Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 22, 1 June 1906 — SIR FIODOA "KA NAITA OPIO O BAVARIA." Ka Hoopakele o ka U'i Konelia. [ARTICLE]

SIR FIODOA

"KA NAITA OPIO O BAVARIA."

Ka Hoopakele o ka U'i Konelia.

MOKUNA IV. IKEA KA OIIUMI KIPI. Kolu-ha. o k»'ia kekahi o na iium kamuhao loa i loaa niai īa . I a ann like keia nie i\f-i;a»ii nae a.nhr »» i.M-a «• aku ai. 11,. oini,,, ua lialawai kaua m»r.iilu hana ohumukipi ino loa i ko ola o ka moi. O keia Hereze- . .]< !.j, ka liaku hak* ? mai Sakona no oia i hf*h' mai ai, a kuai iho la k<-;a hah' 110 ka haawi ana i opu inalumalu ri*> keia lapuwale.! \k. ; . h" kekake ik»o nui oia. e like me ka'u i «>h'lo iho m il E nanal . n» ; hoi kaua i kona j>oo nui nana 110 i h<»ike mai n»*i i ka lakou ;r,;s ia u me he mea la aole ona noonoo nona iho! Ea. e kuu ho;i, lll< i h*' keehina inaikai I:»a keia no kaua e hoike ;»ku ai ia kaua - . imua o ka moi?*' •<». kuu haku, mai haalele kaua i keia mea a hiki i ka loaa .! i;i kaua ka mole. Na'u e imi ae ina paha ua kamaaina ia ka Bai .! opio o Hasimenadofa; a ina aole, ua hiki ia oe ke hoohalike v s m«* ia. E hoomanao oe aole au i hoike aku i keia poe o oe ua V. ■ t « 'ii;t )a, aka ua waiho aku no au ia lakou e noonoo ana jK*la me . • u Ji«»o}>aaj>aa ole akn. O kau wale no i ha'i aku nei ia lakou, ua Miiao no oe e huna iho i kau nieahuna a hiki mai i ka manawa ku."?iu «• hoike ae ai: nolaila. ua pono ia i k« lakou manao ana. a hoo- - ;iikai pu mai la no hoi lakou i ko'u noonoo iikahele ma keia niea. H.iiiiau! Eia ae ka haku hale. I'ehea la, e hana anei kaua i keia ?n- a a hiki i ka loaa aua o na mea apau ia kaua? "Ae. e Kolieha! Ke nianao nei au na ke Akua no i alakai mai ; k;iua ma k*ia mea. E lilo no kaua i niau kipi. ina kaua e haalele ikn ana i keia poe kipi e liooko aku i ka lakou mea e inanao nei e hana aku!" :J r ? ; MOKUNA V. ' * '* MANOANOA KA HANA A KE KIPI. Ma ka nana aku me he la 110 na k( k Akua io 110 palia i alakai' :sku i ka Xaita <')f»io o Hnvaria a komo i keia walii mehameha 110 | kekahi hana pono e ala mai ana, a ina ua loaa ia noonoo ana i ua J :iaita la. alaila, e oi aku ana mamuli o na mea i alamai mahope. ilio. Ma ka mokuna mamua ae nei. ua ike kaua i ke kuha'u ana o na ]»a]Mileo ana mawaena o ka naita ame kona ukali mamuli o ke komo ana mai o ka haku hale, eia nae i hele mai ua lanaka nei e ninau i na meaai a kana mau malihini i makemake ai 110 ko laua paina aliiahi. No ia mea, ua pane aku la o Sir Fiodoa me na minoaka oluolu: "Aole au e kuhikuhi. aku ana ia oe. e ka liaku liale i kau mea e hana mai ai, aka e hana ho o<» i ka mea e hiki ana ia oe, e like me ka loihi o ko maua nolio ana malalo o kou malu. Nolaila, e liana «n'. a e hoomanao iho no hoi he poluli nui ko niaua e noho aku nei." Kunou mai la ua kanaka la. a me he mea la ua oluolu ia haina i kona manao ana. "No keia ai ana." i pane liou aku ai o Sir Fiodoa, i ka wa i huli ;*•• ai ka haku hale e haalele iho ia laua nei, 4k e ai pu ana ko'u ukali ine a'u. ak-i ma keia mua aku e lawe ana maua i ka lula i maa 1a uiana; 110 ka mea, he mea pono ia maua e makaala a liana ole hoi i kekahi mea e -hoalaia mai ai na manao hoohuoi. () ka ikeia mai o ka haka ame ke kauwa e ai pu ana i ka papaaina hookahi he mea īa e walaau ia ai, a i ka wa e puka ai na hauwalaau ana o ka hele aku la no ia i ka nui loa. Ke hoomaopopo niai la anei oe ia mea?" "Mao]M»po, a ua pono no lioi. Nau ia e nana i ka liooko pono ia 0 k<»u makemake. Aole e hiki ia'u ke haawi aku ia oe i ka i'o hipa 1 kamaaina ia oe ma Sakona. a he kanalua 110 hoi ko'u i ka loaa o :iku <» ka waiu paka maikai !oa i like aku nie ko ke awawa o 1* erehukn Muhula. Aka, ke īuanao nei au aole oe e hoohalahala niai .ina." •*E hoolohe mai ia'u, e kuu Kolieha maikai," wahi a Sir Fiodoa 1 pauo aku ai. i ka hala aua aku o kahaku hale, "ke makemake nei au ia oe e hui launa ]>u aku me na ukali o kuu mau hoa ohumukipi. Aole }xmo ia kaua e hookuukuu wale i ka manawa." *•() ka'u papahana 110 ia i manao ai hoike aku ia oe, e kuu haku aloha. Ke maopopo la ia'u ia mea." I ka iKineeia ana uiai o na meaai. hoonuu iho la laua nei me ka ono inaoli, oiai he maeinae ka hoomoaia aua, hoi.iho 110 hoi, he mau niea ai maikai wale no a laua nei 110 nae i manaolana mua ole ai pela iho la na meaai e loaa ana ia lana malaila. la Kolieha e noho aim iloko o ka lumi inu rama. he hora malio-

p« a iho o ko lau i ai ana. ua hoi mai la ka haku hale mahopt- o koim hel« ana ny kekahi wahi okoa aka. a nei mui la iaia uei. ina ia he mea olaoiu ia aku, e noho iho u Koiīeha e kiai i ua lunii h\ iaia e kaawaie ana no kekahi hana ano nui. Hoik*- mai ia ua haku hale la. o ke kanaka ana i hilinai ai. ua hala aku oia m» kekaki hana okou. Ae aku la o Koiieha liie ka hanolu me kona |xine i»u ana aku e hoowaiewaleia ana paha oia e iawe ae i niūn kiaha pia iaia e noho nna ma ia wahL "t"a hiki no." i pane inai ai ua kanaka !a. me kona aka ana e. U E i iho kaua he waiwai kaulike keia niawaena o kou haku aai» a'u. Pehea la ke olakino o ka Haku o Hashnenadofa?" Minoaka iho la ua Kolieha la me ka maalea nui. a f«me hookohnkohu aka la. nie ka lulihili ana o kona poo, me he mea la ua kaumaha oia: "Aloha uo ia Ilaku kauiaun! Aole ioa oīa e puka hou aku mai kona home aku a hiki i koini moe kan a hooilo aua! Eia nae aoie ona kaumaha no ia mea. i'a maopopo no hoi ia oe ke elemakule loa iho la oiar "Ae, pela no! Aka e waiho iho ana oia he pani hakahaka ku]M»no loa nona. Ke hoike aku uei au ia oe. ua nmnao au lie kanaka j aiio nni'loa ana ko haku opio. Noiaila, e haaiele ana au ia oe, a | ia oe e uoho iho ai e inalama pono oe ia oe iho a mai inu nui loa oe i o eha ko f>oo." Me keia mau ol»>Io haalele iho la ka haku hale iaia n< i ii'.e kona hauoii. nie he men la ua hana oia i kekahi hana e kau hma ai kona iuoa. He umi paha'minute mahope o ka liala ana aku o Herezenadofa, ua hoopuiwaia o Koiieha i ke kahea ana mai o kekahi mea me ka | leo nui ame ke kikeke ikaika an.-i no hoi mawaho mai: a i kinohi aole. <ūa i nana ia mea. e hoopoina *ana hoi ia manawa aia oia ke lawelawe. la no ka haku hale; aka i ka lua o ka manawa i kaheaia mai ai, ua j ku koke ae la oia me ka awiwi a hele aku la 110 ka puka a wehe aku : la. j "i'ii make anei oukou apau? Ua uoke ilio nei au i ke kahea aj hiki i ka eha ana o kuu puu. Owai oe?" | () keia no ke kanaka i kahea mai ai me ka leo nui a Kolieha no hoi i nana ole ai i kinohi. He kanaka kaahele kona kulana ina ka ianei nana aku, e kau ana hoi he papale laulau nui maluna o kona poo ame ke kuka loihi, a oiai aole lie lio malaila ia manawa, me lie mea la ua liele wawae maoli ue oia a liiki i ka ln?tele. Me ka lioohaknlia ole iho, pane aku la o Kolieha me ka leo pihoihoi ole: . ! "Owau ka haku liale i keia manawa, e kuu hoaloha." | "Alaila, o oe ka'u kanaka e makemake nei e ike. B]ia lie leta [ nau a e heluhelu iho—O oe wale no anei ko loko nei'' Ua kuha'u iho keia malihini me ka pau pono ole o kona manao mua, me he mea la ua komo aku he wahi hoohuoi iloko; eia nae ua eleu aku la no o Kolieha i ka pan'e ana ma kona aoao: "O kaua wale iho 110 keia. He makaala loa au ma ko'u aoao i I ole e loaa kekahi mea nana e hoolohe mai i na olelo mawaena o'u anie j ka'u mau malihini.*' I "Ua pono. E heluhelu oe i keia —Aka, he inea pouo ia'u ke komo aku iloko a ike i kou heluhelu ana. Ua hiki no ia'u ke kali aku a pau kau heluhelu aua alaila, haalele iho ia oe." "Alaila, aole oe e noho pu nlai ana me a'u a liiki i ka la apopo?" "Aole. He mea pono ia'u e hiki i Posedama mamua o kuu hooluolu ana. Aka e komo aku ana au me oe a noho iki iho." I Me ka puuwai e pana ikaika ana, aole nae he hiona e hoike ana ( mawaho no ia mea, alakai aku la o Kolieha i kana īnalihini 110 ka lumi lama, a kauoha aku la i ua kanaka la e noho iho ilalo, iue ka ninau pu ana aku ina paha lie makemake ua malihiui la e kainau wahi kiaha bia. "Ae," wahi a ka malihini i pane koke mai ai. "E lawe no au i kou oluolu oiai oe e helulielu ana i ka leta. E haawi mai oe i bia ikaika aole hoi o ka bia howai!' ? <k E loaa 110 ia oe ka bia maikai loa nui Baradenadofa nei. e kuu hoaloha; aka nae he kanalua ko'u i ka loaa aku o ka bia lielu ekahi o Sakona." "Auwe, he nani loa palia lioi ia. Eia nae. he oluolu no au i ka niea e loaa mai ana." Lalau aku la o Kolieha i kekahi ]>alui bia—ana hoi i ike ai oia ka l>ia maikai loa: ukuhi iho la. a piha ke kiaha a haawi aku la i kana malihini, a i ua malihini la i lalau mai ai i ke kiaha, haawi mai la i ka leta me kona pane pu ana niai: "E heluhelu oe i keia leta apau, heluhelu iho me ka hoomaopojh> ana i na mea apau; alaila, e ike aku au i kou pulii aua ia mea i ke ahi." Aohe i kanalua ilio o Kolieba, aole lioi i kunana. Ile hana kana i kauohaia e kona haku. a he mea pono iaia e hoomaunauna ole i ka manawa. Ua hooholo iho oia e ike i na manao o ua leta la a e ho ike aku hoi i kona haku i na mea i halawai mai me ia. Ua pii ae la 110 nae kona inaka'u o hoea mai ka haku hale a loaa j>ono oia e hookohukohu ana; eia nae aole loa e hiki i kekalii mea ke nana aku iala a ike aku he mau hana apuhi wale 110 keia me na lima haalulu oIe r lalau aku la oia i ka leta a oki ae la i ka lipine e paa ana. a wehewehe ae la i ka leta a heluhelu malie. me ka hoopaanaau ana i na olelo apau. Penei ua leta la: •>la Faraza Berezeiiadofa—Mikaela Hale—E oluohi oe e hoike aku ia Maulike Seret:a. o DereKedena ame kona mau hoa. aole au e iiui pu aku ana me lakou, Ke kokoke inai nei e haule kuu makua-

kane—he manawa wale no nona e haole ai. Ina he ikaika oia, iiml no ua hiki iaia ke hana aku e like me kona mak» ?uake; aka aoie hiki iaia ke haawi ike kauoha ia'u. Eia nae he īini nui ko'« e hoiepono ka oukoa hana. me ka loaa ole mai o kekahi p«>ino Ui oukso~ Xo ka piiikia Um o kuu makuakane he mea ]n»ik» no'u e noho ih« no a nana aku i kona aho ho]>t.' loa. "E puhi iho i keia leia i ke ahi mahope o ka |*au ana o kum heluhelu ana. RUDALOFA VON HA>SINE\AIX>F.\.' I Aole he wahī nanaina anoe i kau iho maluna o Koliebsi nakope 0 kona heiuheiu ana i ua leta la e hoike ana hoi ua ajviika« aku oia i ko ha'i kuleana, uo ka mea, «a manaoio iho la oia he haaa hemoleie loa ia nana no ke oia o Federika ka >~ui. Heluhela iho la oia i ua leta la uo ka lua o ka manawa. a i ka pau ana, ae ia oia i pane aku la i ka mea nana t lawe mai: "Ua maopopo anei ia oe na mauao o keia leta?~ '\\ole, koe wale no ke kanoha e ike aku au i kou puhi ana ia me«. 1 ke ahi." "E hui hoa ana anei oe me ka mea nana i kakau mai i keia "Ae.'' "Alaila. e hoike aku iaia e hookola ana kona makemake. A * hoike hou aku no hoi oe iaia ua paa ko makou mau manao e kaok* aku ia m» a me ka ewaewa ole aiue ka hoiopono no hoi." "Xa'u ia e hoike aku iaia." | Kunou aku la o Kiieba, alaila, kau aku la i kekahi kihi o kx • leta i ke kukui e a ana a hiki i ka lilo ana i puulehu; alaila, hulī a< • la a j>ane aku la i ka malihini: | "I'a hookoia ka makemake, a he mea jm>uo ia oe e li'uli u o* j ka 11 huakai no Posedama e like me kou makenmke; a ina j kauoha hou kau e hoike mai." j "Aole he mea i koe." A ine keia man huaolelo, ku ae la oā kanaka la iluna, a mahope o kona iuu bia hou ana ana haaiele la oia i ka lumi. Heie pu ak'i la o Kolieha me kana malihini no ka puka, a m* laila oia i ku aku ai a liiki i ka ualo ana aku o ua kanaka ia mai k«* ianei mau maka aku, alaila, huli ae la ua Kolieha la. me kona iian* j nui ana iho a hoi aku la no ka lumi ana i haalele aku ai. a ia ma- | nawa akalii no a anoe mai kona nanaina, a lia ae ia kona kino holv- • okoa. He mea oiaio, o kela manawa ana i noho pu ai me k«4a kanaka Sakona, oia kekahi wa j>uikaika loa iloko o ko Kolieha ol« ana. a e hoao wale aua no oia i na manawa ajMu e kaomi iho i kom. mau manao anoe. Ina paha i hoea mai ka haku hale maoli i kel* manawa ana e heluhelu ana i ua leta la a e noho niai au'a hoi ka me*. nana i lawe mai, ina ua loaa pono kana liana apuhi. a o ka hajil»* ana 110 hoi ia o na manaohma e loaa aku keia meahuna i halaw.*» ulia mai me laua nei. Aole wale oia. aka <' l«»aa jmhh> ana kon*. liaku aka nae ma keia iho la. ua loaa iaia he niealiou ano noi—he ike hoi e hiki ai ia Sir Fiodoa ke lawe ae i ka inoa aime ke ano » keia Barona Sakona i manaolanaia e ka jn>e ohumu kipi e «hoea maa ana e kokua ia lakou. Malia palia o halawai laua me kekahi mm i kamaaina i ka Rarona o Hasimenadofa, aka ua hooholo iho Ia n« ' ua Kolieha nei e hoike aku i keia meahou i kona haku nie ke a'o p* ' aku e lawe ae i ka inoa o ka Haiona Kudalofa Hasiinon:iidofa. Mahope o ka maalili ana o kona mau manao anoe, hele aku liua Kolieha la no ka puka o ka lumi hookipa a kahea aku la i kona. haku e hele mai a noho pu me ia iloko o ka lumi inu laimu "E kuu Kolieha maikai." wahi a Sir Fiodoa i j>ane nku ;ii iaia t komo aku ni, "ua loaa ia'u ka manao e hele mai e ike i kau maiihini Ua kuhi au e wawahiia ana la ka hale nei no ka noke inai o kelakanaka i ke kikeke me ka ikaika." "Ua manao paha kela kanaka he jx>e kiili ko keia iiale. Akv ea, ua makaukau anei oe e hoolohe mai i ka'u mau mea e hoike nkw ana ia oe?" Ku ae la ua Ivolieba la a hele aku la e nana i na j>uka, a i kon*. ike ana ua malu laua. hoi mai la oia a noho iho la ma ka aoao o kon*. haku. a hoike aku la i kana meahou. (> na manao ame na hnaolel* j>akahi o ua leta la ua hooj>aanaauaia e ia, a iaia e hoike ana imna o kona haku me he mea la e heluheiu ana oia i ua leta la, a i ka pam ana o kana hoike. j>a'i ae la oia i kona uha me ka hooho hauoli ana. Xo Sii Fiodoa hoi, ua liuipu aku oia iloko oka hauoli. ī keia w* akahi no a maoj>opo iaia kana mea e hana ai uo ka wawahi ana § keia ohumu kipi nui, he hana noonoo j>aj>au hoi ma ka noonoo ana o na Xaita Opio la o Kavaria. e j>oino ai ke'ola o Federika ka Nui oPerusia! "O ko Maulike Serejra inoa wale no anei ka i hoikeia iloko o k» leta?" i ninau aku ai ka naita. "Oia wale no. Ke manao nei au o ka'u i hoike aku nei ia oe onn huaolelo no ia iloko oua leta la. He elna a'n manawa i hehi helu ai i ua leta la. a ma kekahi mau wahi ua j>akolu aku au i kai heluhelu ana. Aole anei ou mauao, 'ua kokua ]»u mai ke Akua ia kaua ma keia mea?" (Aole i pau.)