Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 21, 25 May 1906 — KA HOONANEA O KA MANAWA. KA MEAHUNA O KA HALE O HATAFILA. [ARTICLE]

KA HOONANEA O KA MANAWA.

KA MEAHUNA O KA HALE O HATAFILA.

Iloko o ke kau la o ka makahiki 1 SS*J. owau i hemhala ai i ko'u hoomaha no kekahi mau hebedoma nia kahi okana aina Huku o Siiua Antonio, mokuaina o Texas, Ameiika Huipuia, ma k<* ano owau k»kahi o ka liuina o ka poe anaaina o ke.Aupuni o na Mokuaina Huiia. E nolio ana niakou ilaila īnamuli o ki> kali ana o ka hot a mai 0 na kauolia niai ke keona anaaina mai. i mao]vopo ai kahi hou aku ai, ano ia kali iki aiia ua loaa iho la he wahi manawa m ; « kaikai ai i na wahi pana o ia aina nui. Oiai, e kanaka opio ana 110 wau ia inau la, aohe mea nana ♦' kaomi mai i ko'u manao uilani o ka liooikaika kino a liana i na hana ku 1 ka hookalakupua, he makemake loa wau i na mea ano honkala kupua. A no ka hua o ia mau haawina uilani o'u, o ka anoai i hui mai me a'u ma keia wahi, oia kekalii o na mea i konio iloko o ko'u niau iini uilani, aka, mamua o kuu liiki ana i ka hopena ua ike e iln» la wau i ka hoololo maoliia o kuu mau au me ke kunahihi nui a liik: ole ke paa i ke kuku ana o ka lauolio o kuu poo ame ka li-o o na kunmpei)eiao. A ia'u e ilioonanea ana me na hoaloha ame na kamaaina o j ; i wahi i kekahi ahiahi ma ka lanai o kahi hokele uuku a makou e noh<» ana, a e hookaau ana no lioi ka makou mau olelo ma na wahi o ka aina i makaikaiia e makou ua hiki ko makou kamailio ana ina na mea ano e o ka po, e laa na uhane lapu. A lie mea maamau ia'u o ka lele oi wale aku no iloko o ia an<> ma ka hoole ana i ka oiaio o ia mea he uliane lapu, a oiai. lie hooma loka maoli no Avau ia ano ua ikaika loa aku la ko'u hoole ana m;i ko makou manawa e kukaiolelo nui ana maluna o ia kumuhana. A ia manawa. koke 110 i ku mai ai o Mr. Kale Samana, he kamaaina no ia kaona a j)ane mai la me ka leo hooko'iko'i: l*a hiki no ia oe ke lioole e Mr. Lunaikaika, aka, ua hiki ia'u ke hoike aku ia oe i leekahi liale oloko o keia kaona a na mea apau oonei e manao mau nei he liale lapu. A i mea e hooia ana ia mau noonoo a i ka lapu io oloko o ia hale he nui ka poe i noho iloko olaila ma ka hoo limalima aole liookahi o lakou i moe iloko olaila a ao ka po īue ka ike ole i kekahi mau mea ano e e lioea ae ana iiaila."

"0, lie lioopunipuni walo no ia, M wahi a'u i pano aku ai. "O na kanaka 11001100 maikai aj)au aolo liiki ia lakou ko nianaoio i na iu«» olelo oia ano. Aka, e lia'i ae hoi oe ia kakou no kt*ia li:i!«•?** i jiin:m aku ai an ia Mr. Pamana. A ina keia inanawa 110 lioi oka po. anle i nele ke ano lulumi maka'u o na noonoo iloko o makou. "O keia liale." wahi a Kale Samana i hooinaka mai ai i ka ha'i moolelo ana, "lie liome ia no Mr. Hatafila e ku nei no a hiki i keia manawa ma ke poo mawaho loa oke alanui Sana P<*<lero. Mamua. oia kahi noho mau o Mr. Hatafila me kona ohana. aka. he elua a ekolu palia makahiki i hala aku nei ua kuai ilio la lakou h«- hale hou no lakou oi ae ka nui manma o keia—he haie iloko pono o kr kulanakauhale. "A mai ka manawa o lakou i haalele ai i ua liale nei a noho iloko o ka hale hou—mai ia manawa mai ka lilo ole ana o ia hal»» a liiki i keia manawa, a o ke kumu, mamuli ia o ka olelo akea kanalua oh' 0 knnaka iko lakou lohe mau ina leo ano e a x ike ina uhane lapu e holoholo ana iloko o na lumi. "Ua lohe nui au i ke kamailio nui o keia mau uhane lapu o kei-i liale e kanaka. Xo'u iho, aohe no o'u manaoio h»a ? na uhaiu' lapu. a iloko 110 o keia kamailio nuiia o ka uhane lapu o k<'ia hah» aohe o'u makemake e liele ilaila e ikemaka ai ia mau mea. A no ka hele ana a e moe ai i hookahi po ilaila 110 ka hooiaio ana i ka mooh'lo, aole au i manao he makemake kalii ou e lioohala i po hookahi ilaila mamuli o kou hoomaloka." "0, aole o'u kanalua." walii a'u i hooho ae ai. ia'u e ik»* pu la h<mea pouo ia'u e ku aku no ka aa ana e kakoo i ko'u hoomaloka i na iflviia lapu. "Aole o'u maka'u ke moe au i hookahi po hol<H»ko:i il«»kt» oia liale. Ina e hoike mai oe i ka hale me ka aeia mai ou <• nio*'ilaila i liookahi po. alaila, na'u e hooko aku nve ka olioīi nui. .\<»(<* a'u hoolialahala malaila. Ina e loīie ana wau ina nak<'k<'kc am<- xi:« leo ano e, alaila. o ka'u e hoike mua ae, he nnui nakokoke aku la lakou na na iole ame na popoki ame na mea hoopilikia <»le mai. A no ua makaukau wau no ka hooko ana pela." "Ina he aa kou ame ka maka'uole e Mr. Limaikaika no ka hana ana pela, a ke ike oe i na uliane lapu," wahi a Mr. Samana i )»an<* mai ai me ka pii mau o kona noonoo no ke kumuhana, aole e nele kon niau ekeekē me na a-la, no ka mea, ua maopopo loa ia'u, ua kukal.i ae o Hatafila e liaawi no oia i elua lianei i (lala ika mea hiki kr liooia mai ina he uliane lapu io no, a no'u nei. aoh» o'u kanalua i kona hooko mai i kana olelo no ka mea he kanaka waiwai oia. "Aole ona makemake iki i keia ano nioolelo uhane lapu < 4 lau lalia nei apuni ma ke kulanakauhale nei. ana hoi i noonoo ni a hoi, oia Re kumu o ka lilo ole ana o ka liale a hoolimalima oh* «a a::a no hoi. Aole oia wale kana i liana ai aka. na haawi wah» aku oia 1 ka liale i ka poe apau e makemake ana i- noho ilaila uu» ka ukuhoolimalima ole, eia nae, aole <he poe i a'a e noho ilaila. "A no ka lolie nui ana o ka poe lioopuka]»uka waiwai pan o k<'ia kaona i keia ano inoolelo ua lilo ia mea i mea hookanalua i ko lakon manao a makemake ole no ke kuai ana ia Mah' ame ka aina pn. A ina e a'a ana oe e hana aku i kau e manao nei e hooko alaila <» oe aku la ke kanaka mua loa e kananaia ae ai keia haawina hak»:nia kuma e loloku mau nei iwaena o keia kaona a e hoomanao pu iio hoi oe, he alanui ia no na dala elua hanei i e komo mai ai iloko o kou niau ekeeke." "Maikai,"' i hooho ae ai an me ko'u ku pu ana ae iluna. "Kia wale no., e lioike oe ia'u ia wahi a e hoohakalia ole no wau i ka h<'h' ana ilaila. Ke olioli nei au i kuu ike ana no keia mea aka <> ka hooko ia mea ko'u iini loa.'' "Alia hoi oe e awiwi loa," wahi a Kale Samana i pane a<* ai. m<.* ke puhi uwahi nui ana ae i kon.a k'.-ka. "Hē inea pono <* loaa mua mai na ki mai ia Mr. Hataflla mai. Ma ke kakahiaka oka la ap<»| n e h "i akn ai au me Mr. Hatafila, aika po iho e hoao ai kakou ia <»<• Eia nae ka'u mea e maka'u nei-hele a hiki ia manawa e mimino h>a ai ka ikaika o kou manao." Ua nkanka leo D ni ac la na ao a ano pa r la n<> lioi ko'» lioonoo no ia akaaka ana, a nr, i„ kmnn i ikaika loa ai kmi ma'na» e hooko ia liana. Alaila liaawi akn la wan I ka'u olelo hoopaa n» m mea. '-0. aole o"u maka'n; a e hoomanao no hoi <><• o Kale. e lawiana oe ian ilaila i ka po o ka la apopo—popo ahialii. A ilaila au e hoaumoe ai i ko'u po; a nau ia e hnli akn i Ha mea apau e pili ana i na uhane lapu. ;> Aole no hoi i li'uli'u ka makou hoonanea ana ua hooknu ae la Aha ' a hoi akn la no hoi n» Hoko o ko'u lumimoe me na manao paa no ka hooko ana ia mea. Ia po, ua noonoo nui au ia men. a r ka 11111 °. k0 u noonoo ana pela ka moakaka mai ona hana a u e īana akn ai ma ka hoolala e ana, a hoomaopopo pu iho la n<» īoi au aohe kela he akua lapu aka, he mau hihio paha mamuli o na kuko wale ana. 'Aole i pan.)