Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 18, 4 May 1906 — SIR FIODOA "KA NAITA OPIO O BAVARIA." Ka Hoopakele o ka U'i Konelia. [ARTICLE]

SIR FIODOA

"KA NAITA OPIO O BAVARIA."

Ka Hoopakele o ka U'i Konelia.

MOKUNA 11. KA HUAKAI 0 KA PO

"E Kauka \"ebeke, ke koi ikaika mai nei ee ia'u. A, ke ike nei au aoie i maopopo ko'u kulana ia oe, a aole no hoi i maopopo ia oe na kaumaha i kau mai maluna o'u. Ua aloha au i kuu kaikuaana, a iaia i make ai ua nui loa kuu ehaeha; O, ina nofu ka :noa hanohano o ka ohana o makou, e hauoli no au e haawi aku iaia, ina ia e ola hou mai ana a kii :nai ia mea. oiai he aloha nui ko'u ia Faranicia. Ano—a keia war—ke hoohiki nei au, ua aloha au i ka lede maikai ana i haalele iho ai i wahine kanemake. Aole oe i lohe i na mea i hoopukaia e na lehelehe o ka poe iapuwale e pili ana no u, a aole hoi oe e hilinai ana i ka lakou mau olelo hoino ia'u. I ka manawa i loaa mai ai ka lohe ia'u no ka pilikia o Lede Teresa. ua piha au i ke kaumaha —eia nae, aia no he poe i hoino mai ia'u, e kapa mai ana na'u i hana i mea e poino ai oia. E kuu uhane! E haawi no au i kuu ola nona, ina i maopopo ia'u na kekahi mea i hoopoino mai i kona ola!" "E Bereterama von Alenadofa. heaha ka pilikia i kau mai maluna o Lede Teresa?" "E kala mai ia'u! Ua piha kuu puuwai me ke kaumaha!" nlake—anei—oia ?** '*E na lani! Ke manaolana nei au aole hoi pela! Eia nae, ua hiki ole ia'u ke manaolana aku pela!" Maanei. puili ae la o P>ereterama i kona mau lima e huna ana hoi i kona mau maka. a pela oia i noho iho ai no ke'eahi manawa. "E hoike mai ana anei oe ia'u i 'na mea i ala mai?" wahi a ke kauka i pane aku ai. "E hoike mai oe i ka mea i loaa mai ia Lede Teresa. ame kona kulana īa oe i haalele aku ai iaia? Ina'lie iini io kou e loaa aku na kokua ana no Leele Teresa mai ia'u aku, e hoike mai oe i na mea apau ia'u." "E ke kauka maikai, e ae mai ia'u e hoomaalili iki iho i ko'u ano ulupuni. Auwe, ina e maopopo ana ia oe ke kaumaha maoli 0 keia mea maluna o'u, e ike ana no oe i ke kumu e hiki pono ole ai ia'u ke hoike piha aku i na mea apau. He weliweli ka'u mea 1 ike ai. a mai 01 loa aku ka pono īna owau ma ia wahi. Aka. e leali iki oe, a e koke aku no au ia oe i na mea apay. I ua Bereterama la e hoao ana e hoilioi inai i kona mau noonoo maikai. ku'e aku la o Piliki i ke kauka me kona lima. a p|ine aku la: "Ka hookamani nui!" Pela io no—i noonoo iho ai o Vebeke nona iho. Ua hn aku na hana a Bereterama von Alenadofa mamua o ka niea kupono. O kana niau olelo anie kona ano ua lawa ia e loaa ai na manao hilinai oie iioko o na niea e noho aku ana a hoolohe aku iaia. a ua pilia hoi i ka hoikeike ana.i kona aloha ana e hoikeike palaimaka ana. l r a koino iho ka ihoowahawaha iloko o Kauka \'eheke no ua kanaka la, a ua koho ibo oia he ino ])iiuwai eleelee keia e nolio pu nei nie laua, Mahope o ka haman ana no kekahi niau ininute. pane mai la o Bereterama: "I keia kakahiaka. e k<' kauka, ua hele holoholo aku la o I>ede Teresa iloko o ka malapua. a hiki loa aku la i kalii punawai uuku. kahi hoi ana i liele niau ai e hanai i kana niau nene. O keia iho la ka manawa mna loa ana i puka aku ui iwaho mai ke kakeia aku mai e hoomaluhiluhi aku iaia. Ua liele maoli 110 oia a īuaii»liiluhi. no ka m«*a iaia i hoi ae ai 110 kona lumi ua waiho aku la oia iluna o ke koki. a hianioe aku la. A owai la ka niea i ike »> kona manawa aku la no ia! He liora inaho]i])e uiai, i ka manawa i kahea aku ai kona wahine lawelawe a pane ole niai oia. ua weiie ia aku la ka puka o kona lumi. a loaa akn 1« oia e waiho ana iluna 0 kona wahimoe. ua hele a haikea a o waiho oni ole ana. l'a hoike koke ia ae ka lono a ]>uni ke kakela, a ua pioo ae la kana mau •kauwa me na manao maikai ole. O kalii elemakule—o Balatahaza —he kanaka hoi i hoike ae i kona pipili ame ka malama maikai i ua lede la —he kauwa hoi i noho ioihi i ke alo o kona makuakane «—ua hoolilo ae Ui oia iaia iho i he.hena. Ua Uomo aku la iloko o keia walii eleinaknle na manao ino no'u. a kapa inai la oia ia'u he kanaka lapuwale a na'u i hanai i kona liaku i ka laauinake! He mea oiaio ua pii ae la ko'u inaina, aole no nae au i ike i ke kumu nana 1 kaohi mai i ko'u mau lima mai ka y>epehi ana aku iaia!" Kuu iho la na olelo a ua kanaka la ma keia walii. a oia no hoi ka wa i pane aku ai o Kauka Vebeke: "4ve manao nei au. ua ike 110 oe ua make io no ua lede la?" Aole i hoka'ulua iho ua kanaka ia i ka pane ana mai. a ua halahu nku la hoi kona leo mamua o ke kupono. a ma kekahi olelo ana ae. he hoopalaina wale iho no: w O. e ke kauka maikai. i kinolii ua ikaika loa ko'u manaolana —o ia hoi aole oia i make. awa ikaika maoli no keia manaolana a ua piha knu uhane, a aole hoi au i hoopau ae ia manaolana ana! Eia nae ua niaopopo no ia'u ua make oia a i ole ua manaoio no au ua make io no oia! Aka nae iloko no o ka loaa ana o keia manaolana iloko o'n, aia hoi me lie mea la ua ku mai 110 kekalii akaku imua o ko'u nlo e hoala mau ana i ko-u manaolana. a puana wale ae la no an: He inea pono e liana ia kekahi hana mana no ka pono o ke kai^iawaliine.." "Ahiila. i hnli ae nei ka paha oe ia'u i hana aku wau i kekahi hana mana maluna ona?" i ninau aku ai ke kauka, me ka hoowa hawaha nui iloko ona no keia kanaka. -Aole pela, e ke kauka. E hoike aku no au i ke kumu i kiiia aku nei oe, a e lohe mua ana oe mamua o ko kakou hiki ana aku i ke kakela a e makankau mua oe no kau mea e hana aku ai. L'a hoike aku nei an ia oe e pili ana no ka Balatahaza hoike e pili ana no ka laaumake. a i ole i kona hookauhihi ana mai na'u i hana ia mea. Aole wale hoi o keia kanaka wale no ka i loa'a like ia ma nao, aka o kana mau kanwa kekahi. na ]>oe hoi o ke kakela o Hobenetina. a i ko*u lohe ana i na mea i oleloia ua hooholo iho la au e hnli pono ia keia niea. Ua ike no an i ko lakou hiiiuai piha malnna oii. nolaila i aku la au ia lakou: 'Ina e hele mai ana o Kauka Vebeke n huli pono i keia mea, e manaoio ana anei oukou i kana mnu olelo ke lioike ae oia i ka hopena? Ae mai la lakou: nolaila. na maopopo afcu la ia oe na mea apan. O ka'u e makemake nei e kaha oe ia Tiede Teresa—a ua pono loa no hoi kou iawe ana mai rei i ki>n ha unana. oiai e loaa ana ka mea nana e kokua aku ia oe. aole wale oia. aka e loaa ana ka mea nana e kakoo i kau man hoikt. Ano, n a la kakon i kauhale nei! ,% I ka wa i liooho ae ai ua naita la i kela mau huaolelo hope a kaua i lohe ae nri. hehi aku la na kapuai wawae o na lio ma k? uwapo hoonee, a eole no hoi i liuliu iho ike aku la o Kauka Vebeke i ka o mai o na kukni o ka pi*o o ka pnka-pa. Aole i loihi mahone koke iho holo ana ko lakon nei kaa ma na alanui kikee a iliwai like o ua kakela la. a i ka hope loa no hoi kn ana ke kaa mamua o ke kakela. Oili mai la ua kauwa me na Uimahima: weheia mai la ka pi ka o ko lakou nei kaa; a hauoii ae la ua kauka nei a kaoa i kona kaawale ana mailoko mai o kahi ana i pnpuu ai iluna o ke kaa. Kahea aku la o Bereterama i kekahi o na kauwa i puka mai nie ka lamalama e hele aku mamua o lakou, aiaila aiakai aku la oia

i kona man hoa no ka Inmi o k»' kakf!:t. Komo moa aku la | hikou nt*i nui ka halelua olalo; pii aku la ilnna o kt>kalū alapii akea | i iiaiīuuhi ute ka poliaku a hiki akn ia lakou nri i kekahi lami nui a akea: niaihiila aku no kekahi lumi i hoonaniia kona niau j*aia me na kii ame na ui>.i hiuahiua ae, ame na lako hah nani, a o keia no hoi ka lami hookipa o oa kakela ia. kahi hoi a na malihini e noho iho al a kaii aku o ko lakou ikeia niai o ka hakuhale. "E na keouimana. e noho iho oloa maanei a e hele ae au e ike i na mea kupono no ka olua hana." E like me ke kauoha i haawiia uiai ia laua. noho iho la o Kauka Vebeke me Pllikl iioko o ua iumi la a haalele nsai la no hoi o B<ereteraraa ia laua. O keia Inmi ma ka laua nana aku u:» hanaia me ua kuono: he mau i>aia jM>haku ke hoopuni ana; e uhi ana h«i iluna o ka papaheie he moeua mauu i hiH>kiuokiuohiia: a o kahi malamalanm wale no iloko o ka Inmi he mau kukui elua e kau aua ma kekahi wahi oioiua o kekahi kuono o ua lumi la maluna ae hoi 0 ke kapuahi hwpnmehana. I lawa no ia Bereterama a hala akn hamama ae la kekahi wahī pnka unku ma kekahi kihi o ua lumi la, a komo mai Ui kekahi w;ihi elemakule. Aia paha na makahiki o keia kanaka i ke kanahikn: he mau aahu hoi kona o na kauwa kiekie loa o na haku o a e kau ana hoi maiuna o kona umauma ke ke a o J*ana Mikila, elike hoi me ia e ike mau ia ana iloko o na }>oe hanohano o ka iahui Sakona 1 hookauia aku hoi mamuli o ke koa lua ole ma ke kaua a o ke ku lana naita hoi. Ua iike me ka hau ke keokeo o kona lauoho ame kona umiumi. a e kakau mai ana hoi na iaina inaluna o kona lae me ka moakaka loa. Komo mai la na kanaka la me na kainawawae awiwi me ka mimo no hoh a mahope o kona nana ana ma o a maanei o ka lumi. nee ioa aku ia ia no kahi a na hoaloha o kaua e noho aku ana. "O Kauka Vebeke anei keia?" i hawanawana mai ai ua kanaka la. Kunou aku la ke kanka, "Owau keia o Be!atahaza. Owau ka ukali o Rarona Oto von Hohenetina. a ua komohia ke aioha iloko o'u no ka l"'i Tereaa ma* kona manawa i hanauia mai ai. O oe paha hoi ke kauka o Kaun; Faranicia? M ' Ae/' i pane aku ai o Kauka A'eheke. "I ko'u wn i lohe ai ua make ua kauua la ua holo koke mai la au ianei no ke kiai ana i kuu hakuwahine; aka hoi ua hiki mai la no ka hopena nan\ i aloko mai ia'u ianei iloko n«» nae o ko'u kiai makaala loa ana iaia. E ke kauka." alaila alaalawa ae la ua ka naka Ia ma o a maanei o ka iumi. alaila kulou iho la oia a kokoke i na pepeiao o ke kauka. a hoomau hou aku lu: "ke manao nei au o nereterama von Alenadofa ka limakoko O. P hoolohe niai oe i ka'u! E hoolohe mai oe a nau e noonoo nou iho. I'a komo mua ka hoohuoi iloko o'u 110 kela kanaka, a ua keino iho ka maka'u iloko o'u o loaa niai na hoohuoi ana iloko ona no'u; nolaila ua hoonoho aku au i kiai m iwaho, a e hoike mau ana au ia lakou i hookahi manawa iloko 0 kela ame keia iwakaiua-kumamaiia hora. a ina ao|<» lakou e ike ia'u e maopopo no auanei ia lakou ua hanaia mai kekahi hana pono ole mr.ii nr, o'u. E pepelii no kela kanaka ia'u ina oia i manao e hana niai pe!a— e like hoi me ia ana i hana aku ai maluna o Le<le Teresa! Aole au i pahaohao no kou puiwa ana i keia mau olelo a'u. Aka he mau maka no kou—e hoohana aku oe ? Va kii aku nei o Hereteramn ia °e i hele mai e hooiaio mai ia'u ua make maoli no kuu hakuwahine aole hoi he limakoko i kau ia aku maluna ona. Eia nae ka mea apiki mamua koke iho o kona make ana e ola ana no oia me kona olakino maikai. a mahope koke iho o ka make iho la no ka ia'. Ina oia e hoao ana kapae ae ia'u mai kau hana mai e hookonokono aku oe iaia owau pu kekahi me olua. E pono owau pu no kekahi ine olua. nolaila, e koi aku no oe iaia ma ke ano nau ponoi no i makeniake e ike ia'u. E ae mai ana anei oe i keia noi haahaa a'u?" "Me kuu naau apau, e kuu hoaloha; aka e kali iki iho a e ninau aku au ia oe." w lna pela e hele ae kakou 110 kela puka a'u i koino mai nei. i hiki ai ia'u ke puka koke aku i ko kakou iuanawa e lolie aku ai i na kapuai wa wae o keia iliohae." Ku ae la o Kauka A'eheke iluna a hahai aku la mahope o u.l kanaka ia me ko Piiiki hahai ana aku 110 maiiope: a i ko lakou hiki ana aku i ka puka paa aku la ua kanaka la i ke poheoheo, a ninau hou.aku la ke kauka: "Pehea ka loihi o kou noho ana nia ke kakela-nei?" *'He hookahi no puU\" "'Xrt LetU- T<-resa no anei i kanoha aku ia o<» <» hele mai?" "Aole. E noho ana au ma Pose<latna. kahi hoi a ka moi <• noho ana. me kona aloalii. a ilaila iho la au i lohe ai ua hoi mai o Hereterama von Alenadofa no ka noho ana ma keia kakela, a o kona manaolana iiui hoi oia kona lilo koke ae i haku. Ua ike au a ua kamaaina i keia kanaka. a ua maopopo no hoi ia'ti aoie oia e kanalua 1 ka hooko ana i kekahi karaima e hookoia ai kana inea i mo<Mihane al. a no ka pono o kuu haku aloha, liele mai la au no keia wahi. O, ina au i ike uiua —a noonoo hoi, ina aole loa e kaawaU» aku mai ko'u mau maka aku 110 kekahi wahi kekona jx»kole loa!" "Ua ioaa anei ia oe. e Ilelataha7.a, he wahi manao o ke ano o ka hanaia ana o keia mea?" i ninau hou aku ai o Kauka Vebeke. ''Ke manao nei au ua liaawiia i ka laaumake. I'a ala mai kuu hakuwahine i keia kakahiaka me ke olakino maikai ame ka hauoli no hoi. Ua hauoli oia. no ka mea ua nipnaolana oia e lanakila ana oia maluna o na hoao ana e lioopuni ana iaia. Ua ikaika hoi a uaUele aku oia iloko o ka maiapua e holoholo ai. n no na manawa lehulehu no hoi kona hele nna mai kahi aoao o ka malapua a hiki i kekahi aoao; a iaia i hoi mai ai ua i hiai la oia i kona inaluhiluhi a malohi. a hoike aku la no hoi oia i kona wahine laweiawe e hoi ana oia iloko o kona lumi a hooluolu aku. a ua hooko io aku no oia p<»la. A, e kun hoaloha, o kona lioi no ia a waiho aol» hoi i ala hou mai. I a waiho aku oia a make! I ka hele ana aku o kona knuwa wahine e ike pehea la kona hooluolu ana ioaa aku la iaia ua make!" "I ka manawa hoa hoi e hiki ai ia Ikreterama ke haawi i ka laaumake?" W I ka paina kakahiaka. Ua noho iho laua a ai pn ilnna o ka papaaina hookahi. Ua hana akn o Hereterama me ka oluolu i kuu haku. a mamuii o ka oluolu ame ka waipahe ua lilo aku la kona j>ou wai wahine a hilinai aku la i keia kanaka a noiio pn iho la lana e ai. He mea oiaio he kauwa no kekahi nialaila i kela manawa: aka hoi na Bereterama no e kokua aku i na meaai a kuu haku. a he mea maopopo ua loaa loa iaia ka manawa e — Ha! ke lohe nei aa i kona mau kaina wawae. Aole oe e poina. E koi ana anei oe owau pu kekahi me olua?" • * W E hooko do au pela." 4< Ke mahalo aku nei au ia oe. He ino keia—he puuwai eleeleMai ae a ka iaia e hoopunipuni mai ia oe!" Me keia mau olelo. wehe aku la ua olomana la i ka puka a komo aku la me ka awiwi. a hoi aku la no hoi ke kauka ame kana haumana no ko'laua mau noho, a i lawa no ia laua la a noho iho komo ana ua Hv*reterama la. Ua heie oia i kela manawa a haikea me ka pihoihoi I oo hoi, a ua hiki no ke ike maopopo ia aku aia ka maka'u nui maluna one. O kana hana mua iaia e ku ana iloko o ka lumi, o ia no kona kiei ana mn kela ame keia kuono: ua wehe pu aku ia no hoi «ia i ka puka a Belatahaza i naio aku ai, a nana aku la iloko o ka ho-10. Aka i ka hope !oa. me kona hanu nui ana iho me he mea U ra kuu mai kona man manao pihoihoi. ua huli ae la oia a hele ae 1 la no kahi a Kauka Vebeke ma e noho aku ana. . Aole i pau. ' i