Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 23, 8 June 1906 — TISIA-O-ATICA Ka Wiwoole o na Wiwoole. Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia [ARTICLE]

TISIA-O-ATICA

Ka Wiwoole o na Wiwoole.

Ke Ahikanana Nana i Ulaa ke Kanawai o ka Make o Ciretia

MOKUNO XVII. LANAKILA KA MEA lIANA POLOLEI PIPIKA WALE KA MEA MANAO IXO. Maluiin o ka awai o ka lumi kalaunu hr elua mau nolio kalauuu bou i kukuluia a« ai. a inaluna i!u» <> k»»kahi noho i noho ilio ui ka uioi o Ciretia a iluna o kekahi 'noho i noho iho ai ka moi o Aikupika. A maiiope }xmo o ka nohoalii o Atenai e nohoia ana moi Ij:iasa i n<»ho mai ai ka moiwahine kahuna a ina kona aoao kr kt-ikialii IV>li«lisa. A o ke kaikamahinealii Ari*?nda aia oia ke iiu'uu la kokoke i kr»na makuakane. a i ka wa o ke anaina e kauli»m, ana i ko lakou mau maka maluna o ua u'i nei o Ciretia a hooiuao|x»|M) aku la lakou i ka halii paa ana o ka haikea maluna o k<uia lieleheh-na a me he inea la ua makaukau ka make e kij»a mai i oua la aole i neh.' ka hu o ke aloha o lakou apau no Arienda. Ma kekahi aoao e ku ana kekalii puka nui a e hamaina ana no 11*• i ,t mailaila mai i alakaiia mai ai o Tisia i hoopuniia hoi ine na kiai ka inoi. A na keia komo ana aku o ka wiwoole o na wiwo- <»!<• !i<» niea e ke o-i o ka lehulehu i akoakoa no ke ake e ikemaka i ka h' !' iieleiia o Tisia wiwoole. A no ka moi hoi o Aienai, ua ku inaoii a»> la oia iluna no ke ake e ike aku i ka helehelena o Piniii ka mea i kui ka lono o ke kaulana no ka ikaika ame ka wiwoole ame ka .11 likai ame ka imi i ko ha'i pomaikai a hoole i kona iho—he opio aiia i ike ole ai mamua a akahi no oia a ike. A nana hoi ke ku nna ua kuu ae la ke anaina holookoa aine na moi o <'iretia ame Aikii{»ika a keia mau moi hoi e ha'oha'o loa la o ke ku ana o ke -anaina alii iluna me he mea la no ka hoohanohano ana i ka wiwo<»le o na wiwoole. nie he la lie alii oia. "Ma ke kala'inn o Atenai." wahi a Moi Itriiisa i hooho ae ai i kona ike ana aku i ka paahao, 4, a01e au i ike i 'kekahi kanaka opio u*i e like me ia a'u e ike nei.'' "Ae. he kanaka n'i io no oia. eia nae. ua pilia pu i ka ino. i pane aku ai ka moiwahine kahuna. " \ka \.a hauaia e ia na hana kamahao loa i hiki oh» i ka nui lehulelui ke hooko," wahi hou a Ifjiasa i pane aku ai. ' A oia ka mea i ko'iko'i loa aku ai kona ino. wahi hou a Me<iia. "aka, e kuu haku kiekie, no keaha la oia i aeia ai e ku mai imua ou a imua o keia anaina hanohano me kana mau meakaua n;a kona nui kino? 0 ka rula maamau anei keia i kou mau aliikoa? ' Ma keia olelo o ka moiwahine akahi no a hoalaia ka noouoo o ka iuoi no ia mea a ike io aku la no oia ia Tisia ua lako nie ka pahikaua a na ia mea ī koi aku iaia e ninau aku ia (ieiienila Nakosa i ke kiiuiu o ka aeia ana o ka paahao e malama i kana meakaua me ia i ka wa o ka paahao. "E ka moi," i pane aku ai ke Oeneiala >"ui. "ua haawipio mao li mai. no ka opio me konā manao ponoi a nana no i hele ok«»a ma. no e haawipio. A no konn noi maoli ana mai no e* aeia aku oia e pa.i iio oia i kona pahikaua aole hoi oia e hoopoino wale mai pela wau i ae aku ai i kana noi. A ua kakoo pu ia hoi kuu ae, no ka niea ua uuinaoio au aole oia e hoohaunaele, oiai. o kana hana ana pela oia ka pakele ole ana o ke ola o kona mau hoaloha ana i haawiI>io ai hoi iaia i pio i mea no lakou e liookuuia ai mai ka make nuu." Alaila ku ae la ka lunakoa nana i lawe mai ia Tisia mai ka halepaahao mai a hele mai la imua a niamua o ka nolioalii kalii a moi e noho ana a kukuli iho la ilalo, iiuna o ka papahele a hoike mai la eia o Tisia ka paahao. iloko o ke anaina.Ku ae la o Moi Ij;iasa iluna no ka lua o ka manawa a haawi nku la i kana kauoha e hoomalu, alaila wehewehe aku la oia i kv kumu ka hana noua hoi ka mea i akoakoa ai ia anaiua nui. I a hoike aku oia ma ke aho nui i ka hele ana o ka paahao i ( iielia uia ke ano he paahao a he ]>io na na liona o ka lna-liona kauilana o < 'ii-eiia a hiki i kona aihue ana i ke kaikamahine a Moi Maiuosa, a ina keia i olelo ai oia he luina hewa loa ia. a o na hewa o ia ano o ka make wale no ka hoopa'i kupono no ia hewa. A i ka pau anaj o ia mau wehewehe aua ua kauolui mai la oia e alakaiia aku k« j paahao imua ona. Alakai aku la o Geueral Nakosii ia Tisia imua a maiuua o Moi Ipiasa. . "Sa." i nane aku ai o Moi īgiasa ia Tisia, "o kou hopena ua hoo ā ln> m«i pono in'u <• waiho aku i;i oo ia Mainnsa ka nioi o rin»tia. aka. mamua o ko'u hana ana ia hana he mea pono

~'/■1 » k»'i ',k haawi taai i k*> i'ah ,£aua. n«> *a. ui»-a. a«»K* e| ?i:ki \.\'u k'- w.iih- r<kn ia «»• me kou iako nc- * n;l m ** a kaua. j ">n." w,thi a Ti.<Ui opk» i pane akii ai. "Ke haau i aku u*'i au i • a»* ** 'a ; ku kuu }»ahtkaua punah**!** niai au aku. n«> k«t [u-.i. ua «u yku kuu haawi ana aku īa |Mi<>-aupuni o Att-iiai n**i a hala aku aa i ka make i nu-a e [wikeU' ai kuu mau hoaloha . e h»aa e nna no ia'u ka manaoio e maiainA pono ia aua kuu pahi* kaua. Aka. ia'a e hana ai p<-ia he n<ji ka*« ** noi aku ai ia oe e ka nioi/" A ia Tisia e wehe ana i ke koapoili e henio pu mai ai uie ka nahikaua ame kona wa-hi ame kona mau fH»no apau ua haawi aku la oia i ka moi a lalau nmi la no hoi ka moi i ka (mhikaua a paa iloko o kona lima a nana ih« la oia e ha-lo ana niaHnna i ke kuau a hiki ilalo i ka welau. a eiuoole ua puni koke ae la oia i kekahi haawina ano-t> liaalulu ae la kona kino holookoa uie he niea la ua piha kona kino i ka uwila. •*0 keia pahikaua aole na*u." wahi a Moi Ipiasa i pane aku ai| me ka hK> ano hanapilo. eia nae. he leo moakaka no. | •*He kuleana nae kena na'u. e ka inoi," i pane hou aku ai oj Tisia. "Ina pela, a ma na mana no hoi apau'O ka honna nei, ke olelo paa nei au he eliia wale no pahikaua »> keia auo i hanaia a*u i ike ai a e hoomaopoi>o nei hoi i keia mauawa. 0 ka lua o keia auo na u! no ia. Maihea i loaa mai ai kau i lik«' loa ai me ka*u.** • () ka ko kuu m&ku&kane keua.*' wahi a Tisia i pane hou aku ai, *'a ina aole pela, alaila. ua hoopunipuni inaoliia niai au e kuu makuahiue." Ia inanawa koke no i kuhikuhi aku ai ka moi i na kamaa Tisia e komo ana. me ka pane pu ana ak»i i«e ka-leo hanupilo lue he mea la e hawanawana ana: •*0 kela niau I.amaa jrula. ihea kahi lJoaa ai ia oe?" "I'a loaa laua ia'u me ka pahikaua pu, e ka moi." Aka. ihea? iliea? ihea kahi i loaa ai ia niau mea ia oe. E ha'i kokf mai." No ke ano kunahihi loa o Moi I»ri;isa ua kau aku la ka moii wahine kahuna i kona liina nialuna o koua ]H>ohiwi. eia nae. ua ueue ae la oia i kona mau poohiwi e hoike aku ana aole i inakeinakeia kona lima malaila. "K olelo inai." i kauoha aku ai ka uioi. "Ihea i loaa ai kela mau mea ia oe?" "l'a loaa keia mau mea ia'u iloko o ke awawa o Sairosa, sa inalalo o kekahi pohaku nui. he pohakii -paa a ua paa no hoi iloko 0 ka lionua: a no kuu koiia ana niai o olokan i ka pohaku pela wau 1 hooko aku ai. Na kuu makuahine i alakai ia'u ilaila ame ia pn no hoi au i hel»» ai me elua o'u nīaii hoaloha. A malalo o ke kuhikuhi ana o kuu !u.akuahine i lioao mua .ai kuu mau hoahele aole nae i naue iki ka |.ohaku. aka. owau'ka i.laki loa, no ka mea i knu hoao ana ua henio ae la ua poliaku nei a loaa ai keia niau mea ia'n. a oi.i au e ik«* n»ai la e ka moi nui.o Atenai nei." j l"a ike «-nei «»e i ka nioi o Toi'eiu ? i niuau aku ai o li;ia>»a me ka leo pihoihoi. j "Ae, sa. O kuu kupunakane no ia. ,A i koua alo no hoi au | kahi i malamaia ai a imua uo hoi au ona kahi i holoholo ai. A kona alo no hoi au i hanaiia ai a nui wale no." U A o ko makiialiine?" i liooho leo hanii|ulo ae ai o Moi Igiasm. Aka mamua o ka hiki ana ia Tsia ke pane. aia lioi komo ana kekahi elele iloko o ka lumi kalannu a imua hoi o keia anaiua hanohano nui me ka pukala-ki nui ame ka pihoihoi uui no hoi. "Pehea hoi keia?" i puoho inai ai o Polidis;i me ka hele ana mai. mai kona wahi mai ona e nolio ana. Aka, ua papa niai la ka inoi iaia, a hele loa mai la ua elele nei imua o ka moi. v, Sa," wahi a ua elele nei iaia i pane aku ai.me ke kukuli aua iho. e kalaia mai au no keia liele pukala-ki ana inai nei aka, no kekahi mea kamahao no; aole i hiki ke alo ae nolaila au i hiki mai la. O ka moiwahine oiaio aole i make. Kia oia iloko o keia halealii a ke ike nei i kana kane ame ke keiki a huia. No Media, ka moiwaliine kaliuna, na aa ae la kona mau maka me ka ]uiiwa nui a lele ae la oia a ku ana īwa ka aoao o ka moi. '•Pehea hoi keia e kuu haku." walii ana i pane aku ai , "e ae anei oe • keia mau hana ekaeka e waihoia mai nei imua o kou hanohauo kapuka]>u me ka m.uiao paha e lia]>ala mai ia oe? K ki]»aku aku i keia elele hoo]iunipuni mai keia walii aku; a e haawi aku i keia l>aa hao hakuepa ia Moi Mainosa." "Oia ka pololei e kuu hoahanau." walii a Polidisa i puoho hou mai ai i pane aku ai ia Moi Jgiasa. "K hoolohe i ka ko moiwahine iH»i." . "E maliu aku i ka ka nioiwahine." i liooho pualu mai ai na keiki eono a Polidisa. "l(u aku ihope." wahi a ke Keikialii Polidisa i leo nni aku ai t ka malihini nie ka ho])u ana aku i ua elele nei. U E paniia ka puka a aole liookahi mea e aeia e komo mai iloko nei." Xo Moi Mainosa aole he maopo]K) iaia na mea e hanaia ana ia manawa. a no leona pohihihi ua ku okoa mai la oia iluna. "E Ijriasa." wahi ana. "ke koi aku nei au ia oe e haawi mai i kuii paahao a e oki koke ia kona poo me ka hoohakalia ole ia'a niahope e ia hooponopono aku ai oe me ko elele." "Pololel kela," i kokua aku ai o Polidisa, e hooko mua ia aku ka Moi Mainosa koi. v "E hooko aku oe e kuu haku," wahi a Moiwahine Media ī hookikina aku ai: . l'a kunana iho la ka moi o Atenai no kekahi mai. mmute me 1.,. m.'ii la mol>> i maopopo kana haiia e liana akn ai. Aka. aol.' 1.0 i lu.ii-.i u.i l.oi 1.01. niai komi wal.i ikaika. a mai il.o okoa akn 110 oia

UaU» i kahi o ka p.iahao e ku ana ina aol»> oia i juiaia aku e kona !un»'iar.a P«»!i»iij»a. i ikaika ae ai o Poli«lis;i. oae an» i i k»āa m&n hana h(K*pnnipuni »• h»K>k»ua ka tm a e kau mai ai ka inaina o n* aupiin: o «'ir*-ua ame AigupUa? K haawi ak»i »h- \ k;i |Kiahao. ao ka lawa no h«»i ia »» ka mak^make." "Alia. ka!i iki." wahi a Moi Ij:iasa. "K ike mua aku wau i ku« Meiwahine." "K kuu haku. tia no wau," wahi a M«nlia. "Aole, aole o »»♦*. aka, o Atira. Auhea oia?" "Eia ke heie aku nti." i leo nui aku ai o Nakosa, ka mea hoi i hookuli i ka papa ana uiai a Polidi>a no ke (Kini ana i ka puka. \ ma keia manawa no hoi e kauiailioia ana aia o. Atira. ke kaikamahii'»- a Piiiasi». k:» Moi o Tor»Mi»' e ukaliia mai ana e Tario nia laua o rasama ame i«aLisia ame Sapo ame ame kekahi poe opio pio Atenai e ih«>. Ai ka ik»' ana oka moi ia Atira. ua hina aku la oia ihope maluna o ka nohiuilii no ka olioli loa-a mai maule loa paha oia ina aole i hoohikileleia oia-'e kekahi hoopilikia \ ulu ae ia manawa. Ia manawa koke no i ku ae ai o Polidisa ame na keiki eono ana iluna a au\ ko lakou lima akau ka lakou mau ]uihikaua a o na moi hoahanau hoi o It:iasa aine ko la.ua koa ua ku pu ae la no hoi lakou iluna me ka lakou mau meakaua i makaukau a o ka hoouka wale aku nO koe o ke kaua. Ia īuanawa koke no i ulupuni ae ai oia i ka manawa ikuika e like tue kona ano mau a ku koke ae la oia iluna a hapai ae la oia i ke kookoo alii iluna no ka hoomalu ana. * , HtK>mahr" i k.*u»ha.nku ai oia me ka leo maua e hoike ana aoh? i pau ka ikaika o ka noonoo o kona miu la u*i. "Akahi no wau a hoomaopopo loa i k«>'u kumakaia ia« K Polidisa. ua luHipunipuni maii oe ia'u.no ka inea. ua hoohiki maoli iuai oe he luea oiaio ua make kuu Moiwahine Atira. O. ua noho inaka]H> wau no keia mau inakahiki loihi i hala ae. K T;si o'oe no knu keiki. kuu iwi aiiii' kuu io a aole oe he mea okoa mai a'u aku. O kuu keiki oe. aooe uo hoi kuu hooilina ponoi—»> ov ka hoilina moi maopo|»o o Ateuai nei. a mai liaulehia ke kalaunu ame ka !ndioalii :une ke au]>nni niai ia oe aku ina i lanakila ke kumakai i .l'olidisa ina i mak»' īnua wau mamua o kou loaa ana ia'u." Me ka eleu ame ka pihoi'noi nui i miki akn ai o Moiwahim» Kaliuna Medisa imua o Moi Mainosa a hawanawana aku la nie kekalii mau olelo. alaila. ik«»ia aku la ka nee ana mai o ka moi o <'iretia innia a kauoha mai la e hooloheia aku oia e pono ai. "K ljriasa. anie oukou na kanaka o Atenai hei." i hooho l»i» nui ae ai o Moi Mainesa. "e akahele loa oukou i ka «»uk»»u niea e hana nei. lle hookahi im*a i mao]>o]>o loa ia'u oke «»la o k»'la paa'hao ku mai la. me kona kuhikuhi pn ana aku i kona lima ia Tisia. "ua lilo ia)u a e miawiia mai ia'u e ]»ono ai. A ina a»»le e hanaia inai pela, alaila. e lilo no keia aina, keia aupuui. ame keia lahuikanaka i puuh hu. Maopopo? Ma ka lohe ana o Moi Ij;iasa i keia mau olelo ikaika a Mainosa ua naka ae no kona mau kuli no ka niaka'u. aka. aia maniua ]»«m«) ona kana keiki ame kana nioiwahine Atira a na ia niau hiohiona i haj>ai ae i kona ikaika o kona niau la u'i. alaila, me ka hikiwaw»* o kona noonoo ua iho mai la oia mai ka noho kalaunu inai a imua o Tisia, a lalau ae la i ke kalaunu e kau ana ma kona ]>oo a hookau aku la iluna o ke poo o Tisia. "K kuu keiki, kuu hooilina, ka hooilinamoi o Atenai nei. 'wahi a I<liasa i kanleo aku ai. "maluna o kou jh»o owau e kau nei i ke kalaunu o Atenai nei a iloko o kou !?nia owan e waiho aku nei i k«» kookoo alii oke aupuni «» Ati«a nei. <) oe no kuu keiki aooeno ka moi o Ati<;« h«ilo(-koa nei ma ko'u walii mai keia manawa aku." "He oiaio k uui olelo i ha'i mai la." wahi a k«-kahi leo i pa e hawanawana aku ai ma ka pepeiao o ka kaua wiw<»«»le Tisia a i ka hulf ana :?e o Tisia iho]»e ike aku la oia o kona maknahine n<» ia. *•() I»;iasa ia. kou inakuakane—a o kun kane hoi." walii hou a ka mnkunhine. Xo Tisia. aole oia i puiwa ma keia manawa, no ka niea, ma ka manawa ona ' i ■'hoom.iopopo aku ai i ko Moi ike ana i ka pahikaua ame ka paa kainaa jjula ua hooholo koke iho la no oia iloko ona'o kona makuakaue.no ia. Ama ka manawa i kau mai ai okf kalaunu iluna o kona poo-ame ke kookoo alii iloko o kona lima ame ke kaukauia ana mai o na ole!o hoouoho ]>oo au]mni ma ka nohoalii ua ike koke iho la no oia. «> ka noho p«to-aupuni ana imna ia a oia lio'i ka moi no Ati»-a holookoa. A ma ka hooiaioia ana niai hoi e kona niakuahine ua kakoo loa ia kona mauao e hakukoi la. a lum». holo iho la no h»»i «»ia ]>ela !•> no. ame ka hoohakalia «»le iho na pii aku la oia a noho iho la iluna o ka nohoalii a o kon.a moi koke iho la no ia. <4 K na niakaainana o Aienai nei.-" wahi a Tisia i ]»ane aku ai imua o ke anaina nui. iniua o na kaukaualii. imua «» na maka hano liano. 'he leo h«»i i heino aku wai iai;i aku ma kona kulana hmi he kulana kiekie. he nioi a iaia no hoi i waiho aku ai i ke kooko<» alii iluna o ke pakaukau e ku kokoke ana a lalau aku la i kana ]>ahikaua mai ka makuakane mai a o aku la iluna ua pane Inui aku la oia "•> keia pahikaua oliuo ka makana a kuu makuakane alii. oia ka'u kookoo alii <* luhi aku ai a liiki i ka manawa e kaawale mai ai o Ati«a :w i mai na-hoopilikia ana. a auwe ka mea aa mai ana ika ikaika hauna o keia iiaiiikaua. "Ke kiiuoha aku nei au ia oe e Xak»>sn. *vh«>]»u aku i na kino o Polidisa ame ko kona ohana apau a c hoo]»aa aku ia lakou iloko o ka luapaahao. kalii o'u i hoopaaia ai. K hookaawale aku ia lakou oiai, ua ])aa loa ke ea i ka hohono maea «> ka lak«»u mau hanaino." fAole i i>au.\