Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 26, 29 June 1906 — SIR FIODOA "KA NAITA OPIO O BAVARIA." Ka Hoopakele o ka U'i Konelia. [ARTICLE]

SIR FIODOA

"KA NAITA OPIO O BAVARIA."

Ka Hoopakele o ka U'i Konelia.

HH MAU i'L NALI'A AN'EI? >.!OKUNA VII. — | Mam-iii o ka hiki ana ia Von .\l*-nadofa f pane hon mai. «a ku iho ia k♦- kaa. a a»»I,- i iiu iho haimuna ae la ka puka a lele iho la ka kaua Fiodoa. Ua loheia aku Ia ka leo o ka dake e hooikaika ana, i kana malihini e hooko i kana i ae aku ai; a lohe pu ia aku la uo lioi ka leo o ka opiowahioe e ko: aoa no e like me ia a kona makoakane i koi ai i ka kaoa naita opio; alaila, haawi ae la i na «,lelo hoola na arne ke aloha. a paa hou ae la ke pani o ke kaa, a hao aku la no hoilie kalaiwakaa i kona mana, a nee aku la ke kaa imua. K'.i iki :ho ia ka kaua i-uKioa a nana aki: la 1 ke kaa e n-»lo ana. a niaho;>f iho iu-le ae la oia no ka aoao o kona lio. lalau aku la i ke kauia ka- «lii. ame ka hiehie i lekei ae ai oia a kau iluna o kona lio. Aole oīa i huli ae a nana aku ia \ on Ak-na<lota. aole no »ioi oia i haawi ae he wahi lih: o ka ike aku aia no he mea okoa aku mawaho ae o kona ukali ke ku aku nei; aki huii ae la oia a kauoha aku la i kona ukali e hahai mai, hou ae la i ke kepa ma ka aoao o kona leo a hoio aku la ma ko laua alaheie. I A ku iho la o \Voiofogana Von Alenadofa, me ka nanainahaikea ame ka inaina pu, a nana aku la me ka paha oha o mahope; o keia kanaka i ku mai me ka maopopo ole mawaena ona ame kaj epiowahine i hoopalauia iaia. | MOKUNA VIII. ! n.' •• ! KA HALAWAI A NA OHUMUKIPI. j Oiai ke kaa o ka. I)uke o Witenahoro e holo ana nia konaj alahele ma ke alahele o Baradenaboro, ua huli ae la ka Xaita o Ba-j vnria ina ka a<»ao hemp, ma kekahi alanui uuku ana hoi i manao' «ii he alanui ia e puka aku ai laua ma ka aoao akau a komo aku ma ka pukapa akau o ke kulanakauhale, a aole oia i kuu iho i ka holo ( 0 kona lio a lnki i kona wahi i manao ai aole he mea okoa ae ma-l walm o laua. a aole hoi laua e ikeia mai e kekahi poe e hele ana ma . ke alanui a laua nei i haalele aku ai. "\\ ell, e kuu haku." wahi a Kolieha, ia laua i hookuu aku '.i 1 ko laua mau lio e hele malie, ' heaha kou manao 110 ka mea . lialawai mai me kaua ma keia kakahiaka maikai?," "He mau mea kamahao loa keia ma na ano apau," i panai aku ai ka naita me na minoaka maluna o kona mau papalina; eia nae; mawaho wale no ia minoaka ana. a ua hehee koke aku a nalo loa, I a mahope o ka hoomaha iki ana, ninau ae la oia i Kolieha: "Heaha la kou mau manao e pili ana ia mea? "I Ie nui a lehulehu wale ko'u mau manao. Eia nae o ko lakou I kikowaena. aia no ia maluna o na mea ekolu. E ha'i aku anei au! ia mau mea ia oe?" I "Ae—ma na ano apau." | "Well, e kuu haku, o ka mua Ua loaa ia oe ka hoaloha oiaio—; a he mea nui hoi ia, no ka mea he mana nui kona a he nui kona mau hoaloha. Elua. Ua hina naaupo oe i ke aloha; a o ke kolu— ua loaa ia oe he enemi ino la. E hiki ana no ia oe ke hoopaapaa mai ia'u. aka aole e hiki ia oe ke aihue aku i kuu manaoio maoli." "E kuu Kolieha aloha," i pane aku ai ka opio me ke laioo. "Aole au e hoopaapaa aku ana ia oe, a e pulama no au i ka oiaio o kau mea i hoike ae nei. Ke manaoio nei au e mau aku ana keia ' noho hoaloha ana me ka Duke o Witenaboro, e hoomaka ana mai keia wa aku ! Xa keia nuia aku e hoike mai i na mea e ala mai ana. E kuu hoalohn, ina ua halahu ole kau manao elua, alaila, ua hiki ia kaua ke i iho ua paa ka duke malalo o kaua no na manawa e hiki mai ana; aka ua aloha au i kela kaikamahine u'i! Ke ike nei au ia mea. a ke ike pu nei au i ka hoonioniia o kuu puuwai, a aole no hoi au e kuhā'u iiio ana i ka lawe ana mai iaia a lilo na'u; aka, pehea' ana la ka manao o keia keiki a ka mea kiekie no keia malihini i kipa hewa aku nei? M "Well," wahi a Kolieba i pane aku ai. me kona kulou pu ana aku imua, a pii ae ia no hoi na poohiwi, "ke manao nei au ua hiki 110 ia'u ke hoike aku ia oe i ka manao e loaa ana iaia. Ua loaa mai; ka ike ia'u mai kekahi mai o na kauwa, ia makou e holo pu ana, a| ia oukou hoi e holo ana iluna o ke kaa, e pili ana 110 \Volofogana j Von Alenadofa, a mamua hoi o kona hoea ana ae nei me na koa, a ua hooia loa mai ua kanaka la i'au, he ulua ua opiowahine la na ! Von Alenadofa. a o—. Q, lio! Mai hookomo oe ia mea iloko ou,| e Fiodoa! Aole hoi i pati ka'u hoike ana ia oe. O ka makuakane! 0 ua kaikamahine lā ka i makemake o ke kane ia, aka aole he ma-| kemake o ua kaikamahine la. Ma ka hoike a ua kauwa la, ua olelo ae oia, ma kana mea i lohe ai, aia he aelike kahiko mawaena o na' makua. a aole hoi i huipu aku ua kaikamahine la ma ia mea. Ano, e kuu haku, ina ua kau aku ko Keoni o Witenaboro manao kakool no kekahi kanaka e iike aku me kela opio, a ua paa hoi iloko o kona 1 naau e haawi aku 1 kana kaikamahine na kela kanaka e nialama) lieaha ia kona manao ke noonoo ae nou? E ae mai ia'u e a'o aku, ia oe. Mai haalele oe i kela opiowahine! Ke nana mai nei oia' maluna ou, a aia maluna ou kona hilinai, a i ole ua lilo mai la 110! kona puuwai ia oe. Ua hakilo pono loa aku au iaia. Ua ik*e au 1 kona mau nnnoaka hoomahie ke huli aku oe imua ona! A ua' :ke pu aku 110 hoi au i kona iini maoli, me kona hiipoi ana i kau' mau olelo, ia oe e kamailio ana me kona makuakane! Ke ha'i aku; nei au ia oe, e kuu haku, aole au i makapo. Ua loaa no ia'u he'

ike • * ia no'u :ho. a ke : ae ne-: au me ke kanalua «?!e ke aloha irei Konelia von \\'itcr:cb . r-:> : ka na:ta w i\v s >:>!e a u'i no hoi i haawi a.-.u nt: j k->na oia r.o k'>na Konelia pono !** L'?. i-jht o ¥k>doa * :;a ha'iolel-» a oa kanaka l<x % a ha'iolelo: na lohe Aia i na kanaka haku :th!c. na kanaka keaka ame na poe naauao, i ko lakou hoike ana i na n-'.-oielo nani: aka aoie oia i lohe mua i ktkahi mea i ot iua aku ka u'i e like me na olelo a kona ukali. oiai aia ilaila ka mea nana e.uneune ana ia lalo lilo !oa o kona puuwai. l\t. mau wahi :namala oieio iiiiii wale no keia a kona ukali. eia nae ua p;ha i ka oiaio. Hanu malie ae la ua naita opio la. a hohola mai la hoi na hiuna hano'i maluna ona. a pane aku !a: "Ke h'X>maikai nei au ia oe, e kuu Kolieha maikai! Ke manaoio nei au ua kamailio mai la oe e like me kau i. manao ai. a ke hoike aku nei au ia oe me ka oiaio. ua aloha io au i kela opiowahine me kuu puuwai apau. me kuu uhane apu ame kuu ikaiki apau. A e kuu hoaloha, īa'u e noonoo ae ai nona. kona nanaina. kona ieo ame kana mau oielo. ia maua e noho pu ana iluna o ke I kaa, aole loa ou kanalua he wahi manao maikai kona no'u. Ina o |\\o!cfogana v«;>n Alenadofi wale no ka mea e ku nei mawaena o mam ?oa a«« e maka'u iaia no ka mea ua ia'u ua hoowahawaha o Konelia iaia.—Ae t ina no hoi aole oia i ike ia mea, alaila, ua like oia me kekahi apana laau. aole he uhane hoomaopopo iioko ona. He mau olelo kana i hoopuka aku ai. a nana pono loa aku la no hoi iaia ( a'u e hiki ole ai ke hoopuka aku ina e haawiia mai ia mau olelo na*u e hoopuka me ko'u ukuia inai me na waiwai ?pau o ke ao nei! Aka, e ike aku ana no kaua. Ke manaolana nei au, a ke pule nei no hoi, e komo ole mai o \"on Ale!iadoia mawaena o'u ame kela opiowahine, eia nae aole e hiki ia'u , a l°. ae ma * o Witeneboro no ka manao ana e alo ae mai iaia (Wolofogana ae. E kuu Kolieha maikai, e hiki ana anei ia oe ke hoike mai »hea la, a o ka wa hea la ia a'u i lohe ai. a i ole halawai pu ai paha me keia inoa a'u i lohe hou iho la i keia la?'' "O ka inoa Yon Alehadofa anei kau i manao ai?" :'Ae." "Xo keaha oe i ninau mai ai?" "Xo ka mea ua poha mai kela inoa imua o'u me ko'u paha'oha'o nui. Ke manao nei au aole e hiki ana ia'u ke hoomaikeike ae i hoomaopopo mai ai oe. Aole keia i like me kekahi inoa i kamaaina: aka me he mea la ua hoala inai ua inoa la i kekahi hoomanao ana o ka wa i hala —he manao kahiko—e hoihoi mai ana hoi i kalioaka o ka wa .i hala—me he mea la ua hanaia i kekahi wa i hala ioa aku nei—mamua loa aku o ko'u wa i kanaka makua ai a i ole mamua aku o ko'u wa opio—ae. mamua loa aku o ko'u wa e bebe ana no—aia ia wa la ke waiho la kekahi mau mea i pili i ua inoa la i hoopoinaia hoi i keia wa. Ke i nei au ua pili ia mea i keia inoa. no ka mea i ke poha ana mai i ko'u mau pepeiao ua huki koke ia aku la kuu hooinanao ana ihope, i kela wa hoi i huna nalo loa ia 'ku ai na hoomanao ana. A, he mea hoopohihihi, hoohuikau noonoo keia, a'u hoi e hiki ole ai ke hookuku ae i ke kumu ame ka welau.'" I ka wa mua no i kamailio ai ka naita, a i kela wa no hoi e wehewehe ana, o ka mea e nana pono loa ana ia Kolieba ua hiki no ke ike aku ua hoopuiwaia ua ukali la a aia hoi he manao iloko ona ana lioi i hoike ole ai. Ua laki loa no nae aole i ike aku kona haku ia mea, nolaila, ua kaomi malie iho la no o Kolieba i ua nianao la me kona pane ana 'ku mahope iho o na olelo a kona haku : x j "Aole o'u manao, e kuu haku, he mea waiwai no'u ka hoolilo ana i ko'u noonoo ma ia mea oiai ua piha ko kaua lima i na hana e waiho nei no ko kaua hoolilo ana i ko kaua manawa ma ia mau mea. Malia paha ma ke ano kamaaina no hoi o ua inoa la i ala mai ai ia mea iloko ou, a aole no hoi o'u manao he wahi lihi iki kekahi o ua inoa la iloko o kau hana; a ina ua like me kau i pane mai nei, alaila, no ka wa paha i hala loa aku i hiki ole ia kaua ke hoomaopopo aku." Kunou aku la o Sir Fiodoa me ka pane leo ole aku, a hoopa hou ae la i ka aoao o kona lio me ke kepa a hoomaka hou ko laua iT.au l.io e holo a i paa wale no i ko laua wa i hiki aku ai i ka pukapa o ke kuianakauhale, kahi hoi a laua e komo aku ai. Aole he ninau mai na kiai mai. nolaila, hoomau aku la no laua i ka laua huakai me ka loaa hou ole o kekahi mea ano nui a hiki wale i ko laua lioea ana i Mikaela Hale, a hookipa mai la no hoi ko laua nei kamaaina. Mahope o ka paina awakea hoi aku la o Fiodoa no ka lunii hookipa, a malaiia oia i hoohala ai i kona manawa ma ka heluhelu buke a hiki wale i ka paina ahiahi. O ka manawa a ka haku hale i hoonohonoho ai no ka ai ana ua like me ia i hoonohonohoia ma na knhuahoomoana o na koa, o ia hoi e makaukau ana ka paina kakahiaka i ke kakahiaka nui loa no, paina āwakea i ke kupono ana o ka la i ka 1010, a o ka paina ahiahi i ka nappo ana o ka la. Oiai ua hoonohonoho mua 110 ua naita opio la e pili ana 110 ka ai ana o kana kauwa, oia hoi e kaawale no laua, ua hoi aku la o Ko!ieba iloko o ka haiekuke e ai ai me na ukaii o na'p'ōe e ae ame na kauwa no hoi, h e ikeia no ka waiwai nui o keia hoolala ana mai keia manawa aku. Ma ke ahiahi no o keia la a laua i hele holoholo ai, a halawai laua me na poe iiohemiena, ua hele hou no o Berezenadefa a waiho mai la ia Kolieba e kiai hou no i ka lumi inu rama. Hoi mai la ua hakuhale nei, o ka hora umi paha ia, a ike mai la no i ka kaua Fiodoa e noho ana no iloko o ka lumi hookipa a komo loa ae la no iloko olaila, me kona pani pu ana 'ku i ka puka niahope ona, a lalau aku la i ka noho a noho iho la ilalo. He mea nui kana i hoike mai ai, a na ia mea i hoolelele mau i na noonoo ana o ka kaua naita. Pane r/ai la ua hakuhale la me kona hawanawana ana mai: "E kuu barona maikai, ua ike au i na hoahui ekolu o kakou. Eia lakou apau iloko nei o ke kulanakauhale, a aole lakou e hele mai ana ianei a hiki i ka hora e halawai ai i ka po o ka la apopo. Ua manao lakou o ka hana pono wale no ia. I ka la apppo e hele makaikai ana lakou i ke kulanakauhale, a kukakuka hoi me ko lakou agena e noho "nei ma ke aloalii; a ia lakou e hoea mai ai ianei ua piha lakou me na ike a lakeu i manao ai ua kupono ka hana e manaoia nei, a ia wa e hoomakaukauia ai no ka hamare ana i ke ola o ka Moi. l\c nee nei ka kakou hana me ka maikai." "He elima wale no paha ko kakou nui?" wahi a Fiodoa. — "o ia hoi," wahi hou ana iaia i ike aku ai i ke kunana ana mai o ka

hakuha'e—"he kc h::ipu :a nie oe.** "A.—ae—ae. He .c*:ma ke huipuia me a*IL Oee no hot. >:r Mar.;ike >crega eke Nam.a Kolo\vi::a Ko!odtka. He kanaka h*.i»nai v.m ta keia.—a:r.e >tr Ga>:k;nva Ala<oboro." "He mea oiaio. "j pine aku ai ka kaua naita. oiai tia ike īh > !a oia he tr.ea kupono nona e inaopopo kona kuleana i keia nianiw.i, "aole ai: i .manao r.a kamaaina kekahi o keia mti poe ta u. L a iohe no nae au no iak-yj. aka a-.»le paha au i halawai mua me lakou." ".-\o!e oe : ike nr.:a ia iakou. sa. L'a ha'i mai lakou ia'u i keia ahiahi aole lakou : kainaaiua ia oe: aka o kou inoa ua lawa :a i hoike ma'kou aoao." Ina paiia i h.ornaojK)iv> ua hakuhale !a o keia ho:ke ana e haa■wi nei i kana malihini ka mea nana i auamo ae 1 ki'kahi h.ia\\ v maha e kau ana maluna o ka kaua naita. ina paha ua ano paha'oha'o no oia. MaMhope o keia kukai aua o laua aolie he mea i koe a S;r I e kauaiua ai. nolatia. ua kamaiho o:a me ka huMiiaka'uka'.i ole īho ame ka oiuoiu no hoi, a no ia mea ua puni I«ki mai !a ua i.akuhaie :ui i ka ianei mau oielo. Aka nae, 'ne »nfa n i i koe aua naua opio ::i e imi ana e loaa mai ka ike iaia a ake i h ' "ia e !oaa mai ua mea la niai ko ianei kamaaina mai j;,a rute hiki "L*a ike anei oe," wahi ana i ninau aku ai, "i ko kak. it :kr,ik i keia manawa ma ka hale aiii i "Ho!" i hoeho ae ai o !>erezenadota, me kona pana anae i kon \ mau manamanaiima. "ua loaa ia kakou namea apau—ai.i ;ia :r i apau iloko oka iima o hookahi kanaka—he kanaka kin."» :k.-.wu, • Malina Koiowiki kona inoa. Aole no nae ia o kona iuoa ma lUlina nei. O Kaia Dubeka kona inoa i ikeia maanei. i «\ia tr. h i ,kc kuene nui o ke aloaiii. Xo ka moi aole oia he kanaka wu. | Aole oua ake 110 ka maikai o na meaai; aka nae na hiki 110 ia;a ko | hoolako ae i na mea maikai.no na inaiiiiini a ka moi; a na ka iiueau ; luaoie o ko kakou iioaiolia i liaj>ai ae iaia a kau maluna o ke knlana |ana e paa nei i keia manawa. O kela kuiana o Matina hemea ia nona e ha'awai mau ai me na aliikoa o ka haiealii, a pela i loaa ai iaia ka hapanui o.na meaiuma e piii ana i ka hana a ka moi, a he t:ri • no na manawa i ioaa mai ai ia makou ka ike e na hana a ka moi i i manao ai e hooko aku he elua a he ekoiu ia mamua'e o ka manawa |i manao ia e iiook») aku. Ma ko'u manao ua oi 'oa aku | pono me hookahi waie uo kanaka imua o ke aioaiii." | L'a apono aku ia ka kaua najta opio ika naauao ia hwelawe |ana; a mahope o ka !aua kamaiiio iaula ana an.e k* h».iīiopo ana i |na uiea i hoomakaukauia haakle iho ia ka hakuhale 1 kana inalili;iM i a hoi aku !a no kana hana mau, a hoi aku !a no he.i u S l r> ... i kona luniiniue. a malaiia i halawai aku ai oia me Kolieha e kaii mai lana i kona haku. ! "He meahou anei kau e Kolieha?" Ku ae ia ua ukali Ia a hele aku la no ka puka a mahope o k- r.a ike ana o laua waie iho 110 keia, hoi mai la oia a noho ihj la ma ka aeao o kona haku. "E Sir Kioeloa, ua lohe no hoi oe i ko'u hoike a-.a ia ee e yui ana 110 Petero Koiuika, ke kauwa a Sir Maulike Serega, o eīena:,' "Ae, oia ka mea i ike mua mai ia oe ma ke ano he kauwa na ka barona bakona." O ua kanaka la ia. \\ ell, he kanaka ano nui maoli ke;a r*u keia hana ohuinukipi a aoie i maopopo ia mea i ko kaua iiakuhale. 1 keia ahiahi iho nei ua houhainuia oia e a'u i ka waina, a mamuli 0 ko'u huol.iKi ana imua ona aoie e hoike i k« kahi mea aua •• !iujke īnai ai he mau mea hoi i ano like loa aku me na iiana naaupo a ko Koma poe, ua hemo ae ia kona walia a hoike mai la i na nieahuna ia u. La hihnaiia oia e kona haku e like no hoi me kou hilinai ia u, a tia hoounaia mai oia e kona liaku me ekoiu pue me īa, 110 k»t nana pono ana ina mea eku nei ame na hana e hookoia aku ana. L.a īke anei oe eia ua poe oiiumukipi nei apiu: lua :nu liiin.a :iei." "Ae. Xa ka hakuhaie i hoike mai ia mea ia'u. lie ek».hi wale no ko lakuu nui." "O ka'u i ike, he ekolu mawaho ae ou ame keia hakuhaie momona ame ka agena e noho īiiai nei nia ke aloaiii. L'a ike anei oe 1 na mea e piii'ana no ua agena ia,:" Ae—ua lohe au nona i keia po no ka manawa nma loa.*' "A ua lioikeia mai anei ia oe e noiio ana ka halawai muanei i ka po o ka ia apopo:" "Ae." "Wei'l, e kuu haku e hiki ana ia'u ke haawi aku i wahi -ike nou mamua o na mea e lioea mai ana, he mea hoi i maopopu ole iwaena ona hoa oiiumukipi e ae. O ka hoi ana mai no ia o i'etero niai ka halealn mai a komo ae me a'u iloko uka lnmi inu rama. L'a maopopo ia'u he meahou ano nui kana, a mahope o kuna pa kiaha ana oka huomaka koke mai la no ia e iiuai j>au ina mea i ioaa iaia. Xo kona ano maka'n o ioiieia ka maua mau mea e kamaiiio ana ua lawe mai ia au iaia »loko o ko w lumimoe me ko'u iawe pu ana mai i um<jie waina no maua, a i mea nona e kanaiua hou ole iiio ai, ua hoike moole.lo akii ia au iaia e pili ana i ka huakai a aßrona von Hasimenadofa ma ltalia, a i ka pau ana o ka'u mau peio ana iaia o ko ia ia pahee mai no ia, a no ka piha o kona pou i ka waina aole ana niea e huna iho ai. "(.) ka Poalima keia. 1 keia aliiahi ua hele aku la o Petero a huipu me ka no Ka imi pono ana i ke kuiana e ku nei " "Ua ike au i na mea e piii ana no Matina Koiotika, a nona anei kau e kamaiiio nei. e kuu Kolieha maikai?'' | "Ae. e kiin haku. L'a niaopopo anei ia oe ke heie nei oia malalo o ka moa kapakapa?" "Ae." (Aole i pan.)