Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 23, 8 June 1906 — KA HANA A KA ELELE ALII NO KA PONO O HAWAII. [ARTICLE]

KA HANA A KA ELELE ALII NO KA PONO O HAWAII.

(Mai Ka Hoku o Hawaii.) I

WAKINEKONA, Aperila 14, 1906. My Dear Stephen:—Ua loaa mai la kau mau leta ia'u, a ua ike i na meahou o ka aina aloha. a olioli no hoi au i ka ike iho i na meahou o oukou. Eia jio au ke hooikaika nei no k% imi ana i pono no Hawaii aloha. a o ka'u mea nui e moeuhane mau nei 0 ka holo o kela bila 75 pa-keneta; a holo ka hoi ia, ola hou ka aina o kaua, lu hou ia ka pomaikai iloko o ka lahui. A ina no hoi paha he poe manao kaulike keia mau alakai Demokarata ina la hoi aole e nui ka hana. Me ka hana nul maoli no ka hana ana iho noi, e hou ana i o a i o e imi ana i ke alahele e maliu mai ai ka lunahoomalu no ka hoike ana o ke komite, a ua maliu ia hoi. Ua hoik-e i'a a ua hookomo pu ae la hoi na Demokarata ku-e he hoike o ka hapa uuku e popehi ana i kuu bila. Ua nui ka'u hooikaika ana. a ua noi maoli aku no hoi ia Lloyd e oluolu oia e hookomo ole 1 hoike hapa uuku, eia nae, ua ano ae mai hol i kinohi, eia ka aole no i hana pela. (O ke kokua paha la keia ei ke Demokarata i ko Hawaii pomaika?.) Eia ua bila nei iluna o ka pepa hoomando o na mokuaina. Ua hoao au me na hoaloha e hoopaa ia ua bila nei ma kā papa hoonohonoho o ka Hale, aoie nae i ko la mea. oiai, i keia wa, ai a wale no a he rula kuikawa alaila hiki ke hapai ia keia bila; a Ina e, ae ke komite o na rula e hookomo mai i : rula kuikawa no ka hapai ana mai i ; keia bila. alaila ola ka bila. Ina i ae ka lunahoomalu o ka Hale e hoopaa ia kuu bila ma. ka papa hoonohonoho o ka Hale, ina la ua maalahi ke alahele e holo ai, oial, Ua hiki ia'u i na manawa apau e noi aku e hapai ia ka noonoo ana no ua bila nei me ke kau,kai ole a loaa ka rula. Ua maopopo | ia'u me ka hana nui loa e hnna ai. a j • ua nui maoli ke ku-e o na alakai hui 0 ka aoao Demokarata. | Ua hele pu maua me ka lunahoomalu. |o ke komite e noi i ka lunahoomalū o ( ka Hale. aole no i ae pono mai ua luna- . hoomalu nei. A ina e ae ole mal ana | oia. alaila, o ka mea pono -wale no la'u | e hana al, o kuu lawe i ua blla nei a'u j 1 1 kekahi Senatoa hoaloha o ka Hale ' o luna, a hookomo ia mai iloko o ka| i Hale Senate, a ina hoi e holo ia Hale,! i o ka iho mai no ia a hiki ole i keia: | lunahoomaiu ke alo ae i ka noonoo ana 1 no keia blla. A e hoomaopopo maoli iho no oe. me ka hana nui maoli no e' . hana ai, a ma ka manao o kahl poe | o kakou, he maalahi wale ka hana ana. 1 I Aole no o*« manao nul wale ! ka nema a na haole ia'u. olai, u«, maopopo no ia'u ka manao o kahi poe o iakou; he holhol ole i ka ike i ka Hawali ponoi i keia kulana. Kupanaha no hoi la. 3>au no hol na oihana kiekie apau ta lakou. kiaaina. na kuhina. na luna kie e ae o ka aina. a i keia wahl ku- . lana wale no i lilo i ka Hawali, aole 1 no I pau ko lakou makee oihana. Aole no hol paha o lakou noonoo Iho be

elua. hapakolu o ka poe koho o Hawaii he poe kanaka Hawaii, a e hoonele loa ia ana anei kakou no ko kakou kule-• ana maluna o ko kakou aina aloha? ) Ua holo iho nei he $260,000 no ke ku- j kulu papu ana ma Honolulu, a he $30,- | 000 no ka lilo nhaolelo o ke Teritori, a 0 keia puu dala hope, e loaa mai ana ia i na kau ahaolelo apau, a pakele ae ' ( la hoi ia mau dala a kakou e lilo mau: ai. Eia imua o ka Hale he elua biia hale ] ipu kukui a i hiki aku hoi ka huina ij ka $100,000. A ua hoike ke komite o na v aina aupuni i kuu bila e hookaawale ana i ka apana C ma Hilo no na hale aupuni Amerika. A ua ike iho au maj kau leta no kou makemake nui e loaa ia oukou kekahi apana o ua apana aina; nei no ke kalana, a i wahi e kukulu ia ! ai ka hale aupuni kalana ua manao | au. ina e hookaulua hou aku au, o ka| pau loa no ia o kela apana aina i ke. kuapo liilii ia iwaena o lakou ala iho, | a nele ka lehulehu i ka paka maikai; ame ke kahua e ku ai ka hale aupuni j Amerika.. Ke hooikaika loa nei au e' holo keia bila, a mea no hoi o ulia ae. no hoi ka pomaikai i keia kau ae. a' loaa ka haawina dala no ke kukulu; hale aupuni o Hilo, a o ka pomaikai no; ia a lawe .ia aku ke dala a lu ia iho ilo-i ko o Hilo. ' Ke manaoiana nei no hoi au e loaa' ia Honolulu 1 $200,000 i mea kuai aina| kukulu hale no ke aupunl Amerika, a' ina e holo ia, loaa hou no ia pono ia Hawaii. . I O ka huina o na dala a'u e manao' nei e loaa ia Hawaii he $600.000 i keia kau. a ua oi pakolu ae ia i na Teritori • e ae'o Amerika. | Eiai au ke hookoeno nei he bila e aeaoa i na hoomana'ame na hul mana-1 walea, e hoomahuahua ia ko lakou kumu waiwai a oi aku mamua o ka 1000 eka, oiai i keia wa ua kaupalena ia lakou. a oiai, he mau hana hoopomai- ; 1 kai ka lakou i ka aina, a he mea ku-j ' pono io no e loaa keia pono ia lakou • e hoopomaikai nui ia ani ka hoomana I Kakolika ma keia mea a pela pu no ; hoi ka Papa Hawaii. a o kahi mea hou iho Ia no ia a'u i hana iho la i keia j mau la. » j Eia ko'u manao e ha'i aku nei ia oukou na keiki Hawaii o ka alna. He j mea pono ia oukou e ku Hke a hara like no hoi. a o ko oukou wawahl ia | oukou iho, he kumu hoonawallwali no : ia. Aole i nele kakou i n& enemi e imi • ana i ko kakou poino. Ua komo aku ; au iloko o ka hana kala:aina no ko'u m&kee no I ka pono o na Hawaii, aoie ' nae me ka manao e ku-e wale aku I na haole. aka, e kiai i ka. pono o ko'u la- - ' hui ponol. | Ua hoomaopopo no oe e kuu Desha 1 ka*u mau oleio ia oe. ii oe i kamallio mal al no keu manao e waiho i na hana kalaiaina. a ua oleio ako au ia oe, ina haalele oe. a haalele hoi au. a haalele pu na Hawaii alakai e ae k nawai e hana mai a kiai mni ko kakou pono kp ka lahui. £! maoao arta anei kakou o'nana | mai ana na haole no kakou? O kekahi: o n& pīiikia a'u i hoomaopopo ai iwa- , enk o na Hawaii o kakou o ke aume-

• 1 iM".i •> ;»k ,: .i f«>t- » j»*iK-i j n• - •.. . > • na VI ■ a "> k.v :-• ■ " >u: \ > k- : > Ter; -: tor; h O k-'kihi ■••: ua. ku r., r-v .■ ktk '-: .1 kM-r wa!-* • rruij me t '.►•• ••;a kun;u ; o ke ki'u * k*- t:.< *.-.<•». u \ ir > ■ : »■* k- irv.> ;h»> I.i. ia r; <> k_i t rv>r.o <>!•? >"» kv kur.;u -> ke }:*•> ana. I k.i; he?«- nui -> kA ntfa kanaka' 1 Hawaii i '">!» :o. hi? kanaka {tt»> •> m«»a. o, ihui pu aku Ui n<> ia :-<l* ka en-ftr.i a i hoin*> ru i kor,a h<>a k.\r.ak.u m»* ki ma»>pojv> p<>ri<> .>?•:• o ke kumu «> la h«>»n»>' > ana. Ua r>> k.\k.>a i k;> alu >a ka- [ keu ih«>. A hea kakou hwpau ae ii, hana a kakou * Ke kani r.f i ka ak.i: a na haoie ī ko kakou hehi iho no i.i • kakou iho. 1 { Ke hooikaika r.e? e imi i ka pv>r > o. [ kakou ma ka aina malihini nei. e > ' no hoi oukou na Hawaii alakal apau i ku like a hana like no ka p->no o k i fahui aloha. Mai manao e komo i!'>k<> ■ o ka hana kalaiaina no ka imi oomai-; kal iho nou a no kou ohana i>aha. •>: ko kakou mea no ia e nawaliwali ai. • , lilo kakou i ka anunu a kuee iwaen.i: , iho no o kakou a komo mai la ka nu* j lihini a iiwe i ko kakou kuleana paa; mai a kakou aku. [ i E olelo aku oe I na opio Hawaii o' ka Ahahui Opio o Hilo. e ku like me j | na alakai o lakou. a mai ae wale akui | i na alakai hoomokuahana e komo ae ! : ana iloko o lakou. A ina no he Ha-1 wuii alakai ia. a he nui kona kaena i ana no kana hana kokua I ka Hawnii.. ; e nana aku oukou ma kana hana hui j io paha ua kokua io oia 1 na Kawaii.! He waiwai kahi poe. eia nae. ma ke! kamailio ka mea nui. a ma ka hana nae < ku-e ka olelo i ka hana. j [ Aole au e manao ana e eha mai anai kahi mau Hawaii i keia mau olelo a'u no ke aloha no. a no ka makee ia kakou Hawaii ke kumu o keia mau olelo. j a e oluolu no e kala mai. j Oke aloha nui no kou. ame na h»>a I Hawali apau o kakou. E kui leta hou j i aku ana no au ia oe nui keia moku: ae. i ! 'Kou h-t:iloha, j J. K AI. A XIA N A 01. E.