Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 27, 6 July 1906 — SIR FIODOA "KA NAITA OPIO O BAVARIA." Ka Hoopakele o ka U'i Konelia. [ARTICLE]

SIR FIODOA

"KA NAITA OPIO O BAVARIA."

Ka Hoopakele o ka U'i Konelia.

MOKUNA VIII. KA HALAWAI A NA OHUMUKIPI. "Ina pela e hoomau loa aku 1 ka'u hoike. I keia ahiahi ua hele aku la o Petero e hui me keia agena e like me ka laua i aelike ai. Aole au e hoike piha aku ana i kana moolelo loihi i hoike mai ai aka ma na mea ano nui no. Aka la mahope aku oka la apopo—o ka Sabati ia e hele aku ana ka moi me ka ukali ana a kona poe alii3coa, no Posedama, a malaila oia e makaikai ai i kekahi hapa o kona ■pualikoa e noho alakaiia nei e Kenerala Winatelefila. Eai ana lakou i ko lakou paina ahiahi ma ko Winatelefila keena oihana, a hoi mai no Belina ma ia po, nolaila, ua maopopo ia kakou ka manawa e hoi mai ai ka huakai aka moi—o ka hora umi paha ia. Oa ike pu ae la no hoi kakou i na poe e hele pu ana me ka moi—oia poe apau loa la ua kau wale no ka oi o na pahikaua maluna o lakou, ina nae e hiki ana. A ke nana iho kaua heaha la ka mea e hiki ole ke hanaia e keia poe ikaika a noonoo akahele nui wale?" . "Owai keia poe?" i ninau aku ai o Sir Fiodoa, me kona hopu ana aku i kona ukaii ma ka poohiwi. "Aole anei i hiki ia oe, e kuu haku ke hoike ae i ko lakou mau inoa? E ha'i aku hoi ha au ia oe. Mawaho ae o ka moi he eono. |K)e. Ano, owai aku e koho a»a e hookaawale ina oe makemake ana e wawahi iho i ko Federika pualikoa?" | u Aole au e lioike aiia iko lakou mau inoa. E hoomau aku no oe i kau .hoike. E hai nmi ia'u ina inoa, a uialia o hoomaopopo aku au ia oe e hoike mai i na mea i loaa ia oe." ; "Ina pela e hoolohe mai: £* noonoo oe no keia! Ina paha ua hanaia keia mea! Ina paha he ehiku ka nui ona ola kanaka—i eono mawaho ae oka moi—i okiia ko lakou ola mamuli o na.pphikaua kimopo! Ina paha ua like ole ka hopena e loaa ana ia Ēuropa nei. Eia ko lakou mau inoa ena Kenerala Severine Setiliza Zaetena. Winatelefila, ame na Duke o Desau ame Wetinaboro." 1 "Ua poina au ia Zaetena, a no na poe e ae ua hiki no ia'u ke hoike iko lakou mau inoa, a ina paha ua noonoo au no Zaetena. A, o keia iho la ka ka hana, ea! Heaha hou aku, e kuu Kolieba?" i "A. e kuu haku, o ka oukou ia e hooholo ai i ka po o ka la apopo. E hoohuipu aku no hoi oe ia'u me oukou. E ha'i aku oe i kou mau lioa he hana au me ka pololei i ka'u mau hana e kauohaia mai ana." | "E hoomanao no au ia mea, e kuu hoaloha maikai. E Kolieba! He kanaka maikai oe, aua aloha no hoi au ia oe. Ua hana oe ina hana apau a'u me ka maikai." | A i ka wa i hopu aku ai ka naita i na lima o kona ukali i pilj/ aloha ia, aia hoi lialo'ilo'i mai la na waimaka a hoopulu ae la i kona mau papalina. Ua piha puuwai oua naita opio la me ke aloha no na huaolelo oiaio a kona ukali i pane mai ai. I ke ao ana'e o kekahi la, aole laua nei i haalele iho i kauhale a i ka uhi ana mai o ka malu po maluna o ke kulanakauhale, a koele ae la hoi ka uwahi o ka hora ewalu ia, komo aku la ka hakuhale iloko o ka luini e noho ana ka kaua naita opio a hoolauna aku la "Kir Maulike &erega!" O Ku ae la ka naita opio iluna a haawi aku la i kona lima, me ka pane pu ana aku: "E kuu Serega maikai, hauoli maoli keia hui ana iho la o kaua!" "E ka Barona, liauoli loa au ika halawai ana me oe. Ke manaoio nei no hoi au ua hauoli no hoi oe ma kau huakai no Italia." "Ae, a ke manao nei au ua loaa mai ia'u he naauao hou ina ia huakai a'u." "A, no kou niakuakane aloha, pehea aku nei la oia?" "Ke manaolana nei au ke ola mai nei no oia me ka maikai, eia nae ke noho nei au me ka iimi nui nona. Ina au e ola ana a puka mai keia hana a kakou, a kaawale ae hoi mai kona mau ko'iko'i ae, e hoi aku no au me ka awiwi no ko'u home." "Ke manaolana loa nei au e ola ana kakou apau. Ama na ano apau e hoolala ana kakou i ka kakou hana i pakele no hoi kakou." Maliope koke iho o keia hamama hou ae la ka puka, a hoikeia mai la ua hoea niai o Koledika ame Alasoboro. Mahope koke iho o keia hooinaka koke iho la na hoolauna ana, a ia wa i maopopo loa ai ua kuhihewa maoli no keia poe apau o Barona von Hasimenadofa i'o no keia, a liauoli ae la ua poe la no kona hiki ana mai. Ike iho la no hoi ua naita opio la a waua eia oia iwaena o keia mau kanaka ekolu o ke kulana koa a ikaika no hoi. He mea oiaio ua haawi keia poe i ko lakou puuwai ame ko lakou ola no ka pono o Sakona, ko lakou aina aloha, a ma ko lakou pepehi ana ia Pederika ka 2s T ui ua manaoio lakou he hoopakele ana ia iko lakou aina aloha

mai ka weliweli o ke kaua e «lu nei.. Ua maopopo i keia poe ua hoonohonoho iho ka Moi o Perusia e hoonee mua i kana kaua ma Hakona aku, a o ka lakou e hoonohonoho nei no ka pale ana aku no ia ia mea. Mahope o ka hala ana o kekahi manawa o na kamailio laula ana ua kaheaia aku la o l 3 etero Kolotita aine Kolieba e komo uuii, a komo ;ju mai la no hoi o Berezenadofa me laua, a lie hookahi kanaka mawaho ae o laua, oia no hoi ka ukali o Alasaboro, a ku ilio la oia ma ka puka no ke kiai ana a hiki i ka akoakoa ana mai o na poe apau. . s Ke kali nei lakou o ka lioea mai o ko lakou agena mai ka halealii mai; a ia lakou e kali'ana ua lilo iho la ka kakou koa i ilina no na .ninau like ole. Om hookahi wale no iwaena o keia poe kai kaaliele aku ma na wahi mawalio aku o Pei'usia, Auseturia na okana aina o ia poai, a oia nei no lioi ka mea o lakou he mau meaiiou kana i ike ai. Eia nae no kaua iho, eka makamaka lieluhelu. ua maopopo ia kaua lie inanao kuliiliewa keia iwaena o na poe oliumukipi 110 ka kaua Fiodoa, a ke manaoio nei 110 lakou o Piaiona von llasimiuedofa io 110 keia. Ua laki no nae ua loaa mua ka naauao i ka kaua koa Fiodoa ma na moolelo laliui o nā aina apau o Eui-opa, a o na inoa o na kulanakauhale, na alanui, na paka, na wahi pana, aina kula ame mahinaai, na awawa aiue kahawai, ame na īuoolelo o ke au kahiko ame ko na kanaka naauao a kaulana, o keia mau mea Ti]>au, ua liko me kekahi aniani imua o ua Naita Opio la o 13avaria. Nolaila, i ka wa i ninaninauia mai ai keia no ,Italia, a o ko ianei niauawa no ia i kuu aku ai i ka aila, a he lealea hoi kaua o ua poe ohumuklpi la i ka ianei keaka aku. I ka lohe ana o ua poe la i ka ianei meahou,. i koke iho la ua poe nei ua loaa iho la kekalii kanaka ano nui loa iwaena o lakou. I ka pau ana iho o ka hahai moolelo .ina o ka kaua naita, e pili ana lioi i kona loaa ana i kekahi pilikia ma Yernice a ma ia pilikia ana ua kaa na kona ukali Kolieba ka hoopakele ana i kona oia me ka ikaika ame ke koa he moolelo hakuepa wale no na ua Fiodoa nei, aia hoi hemo ana ka puka o ka lumi a hoike mai la ke kiai: "Eia o Matina Kolowizil" 0 keia ke kanaka a lakou nei e kali ana o ka hoea mai—o ke kanaka hoi a lakou e hilinai nei maluna o kana mau lioike ana e hoonolionoho iho ai lakou i ka lakou inau mea e hana aku ai. Ivom6 pu mai la no hoi o Faranioia Wiza, ka ukali o Alasoboro, mai kona ku kiai ana, a ia wa no hoi i ku ae ai o Petero ame Berezenadofa a hele aku la e pani i na puka apau, a hoopio iho Ia no hoi i na kukui apau e hiki ana ke ikeia mai mawaho. 1 ka pau ana, hoi aku la laua iloko o ke keena halawai, a ia wa i ku ae ai Berezenadofa iwaena a kukala ae la:

4 'E na keonimaua, ua paa na puka apau owaho; ua paa hoi na puka-pa, a ua malu lioi kakou mai na poe komo kuleana ole!'' MOKUNA IX. KA MIBIONA MA-LU. He mea ku i ka molowa no kaua ka helu pakahi ana aku i na mea'a na poe ohumukipi i hoolala'i a i noonoo ai, aka ua lawa no kaua ka lawe ana mai i na mea ano nui ame ka hopena o ka lakou mau mea i hoolala'i. 0 ka mua —>.'a Matina Kalowizi, he kuke no Deredena, a i noho hoi ma ka hana ma ke aloalii 0 Sakona. i hoike ae i ka ike i lioolala ai laieon i ka hana ohumukipi. Aole no i kaawale loa aku kana hoiko mai kana i hahai ai ia Petero, koe wale 110 o keia iho la ka hoike p'iha i liaawiia ai. Ma keia halawai ana, ua hiki loa i ua kanaka la ke hoike piha me ka oiaio loa, e hele io ana no ka moi i kekahi la ae me kona mau ukali no Posedama, he wahi hoi he umi-kumama-Tu*Tu mile ke kaawale. Malaila, e makaikai ai ka moi i kona mau malalo o ke alakai ana a Wiuatelefila, a paina hoi malaila i ka aina ahialii, a hoi inai ka huakai ia po, i ka wa e kiekie ai ka mahina. Ua ala ae la na lioike manao ana me ka noonoo nui ana i ka mea e lilo ana ka lianoliano o ka pepehi ana i ka moi, a ua hoolioloia iho mamua ilio no ka liooko ana ia mea i elua o lakou mea nana e hana. Mahope iho ua hooholo nui ihō la ua poe la o Serega ka lua o na konaka, a o ke koena aku ma ka liuki 'ana. 1 ka huki mua ana i maopopo ai ko Serega kokoolua, ua ku iho la ka hailona i ko Serega ukali, oia o Petero Kolotika, a hauoli iho la ka haku me kana kauwa no ia hanoliano i lilo ae la ia laua. .Ma na huki hope ana, penei n,a mea i loaa ae: Na Kolodika e pepehi ia Keneiala SeA trine; o Kenerala £etilika hoi na Alasoboro ' e pepelii; o Zaetona hoi na Faranieia e pej)ehi. Ua lilo ae la hoi ia Kolieha ka pepehi ana ia Wiuetelefila oiai ua maopopo loa e ukali ana keia kanaka koa lua ole i ka huakai huli hoi a ka moi. Ua : Kaa ae la hoi ka l)uke o Desana na ke kuke o ke aloalii e pepelii, a i ka kaua naita opio hoi ka Duke o Witenaboro! | Aole e hoohanaia na pu panapana ma ko lakou pepelii ana i keia poe, koe wale no no ka pale ana i ko lakou mau ola; o ka mea make e hoohana'i oia na pahiliaua pokopoko i hanaia a oi a wini- | wini omua. a ma ia halawai ana i laweia mai ai ua mau palii la a ae Ia imua o lakou nei—he mau meakaua hoi i ku i ka weliAveli ke lilo na kekahi poe ikaika a i maa i ka lawelawe ana e hoohana. No ka Naita Opio o Bavaria, aole loa lie walii hoailolTa o ka maka'u maluna ona a haaluln lioi o na lala, e like aku me kekahi I poe o ua auna limakoko la; a iwaena hoi o na ha'iolelo ame na hoikeike ana i na mea e liana'i, o ka Kolieha Olekona ka mea i hoo- | loheia me ka hiaai nui e na poe apau e akoakoa. Ua hoike ae la oia ihe wahi moolelo haku nana iho no, e pili ana i kekahi pepelii ; kanaka a laua (Kolieha ame Fiodoa) i ike ai ma Napela, ame ka ! ohumukipi i manaoia ai e pepehi a e pulumi pau loa i na kanaka poo aupuni o Kenoa, i poliolopu na lawelawe ana, no ka mea aia no iwaena o kekahi o na poe i hilinaiia e hooko ana i ua hana la me ka oiaio, ua hiki ole ke liuna iho i ua mea huna la. O ua kanaka Ta aole oia i manao maoli e hoike i ka meahuna, a hoomau loa aku la 0 Kolieba i kana hoike nianao ana, penei: "Aka ua hoike ua kanaka la i ua meahuna la mamuli o kona "īioao ana e hoikeike iaia iho me he mea la he kanaka hemolele loa oia. Ua v hele aku oia e ninaninau ma kela ame keia walii, a Haliope mai ua loaa iho la lie hoohuoi i kekaln kanaka noonoo akaliele, o ka puka ana }jku o kekahi ninau nana i lioala ae i kona lunaikeliala. O ka liopena i ikeia, ua hopuia ua kanaka ohumukipi nei, a o keia ka hopena o ka liana ohumukipi i hoolalaia e lakou. O ke wale no e pono ai keia hana a kakou e manao niei o ia ko kakou noonoo ole ana ? e eia kakou apau iloko o ia mea, a ma ko kakou hele ana a noho ana palia aole loa kakou e kamailio iki no kekahi o ka kakou mea i hoolala ai, a ninaninau lioi i kekalii mea." Ua lilo keia mau olelo a Kolieba i mea na ua poe ohumukipi la pa'ipaMlima ai, a ua a'o ae la hoi o Maulike Serega e lilo keia mau olelo a Kolieba i kumu alakai no lakou apau mai ia manawa aku a'lnki i ka hookoia ana o ka lakou papahana. O ka hana wale no i koe o ia ke koho ana i kahi e hookoia ai ka lakou hana kimopo, aine ka lakou nee ana aku, e liiki ai ke pan Ka liuakai a ka Moi Federika ka Nui. Ua ninau ia aku la ke kuke. a paue mai la oia: T ~* "0 keia ka mea i hiki ia'u ke hoike ae, a he lioike hoi keia 1 liiki ia oukou ke hilinai, no ka mea ua loaa ae i ke kapena o na 'Koa'kiai o ka la apopo r.a kauoha mai ka moi ae. He kaniilima wale no ka nui o na koa e hele ana me ka moi, a o keia kapena ke alakai ana, a ua hiki ia kakou ke lioomaopopo iho o kekahi liapa o keia koa e liele ana mamua loa o ka huakai, a o kekalii luipa inaliope loa mai. E kau ana ka moi maluna o ka lio, a aole hoi he kaalio ma keia liuakai." Alaila, luili.ae Ia o Serega a ninau aku la ia Petero, ina palia ua

i hoomakaukau oia no 6a waajta. e like me na a'o ana i haawiiu i;u ; j a pane mai la no hoi o Petero: | "Ae, e kuu haku; ake manao nei au ina oukou e hahai an ;l i n; ,. j liope o ka'u niea i hoolala'i, e holopouo ana no. Pen«*i ka'u m» a « ilana'i. He ekolu iwaena o kakou aole he hana i liaawiia na laknu' oia no hoi ko kakou hakuhale ame kana mau kauwa elua." ( "La hiki anei ia oe. e Berezenadofa ke hooiaio mai no keia nia > au?" i huli aku ai o Serega a ninau i ka hakuiiale. r "No Bafoda aine Oto, v i pane inai ai ua kanaka la. me ka haa i uul, "e ike oukou e na keouimana, o keia mau kanaka a i elna niea a'u i hilinai loa ai, a he mau kanaka koa lua ola uo lioi lauā. • Va koho au ia laua no ka kakou liana." "Ua pono. E hoomau aku e Petero. E lohe hoi makop i kaw mau kuliikuhi," wahi a Serega. "E ku haku, penei ka'u papahanu i hoolala ai: E hoomoana ana kakou ma kahi o ke alanui e kikee la, e kokoki ana lioi i ma, o Havela ka inoa oia wahi, he wahi hoi e hiki ana ia kakou k.> leie aku a pepehi i ko kakou mau enemi a ia manawa pu ua hiki no ia kakoa ke lele iloko o ka muliwai mahope o ka pau ana o k.i kakou hana. E liunaia ana ka waapa malalo ona laau wilou vku poai puni aua i na aoao o ke kahawai, a uia kekahi aoa<> mai o ki* kahawai ekuai ko kiikou niau lio me ka makaukau no kakou. K iilo ana ka malama o ko kakou mau lio i ko kakou kamanina u» i. oiai ka kana mau kauwa e kokua ana iaia ma ka hoomakaukau ana i na lio no kakou, a ke pau ia ua hiki ia laua ke kau mai malnna <> ka waapa a holo mai no kahi a kakou e lele ai iloko o ke kahawaī. Ma keia iho la, ua liiki ia kakou ke hooko i ka kakou papahana. lele ai'u a kau iluna o ka waapa, holo aku a kau ma kela aoat» a lo.ia na lio a holo aku no ka ululaau o Alesenahoro. niamua o ka hiki ami ke hoouuaia ae i pualikoa nana e lnili ia kakou. (> ka ninau wale ih. nuiia o kakou p hiki ana «(ne, ia kakou ke hou i ka kakou niau pahi a loaa na puuwai o ko kakou mau enemi?" ll Ma ki; ola nei," wahi a Seregu, iue ka umii ;iua ae o kori;i mau lima a hapai ae la iluna nie he mea la e kana ann pela iho la oia e liou ai i liana pahi. 44 Ive manao r,ei au ua maopoiH; ia'u ke ano o kau hou ana ,e hala ele ai ka'u kiina! I keia wa ua hiki no Ta'u ke ike aku i kahi e komo ai ka'u pahi. a e moku ai ke kuka pua kea oka moi ia'u. Ano, e nana mai oukou—o oukou iu» apau loa: Penei oukou e hana'i. Holo aku no ka poohiwi o ka lio. uia ka aoau Hopu i ka mak'uu o ka noho a i ole i ka mea e lo»a iiku ana i "koīi lima hema, a me ka lima akau me ka pahi e paa ana, e hele aku ilu a hou aku! O, ke i nei au ia oukou aole e liala keia niau lima o'u mai ka inu ana i ke koko o kau niea e pepehi ai!" Ma keia mau olelo a Ser< j ga, ua hooho like inai la kona inau hoa: "Pela no hoi me ko'u liina!" "A pela no hoi ko'u!" Pela iho la i ala mai ai na manao kakoo mai kela ame keia hou mai, a hiki wale i ka lioea ana mai i ka kaua uaita opio, e manaoia nei oia ka Barona Opio o Hasimenadofa. Ku ae la oia iluna iiie k;t uanaina maikai ame ka pioloke ole o ka noonoo. a pane aku la: "No'u iho, e na hoaloha, o ka'u wale no e i ae ai, aole au i lawe lawe mua i keia hana; aka aole loa au i hauh» liope ma ka'u ine.i e lawelawe ai, a i ko'u wa e hooholo ai e hana aku. e hooko no au :i hiki ika hopena. Nolaila, e ike iho oukou ua komo au iloko » k«'ia hana nui me oukou me ka manao kui'o maoli e ike aku i ka hojwna 0 keia hana. Ua hoopaaia ko'u ola, a ina e lilo aku kau ola.hauoli no ko'u uhane i ka īke ana lie mau kaukani ka nui o na «»la i pak« le ma o kuu *»la nei i lilo aku." "Ae," i panai mai ai o Alasoboro, me ka hanoli «> kona nanalna, | "a e hoonaniia kou inoa e na hananna e hoea mai ana."* He knkai olelo a he mau hoonohonoho papahana maho|M> mal. aole no nae he mau hoololi no na mea i hoolala mua ia. Ua iko iho la kaua i na mea nui maoli e hanaia ana a maopojx> hoi ia kana ka lakou mau mea e hoohana aku ai. Ua loaa io no ka waapa; ua holo aku na kanaka a hoailona iho 1 kalii e liooko ia ai ka hana kimopo i ke ola o Fed»*rika ka Nui. Ua maopopo hoi kalii e .kukuluia ai na lio me ka niakaukau o ka hoea akn o na ohumukipi, a na hoailonaia kahi a lakou e holo aku ai a komo iloko o ka ululaau. O ka hana liope loa i aelike ia oia no ka Serega nianao i hoik«* ae ai. o ia hoi, e nolio no na mea apau ma kalii a lakou e halawai wi a hiki i ke ahialii o kekahi la ae —Koe wale no ke kuke, a aohhoi kekahi niea e haalele iho ia walii ma na ano apau a hiki i ka haalele like ana o na poe apau ma ka manawa i hooholo like ia ** /akou. No ke kuke hoi. e hoi oia no ka halealii, a ina e lioololi ku moi i kana i»a]»ahana, alaila e hoike kok<* mai oia. Ua kokuaia keia manao e A!asoboro, a hooholoia. Ua aneaiw aku i ke aumoe ka hookuu ana o ka halawai. a hoi aku la no hoi ka kaua mau opio no ko laua mau lumi. (Aole i pau.)