Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 31, 3 August 1906 — LUILOFINA I Noho Moi No Ekolu Malama. KA HOOPAKELE O KE KALAUNU O LURITANIA. [ARTICLE]

LUILOFINA

I Noho Moi No Ekolu Malama. KA HOOPAKELE O KE KALAUNU O LURITANIA.

MOKUNA VI. IKEA KA MEAHUNA O KA O ZEDENA. "Ua makaukau wau ina 110 keia manawa ka huakai, wahi a u mahope o ka hoomaopopo ana i ka meahou i ha iia mai ai ia u. Alaila noho iho la o Setipa iialo. "lie mea pono īa'u e kakau 1 kauoha no ka haalele ana iho i ke kulanakauhale nei i keia ahiahi," walii hou a ke Konela. "Oiai, aole e hemo ka puka pa o ke kulanakauhale nei ma ke kukulu e moe la no Zedena, no ka mea, aia malaila ke Kiaaina, he kanaka ka Duke Mikaela a he mea pono e halawai ole kaua me ia mau ke ake a ma ko kaua ala. E kakau wau a paa alaila kakauinoa mai oe i mana ai ke kauoha." f . "E kuu Konela maikai, i pane aku ai au, "aole au i a oia 1 mea apuka. Aohe au i maa ia hana." A mai kona pakeke ae i unuhi ae« ai oia he wahi apana pepa me ka pane ana mai: ~ • "Aia ka inoa o ka moi ma kona limakakau no, a eia no hoi Ka pepa lahilahi e hiki ai ke kope mai i ka inoa," iaia no hoi unuhi ae ai he apana pepa lahilahi mai kekahi pakeke mai ona. 4< lna aohe hiki ia oe ke kakau i 'Rudolofo' iloko o umi minute, owau ka mea biki." . „ . . "Alaila, o oe no ka mea i makaukau, a nau no la e hana,, wam au A o keia iho la ka hana apuka mua loa a'u i ike ai i ka hanaia imua o ko'u alo. - . "A-no e Faletiza," wahi hou a ke Konela "e hoomanao oe e hoi ana ka moi e hiamoe. No ka maikai ole o kona olakino. A aole hookahi mea e ike iaia a hiki i ka hora eiwa o ka la apopo. Maopopo anei ia oe, aele hookahi mea e ike iaia." "Ae. ke ike la wau," i hooia aku ai o Kapena Faletiza. "Malia o hele mai o Mikaela a koi mai e ike i ka moi. Alaila, e pane aku oe, o na alii o ke koko piha o na Elapoga ka i kuleana e ike i ka moi i ka wa o ke kapu." "A o ia ka hana e ikiiki ai ka noonoo o ka Mikaela Eleele," i akaaka leo nui ae ai o Faletiza. ' 4< Ua maopopo loa anei ia oe kau hana," i ninau hou aku ai ke Konela. "E hoomanaao oe, ina e hemo keia puka ia maua ma ka maua haukai aole oe e ola no ka ha'i mai ia maua no kona hamama ana." "He makehewa ke kula ana mai ia'u, e ke Konela," wahi a Kapena Faieti7a i pane ae ai me ka ikaika. "Eia ke koloka nui nou e wa-hi ai ia oe iho," wahi a Setipa i pane fmai ai ia'u me ka haawi ana mai ia'u he koloka nui me ka papale niuouou nui. "I ka hale hoomaha uhai holoholona o ka Duke Mikaela Eleele i Zedena e holo ai kuu moi me a'u i keia po, a mailaila mai hoi an e hoi mai ai me ia haku moi o'u no ka halealii nei, e hiki mai ai ?anei mamua o ke ao ana no ka la apopo. A e kokuaia mai ka kaua huakai e na lani." { Aia no he ke'ake'a i maopopo loa," wahi a'u i pane aku ai. Aole e hiki i ka lio e auamo ia u no kanaha mile—ua like me elua ala, o ka holo ana ilaila ame ka hulihoi ana mai." 44 Q, ua hiki no i ka moi wahi a Setipa, "no ka mea„ he hookahi lio maanei aku a hookahi ma o mai. Eia wale no, ua makaukau anei oe?" "Ae, ua makaukau wau." Haawi mai la o Faletiza von Talenehima i kona lima akau no ka lululima ana. , "liia e hoea mai ke ' i pane ohaoha mai ai o Faletiza ia u i panai no kana haawi alolia ana mai, aka, ua kahamaha kokeia mai Ia e ke Konela. "Aole waiwai o kau ina," i okalakala mai ai o Setipa. E ukali :nai ia'ti no ka mea aohe he manawa i koe." ' Nana ka hele ana ua ukali aku la wau mahope ona. Aole oia i hele no ka puka omua, aka, ma ka puka mahope ko maua puka ana a ma kekahi wahi ala uuku e moe ana i ka pa mua i hele aku "I ke au o ka moi i hala aku nei," wahi ana ia'u, "i kamaaina loa ai au i keia alanui." Ukali aku la au mahope ona, a ia maua e hele ana a ma kahi paha o elua haneri i-a o ke ala ololi a maua e hele ana ua hoea aku la maua i kekahi wahi puka-pa oka manoanoa. A me ke ki no hoi o Setipa i wehe mai ai i ka puka a puka aku la no hoi maua īwaho mamua pono o kekahi alanui nui kanaka ole. Malaila no hoi i hui aku ai maua me kekahi kanaka e paa ana he elua mau lio. He lio ulauīa nui kekahi a o kekahi hoi he lio ahinahina. He mau lio nunui no a elua. aka. o ka lio ahinahina ka oi ae o ka nui. Me ka pane leo ole o ke Konela ia'u ua kuhikuhi mai la kona Hma ia'u i ka lio ahinahina, a me ko maua pane leo ole aku i ke kanaka ua kau ae la maua iluna o na lio a o ka hoomaka aku la no īa o ka inc»ua huakai. t Aia no ke kulanakauhale iloko o ka hauoli nui, eia nae, o ke alanui a maua e holo nei he ala laukanaka ole ia. Ua uhipaaia iho

la wau e kuu koloka nui a hiki i kuu Jielehelena a koe kuu mau maka! a inaluna iho hoi o kuu poo e uhi ana ka papalekapu o ua koloka niu nei o'u. A malalo o ka ke Konela alakai ana ua hooohu iho la au i ka u holo ana me he kuapuu la a pela iho la wau i holo ai no kekahi inau i-a. Ama ke alanui olowi i hooauau aku ai maua me ka halawai ana me kekahi poe, aole nae he kuia i halawai me maua. Aia no hoi maua ke lohe la i ke kani-ke mai o na bele no lakou na leo e wawalo ana iloko oka lewa no ka hauoli ana i ka poni moi. Ao ka hapalua j oka hora eeno eia nae aia no ke maamaama la. A hala kekahi' manawa, ua hiki aku la maua i ka pa hoopuni o ke kulanakauhale j a i ka puka-pa o ia wahi. j "E irfakaukau oe me kau pti," i hawanawana mai ai ke Konela| ia'u. "Ina nei he mea hiki ole ia kaua ke alo ae, alaila, e hopko aku kaaa ina o ka hoohamau ana i kona waha ka mea wale e hana ai. , Haha iho la kuu lima a loaa ke ki.au o ka'u pu-panapana i piha "iua me na poka a paa iho la no ka heomakaukau e no. Alaila, kahea aku la 9 Setipa i ka mea malama puka-pa. A no ka pa olino iho e na hi ku o ka lani peia i ano maamaaina ik: ae ai a ike akn la mrua i ka oili ana mai o kekahi wahi kaikamahine ma kahi o umi kumainaiia pah i. makahiki "Ua hala aku nei kuu papa i ka halealii e ike i ka moi, i pane mai ai ke kaikamahine. "He mea pono iaia e nolio kiai ma kona wahi o ka hana," i hoohc.lfcha!a mai ai ke Konela i kona alo e huli mai ana ia'u. "Aka, ua kauoha mai oia ia'u aoie e weh2 i ka puka-pa.' wahi hou a ke l:aikamahine. "Ina pela, homai ke ki ia'u e kuu kaikamahii.e maikai, i pane aku a : o Setipa me kena lele ana iho -mai kona lio iho. He mea oiaio, aia ke ki ika lima oke kaikamahine. Haawi aku la ke Konela l'.e nookahi dala i ka lede liilii me ka pane pu ana aku: "Kia he kaueha mai ka moi mai. A hoi mai ko papa ea, e hoike i keia kauoha ih'ia. Nolaila, e hemo ka puka no maua Lele iho la au ilalo inai ko'u lio iho a na maua no i huki ae i na pani ihope, al;"ka : aku la i ko maua mau lio iwaho, a pani hou ae la no hoi maua i na pani hooholo a paa. ! "Ke kaumaha nei au ina e hoea e nai ana o Duke M;kaela ianei manma o ka hoi ana mai oke kiai, 11) ka mea, aole e nele kona huhu nona no ka makaala ole i kona wahi. Aka, aoht a kaua nana no ia mea. Ia kaua e holo aku ai ma keia wahi aku aole kaua e kuupan i ka holo ana, aka, ia kaua e mamao loa aku ai mai ke kulanakauhale aku, alaila ua malaelae ke ala no kaua. ; A i ko maua mamao ana aku mai ke kulanakauhale aku ua hooauau aku no maua a oiai ua pau na -nakaainana i ke kulanakauhale no ka hauoli ana malaila i malaelae ai ko maua ala. A o ka mea i maikai )oa ai o ia no ka malaelae o ia po a oi loa aku hoi i ka puka koke ana mai o ka mahina. Ua hoohiiaia no e maua kekahi manawa ma ke kamailio ana aole nae i ka nui loa. "Ea, heaha aku la kela mau meahou ano nui a ka Duke i loaa ai iaia?" i ninau aku ai au i kuu Konela. "Healia hoi. Maikai loa ina no hoi i maopopo iki ia kaua." A hiki maua i kekahi wahi hokele ua hoomaha iho la maua, me kuu komo ole no nae iloko o ka hokele a noho iho la wau iw r aho no ka malama ana i ko maua mau lio a mahope o kahi oolopu waina ame na wahi meaai i loaa mai ua hoomaka hou aku ka maua holo ana. A ma keia hooniaha ana no hoi i maha pono iho ai ko maua mau lio oiai he h&palua liora ia o ka hoomaha ana. Ma ia wahi i kuu aku ai maua i ka holo o ko maua mau lio a hala kekahi manawa me ka loaa ole o na kuia a hala paha na mile he umi a 01 ia wa i kaohi mai ai 0 Setipa i kona lio. "Hamau!" i hooho ae ai oia. Ku iho la no hoi au me ka hoolohe pu ana. Lohe koli uli 11 aku la maua ihope loa i ke koekoele mai o na kapuaiwawae lio me ka moakaka oiai he ahiahi maikai ia a aia hoi ia manawa ma kahi o ka hora eiwa me ka hapa. A oka pa mai oka makani kolonahe o ka po mahope mai o maua ke kumu nana i lawe mai i ke koekoele 1 o maua la. Alawa aku la wau ia Setipa me ka pane leo ole. "Ina kaua," wahi ana a hoopili ae la oia i kona mau ke-pa ma na opi o kona lio a o ko maua hoomau aku la no hoi ia i ka holo ana. Ua hoolono hou aku la no maua ma ke kuu ana iho 0 ka maua holo ana aole nae he lolie aku i ke koekoele, nolaila, ua hoomau aku Ia no maua nia ia wahi aole nae ika holo. Aole no hoi ili uli uua lohe aku la maua no ka lua oka manawa. Lele iho la o Setipa ilalo a ha-lo iho la i kona pepeiao ilalo i ka honua no ka hoolohe ana. "He elua laua e holo mai nei," wahi ana. "He hookahi mila ka mamao mai ia kaua aku. Ke hoomaikai loa nei au, no ka mea, ua hiki mai la kaua i kahi kikeke loa o ke alanui." Alaila, hoomau aku la maua i ka holo ana. Ma keia man'awa aia maua iloko o na palena o Zedena a iloko hoi o kona ululaau, a no ke kikekee o ke alanui pela e hiki ole ai ke ikeia mai maua a pela no hoi maua e ike ole aku ai» koe wale no a kokoke loa. A hala paha he hapalua hora ua hiki aku la maua i ka mana-alanui, a ilaila i ku iho ai .0 Setipa a nona ke ku ana ua kaohi mai la no hoi au i ko'u lio. "O ke alanui e moe nei ma ka akau ko kaua," i wehewehe mai ai o Setipa ia'u. "A o kekahi mana e moe, ana, no ke kakela. Ahe ewahi mile laua pakahi a elua. E lele kaua ilalo." | "Mamuli kaua loaa mai," i hooho ae ai au. i "Lele ilalo;" i leo ikaika hou ia mai ai au, a make iho la ko'u -manao.

Ma ia wahi o ke alanui ua hele mai no ka paupu i ka laau a ka lifii alanui. L"a alakai aku Ia maua iko maua mau iio iloko o k;i laau ma kahi kupono. ano mamao mai ke alanui aku. Anm ka aoao ona lio maua i ku makaala iho ai mahope iho o ka uhi ana i na maka o na lio me na haina-ka. "O kou makemake ia e ike owai la laua aole anei pela?" i hawanawana aku ai au. "Ae, a i ko laua walii e hele nei," i pane mai ai kela. Ua īke pu aku la no hoi au i kana pupknapana e paaia ana e kona lim,a. I na sekona e ke hoomau ana aia ke pohapoha moakaka loa la na kapuaiwawae lio i ko maua mau pepeiao e hookokoke loa mai ana ia maua. Aia no hoi ka mahina ke pa konane la a ahuwale hoi ka waiho ana o *e alanui i ko maua mau maka ma ko maua wahi e pee ana. "Eia ae laua!" wahi a Setipa i hawanawana mai ai. "O ka duke kela!" "Pela kou manao," wahi ana. He mea oiaio o ka duke io no, a me ia kekahi kanaka kino nui pulunulunu a'u hoi i hoomaopopo loa ai iaia mahope mai o IMaka Hofa, ke kaikuaana ponoi o Johana ka mea malama o ke kakela, a o keia Maka Hofa ka mea lawelawe ponoi i na pono kino o ka duk<\ Ua holo ae la no laua a ku ma ka mana-alanui. la'u i alawa ae ai i ke Konela ke ike la wau i kona manamanalima loihi mua e apo ana i ka lawe o kana pu, a komo iho la ka manaoio iloko o'u aole e pakele ana ka duke, a e lilo no oia i kanaka make ina e hooko ana ke Konela, e like me ka pakele ole o kekahi moa mai ka'u pu aku. Hoopa aku la au i kona lima, a kunokunou mai la kona poo e hooia mai ana i ka maopopo iaia o ka'u makemake, oia hoi, aole c pupuahulu. A o kana e hana la oia no ka hoomakaukau ana e hooko i ka wa no i kupono no ia mea. "Ma ke ala hea kaua?" i ninau ae ai o Mikaela Eleele. I ke kakela, e kou Kiekie," i koi aku ai kona hoa. "A ilaila e ike ai i ka mea oiaio." * Ku kanalua iho la ka duke me ka ekemu ole no kahi manawa. "Manao wau he wawae lio ka'u i lohe mai nei," i hoomaopopo aku ai ka duke. "Kuhihewa paha oe e kou Kiekie." "A no keaha ka mea e hele ole ai kaua no ka hale hoomaha? I Manao wau aia he hoopahele ma ke ala," i pane aku ai ka hoa jo ka duke, "a ke maka'u nei au no ia mea. A ina no hoi he kuhihewa j ka'u a ina ua holopono ka hana alaila heaha no hoi ka kaua mea e hele ai 4laila ? " Ia manawa koke no i uhuhu ae ai ka lio oka duke. Upoi koke ae la maua i na poo o ko maua mau lio me na koloka o maua i mea e lohe ole ai ko maua ma6 lio, a ia maua e paa ana i na lio pela aia ka maua mau pupanapana l/e kau pono la maluna oka duke. A ina paha maua i ikeia e laua ina ua lilo laua i mau kanaka make a i ole lilo paha i mau paahao. Hamau iho la ka duke no kekahi mau minute, alaila, pane mai la i kona kokoolua: "Ina pela, i Zedena kaua;" a i ka pa ana o na opi o ko laua mau lio i na ke-pa o ke oki aku la no ia a no ke kakela ka ihu. Pai ae la no o Konela Setipa i kana pu a kau aku la no maluna O ka duke iaia e holo ana a hiki i kona nalowale ana iloko o ka pouli mahina. Hooka'ulua iki iho la maua malaila no umi minute paha aoi "Ike oe," wahi a Setipa, "ua hoouna ae nei lakou i ka meahou iaia e ha'i aku ana ua holopono ka hana. Aole anei oe i lohe aku nei i ka pane ana ae nei o ke kanaka i ka duke ua holopono ka hana.'' "Ae,' ua lohe aku nei au, aka, heaha la kona manao?" walii a'u. "Heaha la? Ano pohiluhi no. Manao no hoi au o ka duke no kekahi i ano pohihihi c hele la." Ua kau hou ae la maua maluna o ko maua mau lio a hoomaleA aku la ka maua holo hooikaika ana e like me ka hiki i ko maua mau lio ke holo. Ua piha mai la no lioi ko maua noonoo no na olplo a ka hoa oka duke "ua holopono ka hana." Heaha la ka manao? Ua pili anei ia i ka moi ? Oia hoi. ua hoiopono anei ka hana nona? A hala kekahi manawa ua hoea aku la maua i ka home uhai holoholona o ka duke. Hiki aku maua he haiamu wale no. Aohe h« wahi leo kanaka i pa-e mai, a aohe no hoi he mea i hookipa mai ia (maua, Lele iho la maua me ke kali ole. A me ko'u puiwa nui ua paa ia mai la ko'u lima i ka hopuia e ke Konela. "Nana oe!" wahi ana, me ke kuhikuhi ana ilalo i ka honua. Nana iho la au ilalo. A ike iho la au e mokaki ana he mau kahakahana haina-ka silika ma kahi o elima a eono paha apana ua haehaela. Huli aku la wau a nana aku la iaia. A ike mai la kela he nanaina ka'u a e ui aku ana iaia i ka manao o na kahakahana haina-ka. "He mau kahakahana kela a'u i hauhoa ai i ka luahine ia kakou ianei i keia kakahiaka," wahi a Setipa. "E nakii aku i kou lio a ukaft ae mahope o'u." Ua hemo wale nmi la no ka puka i ka maua wehe ana aku. A o ka nanaina no o ka rumi a makou i hauoli ai i ka ponei oia no ka f halawai aku me ko maua mau maka. E mokaki ana no na koena mea* ai maluna o ke pakaukau me na omole wai ole oloko. "Maanei kaua," wahi a Setipa a hookolo aku la no hoi au malrope ona. Iho aku la maua ika hale olalo. A loaa aku la ia maua k a puka e hamama nui ana. (Aole i pau.)