaha kou manao.' Ke manao nei anei oe e waiho aku ana au iaia e hana hewa hou aku?" "Ma ka inoa o ke aioha," i hooho a'e ai o Omara, "heaha ka manao'o kau mau olelo? Ke hoomanao nei anei oe ia Sanabalada ame Beni Hurama?" "Ae," i pane aku ai o Horama. "O laua kekahi o ko'u mau aliikoa, i hele pu aku no hoi me oe no Alepo. i ka manawa no hoi au i haalele mai ai ia'u." "0 ia, aole no na'e laua i hiki loa i Alepo. L a hoouna mai au ia laua no Damaseko nei mamua o ko makou hiki ana aku i Alepo, me ka'u leta ia oe." . "Aole au i ike hou ia laua mai ko laua manawa i hele pu aku ai me oe," wahi a Horama i pane aku ai. "Aole—oe —i—ike hou—ia—laua. E ka uhane o ke aloha! Pela anei kou manaoio, e Horama?" "Ae. Ina ua hoi mai laua. alaila ua powaia paha laua a pepehiia, no ka mea, aole au i ike hou ia laua mai ko laua manawa i haalele iho ai ia'u a hele pu aku me oe." Tuili a'e la ka Moi o Alepo i kona mau lima, me ke kaumaha, a hooho a'e la: "O, e Horama! Horama! He kuhihewa nui maoli kela a kaua i hana'i! E hoolohe mai ia'ū —a e huikala pu mai no hoi!" "Heaha ia, e Omara?" "Aole i lawehala ko moiwahine!" "Aole i lawehala!" wahi a Horama. me kona ku pu ana'e iluna, alaila hina hou aku la oia iluna o kona noho. "Ae. e kuu hoaloha," wahi a Omara me ka leo haalulu, "aole oia i lawehala, a ua like no kona maemae me kela manawa ana e hiipoiia ana e kona makuahine. Ia makou i hiki aku ai ma P»alabeka ua loaa aku la ia makou kekahi wahine, a laweia niai la imua o'u e ko'u mau koa mamuli o ko lakou kuhihewa ana o kau Helina no ia. He wahine u'i oia. a ua like loa no me Helina kona ano apau, a'u no hoi i kuhihewa pu ai. O Jasamine kona inoa, a-ua hoike mai no hoi kela ia'u o kona holoma-lu ana'e no ia mai Damaseko a'e. a e kali ana o ka hoea a'e o kana aloha a huipu me ia. Kana no i hoike mai ia'u o Jabala kana aloha. a he kapena hoi no ko Horama pualikoa. Mamuli o ka hoike a keia wahine, poha mai la ka oiaio imua o ko'u alo. Hoomau aku la au i ke kamailio pu ana me ia a hiki i ka maopopo ana o na mea apau ia'u: alaila, maopopo iho la ia'u aole i lawehala kau moiwahine. I kinohi komo mai la ka manao iloko o'u e hoi mai a hoike aku ia oe i keia mea: aka, no ka nui o ka'll hana ma ko'u aupuni ua koiia mai la au e hoomau aku i ka'u huakai, alaila hoouna mai la au ia Sanabalacla ame Beni Hurama/ "A aole na'e laua i hiki mai!" i hooho a'e ai o Horama, me kona mau lima e haalulu ana. "Aole laua i hiki mai—a ua make hoi kuu aliiwahine!" "E kala mai ke Akua ia'u!" i panai mai ai o Oinara. "E haawi 110 au i kuu ola nei, e Horama!" Ua ku a'e o Hoarma i kela manawa iluna a hina aku la oia iluna o ka papahele, oiai ua uluhiaia oia i kela manawa me na noonoo like ole no kana Helina aloha, a na ia mau noonoo i hookunahihi aku i kona mau lala apau, a ua nalohia aku la hoi kona mau noonoo maikai. Hapai a'e la o Omara i ke kino oni ole o ua moi Ia o Damaseko a waiho aku la iluna o kekahi noho koki, alaila, kuhea aku la oia i na kauwa e hele mai a kokua iaia ma ka malama ana i ka moi. MOKUNA XVIL NA KANAKA OKI-POO. Ia po hoi mai la ko Horama noonoo maikai, a i ke kakahiaka o kekahi la a'e ua hiki iaia ke lawelawe aku i kana mau hana mau i laweia mai imua o kona alo. I ke kakahiaka no hoouna aku la oia \ kekahi o kana mau kauwa e kii aku ia Omara, a hele mai la no hoi ua Moi la o Aleoo. "He hookahi no a'u huaolelo e makemake nei e kamailio aku--

o ia hc» he heokahi a*u noi." wahi a Hōnuna i pane akii ai ia Omara, niahopi- no na e o ka haawi ana i ke aloha kakahiaka i kana malihini hars»:;aano. "Ke makemake nei au e hoike hon mai vh* i ka moolelo o ko Heiiiia lawehaia oie ara, a ma keia mua aku e noho hamaii no īa mea. Me he mea ia ua moeuhane no au i kekahi mau mea nana i hooulukn mai t ko'u mau noonoo: no ka mea. aole no i rnaopopi> ia'u kahi i pau au kou ha'i ana mai ia'u i kona moolelo i ka po nei." EUke me ke noi i waihoia aku iaia, hoomaka aku !a ka Moi o Alepo e hoike hou i ka mooleio ana i hoike ai i ke ahiahi o ka U mamua iho, a he mati hoakaka kekahi no kekahi mau mea ano noi ana i hoike o'e ai mamua. He moakaka loa na mea i hoikeia. a ua hahai pu no hoi ka oiaio me ia mau mea. "O!" i hooho a*e ai o Horama, me kona pa*i ana'e i kona mau Hma wiwi. "heaha la ka'u e hana'i i hoi hou mai ai kuu Helina! Aka. aole loa e hiki ke hoekoia mai pela. L a hala oia—a ua lawehala ole hoi!" Ku a*e Ia o Horama iluna, a hoomaka iho la e holo'aolo iloko o ka lumi: a iaia i hookokoke mai ai i kana malihini hanohano. na hoi pon<s iho kona mau noonoo maikai. a ua pau hoi ka haaluln ana o kona mau lehelene. *'Omara. aole au e hoahewa aku ana ia oe. Mai keia manawa aku e hoopoina kaua i keia mea/' Holoholo hou a"e la o Horama. a iaia e holoholo ana. ht>ea ana ka elele me ka lono ua hiki mai o Binoni, a ke makemake mai la kela e hui me ka moi. "E kauoha koke aku iaia e komo mai. E kuu hoaloha. e noho pu mai ana oe me a'u." O keia mau huaolelo hope ua hoopukaia nkt! la ia Omara. oiai ua ku a'e ua moi la o Alepo a anehe aku e puVa iwaho o ka lumi. Iloko o ka manawa pokole komo anfc o Binoni. a ike koke aku la no o Horama i ka hoihoi mai o kona kapena. "Ano, e kuu kapena, heaha kau meahou?" "He meahou maikai ka'u, e kuu haku. Ua paa mai ia makou na poe apau au i makemake ai e ike, a ua lawe pu mai nei no hoi inakou i kekahi kanaka elemakule ame kekahi luahine e noho nei iloko o ke ana." "Ua lawe mai nei anei oe ia Lede Ulina—ame ke alii o na. powa —ame Oma ame Selima?" "Ae, e kuu haku. ,, "A o keia mau mea e a'e mawaho oia no kela elemakule hana aloha, Beni Hada kona inoa, ame ka wahine luahine e noho pu nei me ia?" "Ae e kuu haku." ,4 Ea!" i hooho a'e ai ua Horama la, me kona lelele ana iluna ne ka pa'ipa'i pu ana no hoi i kona inau lima, "ua lawa iho la keia mati mea no ka hoonalo ana aku i ka'u kuhihewa i hana'i. E lawe koke mai i ke alii o na powa ame kela mau kauwa kipi a'u imua o'u. Alia. He mea okoa a'e no kekahi a na kanaka Arabia i hoike mai ai —he lukanela—o Hobadana paha kona inoa." "Aole oia iloko o ke ana, e kuu haku; aole no hoi oia i ikeia ma kekahi wahi okoa aku." "Ua pono. E lawe mai i ke alii o na powa." Huli aku la ua kapena la a nalo aku la, a iloko no hoi o ka manawa pokole hoi mai la oia me Kuliana ame na kauwa Ua paa lakou i na kaulahao paa loa, a he eono poe koa kino ikaika e kiai ana ia lakou. No ka opio Kuliana, ua hoonaauo mua oia iaia no ka hana nui e hoea mai ana imua o kona alo, a aole he wahi lihi o ka maka'u maluna o kona inau maka. No Oma hoi ame Se)ima, ua iike laua me kekahi mau kanaka kuli, aohe a lau mea e nana a'e ai. no ka mea ua maopopo ia laua he make wale no ka hoopa'i e kauia mai ana e ka moi. "Ua pau a'e la," wahi a Horama i pane aku ai i kona kapena, mahope o kona makaikai ana i kana mau pio. "E lawe aku ia lakotr iwaho, a e kiai makaala loa aku ia lakou. E kukulu aku ia iwakalua 0 ko'u mau koa hilinai loa ia na lakou e kiai aku ia lakou nei. a e hoomanao pu hoi o kela mau poo he iwakalua ka uku panai no ka paa o na pio." "E lawe anei au ia lakou iloko o ka haiepaahao paa loa o ka halealii nei?" i ninau aku ai o Binoni. "Aole —aole he waiwai o ia mea. Aole lakou e ola ana a ike » ka napoo ana o keia la!" . I ka hooko ana o Binoni i ke kauoha a kona haku, hoi hou mai la oia imua o ke alo o kona haku, a kauohaia aku la oia e lawe mai 1 ka elemakule ame ka luahine. Aole i maka'u o Beni Hada i kona manawa i ku ai imua o ka moi, oela no hoi me Ezabela. « **E ka olomana," wahi a Horama i pane aku ai. "ua lohe au ua nialama oe a ua hookipa hoi i keia kupueu ino, ka Weli o Damaseko, o Kuliana hoi kona inoa ponoi." "Ua hul'i mai oia i ko'u malu, elike no hoi me ka huli ana mai 0 na poe apau i makemake i ka'u mau kokua ana." "Aka na'e hoi, ua loaa ia'u na hooiaio kupono ana ua noho mau 110 oia me oe." "Aole au e hoole aku ana ia mea, e ke alii." "Me kou ike no na'e he kanaka powa oia, malama no oe?" "Ke manao nei au ua ike maopopo au i kona ano maoli." <4 A ua malama pu no hoi oe i kekahi poe oloko o kona auna?" "Ua pololei kau i hoike mai la, e ke alii." "A ua hoolilo keia Kuliana i kou ana i home nona i na manawa apau ana e makemake ai:" "Aole loa au i hoole aku i kekahi mea mai iaia aku." "A ua malama pu mai no hoi oe ia Lede Ulina? Ua maopopo no ia oe kona ano. a ua maopopo no hoi ia oe ua holoma-lu aku oia mai kona hoine aku?" "Ae." "A malia paha ua maopopo no hoi ia oe kona kumu i holoma-lu aku ai?" "Xana no i hoike mai i kona moolelo ia'u. e ke alii." "Aole no hoi i leaa ia oe he noonoo e hoihoi mai iaia no Damaseko nei?" "Aole i komo mai ia noonoo ana iloko o'u. e ke alii." "A o keia wahine lioi ka mea nana i kokua aku ia oe ma keia mau mea apau?" "Xana no e hoike a*e nona iho." "L*a la\N-a," i hooho a'e ai ka mr>i, me ka uluhua o kona noonoo. "L r a pau ae la no ka'u mea l makemake ai e lohe. Ua ahewa like ia olua, a e hoikeia aku no ko olua hoopai ma keia mua koke. O ka mua no na'e e ku hoike ana olua no ka hoopa'i a'u e kau aku ai maluna o kekahi mea e aku. E lawe aku ia laua nei. e Hinoni, a e kiai inakaala loa ia no hei laua: a ke pau ia e hoi mai oe iinua o'u." "E kuu hoaloha." wahi a Horama i pane aku ai i ka moi o Alepo, o ka laweia ana aku o na pio, "heaha la kou manao ma keia?" "Aole i maopono ia'u ka'u mea e hoike aku ai. e Horama. O kela opio alakai o na powa. oia ke kanaka kulana hiehie a oiaio a'u i ike ai. a ke pahaohao ole nei i ka hina ana o kekahi opiowahine 1 ke aloha nona. Aka. aole ia he mea nana e uhi a'e i ka hewa i hanaia. Xo keia olomana hoi, ua lohe pinepine au nona: a ua ikeia oia he kanaka hana i na hana lokomaikai. O na poe kaahele i loaa aku na hana lokomaikai mai iaia aku. ua malamaia me ka maikai. a ua pnana a'e lakou i na leo mahalo he mii nona. Eia na'e, aole ia he mea nana e pale ai iaia mai ka hewa ana i hana'i." "Aole loa. O ka mea ia nana i hoahewa loa aku iaia." wahi a Horama i pane aku ai. "O ke kanaka i hiki ke hana me ka oiaio no hai he pono oia e hana oiaio pu mai i kona moi. Eia na'e aole au e hookau aku ana i ka hoopa'i make maluna ona. O kona elemakule !oa paha ka mea nana e kaua mai ia hoopai mai iaia aku." E anehe aku ana o Omara e pane hou aku. aka, hoea mai Ia o Hinoni. "Ano. e Binoni," wahi a Horama i pane aku ai me ka haa»u!i! o kona mau lala a oi aku inamua iho o ka wa i komo mai ai o Kuliana ma. "He ninau ano nui ka'u e ninau aku ana ia oe: a ke makemake nei au e ha'i mai oe i ka haina me ka poiolei ame ka hikiwawe. Ua maopopo ia oe ko Ulina ano?" "Ae, e kuu haku." 1 (Aole t p«u.) «