Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 29, 20 July 1906 — KA IPUHAO KALAIAINA. [ARTICLE]

KA IPUHAO KALAIAINA.

(Na ke Kiu Meahou.) Ina e hiki ana ke hoemiia mai kekahi mau lilo mahina ma'uwale 0 ka Oihana Makai o Honoluiu, ame kekahi mau hana e ae o ke Kalana, alaila, ua hiki no ke loaa he mau manaolana e hiki ana i ke Kalana o Oahu ke malama i kona mau kula aupuni iho. Ma ka hoike a ka Puuku Kalana o keia mau la iho la, ua maopopo loa ua kokoke e banakarupaia ke Kalana. Ina pela iho la, pehea e hiki ai ke hoihoiia ae ka Oihana Hoonaauao malalo o ke Kalana me ka maalahi ona haawe maluna oka poe uku auhau? E noonoo mai kakou 1 keia. Ina aole e hiki ia Baraunu ke hoemi mai ina lilo oka oihana e paa nei, aole no e hiki iaia ke hoemi ke komo.hou oia, no ka mea, he nui na punahele mahope mai o kona kua kahi i wa'uwa'u ai. 0 ke kanaka i maka'u i ka liana ana i ka mea pololei, mamuli o kona minamina o lilo kahi apana palaoa aole ia o ke kanaka i kupono e hoonoho hou ia aku ma ka oihana. E koho ana anei oe i ke kanaka oia ano? No! A keia po maopopo na lunanui o na kalapu Repubalika, a aia he mau paio ikaika ma kekahi mahele i maopopo loa ka hoea io ae. Aia ma ka "Mahele Hakaka" (Mahele 7) o ka Apana Elima, e hahana ana ka paio mawaena o na aoao elua, o ia hoi ko Vida ame ko Mahelona. Pela no hoi ma ka Mahele Umi-kumamakahi. O keia niau mea apau, o ka paila ana ia o ka Ipuhao Kalaiaina, a ia wa e ikeia ai ka ikaika hoonee o kela ame keia lio. Ena poe koho balota 0 na kalapu, makaala mai i na moho a ka poe e manao nei o Baraunu no ke poo ame ka hi'u, oiai o na poe o ia ano ua kuai mua ia ko lakou mau pono huipu me ka minamina i ka apana pai a na lakou no e ai, he mea maopopo a noho ae lakou ma ia mau oihana, o ka huli mai no ia a kiko ia oe, e like me na meli hana momona. 1 ka wa a kekahi e hoomalu ana i ka halawai, aole ona kuleana e ku ai a ha'iolelo mai me ka haalele ole i kona noho i kona hope, a 1 ole i kekahi mea ana i koho aku ai i pani nona no ka nianawa. Oke kanaka e hana ana pela, aole loa oia i kupono e koho hou ia ma ia kulana. Ena poe oka Mahele Umi-kumamakahi oka Apana Elima, eia iho iwaena o oukou kekahi kanaka o ia ano, a ke makemake nei oia e noho hou ma ia kulana ana i hoohaahaa ai, ma ko oukou hala\Vai o ka pule i hala. Ua pono anei ke koho hou aku oukou iaia? No! Aole paa rulu o ia ano kanaka, a ua kupono e waiho iaia mawaho. O kekahi o na kumu kupono loa e make ai ke keiki kamehai a ko Laupahoehoe poe, a i pu-aia hoi'e ka makuahine hanai e noho nei ma Leleo ae nei, o ia ka ike ole mai o ka Mana Hooko o ka Teritori ia oukou e na Home Rula ma ke kulana politika. E ka'ihuluhuluia ana oukou me he mav hipa la e laweia ana no ka pa lole pipi, a e ikeia mai ana oukou ma ke ano he poe Demokarata, aole he Home Rula. Ke hoomanao ae nei au ina hana aka Mana Hooko i hooko ai ma ke kau koho 1 hala. Ika hookomoia ana aku keia o na inoa a oukou i manao ai i kokookolu no ka papa lunanana koho balota, o ka pane i loaa mai ka Mana Hooko mai, oia keia: "O Home Rula ame Demokarata ua hoohui ae nei laua ia laua iho i hookahi, nolaiia, ua lāwa no ia mau aoao i ka lala Demokarata iloko o ka papa nana kdio balpta." Ena Home Rula e manao nei c hoohui moho, o keia iho la no ka haawina e loaa mai ana ia oukou ma keia kau iho ke hoohui moho hou oukou. Makemake anei oukou pela iho la no oukou e kulou ai a hoomana aku i ke kii kalaiia a Demokarata, a o ka haku oua kii la ke pomaikai? E puka ae oukou iwaho, a.e ike no auanei oukou e aho kc kii o Parkaka he piha mamua o keia olohaka e hanaiia mai nei i ka waiu makika. O ka hapanui o na kumu alakai o na papahaoā apau a ka aoao politika Demokarata mai Kinohi mai & o Pukaana paha ko keia, kau a«» -Ik "ku-e" wale no ka mea ike nui ia, aole nae he hoomaikeike nuu ika lakou mau mea e pani ae ana ma ia wahi i ku-«a. He hoike ana ia i ka maopopo ole o ia auna i ka lakou mea e hana*i; a no ia mao popo ole he ioea hiki ke ike >]bo ke nooooo maikai, aole he pomaikai mai ia lakou mai. O ka leo o na limahana he leo ia o na kanaka apau e hu|i ana i kt ola ma ka hookauwa ana liu no ka mea i lako, a ke huli pono ia ko lakou am> tuadii a)ne Ico iikou ikaika ua oi no malimi o Da poe i iako. O-na i .ala ae nei, he'hoike ana ia ona poe iJM paiono ka pooo.Ua hiki anei i ke* )cahi mea Wh&hewa alm i aalimahana no ia