Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 20, 18 May 1906 — TISIA-O-ATICA Ka Wiwoole o na Wiwoole Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretta [ARTICLE]

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na Wiwoole

Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretta

mokuna XV. MAI KAHI PILIKIA A KAHI PĪLIKIA. "E oia," wahi a kekahi i hooia ae ai, "ua laweia kana pahikaua mai iaia ae. "L a ike au ia, no ka mea, owau kekahi i lawe mai ai iaia ilalo nei. O ka'u e makemake nui nei e ike i kona ano, owai la oia. "O, e na akua,'*' i hooho puiwa ae ai ke kanaka nana na olelo mua, "malia paha oia aku la ke kanaka opio e olelo nuiia nei nana i hana na hana kamahao i ike ole ia mamua—ka pepehi ana i na pilikua o ka puali o Korino." "O ke kanaka hea kau e manao nei?" u O Tisia, ke Kae'ae'a o Atica." "A, he oiaio kela. A oia ka'u e ha'oha'o nei i ke kumu o ka makemake nui ana o kuu haku e lawe i kona-ola. No'u iho ke aloha nei au iaia, eia nae, hiki ia u ke alo ae. A ke pule ikaika nei au e hookipa maikai aku ka anela eleele o ka po iaia ma ka manawa | ona e kiiia mai ai e hele no kela aoao." . 1 I "Hamau!" i hawanawana mai ai ka mea mamua e paa ana 1 kona lamalama. "Eia kakou ke hookokoke loa aku nei i ka puka o kona lua e noho nei. E hoomakaukau kela ame keia o oukou a i ka wa no e hamama ai ka puka oia no ka manawa e lele aku ai oukou iloko no ka hooko ana i ka hana. Mai hoohakalia i ka oukou liana maluna ona no ka hoonui ana aku i na ehaeha maluna ona, aka, o kona make hikiwawe ana ka maikai loa, i ole ai oia e ike i ka ehaeha mamua o kona make ana. Me he mea la eia no oia ke hiamoe nei.. A ina eia no oia ke hiamoe nei, alaila, o kona hiamoe loa aku la no ia ke loaa aku i ka oukou." "Ha!" wahi hou ana i hooho ae ai i kona hookokoke loa ana aku i ka puka, "heaha la keia? O, e na akua, ua wawahiia iho nei ka puka a lilo i mea ole." . "O, e na akua, e alohaia mai kakou," i hooho ae ai kekahi ma ka man'awa ona i ike ai i ka oiaio. "Manao wau na na akua i hana iho nei i keia, no ka mea, aole he hookahi hamale o ka honua nei e liiki ke wawahi i keia panipuka hao paa i mea ole e like me keia a kakou e ike nei." . . Ma keia īnau olelo apau o na koa o ka liakuliale eia o lisia k lohe nei. a ua hoomaikai iho no oia iloko ona 110 na koa 110 na olelo maikai a lakou nona, aka, ua ike pu iho oia aole lakou i liiki aku ilaila no ka mikiona maikai. A nona ilio ua pule iho la no oia īloko o kona uhane no ua poe koa nei. "Aia no anei oia iloko o ka lua?" i ninau aku ai kekalii o na koa i ke alakai. "Aole," wahi a ke alakai i pane mai ai. "Alaila, aia la oia ihea ma keia manawa? Aia no ka puka oluna ke paa maikai la ia kakou i iho inai nei, eia nae ke kupanalia, aole oia olalo nei." "Eia no oia maanei!" walii a ka kakou wiwoole i pane aku ai me ka hele ana aku imua o ua poe nei a iloko lioi o ka inalamalama o na lamalama e o mai ana. . . Kei ka puiwa o na koa! Ma ka lohe ana i ka leo i pa-e mai ai mai ka pouli mai, lie mea-e ko lakou pilioihoi, a manao ae la lakou he akua lapu. Aka, i ka manawa o lakou i hoomaopopo pono loa aku ai a ike iho la lakou aohe meakaua a ka opio ma kona lima, ua hoi hou mai la ko lakou mau ikaika a pio aku la no lioi na noonoo maka'u. Ua ike pu aku no lakou i ka opio e kalele ana maluna o j kekalii mea a lakou i hoomaopopo aku ai he walii panku-laau wale no, aka. aole o lakou maka'u no ia laau wale no. A aole no lioi i u iho ua pane aku la ke alakai o na koa: "Ke hauoli nei makou i kou loaa ana ia makou ianei ame kou mamao loa. ana aku mai o makou aku. Malia paha, ua lolie iho nei no oe i ka makou mau kamailio, aole.anei pela?" "Ae, ua loiie au." "Alaila, ua loaa e ia oe ka hoomaopopo ana i ke ano o ka makou mikiona o ka iho ana mai nei ilalo nei?' "fle mau pepeiao lohe 110 ko'u a na laua lioi i haawi mai 4a u i ka ike piha no ke ano o ka oukou liana o ka hele ana mai nei. Nolaila, e hoolohe mai oukou i ka'u olelo: Ke haawi aku nei au i manawa n„ oukou a 110 ko oukou ola. A oia hoi keia. E alakai aku onkou ia'u iwaho nie ka maluhia a lawe loa no lioi ia'u a walio loa o ke aupuni. «\ ina ;iole oukou e han.i ]iela alaila e }>aio mai no oukou me

ji'u me ka oukou mau paliikaua. A aia 110 lioi ia oukou ka liana ana pela. Ina ua nianao oukou e paio mai ia'u, aia no ia ia oukou. 'A ina e manao oukou e alakai maikai aku ia'u 110 waho o ke alanui, ain no ia ia oukou. Eia nae. ke ahikai oukou ia'u iwalio, e haawi aku wau i ko'u lioomaikai ia oukou 110 ia mea a na'ii no e makana aku ia oukou me kekahi makana kupono ke loaa ia'u lie manawa e hooko ai."' Aka, ina e pepehi mai ana oukou ia'u alaila e pau no oukou ia'u i ka pepehiia a make loa; a aole au e lioōkoe i hooka<hi. "Maopopo?" "Akaaka leo nui ae la na koa me ka loaa ana iho o na manao iloko o lakou, e lilo ana ka opio i pio na lakou a he maalalii wale no ka paio ana aku. "E pepehi anei oe ia makou ma ke ku pakahi ana a i ole e pepelii mai ana oe ia makou ma ko makou paio pualu aku 110 ia oe. j O'ka mea hea ka Ia kou makemake? v wahi a ke alakai i pane mai ai. | ki Na oukou no ia e koho ame ka lioohakalia ole no lioi oukou e | liana mai ai," wahi a Tisia i pane aku ai. <k No ka mea, aoihe o'u makemake e kali hou iho maanei. Ina ua ano pohihihi oukou. ike ano o ka oukou inea e hana mai ai maluna o'u, na'u no ia e ha'i hou aku, a oia no hoi ko oukou liaalele ana iho i keia wahi pouli a o hoi aku i kahi o ka malamalama, a i ole oukou e hana pela alaila e paio mai no e like me ka nui o ka ikaika iloko o ko oukou mau i'opaahana." "E like me kau i hoike mai nei ua lohe oe i ka makou mau olelo apau, a ua maopopo hoi ia oe ka makou hana o ka iho ana mai nei alaila, e hoomaopopo oe, o ka inea i koe oia no ka liooko ana aku ia mikiona a makou. Aole oe e pakele, a maliope iho o kou hala ana aku e haawi ai makou i ka makou mau leo pule no kou uliane. 1 ' A me keia mau olelo hope a ke alakai i ihapai like ae ai na koa i ko lakou mau pahikaua a o ka lioomaka iho la no ia o ke kaua, a ia manawa koke n'o lioi i emi aku ai o Tisia ihope no ka liookuene pono ana iaia iho. Aohe he manawa hookuukuu wale ana i koe. Ua haawi aku x>ia he manawa no na koa. Aua haaleleia mai ao ka paio wale no ka mea i koe, a he paio tliahana no hoi—he liookalii me ka pahikaua ole ahe eono ma na pahikaua. Kupanalia! Ua liapai ae la no o Tisia i kana pauku laau nui, oia lioi ka wawae o ke pakaukau ana i uhae ai, a me ia inea oia i wiliwili ae ai me ka leo nui pu ana aku ia nianawa hookahi no: "Ina o keia paio ana a oukou malalo ia o ke kauoha o kekahi mea okoa aku, alaila, ke ha'i aku nei au ia oukou, ua hemahema loa oukou i ko oukou pepehi ana i kekahi kanaka i hewa ole ia oukon. 0 ka hana niaikai loa ia oukou oia no ko oukou haalele ana iho ia'u iloko o ka maluliia a e lioi aku iluna i kalii o ka malamalama ame ke otla. Ina oukou e paio mai ana ia'u e pau loa ana oukou ia'u i ka make. Aole au e liookoe i hookahi. Ma keia aole a'u olelo liou ana i koe." He ekolu o na koa i akaaka heneheue mai iaia nei, aka, o kekahi poe ekolu iiho, ua ano kanalua iho la no lakou, a me ke kunana ana no na olelo aka opio. Ua hoomaopopo koke iho la no lioi lakou 1 ke ano oiaio o na olelo a ka opio, ina ka nahaha aua o ka puka hao e waiho la ilalo o ka papahele, eia nae aole a lakou koho e ae mawaho oka lakou liana i hoounaia mai ai ilaila e hana. A mamuli 0 ka ikaika kauoha o ko lakou alakai ua liiki ole ke alo ae i ka hooko iana i ka paio ana aku, a ua ihiki ole no hoi ia lakou ke hookuli i ke kauoha o ka leo mana." "E make oe e pono ai me kau mau olelo haakei," i leo nui aku ai ke alakai. A oiai aia kana pahikaua i ka lewa ua kau pololei mai la no oia imua o ka puuwai o ke kanaka opio, aole nae i ko e like me kana 1 makemake ai, oiai, ua loaa e aku la oia i ka lia-una ikaika loa o ka paukulaau nui a ke kanaka opio a waiho kaanini ana iluna o ka papaliele oolea o ka lua-paahao. A e like no lioi me ka. liu ana o ka makani ikaika pela iho la no ka ikaika oniu o ua paukulaau nei iloko o ka lima ikaika o ke kanaka opio, a na ia ikaika i hoopalupalu aku i na koa ekolu a w T aiho ana ilalo o ka papahele. Me ka eleu no hoi o Tisia i miki aku ai a lilo ae la ka paliikaua a ke alakai a me ia meakaua oia i paio aku ai a lilo ae la ke ola o elua mau koa, a o ke ono hoi o na koa, ua ike koke iho la oia i kona pilikia, a no ia ike ana oia i liaalele iho ai i kona meakaua ame kana lamalama e paa ana a kukuli iho la ilalo o ka papahele a nonoi aku la iaia nie ka leo liaahaa. U E lawe oe i kela lamalama a mai w r aiho hoi ilalo," wahi a •Tisia i pane aku ai me ka leo ikaika, iaia no hoi e ike pu la i ka pilikia oka noonoo oua wahi koa nei. Aka, no ka leo ikaika ana aku o ke kanaka opio, pela oia i hoolohe ai a liopu hou aku la oia i ka lamalama i ihaaleleia e ia. li E hoololie mai eke koa," wahi hou a Tisia, i kona mau lima e hoomaha ana maluna o ke kuau o ka pahikaua, "owau no o Ti«ia ka Tisia a kekahi o oukou i hooj)uka ai, ia oukou e walaau ana. a owau no lioi ka mea nana i luku aku i na kauaka ikaika o k<i puaii j o Koi'ino i maka'u nuiia a no laua lioi na i inoa i maka'u a i weliia e oiikou apau. A mawaho ae o keia. na'u no i pepehi aku na liona lie umi-kumamalua o ka lua-liona o Ciretia. A owai kou iuoa?' "O Hamosa," wahi a ke koa haalulu. "Ua makemake anei oe e lumai aku wau ia oe iloko o keia puu ihookahi ?" "0, e Tisia maikai, e hoola mai ia'u. T T a liiki mai au ianei maUalo o keia mikiona aole mamuli o ko'u manao ilio. Na kuu liaku i kauoha mai ia'u e hana pela a aole i liiki ia'u ke hoole aku.

"Hookahi wale no mea ou e pak<>l<- ai e >fr. H:un«»sa. a <»iu keia: E hookoe no wau i kou ola ina e hoopaa mai <»•• i k; lU lioopaa no ka hoike ana mai i na haina oiaio apau o ka'\i m.ui ninau e waiho aku ai ia oe—ma na ninau i hiki ia <»<» ke pane. A unu no hoi e alo ma ka liuna ana i ka mea <»iaio ina ua ike o<* ua hiki 'ia oe ke pane. A ke hana oe nela alaila e ola no oe." "E lia'i aku ana wau ia oe, a e kapa aku no hoi au hi oe i haku no'u."' walii ake koa. pane ana wau i kau mau ninau apau a♦* like no hoi me kou īnakemake." "Alaila, e ku iluna, a e haawi mai i kou pahikaua. Mai maka'u oe no i a niea; oiai, aole hemauao pakalia wale iloko o kuu puuwai a aole o'u manao e hoopoino aku ia oe. Jna he inanao kahi oia ; ano me a'u aole au e liooliakalia i ka hooko ana ma kahi no au (kukuli la." Ku ae la ke koa ilnna a liaawi niai la i kana pahikaua ia Tisia. kk E hoomalia Iki i kou noouoo, e Mr. Hamosa a e makaukau im ka pane ana i ka'u mau ninau. "A eia ka ninau mua," wahi a Tisia i hoomaka ak>i ai i kana ninau ana. "O ka hora eliia keia?" "O ka hora elua keia o ka uwati mua, sa." "Alaila akahi no a napoo ka la?" "Ae, o ka napoo ana aku nei no ia. ia makou i iho mai nei," i pane aku ai ke koa. "Alaila ua pono. Eia ka ninau elua. Eia au ihea?" "Eia oe malalo o ka hal<» o a iloko hoi o kana l«a--paahao," walii liou o k<» koa. "A owai keia l'oIi(lisa?" i ninau mai ai o Tisia. "He hookahi no Polidisa o Atenai n<*i, sa, a oia no hoi ka lioalianau o ka moi." "A iloko no anei o keia hale au i hanaiia ai i ka laau nana i lawe i kuu mau ike?" "Ae," wahi a ke koa. "A o roliaisa anei ka mea nana i haawi mai i ka ai ia'u?" "Ae." A ua ike and oe ia Oreta, ka mea haiia dala?" "Ae," wahi a ke koa. "Kokoke anei fiona wahi noho ma keia wahi?" "Aole, sa. Aia kona hale ma kekahi aoao oke kulunakauhali'." Ano, e pane pololei mai oe i keia ninau a'u," wahi a Tisia i pan«* aku ai. Heaha la ke kumu nui oko Polidisa niakemake ana e law<» i kuu ola?" "Ua lioike mai oia, mamuli oke kauoha aka moi. Ma keia ka kahiaka iho nei i lioea niai ai ianei he <*lua mau moi—o Main<»sa, ko Ciretia moi; ame Sarepisa, ko Aikupika moi. Ta ho<vi mai <» Moi Mainosa ianei no ka huli ana i kana kaikamahine i lawe maluia mai e Tisia walii ana; a ua koi mai hei no hoi oia e laweia aku iinua ona i ua mea aihue kaikaniahine nei, a oia hoi ka Moi l«;iasa i hoohiki aku ai e hooko." "A! ke ike la wau," wahi a Tisia i hooho ae ai. A pehea? Ua loaa anei ke kaikainahinealii iaia?" ame ka jiihoihoi nui n<» lioi kana ninau ana aku. "Manao au, aole. A na]ioo wale aku la ka la, aole oia i loaa.'* Hanu malio ilio la o Tisia. "A auliea ka poe opio i hoi like mai nei me a'u mai Cin*l ia mai?" "Ke imi nei lakou ike kaikamahinealii," wahi ake koa. "<> k*» kanoha no lakou oia no ka liuli ana iaia a waiho aku iaia mamuao k;i napoo ana o ka la o ka la apopo a ina aole pela, alaila ko lakou ohi no ka luahi o ia nele ana." Ua ano-e koke ae la. ka kaua wiwoole, aka, aia no kona noonoo i ka lana malie. "E Mr. lJamosa." walii a Tisia i ninan hou aku ai me ka haniau (iki ana iho "i ka ha'i ana mai o Polidisa ia oukou i kana kauoha no ka lawe ana i kuu ola. ua hoike mai oia i ka hoopunipuni. A<»!«anei e hiki ia oe ke noonoo iho i kekahi kunm okoa ae no kana ma nao ana e lawe i'kuu ola?" Ua luliluli wah 1 iho la no ke ]»oo o k<» koa. "Ina aole e hiki ia oe ke noonoo i kekalii kuniu <»koa ae alaila, <- waiho kaua i ka mea hiki ole ke liana," i paiie hou aku ai o Tsiia me ka leo oluolu. "Aka, <• ninau hou aku aua wau ia <k- i keia ina nawa no kuu mau hoaloha a'u i haalele iho ai ma kuu manawa a'u i liele aku nei no Ciretia. O Cario ame Casana ko laua mau inoa. Hiki anei ia oe ke'lioike mai i ko laua wahi e noho nei?" Noho inumule iho la ke koa no kekahi mau minule. "Oluolu anei oe e lia'i mai ia'u?" i ninau hou aku ai o Tisia. "Ae. sa. ona kanaka au i ninau mai nei ia'u a<ih* laua i maman loa. aku niai kahi a kaua eku nei. Ina e hahai mai oe ia'u. na'u n<i e alakai akn ia o<* i o laua !a." "lanei no anei laua mai ka manawa mai a niak<m i ho<-a mai ai ianei nei?" "Ae." "Ileaha la ko laua mea o ka hoopaaia ana ine ka !ituaikaika?" i ninan hou aku ai o Tisia. ' (Aole i pau.)