Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 28, 13 July 1906 — KUHIO KE KUMU ALAKAI. [ARTICLE]

KUHIO KE KUMU ALAKAI.

(Mai ka HoKu o Hawall.) I

Ka Hoku o Hawali: l Aloha kaua:~Naniwal©kouhapai ana | mal I ka Elele Alll a kakou *e hookauwa mai la laia nou, no'u, a no kakou Hawaii .ipau, ma ka papahele q kela hale hanohano o nn Mokuaina Huiia o Amerika. Na «a hapai ana au rr.a hou kino lahilahi i hoala hou ia niai ai na kahoaka o na 'a i aul aku. :i wlu ae na hallalia ana a hoohallke ae i na rr ea e ike ia nei i keia mau la e ahiuhla nei na hana poiitika maluna o na kualono alohu o Hawail. Ma ka nana ana iwaena iho o kakou Hawaii. aia. no ke mau nel ninl makaewaewa i na haole, a na'ia »i ea no l knua aku ia l&kou 1 hope ir<\i He komo ana ae iloko o na aoao kajaiaina mana nui o ka Aina Makua, a hoomanao'ae la au i kela lahul kanaka a-i uaua o ka Iseraeia, i ka wa i hoouna ia aku ai na kanaka he uml-kumamalua j e nar a i ka aina o Kanaana, a hol ae ihoike aku i ka lakou mea i ike ai. O ! ka nui o ua poe la ua ike i ka aina me kona mau mea ulu waiwal nul, maka'u no nae i ka ike ana I na keiki a Anaka, hoi aku a hoonulnui i ka aha kanaka o ka I?eraela a maka'u pu na Iseraela: aka o Kalepa hookahi iwaena 0 lakou ka i ku ae a olelo aku la e hele lakou a komo i ka aina a e Ulo a\ianei ia lakou. I ka hoolohe ana i ka leo o Kaiepa u.% komo io no ,a ua pomaikai n<> hoi. Pela iho la kekahi hapa o na hoa Hawail o kaua e noho iho la i ke|a mau la ,& no keaha mai ke kumu? No ka | mea. ua hoouna ia na klu I Amertka. o ! ma. Kaulla raa. Kikikini ' ma, a hoi mal no lakou a hoonulnui mai ji na Hawaii, a i ae: "Eia iho ka pono | la I Home Kala, kakou; kapiau iho ka ( la-i RepubaHka o ko ku no ia i ka Imoku." (o Hamohamo). Ua Ike keia Ipoe I na keikl a Anaka, la Repubalika Kopaa, a ia Demokarata Malakele. ' (wahi a ka Na"i Aupuni a ua poe Home ' Rula nei) & o keia ke kumu o ka pekt \ hope. • E kuu Hoku e malia o ninau !a at=: | "He&ha iho la ke kohu o kela a'u I hoo- ; maikeike ae la maluna I ke poo o kela iklno Eia no: 1 o na kanaka naauao a kaul&na o na |«kina malamaiama nui o ke ao nei 1 keia

r r.ar.s3a. f kaalana uk'-»u ma ka be'.u-| . ana a h/oma.:•:.»;«{ o i m ro»!*l) , »-• r.a kiinaka k..iu"anj. •.:» na aa rn:irr.u.i ; aku. a ;«•*•.- n:ai ,% ia mau m«a : * imaa o lakou s kumu aiika? nt> e hahai ai. O keia. iho la. kekahi loīna.' *a 0 Sc*is. ka'u i ai e h«>>- ' malkeike aku i na hoa Hawaii o kaua e kau nei no ka «»?lī i tia keik! a An&ka. \ o ka'u kum.u r.o oia no ka Elele Lahui Jonah Kuhio Kalanianaole. Ma ka naaa ana i kona ku-; lana p«?i'uika. ua kaa ia'u kekahi mau mea maikai i kup<ino e !a*e ia e na ' Hawaii apau a hoopili pu me lakou i keia raau la. a o ke keena aku na (keia a me keia e hoooiha'e. j Akahi. O ka. hele ma kekahi kuaj moo a Ike I ka pono oie haaleie aku. IO keia ka loina mui i loaa. ia'u e pili jana no ka Eleie Aiii, a o na poe apau I i ike. a i lohe. a e hoomanao nei i kela iAhaeiele Home Rula o ka. makahikl jl9»>*. i noho ai ma ka Halekeaka Oplu- , ma. a i mokuahana &L o lakou na hoike oiaio o keia loina a'u e hoike nei. EluaL O ka ike ala ka pono iloko 0 ka piiikia. a me na hooinaau ia. hookomo £lno no nae iaia iho iloko o laila. Ea, e kuu Hoku. ao'.e keia he loina na ka lahui o kaua e hoohewahewa ae ai oiai he mikololohua hoi na wal-iau ana iloko o na nupepa ia Repubalika o na "mahiko." "o lakou nel ma iho no ia." "make kakou ia Repubalika." a he nul wale aku na olelo hooweliwsH. Aka., no Kuhio Alii. me kona ike no ia mau mea, a me kona hoomaopopo pono a'na i»na inea a me na hooinaau ana e halawai ana me ia. aole oia i nana ia mau mea, aka. hookomo no o!a iaia iho iloko o ka aoao kalaiaina Repubalika. a koho aku kona lahui iaia i mea nana e kii a wehe ae i ka omaka wai e kahe mai ai na nomaikai maluna o na kualono o Hawaii aloha. ' I keia wa eia he mau haawlna dala no Hawaii nei i hookaawale ia. Eia ma HoAolulu nei ke a nei na kukui aila ea a me na kapuahl o ia ano aila. Eia imua o ka Ahaole'o Nui o na Mo- ' kuaijia Huiia ka bila hoihoi loa, a he nui wale aku na pomaikai ana e imi nei no Hawaii nei. O keia mau mea maikai apau ua loaa mai no mamuli o ka maka'u ole i na keiki a Anaka. a me kona hookomo poo ana iaia iho ilo— ko o na eneini, a ma ka aoao kalaiaina Repubalika hoi. I keia la ke ku mai nei oia ma aoao o ka Moana Pak!pika, me he a\ihikau\ la e ku ana iluna o ka oioina kiekie 'o ke kahuakaua. a o aku i ka wini o kana pahikaua imua e kuhlkuhi ana "o na Repubalika no na hoaloha oia!o o na Hawail. a he poe makapaa hoi na Demolkarata." Aole wale oia, aka i iho oia ma kana mau episetole, au hoi. e kuu Hoku, e hoolawa nei i ka lahui, e makaala iho oukou ia Kopaa ma a me Malakeke. ma E kuu mau hoa Hawaii mai ka oili ana o na kukuna la i kP- P*ko o Mauna Loa, a hiki aku i ka piko kaili la o Waialeale, a hahani loa aku 1 ka Mokuhau o ko Hawaii Paeaina, aia ka loina nani a maikai a Kuhio Alii i hoike ae ai imua o kona lahui, pehea hoi 1 weliweli ia ai ka aoao Repubalika? No • ko oukou ike ana anei aia iiaila na keiki a Anaka? Ke i nei o Kalepa i ka Iseraela: "E hele kakou ilaila. no ka mea, he oiaio 110 e haawi mai no ke Akua ia lakou iloko o ko kakou mau llma." Ke i nei hoi o Kuhio Alii: «'O na Repubalika na hoaloha o HawaiL e Ikomo ae oukou."- I B na hoa Hawaii e, aole e loaa ka wai ke lawe ole i ke kiaha i kahi e loaa mai ai ia mea; aole hqi e loaa ke kulina e waiho ana iluna o ka lepo ke kau no ka moa iluna o ka pa. Aole e pio ko oukou mau enemi ina no aoie oukou e paio aku ia lakou ma ko I lakou kahua hoomoana. E na Home Rula. no keaha ke kanalua ana i ke komo ana ae ma ka aoao Repubalika. a hoike ia oukou iho he poe e paio ana' i ko oukou enemi maluna o ke kahua hoomoana hookahi No keaha i hiki ole ai ia oukou Hawaii Home Rula a me makou Hawaii Repubalika ke noho mana iho maluna o ka aoao hoohoa-' loha ia kakou, e like me ia a Kuhio | Alii e hoike nei ia kakou? Malia paha : ua makemake no oukou e noho no pela I kii na na Demokarata e kalai ai, e "fuluia" al i o a ianei? No ka aoaol Demokarata ea, ua lohe no kakou I na' hoike a ka Elele Lahui, he poe ku-e i ( na pomaikai o Hawaii nei, a ua kakoo ia e Mr. Makanani o Honolulu. he haole Demokarata, i hoohoka ia no e ua poe moopuna nei a Kilivilana ma, a me na hunona a Bryan ma. A ina o ko lakou ano ia. malalla no anei kakou e pipili aku ai? Mai maka'u a mai kanalua i na olelo a na alakai Home Rula a me ke De- ; mokarata. e i ana i ka hana kaulike ole o na Repuballka, a no ka mea, o kou kuleana ia e ka mea koho balota. < e komo ae a hookaulike. Mai kaniuhu a pioloke oe e ke kanaka Hawaii no kou ike ana aku i kou mau enemi ■ iloko o ka aoao Repubalika, oiai aole I ku o Kamehameha Aimoku i ka moku mamuli o kona noho ana ma Hawaii. a hoonefr ole i kona. mau waa ka.ua j no ka hoopio ana I ko Maui a me ko Oahu. I Nolaila. e na hoa Hawaii, noonoo like mal no kakou. Ina no hoi no holo-j mua o Hawaii Teritori nei ko kakou i makemake, ao'.e he alahele e ae a kakou e hana ai o ka hoohui wale ana no ia kakou iho me ka aoao o ka holomua. Ina no hoi no ka holo Jkope, e hoohui ia kakou iho me ka aoap nawallwali; a ina no hoi no ka paa mi'a (kakaiapola) no ke keiki kameh# o Laupahoehoe. ea minam'na wal# na Hawali f ka "fulu" mau ia. aao kanaka mai no hoi kakou! Ē Me keia mau kukahekaheAna. e aloha kaua e kuu Hoku. a nM ka Lunahooponopono ko'u Uma akJu oke aloha. a me na keiki lima paMnehe o kou papapa'i ko'u adieu, a Imi hou aku. S. K. N. | Honolulu, lune 22, 19?6. I

Ma ka hookuku ana o a hui Pw» a-1 hou ame Honolulu ma ka oaono t hala. I ua Ulo Ka eo o ka inoa m a, a ua make hou no hoi o MaUe ia ( ihu. Ma ka hookuku hoohe pipi. kulaM Ilalo a paa i ka nakinaki i. i malamala ma Waimea. Hawaii. u lilo ka eo ia Samuela Mahuka Spen< r. ke keiki k&ulana oka pahu eiua ka Hul Kini : | popo Kamehahieha kah :o. He hoo-j kahi minute ame 19 sek ka ittana>| vv& i iHo iala. mal k* al aiu ana I ka bibi. ka hoohol ana. ke ime f ka naKinaki ana. v Ua ookuuia ka bibi e hoioino 150 kapua mamua o .ke aluaiuia ana aku. K <