Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 30, 27 July 1906 — KE KOHO LUNA O NA KALAPU REPUBALIKA. [ARTICLE]

KE KOHO LUNA O NA KALAPU REPUBALIKA.

Ma ke koho ana o na luna o na kalapu Repubalika o ka mokupuni o Oahu nei i ka Poalima "i hala o ia ka hoike mna ia ana ae o ka ikiiki o ke kalaiaina >i\vaena iho no o na Repubalika. Mamuli o ia i ikeia ae ai, aia he'elua mau mahele e puana mau ia ana e na kanaka, ko Balaunu mau koa ame ko Papai, ma ka ikeia ana aku paha o laua na Repubalika e liuliu nei no ka holo ana i mau moho oihana lunamakai, oiai o ia oihana ka i ume aku i ka noonoo o ka lehulehu, a i ke koho ana, ua ikeia ae la ua kaa aku ka lanakila ma ko Balaunu aoao, oia hoi, o ka poe i bilivi iaia ka i kohoia ae i mau luna no na kalapu Repubalika no keia kau koho balota e nee mai nei. Ma keia koho luna ana no hoi o na kalapu ua pa'i maoliia ae he mau pepa hoohulihuli uhane like loa me ka hooikaika-moho koho balota, eia nae, iT<a panina o na hana ua ikeia ae la ke au iki ame ke au nui,—ka puka lanakila ana o ko Balaunu poe a haule hoi ko Papai poe. O keia iho la na mea i puka ae ai. Aka, o na hioliiona ikaika maoli no ke nana aku mahope o ka pau ana ae o keia koho luna ana aole no Balaunu ka i puka haaheo ae ai i ka Poalima i hala, aka no ka aoao o ke kupono. Wahi a kekahi poe luna i puka mai ai, aole lakou i punukuia no Baraunu, a aole no Papai a aole no kekahi, aka, ua hoopaa lakou 'no ke kakoo ana ao ka mea kupono. O ke kanaka i kupono, o ia kanaka ka lakou e ( kakoo ana. E na makamaka heluhelu o ke Kuokoa ame ka lehulehu apau, e hoomanao kakou o ka ke Kilohana haawina no ia i kula mau ai ia ka kou, a o ka manao ana o keia poe Repubalika noonoo maikai mai na Hawaii a na haole pu a makou e lohe aku nei o ia maoli no ka iini o ka pononui e koi nei e hanaia. O ka aoao Repubalika ua maikai oia nona iho, aka, aole i pau na Repubalika apau i ka maikai wale no, aka, aia no he poe Repubalika v maikai a aia no he poe Repubalika kuponoole, a o ka ae ana o ke *kanaka e punukuia oia e koho a e kakoo i ka Repubalika kupono ole

mamuli paha o kona manaoio ana he mea hewa ia i kona aoao, he mea kuopono ia kanaka e noonoo iho ke hoopaa kuhihewa loa la oia, no ka mea, ke koi nei na kumuoiaio o ka aoao Repubalika, kona aoao l)oi, [ e kohoia ka poe kupono (oloko o ka aoao) a aole o ka poe kupono ole Malia paha o kahaha iho ka 11001100 i ka ike iho aohe he kanaka kupono i loaa ae la iloko o ka aoao Rcpubalika, alaila, ui iho la ka noonoo, heaha aku ia ka hana ina aole he moho e koho ai, alaila, he mea pono e hoomanao i ke kahua oiaio mau, oia hoi e koho i ke kanaka kupono, a ina ua hala ka hooikaika ana o na Repubalika i ka wae ana i na kanaka kupono alaila, ke koi olioli nei ka Pononui e * oho oe i ka poe moho kupono oloko o na aoao e ae, aole ma ke ano he Demokarata oia a he Home Rula paha, aka, ua kohoia aku ia mau moho mamuli o ko lakou kupono ana. / E hoomanao e ka poe koho balota, apuni ka Paeaina, aole i loaa kela mau haawina kupono i kela poe moho mamuli o ko lakou Demokarata a Home Rula ana, a aohe no hoi na ia mau aoao i a'o ae ia lakou me na haawina kupono, aka, ua loaa aku ia mau haawina maikai i keia poe mamuli o ko lakou ano (character) iho, ko lakou hoonaauaoia ana, 'ko lakou mau hana, ko lakou lawe ana ia lakou iho, j ke ano o ko lakou mau hana, ina paha he hoowaiwai pono pililaula a ano eae paha. Pela ka hana eka mea koho balota e h'ana ai i puka ai ka maikai a i haule ai no hoi ka ino. Ua p$ 110 keia ano ninau i na aoao kalaiaina apau, a aole wale no i ka Repubalika, oia-hoi. no he poe Repubalika kupono a kupono dle, a aia no hoi he poe Demokarata eepa a aia no he poe Demokarata maikai, a aia 110 hoi he poe Home Rula maikai a aia no hoi he poe

Home Rula poholalo. ' A e like-me ka makou i paipai mau ai pela no makou e kau leo )mau i\ei no kakou, o ka opala no o na aoao kalaiaina ke kiola ma ke kakoo ole ana ia lakou a e koho aku i ka poe maikai, ma kekahi olelo ana 'ina he Repubalika ka mea koho balota e koho ana i ka moho maikai o ka aoao Demokarata, a i kohoia hoi no ke kupono ana 0 ia kanaka, alaila ke kapa nei makou i kela Repubalika he Repubalika kuokoa, a ina he Demokarata ia kanaka o ka hana ana pela alaila, e kapaia oia he Demokarata kuokoa, a ina he Home Rula ia kanaka i hana pela, alaila, e kapaia ia kanaka he Home Rula kuokoa. O ka makaainana ia ola ka aina. j —— I ka Poakahi la 16 i loaa ae ai ia Komikina Kula Dodge kona pili 1 ka Papa Hoonaauao o ka Teritori ma ka hookohu a Kiaaina Carter i liaawi ae ai. Ao ka loaa ana ae ika Papa Hoonaauao o Mr. Dodge i kahu no na kula o ka Teritori he hoike ana ia i ka noeau o ka hookohu ana, a ina pela na loea kalaiaina e hooikaika ai no na moho kupono, alaila, aole e nele ka loaa o ia ano i poe kahu a hooponopono a kaukanawai no ka Ahaolelo ame ko na kalana. ' Ma ke kuahaua koho balota o keia kau ac e nee mai nei a ke Kiaainā o ka Teritori o Hawaii i kukala ae nei, ua ikeia aia he mau hoololi iloko ona mahele-koho ona Apana Koho apuni ka Paeaina. Ua hanaia keia mau hoololi no ka hoomaalahi ana i ke koho ana o ka poe mea kuleana koho balota ame ka helu ana o na lunakanawai koho balota, ,a aia hoi he like ole o ka huina mahele-koho o na apanakoho mai ke kau koho kalana i hala ame ko ke kau e nee mai nei. Ika makahiki i hala no ka Apana Koho Lunamakaainana Ekalii aia he umikumamakahi mahele a i keia hoonohonohoia ana no keia kau o 1906, he umi-kumamalua ua like me hookahi mahele ka oi ae; Apana Elua, he ekolu ka oi, oiai he ewalu mahele i ke kau i hala a he umikumamakahi ko keia kau; Apana Elima, he elua ka oi; a o ka Apana Eono he hookahi ka oi. O na Apana e ae aohe hoololi. A aole e nele ka lilo ae o na hoolaha piha o keia kuahaua o ke Kiaaina i kukui malamalama no ka lehulehu koho balota.

Ma na meahou o ka haunaele o ,Rusia e puka mau nei i loaa mau ai ka ike ia kakou i ke kunahihi o ke kulana o Rusia, a o ka oi loa aku o ka walohia o* ia ke komo maoli ana o na wahine iloko o ka haunaele a hookahi ka hooikaika ana ika hakaka. Ke ikaika la ka ikiiki 0 na wahine ma o ke ki ana o kela kaikamahine ia Adimarala Choukin' 1 make ai. O keia no hoi ke kaikamahine i hoopuhili ae i ka ike o| kanaka ma ke kuhihewa ana he leelamoku, aka, i ka huli pono ia ana; aku i maopopo loa ae ai he wahine ka.oia. |