Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 25, 22 June 1906 — SIR FIODOA "KA NAITA OPIO O BAVARIA." Ka Hoopakele o ka U'i Konelia. [ARTICLE]

SIR FIODOA

"KA NAITA OPIO O BAVARIA."

Ka Hoopakele o ka U'i Konelia.

HH MAU PL NALUA ANEI? MOKUNA VII.

i Kela nianawa nohoi. akahi no a hoo;nnopopo iho la o Sir Fiodoa Aniebr.ro nei nona iho ma ke ano ua ioaa īho ia ka mea nana e iionnium i punwai. Ua kaapuni oia ma na aupuni itke >!e o Kuropa, ua komo oia iloko o na aha ho«jiauna ame na hookih;ikaha lehuU hu a ra naita maluna o ke kahua hoikeike i ka wikani o i.a, aaknk'* o na naita iike o!e me ko lakou naauao: ua noho oi?» in • a o kv o Ijavāria r ua ike oia i na kaikamahine u'i o Italia e Kaulana ana īa manawa: aka nae. akahi iho la no oia a halawai me kekah' kaikamhine ui loa ana : manao waie.ai oia ke pookele o nā .vahiru- apau ana i halawai ai; a hooholo iho la oia, eia ka hoi kona mea nana e v>aialewa aku ma ia hope aku. Akalii iho la no a hoomaopopo pono ua Naita Opio la o Bavaria 1 kona hihia i ka umiumi' luea oiaiu nuiia ilio, ua naiawui mo la oia me ka mea nana e kaili aku i kona puuwai, ina no ka pono a no ka ponoole paha. Aka aole ia he mea pono nona e hoikeike wale ae ai i kona manao liaKukui. a uu* ka hooikaika nui i kapae ae ai oia iu uoonoo e liak< k«» ana ia loko; eia uae ua kunou aku 110 oiati a ma kana pane «a maoi)opo ka ikaika maoli o kela manao e haku*i ana iloko ona. Ike. aku la no hoi oia i ka halii o ke kaumaha ma na helehelena o ka <luke„ a ma kana pane no na mea e puka mai ai mai ia Konelia, ua poha aku la keia mau olelo: • \ialia paiia h»»i ma kona noonoo akahele ana ua lawe ae la oia i \- ( . ;*j;j m<• h» ana i mana'i ai h<* pono. Malia ua manaoio oia e hiki ana jaia ke kii i ua kokua, a lioea mai i ka wa kui»ono e pale ai i ka hooko ana aku o keia poe powa i ka lakou hana i manao ai." i; i ilio o--. e kuii n.nra wiwoo|»\ . anai aku oia i kona ola iho; no ka mea ua haalele ibo oia iau iloko o na lima o keia poe lapuwaW*." wahi a Konelia i pane mui ai nie ke kuoo. "Aole. aole. e kuu keiki —aole oe i laweia mai kou kaa ae me ka linieiiiui ia." wahi a ka iuakuakane i pane inai ai. "O, e papa! Ileaha ke kumu o kou olelo ana pela? Aole anei ua hoopuiiiia kakou e ini ]>oe ia]>uwaie lie umi.' li, noike anei au M ko' kakou mea nana i hoopakele i na niea au i hana'i? Ae. e hoikel ana au. E kuu naita maikai, ua ko papa mau lima ponoi no i pepeln iho ia elua o lakou mamua o ko lakou lauakila aua maluna o maivt<u. No kt ta mau kanaka i haiawai ai me oiua, aole laua i hapai ae i ka laua nuiu mea kaua, aka ua uu aku laua i ka Liolo. "E oluolu aua anei oe e hoike inai i ka inoa o ke keouiiuana j holo ae nei?" i uinau aku ai o Sir Fiodoa i ka iluke. kuu naiia uiaiKiii. e īwe aku aua oe ia mea ma keia inua aku a e oluolu hoi oe e hoopuka ole i kekahi mea e pili ana uona pia keia inea au i ike iho nei." "E kuu haku, aole au inea e kanalua ai no ka hookoia o kau uoi. 1 i\a au e luuke aua ī kewihi lilii o na inea i Lianaia iho iiei no oukou, mauo]-e iii) uae o ko'u noiia ana inai e nuna ilio ui luea alaila, ua hoike ae au i ko'u hilinai ole ia oe. -\olaila, e kapae ae i ua uiaka u jio ia inea iuai ia oe ae. M ilo])U mai la ka duke i ua lima o ka kaua opio me ka umii ana ilio ine Kii ikaika, a pane niai la: "He kanaka wale m» keia i loaa ole iaia ke koa e like aku me kou. Aole au i lioao aku e hoopunipuni ia oe, e kuu uaita wiwoole, a e mauaoio mai oe i keia a ? u e lioike aku nei ia oe. Oia ke keiki hookahi waJe no a Kauua Bereterama vou Alenadofa —a o \\ olofogana kona inoa." % | Ua Jioopuiwaia o Fiodoa i kona lohe ana ia inoa, a kulou koke, iho ia kona ]»uo īlaio me ka ]>aepae ana e o kona iima ī kona lae| a pela iho la oia i ku ai r me ka hoopoina i na mea e hoopuni ana ( iaia. Ua lioi liou mai la uae koua noouoo mamuli o ka hoopa iiku o ke kanaka aoo ina kona poohiwi, a ea koke ae la ia a nana aku la i ua kanaka la oiai e kaulono pono mai ana kona mau maka iaia. »l'a kaamaaiua anei ia oe kela inoa?" i ninau iho ai ka duke. 4, A01e e hiki ia'u ke hoike ae," wahi a ka opio i pane aku ai n>e kona huli ana aku a nana i kahi i nalo aku ai ka opio i hoikeia mai la kona inoa iaiā nei. Mahope o kona noonoo hou ana, ame lve kaliikahi hou ana i kona lae, pane aku la oia: "Aole no he ano kamaaina loa o kela inoa; aka ua ano like me kekalii mea kahiko i

hoea hoa mai. Aole e hiki ia'a kei ae ua paanaia mai ia inoa ma| ko*u mau pepeiao, aka be ano pili i kekahi niea okoa—be mea boi i \ ala niai he niau makahiki loiki i hala ae nei, a oia ko'u mea i ku ibo f u«*i u uo«»{»<k> v aua hoi e ho.Uoi inui iu iin-u. k.ia uae, a«.»lt* ;tti! »* |j<>»>|kiin iiKii*a\\ ;t w;u»' ana ao nia ka h<uto an;i e hui tuai iu uiea | a nioakaka i»-a i keia maaawa. oiai e hala aoa paha kekahi manavvaj a oiai ua makaukau kou kaa i keia īnanawa he uiea }h>ii»> ia »>e e hoi | koke nku." ~A ihea hoi oe e hele aku ai, e kun naita opio?" i ninau aku ai ka duke. "E hele pu aku ana au me oe ma kau aiahele no Eelina. e kuu baku. Va maua»» au he mea pouo ole u«>'u ie h«H>kuu ta e koiuo hou iloko o kekahi ulia e like iho la me keia;. a he mea oiaio no hoi aole kakou i ike i na mea e hunaia nei e ka ululaau o Baradenaboro.** w lna pela. e kuu hoaloha, e oluolu ana anei oe e kau pu mai me a'u maluna o ko'u kaa? Ua hiki no i kekahi o ka*u poe kauwa a i oie i kou ukali no hoi ke ka'i mai i kou lio." He noi keia Mma i makemake e hooko aku, aka mamua o kona ae ana aku, ua huli mua aku la oia a nana i ka opiowahine. Ua ike koke niai Ia no hoi kela i ka manao o ia nana aua. ame ka leo otu waipahe. ame na minoaka oluolu i puana mai ai oia i na olelo i puai mailoko lilo loa mai o kona puuwai: "E hooko aku e like me ia a papa i uoi ae uei ia oe. E hauoli no maua i kou huipu ana mai me inaua." Kunou aku la oia imua o ka opiowahine. a huli ae la a pane aku la i ka makuakane: "E kuu haku. he uuku loa kahi nianawa i loaa mai ia'u no ka hookamaaina ana aku ia olua. uolaila au i manao ai he mea pouo ia'u e ae aku i kau kom» oluoiu. K holo p» uo au me olua a hiki i ka puka-pa o ke kulanakauhale." E like me keia mau hoolaha ana, ua lawe ae la o Kolieha i ka lio o kona liaku, a i ka wa i laweia mai ai ke kaa a ku imua o lakou nei. kokua aku la o Fiodoa i ka lede opio a kau iluna o ke kaa, a huli mai la oia me ka manao e kokua aku i ke duke; eia nae ua minoaka oluolu mai la ua kanaka la iaia uei a kauoha mai la iaia e komo a oia no hoi ka manawa o ka kaua naita i pii aku ai, me kona hooikaika nui ana e hoomalu iho i kona mau manao hakukoi. He hana maalahi no hoi na kekahi keonimana oiaio ka hoike ana aku i kona paa rula keoniinana, a me ia ano no oia i apo aku ai i ke kono a ka mea kiekie maluna'e ona. F. lik<* me ke kuhikuhi ana mai o ua duke la iaia ni'i, m>ho aku la keia ma ka aoao o Konelia. ma ka noho inamua. a uo ua duke la hoi, iia noho ae la oia ma ka uoho uiahope. a no ko Kouelia wahiue I lawelawe hoi ua kau ae la oia me ke kiakaa. j I ka manawa no i lawe ae ai-ke kahukaa i kona mana, oia no ka manawa i holo aku ai na lio me ka pa huipa ole, me he niea hi o laua kekahi i iini e kaawale aku mai kahi i hanaia ai na hana hookahe koko, a ia wa i lilo aku ai na kukai olelo ana a ka naita opio ame ke Kuke ma na mea e pili ana « ke aupuni. Hoike maoiiopo ae la k« duke ia Fiodoa i ko Ferusia kulana ame ka papahana a ka moi e like hoi me i>a mea i loaa mai iaia. a ma ko Fii>āoa aono hoi ua hoike aku Ja oia i na mea e hanaia ana ma ke aloalii o I»avaria ame.kona kahual hoomoaua o na koa. a hoike iki aku la no hoi keia i ua mea e pili auai nona. Pela ilio la lakou nei i hoohala manawa ai a hiki i ko lakou nei lohe ana aku i ke pohapolia mai o ua kapuai wawae lio, me he mea la na kekahi pualikoa uui. a aole 110 noi t nmiu ino. Kamn upii i; ke kahukaa i ka holo o kona mau lio, a iloko no lioi o ka wa pokole puni ana ko lakou nei kaa i ua koa kiai o Belina. e alakaiia ana hoi e Wolofogana vou Alenadofa. I kela wa e hamania ana no ua puka aniani o ke kaa, a me ke paha'oha o i hooho ae ai o Wolofogana, i kona manawa i kiei aku ai iloko o ke kaa. I kela wa i ike aku ai o Fiodoa i kekahi helehelena nana i lioopuanuanu aku i na lala apau o kona kino. He helehelena oi a liakuI inakuma, i nele hoi i ke aloha; o ka ili ua paa i ka lualuaiua, he I manoanoa a kalole hoi ka lauoho, a he hoomaka nka'u no oe ke nana j'ku iaia. He palahalaha a pekepeke no hoi ka lae, he kohu ole no lihoi ia ano 110 kekalii opio i like aku me kona ano; 110 ka mea he I kapaka opio no hoi oia, nona palia na makahiki he iwakalua-kiima-'maha. Ma ka hoike hoi a ka duke he iwakalua-kumamalua no makahiki, eia nae ke nana 'ku aia uo kona mau makahiki maluna aku. Ina ua nele ua opio la i ka helehelena nani, alaila. ua hoopilia ae oia ia mea mamuli o kona mau.aahu e komo ana. He kuka kilika kona e komo ana. a he kakinia hoi koua palule. a he veleveka ka lolewawae, a o keia mau mea apau, he mau mea kumukuai nui wale no, a e anapa mai ana lioi na mea makamae maluna o kona kino. o ke £nla, ke dala ame ke kaimana. !Xo ka kakou Fiodon, aole oia i maopopo i ke kumu o ka hukii r ana aku o kona noonoo no keia opio. He lehulehu na manawa ana i i

ike ai i na kanak.i helehelena pupuka o ke kulana kiekie a ma ka lakou mau hana hoj he ku uo i ka lapuwale e like no me ko lukou pupuka; ak i uae aoie lakou i hoonioni mai i kona mau e likiho la me keia ana i ike aku la. Heaha Ui ka manao oia mau mea? E l«>aa ana anei iaia ka haiua? Nona iho, ua uianao no oia ua luaa no ka haina iaia ma na hiohiona e kau mai ana imua o kona alo. M E kuu haku." wahi aua opio !a i ptme mai ai iaia iku ibo al ma ka aoao oke kaa. '*pebea iho nei i hanaia ai keia mtm? He«Uia ka hana kamahao i loaa iho nei ia oe?" "Ka. e ole ka hoea ana mai o elua mau kanaka ikaika. e Wolosana. na ia mau kanaka no i pepehi aku i na enemi." I ka iuanawa * W« lofoj;ana vou Alenadofa i huli ae ai a nana aku i ka kaua ike aku la oia e hawauawana aua ua Fiodoa La uia ko Konelia pepeiao: •Jna oe e hoolauna aku aua ia'u, e ha'i aku oe iaia o Enoka Ole* kona ko'u inoa." Me ka hikiwawe no hoi i hoomaopopo iho ai ka opiowahiue i ko Fio<ioa manao. a uie ka miuoaka e hoholo aua maluua o koua papalina. i huli aku ai oia a pam aku la: "O. keia keonimana ka m>»a nana i hoopakele ae nel ia makou s;i—i» Kavalia Enoka Olekoua kona inoa." He pupuka hoi kau o na maka o ua Wolofopina nei. l'a paha'oha'o oia i ua mea i hanaia. a ua hele mai hoi oia me na koa ikaika, ana hoi i hoike aku ai eia he hana uui na lakou e lioike ae ai i ko lakou koa ame k.i wiwooie. eia nae o ua haua la ana i haanui aku ai eia ka ua hiki ia elua wale no kanaka koa ke hana *ku. Hoomao{)opo hou iho la no hoi oia o ua mau kanaka la oia no ua mea i halawai me ia iaia e holo aua e kii i na koa. ana uo nae i pane ole aku ai.i kona manawa i uiuauia aku ai. Ke ike la no hoi oia nona iho, i k«ma holo ana ine ka maka'u a haalele i ke duke kiekie nie kana kaikamahiue iloko o na lima o na powa, me kona hoike pu ana 'ku e ;kii ana oia i na koa kokua; eia nae iaia i hoi mai ai ike iho la oia he | opio, i emi iho kona mau makahiki mamua o kona a i aa aku hoi e iku imua oka pilikia a lanakila uialuna ona poWa—a aole wale hoi oia, aka ua hana keia opio i ka hana aloha 110 na mea i malihiui iaia. laia e kilohi j>ono loa ana i ka opio e noho ana ma ka aoao o ka F*i Konelia. ike aku la oia i ke kanaka u'i mua loa i halawai mai Ime kona mau makn. Aole loa he wahi alu a ua Wolofojrana nei e hoohalahala ae ai oiai o ka nani o na nani maoli no keia e ku aku nei imua o kona alo. Xa keia mea i hooulupuni loa ae i kona kino me ka inaina. 0 *.a duke ka i ike aku i keia mea, oiai i ka wa ana i ike ai aole i pane mai o Wolofojrana i kona wa i hoolaunaia aku ai nie ka naita opio, hoomaopo|H) iho la oia aia he walii manao lili iloko o Wo!ofogana no ka malihini; nolaila, i pane koke aku ai oia: "Aole kakou e hoohala manawa maauei. E hoike pilia ia 110 nn mea apau ke hiki aku kakou i kauhale." Ma leeia pam». nie he iuea la ua olu iho ka manao o ua Wolofogana la, oiai ua hookaawale aku la oia mai ke kaa aku, kahi hoi ana i ike aku ai i ka mea nana i hoehaeha iaia. 1 ke k:»a e iiolo ana, ua lioi aku-la o Wolofopina mahope o ka huakai, a halawai aku la oia me Kolieha. O ka pau ana iho no ia 0 ka Kolieha hoike ana i na mea i liauaia e laua, a iuiua hoi o ka lukauela o na koa ia hoike ana. I keia wa ua pii hou ae la 110 ko Wolofopma hilahila no kona holo aiia niai ka pilikia aku. Oka jH>e koa i lohe ika hoike a Kolieba, na ka.u aku la ko lakou mau maka o ka hoowahawaha 110 Woloft>gana 110 kona paio ole ana, a he nana kee hoi kau o na koa iaia nei. Ma ka kaua uana iho, he haua iKmoole 110 hoi keia a na koa, a ua noonoo inua ole uo hoi lakou mainua o ka hoike ana i ko lakou ii<»ou ■( ua •• .i<i. w k<< »t <• n i<'ii«i...> 111;i tia i Kim.i iii.inii\s a a I«»koU 1 kimopoia ai ena powa, aole i like aku nie ko Fiodoa ma. O Wolofogana, ame kona hoa, o laua kekalii i hoohikileleia; a ua hoopuniia hoi lakou e na powa i puka mailoko mai o ka ululaau me ko lakou nei maopopo mua ole; a 110 Fiodoa ma hoi o laua ka i lele aku ma» luna ona powa nie ko lakou ike niua ole. Nolaila, ina 110 e noouoo akahele ia, ua'hiki 110 ke i iho ua haua aku o Wolofopana i ka nua i liiki iaia; aka nae iloko no o ia, ua liiki ke hoomaojK>po loa ia, o ke kanaka koa maoli 110 a maka'u ole i iia pilikia, e paio no oia no ke ola ame ka make. Oke kanaka puuwai koa ahe uhane maka'u <»le, e haawi no oia i kona ola apau a lioohana aku i kana pahikaua ina : mua o kona holo ana a haaleli* i kekalii opiowahine nawaliwali iloko o ka pilikia ko'iko'i loa; a ma keia ano iho la i hoahewa ai na koa ia Wolofogana. Xo ke aliikoa 110 nae, he keonimana oia ma na auo apau, a aole loa oia i haawi ae he 'wahi lihi o ke ahewa uo Wolofogaua ma koua nauaiiia: aia ua«* ke milueii la oloko ona e like no nie Kona mau koa; a i ka wa i hoea aku ai o Wolofogaua imua oua, pane aku la oia, me ke kuuou lioohaahaa ana aku: "J?a, ke manao nei au ua pau ae la no ka pilikia o ka duke, nolaila he mea pono.no ia makou ke lioomau aku imua a nana aku i ka hana kupouo no na kinomake o ua kauaka Holie.mia, a malia o loaa aku no ia makon kekah.i }>oe o lakou e ola ana 110. Ke manao nei au iua e akahele.ana ka makou hele ana aku, iualia o halawai aku inakou me kekahi puali o na poe.Hohemia e hele mai ana e kokua i ko lakoii mau hoa." Aole i hoole aku o Von Alenadofa ia mea, nolaila, kahea ae la ka lukanela i kona niaii koa, a mahope o.na kuhikuhi ana a Kolielm, ua hoomau aku la ua lukanela la me kona mau'koa i ka hele ana 110 l'osedama, a 110 Wolofogami hoi ua holo ku la oia nm ka a<ia<> o Kolieha me kona iini nui e loaa' aku' iaia ka ike no ka opio e holo la iluna oke kaa a ma ko Konelia aoao hoi. Aka o kana ninau mua, ame ke ano o ka niuauia aua 'ku aole ia he niea e hiki ai ke a|H> aku i ko Kolieha manao maikai, a he oki.loa uo hoi ko Kolieha pane inai. "E, ke kanaka, owai kela hoah>ha o'u iluna o ke kaa?" i uinau hou mai ai o Vou Alenadofa. "He ekolu o'u mau hoaloha e noho la iluna oke kaa. Owai o lakou kau e uinau mai nei?" i pane aku ai o Kolieha, me kona aim ukiuki. "Ka lapuwale, ua maoj>opo no ia oe ka'u mea i manao ai. Owai kou haku?" "Sa. i keia manawa owau iho no ko u haku." Ua pii ae la ko Wolofogana inaina. Huli ae la oia a nana aku la i ko Kolieha nanaina hoowahawaha nona. a ua liaua uaauj>o no hoi oia i kona mauawa i hooweliweli aku ai, oiai o ka pane i h>aa mai iaia 0 ia no ka uiinoaka hoohenehene e kau ana ma ko Kolieka helehelena, a me ka paue hoohoka i haawiia dku: "E oluolu oe. e huli aku i kekahi mea okoa nana * hoike aku 1 ka haiua o kau ninau. Ke i aku nei au ia oe, e kaumaha loa no oe ke hoike aku au ia mea ia oe." Aki iho la na ku'i o ua Von Alendofa la, eia nae ua hoao ikaika no oia e hoomalu i kona inaina a i>ane aku la me ke auo akahai iki. 4 E hoike mai ana anei oe i ka inoa o kou hoahele. "He ninau kupono ole ia nau e ninau mai ai ia'u. >"a ke kauwa anei e hoike ae e pili ana no kotia haku ka mea hoi a kona baku i kauoha ole ai iaia e hana aku? E noi aku ana au ia oe e huli aku o/> ia mea mai iaia inai no. a lih hana hoopau hanu wale iho uo ia au e hana nei a e nienielenei hoi ia'u.' , (Aole i pfto.)