Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 14, 6 April 1906 — KEKAHI HUA O KA KUHIO HANA. [ARTICLE]

KEKAHI HUA O KA KUHIO HANA.

Iwaena o na liana a ka Klele Alii o llawaii. ka Hon. Jonali Kuhiu Kalanianaule i noho liana ai a e noho hanamai la iloko o ka Ahaoleio Xui o \merika lluipuia no Hawaii Tcritori inai kona nianawa i hoomaka ai e a luki mai la i keia mau la, o ka bila kanawai haawina o 830.000 ana i hookomo ai iloko o ka Ahaolelo Xui, i kukuluia hoi no ka uku ana i kekahi mau hoolilo nunui o ka Ahaolelo Teritori o Ilawaii e pau ana i lune $Q, 19°7» °* a kekahi hana i holopono !oa ma ka hooholo ponoia ana mai e ka Ahaolelo Xui e like me ia i puka aku ai ma ka helu o ke Kuokoa o ka pule i hala, oiai, ua lilo ae ia i kanawai 110 Amcrika Huipuia no ka pomaikai o ka Teritori o Hawaii, i piii loa nae i kona Ahaolelo: a makou i hauoli nui ai i ka haawi'ana i na mahalo kiekie i ka Elele Alii o ka Teritori 110 kela lanakila i loaa iaia, he lanakila hoi e haawi ana i ka maikai nme ka pono no ka lehulehu holookoa o keia Paeaina ma ka oihana kaukanawai. Eoi loa aku no ka waiwai o keia kanawai haawina dala i holo mai la i ka Ahaolelo Xui ina e naauao ana ka hoohana ana o ka Ahaolelo Teritori e noho mai ana i ke kau Ahaolelo o inahoj>c iho o ka pau ana o na koho balota ana o keia kau o Xovemaha e nee mai nei; a o keia malalo iho nei ke kino o ua bila kanawai haawina nei: "Xa Hoolilo Ahaolelo. Teritori o Hawaii. 4, N0 na hoolilo ahaolelo, oia hoi, lako pono hale, kukui, pepa kakau, na pahu malama moolelo ame na moolelo, ke pa i palapala ame humu-buke ana, hoopaa moolelo ana ma ka papa pi-a-pa, na j)ooleka, hau, wai, hoolimalima kakauolelo. ukii mile o na lala, lilO| hiiikau, uku o ke kahunapule, kakauolelo. na makai, na kakaupokole. ] ame na elele 110 ka makahiki e pau ana i lune 30, 1907: I ' : Eia nae hoi, aole e unuhi na lala oka I eritori o Hawaii iko lakou mau uku o elua haneli tlala no kekahi ahaolelo kuikawa e malamaia ai i kulike ai me r.a manao o ka pauku kanalima-kumamaha o ke Kanawai e kukulu ana i aupuni 110 ka Teritori o Hawaii, i aponoia i Apenla 30, ioco, no $30.000." Ma keia kanawai haawina elala i hookomoia ai e ka Elele a i holo mai la i ka Ahaolelo Xui oia ka loaa ana he kanakolu kaukani elala ia kakou i maopopo nO na hoolilo o ka-Ahaolelo o 190/ 0 kakou ma]alo no nae o hookahi kuinu i hoomaopopo loa ia e ua kanawai nei iloko o kona mahele elua; oia hoi aole e unuhi a aole e kii na lala o ka Ahaolelo i ko lakou mau uku o elua haneli elala no ka Ahaolelo Kuikawa, a ina i ka manawa e noho ai J;a Ahaolelo o keia kau ae a hooholo ka Ahaolelo aole e noho i ahaolelo kuikawa, oia no ka hooko ana i ka makemake o ua kanawai nei, a i ol?, ina e hooholo na hoa ahaolelo e kukulu i Ahaolelo Kuikawa ma ke kuahaua o ke Kiaaina, alaila e hana aku na hoa ahaolelo me ka imuhi ole i ko lakou mau uku o elua haneli elala i hoomaopopoia iloko o ke Kanawai Hookunui a Kukulu Aupuni o ka Teritori o Hawaii, i aponoia i Aperila 30, npo; ma kekahi olelo ana, he hana wale no iloko o ka Ahaolelo Kuikawa nie na uku ole: a oi loa ka maikai e kukulu ahaolelo kuikawa ole, a aole e loaa mai ia mau <lala nunni mawaho ae o kela kumu nui i paa iloko o ua kanawai haawina dala nei. A ma keia walii e kananaia ai ka noeau ame ke kanakamakua o na lala hoa ahaolelo e noho mai ana ma keia kau ae. A o ka holo ana mai la o keia kanawai oia no ka mama ana ae 0 ia auamo ko'iko'i o ka Teritori o Hawaii e auamo ai ma keia kau aliaolelo ae, oiai, ua ike 110 kakou, he haawina hiki ole ia ko kakou Ahaolelo ke alo ae mai ka auamo ana i kona mau hoolilo a ina aole i holo mai nei keia kanawai a ka Elele Alii, alaila, he mea maopopo na ko kakou Ahaolelo no e auamo ia mau hoolilo e like me na Ahaolelo i luila i auamo mau ai. Ma ko makou manao he pomaikai nui ;a 110 ka Ahaolelo, a o ka pomaikai no hoi ia o ke Aupuni Teritori, a no ka lehukhu no hoi ia. A mamuli oke kaupalena ana o «a kanawai haawina dala nei no ka unuhi ole o na hoa ahaolelo i ko lakou mau uku o ke kau kuikawa. ke manao nei makou, oia iho la ka loaa ana o kekahi haawina e paipai nui ai i na lala e hoonee ikaika 1 na hana imua i pau ai iloko o ke kau mau i ole ai e kukuluia i ahaulelo kuikawa, oiai, o ke kukulu ana i ahaolelo kuikawa oia 110 ko lakou hana wale ana me ka uku ole i ku Hke ai me ka makemake o iia kanawai haawina dala nei, aka, ke noho ole kekahi aha kuikawa, oia no ka ha*o ana ae o na hoolilo nunui o ke kau kuikawa a kakou < auamo ai. Ma ko makou noonoo ana he mau pomaikai nui keia i loaa i ka Teritori o Hawaii mawaho ae o na pomaikai i loaa mua iho nei malalo no o ka hooikaika ana o ka Etele Alii, a makou e manaol nei i ke kohu ioa o ke kau ana o na haawi mahalo ana maluna ona. ] eia nae. aole no e hoopoinaia o Kiaaina Carter. kekahi koo nui i komo kokua aku i ka Elele Alii ma ka i ui mai ai oia (Kq-! hio) no ka hoolako ana aku iaia 111 e- na hoike hooiilo o ka Ahaolelo Teritori i hala o kakou ma na huahelu. kahi i loaa ai na kakoo ana. \ A ina nei no ka holo hou o ka Elele i moho ma keia kau kohoe nee mai nei. aole he hoike hooia ikaika e ae a ka lehulelui koho balota e nana ai nona. o na hana holomua wale no ana i lawelwe ai mawaho ae o na maikai i papahi mua ia maloko o kana hooikaika ana.