Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 20, 18 May 1906 — HE OULI NANI NO HAWAII NEI Na Bila a ka Elele Alii o Hawaii Maloko o ka Ahaolelo Nui. Ka Bila e Hooponopono Ana i ke Koho Elelo Hawaii a Kalanianaole i Hookomo ai. [ARTICLE]

HE OULI NANI NO HAWAII NEI

Na Bila a ka Elele Alii o Hawaii Maloko o ka Ahaolelo Nui.

Ka Bila e Hooponopono Ana i ke Koho Elelo Hawaii a Kalanianaole i Hookomo ai.

WASINETONA, D. C., Aperila 28.Eia no ke mau nei ke ku malie o na mea e pili ana no Hawaii. Aia he mau hana e ae e hooneeia nei imha, a aia ia lakou na noonoo ana i keia manawa oiai he mau mea kupono lakou e hana koke ia. Ua lioi aku o Lunamakaainana Cole, o Ohio, a oia nei no hoi ka lunahoomalu o ka hor>e-komite e waiho nei kela bila hoihoi loaa, a « hala ana he mau la iaia ma kona home. Ua manaolana oia he pule mahope aku 0 keia ae a hoea mai,' e holo ana ua bila la i ka Hale, a oia no hoi na la hoomalolo. Oiai no nae ua ku-e ae Tia hoaloha o ua bila la i ka lawe koke ana mai ma ia ano. no ka mea he mea pono e loaa ka elua-hapakolu ma ke koho ana, ua ae mai no lakou e hoao aku, Na Konela Hepburn o lowa, ka hoaloha oiaio o Hawaii i a'o aku e hana aku pela, a ua pipili mau kona mau manao kakoo i ua bila la mai ka manawa ona i hookomoia ai iloko o ka Ahaolelo. Ina aole e holo ana keia bila ma ka Joaa ole ana o ka elua-hapakolu, ua lawa ka manawa e koi aku ai ia Lunahoomalu Cannon e lawe hou mai malalo o na rula kaokoa. Ua manao o Elele Kalanianaole e waiho ae i bila e hookaawale ana i aina no ka hana ana i paka lahui ma kauwahi o ka luapele o Kilauea, aka ua noonoo oia he mea pono. e kali a hala ae ke kau hoonaue olai. O keia bila a ka Elele, i hookomoia ma ka la 29 o lanuari, 1906, e koi ana e apono ia. ke kanawai a ka Ahaoleio Teritori e hoomana ana a e hooponopono ana no ka lawelawe i ka oihana •kelepona ma ka mokupuni o Oahu, ua hoike aponoia ae e ka hoope-komite o ka Hale no na Teritori, a me he mea 1 la e waihoia ae ana i ke komite ho- | lookoa ma kona halawai hou ana'e. , Ua lawe pu ia no hoi ua bila la e Sej natoa Foraker, !ka lunahoomalu o ke | komite o ka Senate o na Mokupuni | Pakipika ame Poko Riko. Na Senatoa ; Flint o Kaleponi i noonoo mua i keia j bila, aka mamuli o ka nui o na hana ; e ae ua hoihoi aku la oia ia Mr. Foraj ker, a ke manao nei oia e hoike ae maI luna o ia mea ma keia halawai piha t ae a ke komite. Ua pau ae i ke pa'iia ; na hoololi a ka hope-komite. O keia ' mau hoololi ua hoike mua ia aku ma ka leta mua i ka Advertiser. ; Ua hookomo ae o Elele Kalanianaole ma ka la 20 o Aperila he bila e hookaawale ana i ke kohp Elele Hawaii. tfa ala mai keia bila mamuli o ka manao o ke komite koho balota Helu. 3 o ka Hale, i ka huli ana a ua komite la i ka hoohalahala i ala ae mawaena o Kalanianaole ame Curtis laukea. Ua noonoo a aponoia e ke komite o ka Hale, a me he mea la e hoike aponoia ana e ke Komite imua o ka hale i keia mau la koke 3-ku. Me he mea la no hoi e hooholoia ana, no ka mea ua ikeia ke kupono no ka hoomana ana i ke koho Elele i ka Ahaolelo Nui. O keia malalo iho nei nā manao o ua bila la: . "He Uiia e hooloii ana i ke Kanawai no ke 'kukulu ana i aupuni no ka Teritori o Hawaii, i aponoia i ka la kanakolu o Apei ila, umi-kumama-: iwa haneri. ' "E hooholoia e ka Senate ame ka j Hale o na Lunamakaainana o na Alo- , kuaina Huiia o Amei'ika ma ka Ahaolelo o noho nei. O ka Pauku kana-walu-kumamalima o ke Kanawai 'He | Kanawai no ke kukulu ana i Aupuni no ka Teritori o Hawaii, i aponoia ma ka la kanakolu o Aperila, umi-kuma-maiwa haneri, e hoololiia a e heluhelu ia e like me keia malalo iho nei: "Pauku S5. E kohoia i Elele i ka Hale o na Lunamakaainana o na Mokuaina Huiia o Amerika, e na poe koho kupono i ke koho ana i na lala o ka hale o ka ahaolelo, no ka noho ana ma kela āme keia kau p ka Ahaolelo. Nui. O ua Elele la e loaa iaia na mea hookupono i kupono i na lala o ka Senate o ka Ahaolelo o Hawali. "O ua koho balota ana la e malamaia ma ka Poakahi mua iloko o Novemaba 0 kela ame 'keia makahiki a ma na wahi hoi e hookaawaleia ana e ke kakauolelo o ka Teritori. O ka balota no ka Elele e like no ia me ka mea a ka ahaolelo o Hawaii e hookaawale ai, a aia a hiki i ka wa a ka Ahaolelo o Hawaii e hookaawale ai o ka balota 1 i c]>a waihooluu akala a e kulike ue hoi kona kino me ko na balota o na lunamakaainana e kohoia ana no ka ahaolelo. 1 "O 'ke ano o ka hooia ana i na inoa o na moho e kauia ana maluna o keia balota ame ke ano o ka lawelaweia ana o ke koho ana o ka Elele e kulike no ia me na kanawai iaula o ke koho baiōta ana, ma ka Teritori o Hawaii. "O ka mea e loaa ana ka heluna nui o na balota e kukala no ke Kiaaina ua koho pono ia ua mea la, a e haawiia aku i palapala hooia e like me ia mea. "E loaa i ua Elele la he noho iloko o ka Hale o na Luiiamakaainana me ka loaa pu o ka pono e hoikē manao, aole ma ke koho ana, Ina e loaa ae ana he hakahaka ma 'ke kulana Elele, ke koiia nei ke Kiaaina o ka Teritori

e kahea i koho balota kuikawa no ka hoopiha ana ia hakahaka. Koe nae hoi, aole e hoopihaia kekahi hakahaka i loaa ae iloko iho o ka manawa a eliina mahina a pau ae ke kau ahaolelo. "E loaa no ka mana i ka ahaolelo o ka Teritori o Hawaii e hoololi a e hooponopono i kekahi hapa o na kanawai kolio balota o ka Teritori i oleloia, pau pu me ke i hookaawaleia no ke koho ana i Elele i ka Ahaolelo Nui, a o ka hana a ua aliaolelo la e Hlo ia i kanawai, me ka mana piha a 'aiki i ka manawa a ka Ahaolelo Nul 3 hooponopono ai, hoololi ai a i ola hoopau ao." 0 ka bi!a e pili ana i ke kuai ana aku i kekahi mau aina iloko o ka Teritori o Hawaii, i hooholoia hoi i ka Senate ma ka la 5 o Aperila, eia no imna 0 ka hope-komite o ka Hale, i ae lokahi ae hoi e hoike apono aku i a mea. Ma ka nana aku e lilo koke ae ana keia mea i kanawai. O na manao o keia bila ua hoouna mua ia aku i ka Advertiser. O ka bila a Elele Kalanianaole i hookomo ai ma ka la 4 o Ianuari e pili ana 1 ka hoo'kupa ana ma Hawaii u a hoihoiia aku nei i ke kakauolelo Kalaiaina no ka noonoo ana a hoike ae. E haawi ana keia kanawai i ka mana i na Aha Hookolokolo Kaapuni o ka» Teritori he mana e hoopuka ai i na palapala ae hookui>a a e hoopau ana hoi i na kanalua ana e 'ku nel i keia manawa, ina paha o ka Aha Hookolokolo Pederala wale no ka 1 loaa ka mana e hookupa ma ka Teritori. O na hoolohe ana maluna o keia mau bila ua haawiia ae he oianawa i hala ae nei iloko o ke Komite o ka Hale maluna 6 na Teritori a imua o ka hope-komite. Oiai no nae he mau kanawai liilii no keia, ua hoonee mua ia aku lakou nolaila aia he wahi manaolana e holo ana ka hapanui o laleou ma keia kau o ka Ahaolelo Nui. Me he mea la he eha a i ole he elima pule i koe a lioomaha ka Ahaolelo a nolaila ua loaa no he manawa e hooholoia ai keia mau kanawai. 0 ka pili'kia nui wale no mamuli o ka hoole mau o na Demokarata i ka hoike lokahi ana, nolaila he mea ' paakiki no ka hiki ke lawe ae ia mau bila. A ka malia paha. o hemo mai na Demokarata mamua o ka pau ana o keia kau, a o ka lakou kumu ku-e nui lloa mamuli no ia o ka hiki ole ana i na Repubalika ke hooholo i ke kanawai e kukulu ana i na Teritori o Okalahoma ame Indiana i mokuaina. I Ua hooinaopopoia maanei ua noonoo j ia ae ke kupono ia Kiaaina Carter e liolo mai ai no onei no ke kokua ana i ke kanawai hoihoi loaa. ,-Aole no i maopopo loa keia manao o kona hiki mai a ua leloia ae aole no hoi oia i hooholo i kona manao. EARNE?.T G. WALKER.